Prawo administracyjne z Gwsh

WYKŁAD, z dn. 01.10.2000
TEMAT: Wprowadzenie.


Prawo administracyjne jest gałęzią prawa odnoszącą się do administracji publicznej.
ADMINISTRACJA PUBLICZNA- wszelka zorganizowana działalność zmierzająca do określonych celów.
Słowo „administracja” jest terminem pochodzącym od łacińskiego słowa ministrale- posługiwać, wykonywać, kierować. Wyraz „administracja” jest synonimem służby, zarządzania, pomocy.
Administracja publiczna jest sprawowana przez państwo w szerokim tego słowa znaczeniu:
-sprawowana przez organy państwowe jak i związki publiczno-prawne (związki samorządowe),
-sprawowana też przez inne podmioty administracji.
Administrację publiczną można definiować w ujęciu organizacyjnym, materialnym, formalnym.

ADMINISTRACJA PUBLICZNA w ujęciu organizacyjnym stanowi ogół podmiotów administracji, a więc organa administracyjne i inne podmioty administracji.
ADMINISTRACJA PUBLICZNA w ujęciu materialnym jest to taka działalność państwa, której przedmiotem są zadania i kompetencje w zakresie władzy wykonawczej.
ADMINISTRACJA PUBLICZNA w ujęciu formalnym jest całą działalnością wykonywaną przez podmioty administracji bez względu na to czy ma charakter administracyjny, czy też nie ma takiego charakteru.

Zasada podziału władz polega na przydzieleniu określonych działań państwa określonym organom państwowym.
Pojęcia w ujęciu podmiotowym i przedmiotowym nie pokrywają się w praktyce. Zadania administracyjne nie zawsze są wykonywane przez organy administracyjne.

W nauce prawa administracyjnego występują dwie metody określania definicji administracji:
1-rezygnuje się z definicji pozytywnej na rzecz określenia negatywnego, ( czym administracja nie jest),
2-wyjaśnia się, czym administracja nie jest i podaje się jej cechy pozytywne.

Wg. definicji negatywnej administracją jest każda działalność państwa, która nie jest działalnością ustawodawczą lub sądowniczą.- klasyczna definicja administracji.
Musimy wskazać, czym jest działalność państwa, a następnie określić, czym jest ustawodawstwo i sądownictwo.

Różnica między administracją a sądownictwem.
-pracownik administracji jak i sędzia przestrzega ustaw,
-władzę sądowniczą sprawują tylko niezawiśli sędziowie, którzy podlegają tylko ustawom.

Administracja ma pewne cechy charakterystyczne. Nie można jej precyzyjnie zdefiniować. Administracji nie można zdefiniować, można ją jedynie opisać. Administrację można definiować w różny sposób. Zależy to od celu, który ma spełniać definicja. Nie ma uniwersalnej definicji administracji.

Cechy administracji publicznej.
1.Administracja jest zjawiskiem społecznym.
2.Administrację cechuje aktywność, inicjatywa, działalność ukierunkowana na przyszłość.
3.Administracja podejmuje konkretne środki do uregulowania spraw jednostkowych i urzeczywistniania określonych przedsięwzięć.

Postacie administracji publicznej.
Gdy administracja wydaje akty obowiązujące adresatów; w razie potrzeby stosuje środki przymusu.- administracja władcza
Administrację władczą charakteryzuje prawo wydawania jednostronnych aktów prawnych, których wykonanie zabezpieczone jest środkami przymusu państwowego.
Gdy administracja publiczna działa za pomocą takich środków jak środki prawa cywilnego czy działań faktycznych to wtedy mówimy o administracji niewładczej.
Nie zawsze organ administracji ma możliwość wyboru pomiędzy środkiem władczym a niewładczym.

Wyróżnia się administrację:
-władczą,
-świadczącą.

ADMINISTRACJA WŁADCZA- wkracza przy pomocy narzędzi władczych w sferę prawa obywatela ograniczając jego prawa.
ADMINISTRACJA ŚWIADCZĄCA- zapewnia obywatelowi określone świadczenia i inne korzyści.
Administracja świadcząca:
-pomoc społeczna,
-udostępnienie urządzeń komunalnych.

Kryterium podmiotowe:
Administracja:
-rządowa,
-samorządowa.


Administracja (działy wg. kryterium podmiotowego):
-oświaty,
-zdrowia,
-rolnictwa,
-przemysłu,
-handlu.

Pojęcie prawa administracyjnego.

PRZEDMIOTOWA DEFINICJA PRAWA ADMINISTRACYJNEGO.
prawo administracyjne- zespół norm, które regulują administracyjną działalność państwa.

PODMIOTOWA DEFINICJA PRAWA ADMINISTRACYJNEGO.
prawo administracyjne- zespół norm pranych regulujących stosunki społeczne, które wynikają w toku działalności organów administracji.

KLASYCZNA DEFINICJA PRAWA ADMINISTRACYJNEGO.
prawo administracyjne- gałąź prawa, która reguluje działalność organów państwowych podejmowaną w celu wykonania ustalonych prawem zadań organizatorskich wypełnianych w swoistych formach działania.

Definicja ta zawiera element podmiotowy, przedmiotowy i zawiera formy działania charakterystyczne dla administracji.
Normy prawa administracyjnego mogą być dzielone na określone grupy.

Normy prawa administracyjnego dzielimy:
-ustrojowe prawo administracyjne,
-proceduralne prawo administracyjne,
-materialne prawo administracyjne.

1-normy ustrojowe prawa administracyjnego- normy bezpośrednio dotyczące budowy i organizacji aparatu administracyjnego.
2-normy proceduralne prawa administracyjnego- zaliczamy normy dotyczące toku działania organów administracji.
3-normy materialne prawa administracyjnego- dotyczą konkretnych działów administracji np. prawo lotnicze, górskie, wodne, o zagospodarowaniu przestrzennym.

Poszczególne grupy norm prawnych zazębiają się wzajemnie. Często zamieszczane są w jednej ustawie. Muszą być jednocześnie stosowane przy rozstrzyganiu spraw administracyjnych.

Inne podziały norm prawa administracyjnego.
Podział oparty na kryterium charakteru stosunku łączącego organ stosujący normę z adresatem działania. Dwie grupy norm prawnych:
1-normy sfery zewnętrznej,
2-normy sfery wewnętrznej.
Normy te dotyczą kontaktów między administracją a obywatelami, osobami prawnymi.- normy sfery zewnętrznej
Normy regulują stosunki między organami i instytucjami prawnymi wzajemnie nazywamy normami sfery wewnętrznej.
Trudno mówić, że jest wyodrębniona ogólna część prawa administracyjnego.

Związek administracji z innymi gałęziami prawa.
Związki prawa konstytucyjnego z prawem administracyjnym są bardzo ścisłe. Jest to ta dziedzina, która dotyczy ustroju i działalności organów administracji.
Pod względem teoretyczno-prawnym prawo konstytucyjne i prawo administracyjne stanowią jedność, bowiem posługują się tymi samymi konstrukcjami, metodami, regułami.
Prawo administracyjne jest skonkretyzowanym prawem konstytucyjnym. Stąd pojawia się trudność w rozgraniczeniu tych dwóch zagadnień prawnych. Możemy to odnieść tylko do ustroju norm prawa administracyjnego.
Normy prawa konstytucyjnego stanowią punkt wyjścia dla norm prawa administracyjnego. Dotyczy to przede wszystkim regulacji norm prawnych administracji.
Większość norm prawa administracyjnego nie wykazuje ścisłych związków z prawem konstytucyjnym (normy materialne, proceduralne). Normy ustrojowe prawa administracji wykazują ścisłe związki z prawem konstytucyjnym.

Rozgraniczenie prawa administracyjnego od prawa cywilnego.
Nie ma spraw z natury rzeczy cywilnych i z natury rzeczy administracyjnych.

STOSUNEK ADMINISTRACYJNO-PRAWNY.
Termin.
Stosunek prawny odnoszony jest do różnego rodzaju stosunków między jakimiś podmiotami powstających ze względu na obowiązujące normy prawne.

Wszystkie stosunki między państwem i działającymi w jego imieniu organami administracji a obywatelami i innymi podmiotami poparte na normach prawa administracyjnego nazywamy stosunkami administracyjno-prawnymi.
Stosunki administracyjno-prawne zachodzą na gruncie prawa administracyjnego.
Administracja działa władczo.
Cechą charakterystyczną stosunku administracyjno-prawnego jest to, że o treści stosunku decyduje podmiot administracji, czyli występuje nierównorzędność pozycji podmiotu tego stosunku.


Wyróżnia stosunek administracyjno-
-prawny od stosunku cywilno-
-prawnego.

Elementy stosunku administracyjno-prawnego:
1-podmiot stosunku,
2-przedmiot stosunku,
3-treść.

Podmiotami stosunku administracyjno-prawnego są:
1-zawsze organ administracji upoważniony do żądania określonego zachowania się lub świadczenia,
2-osoba fizyczna lub prawna albo jednostka organizacyjna, do której skierowany jest nakaz lub zakaz, albo, która żąda określonego zachowania się od organu administracji.
Podmiotowość prawna w zakresie stosunku administracyjno-prawnym jest wynikiem regulacji normami prawa administracyjnego, np. podmiotem stosunku administracyjno-prawnego może być komitet stowarzyszenia.
W stosunku administracyjno-prawnym jeden z podmiotów (organ) reprezentuje władztwo państwowe.
Przedmiot stosunku administracyjno-prawnego leży zawsze w sferze określonych prawem zadań administracji publicznej.
Przedmiot stosunku administracyjno-prawnego objęty jest kompetencją jednego z podmiotów administracji.
Na treść stosunków administracyjno-prawnych składają się obowiązki i uprawnienia. Obowiązki i uprawnienia mogą polegać na działaniu, zaniechaniu lub znoszeniu.
O tym, jakie obowiązki muszą być nałożone, jakie uprawnienia nadane decydują elementy prawa materialnego.
W zasadzie obowiązki i uprawnienia wynikające ze stosunku administracyjno-prawnego mają charakter osobisty i nie mogą być przenoszone na inne osoby.
Stosunki administracyjno-prawne mogą powstać tylko na podstawie ustawowej. Najczęściej ustawa nie wystarcza, ponieważ konieczna jest konkretyzacja w drodze aktu administracyjnego.
Stosunek administracyjno-prawny może być nawiązany z mocy samej ustawy w drodze aktu administracji oraz działań taktycznych.

Rodzaje stosunków administracyjno-prawnych:
1-wywołujące skutki na podstawie norm prawa administracyjnego,
2-związane z postępowaniem administracyjnym,
3-związane z postępowaniem przed sądem administracyjnym.

Stosunek proceduralno-administracyjny ma charakter czasowy. Podstawą prawną tego stosunku są normy proceduralne. Stosunek ten powstaje z chwilą wszczęcia postępowania administracyjnego, a wygasa z momentem wydania ostatecznej decyzji administracyjnej.
Stosunek sporno-administracyjny- podstawą prawną tego stosunku są przepisy prawa zezwalające na zaskarżanie aktów administracji do sądu. Stosunek taki trwa od momentu zaskarżenia aktu administracyjnego do wydania orzeczenia. Ma charakter czasowy. Zanika nierównorzędność podmiotów. Następuje zrównanie podmiotów przed niezawisłym sądem. Występuje zasada kontradyktoryjności.

Stosunki administracyjno-prawne trwałe i stosunki administracyjno-prawne ad hoc.

Stosunki administracyjno-prawne ad hoc odnoszą się do jednorazowego działania, natomiast stosunki administracyjno-prawne trwałe polegają na tym, że trwają przez dłuższy okres, związane z prawami osobistymi, związki osobowe, z prawami majątkowymi, korzystanie z zakresu użyteczności publicznej.

Źródła prawa administracyjnego.

Źródłem prawa w ujęciu materialnym jest wszystko to, co wpływa na treść prawną w sposób bezpośredni lub pośredni.
Źródłem prawa w ujęciu formalnym jest forma aktu, w którym zawarte są normy prawne.


Źródła prawa dzielimy na:
-powszechnie obowiązujące,
-obowiązujące jednostki organizacyjne podległe organowi wydającemu akt.

Źródła prawa powszechnie obowiązującego:
1-Konstytucja,
2-ustawy,
3-ratyfikowane umowy międzynarodowe,
4-rozporządzenia,
5-akty prawa miejscowego tylko na obszarze działania organów, które je ustanowiły,
6-uchwały Rady Ministrów,
7-zarządzenia Prezesa Rady Ministrów,
8-zarządzenia centralnej organizacji państwowej.

Pozycja dekretów rady państwa i rozporządzenia prezydenta II R.P.
W Konstytucji problem ten jest rozwiązany. Do czasu, kiedy te akty nie będą miały następcy to będą obowiązywać.
Rozporządzenie z mocą ustawy.
Konstytucja mówi, że prezydent może wydać rozporządzenie wówczas, kiedy sejm nie może zebrać się na obrady. Rozporządzenia wydawane są na mocy delegacji ustawowej w celu wykonania ustawy. Takie upoważnienie powinno określać organ właściwy do wydawania rozporządzenia, zakres spraw przekazanych do uregulowania oraz wytyczne dotyczące treści aktów.
Organ zobowiązany do wydawania rozporządzeń przez ustawodawcę nie może przekazać innemu organowi tego upoważnienia i przekraczać delegacji ustaw.

Rozporządzenia wydają:
-Rada Ministrów,
-Prezes Rady Ministrów,
-ministrowie,
-przewodniczący komitetów pełniących funkcje naczelnych organów administracji państwowej,
-prezydent,
-Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji.

Przepisy prawa miejscowego mogą stanowić organy administracji rządowej i organy administracji lokalnej.
Wojewoda i organy administracji niezespolonej stanowią akty prawa miejscowego stanowionych na obszarze województwa lub jego części.
Wojewoda może wydawać rozporządzenia porządkowe, jeżeli jest to niezbędne do ochrony życia, zdrowia lub mienia oraz zapewnienia porządku i bezpieczeństwa publicznego.
Rozporządzenia porządkowe wojewoda przekazuje Prezesowi Rady Ministrów, marszałkowi województwa, starostom, prezydentom miast, wójtom na terenach, których to rozporządzenie musi być stanowione.







Akty prawa miejscowego stanowione przez organy:
-akty prawa miejscowego stanowione przez organy samorządu terytorialnego gminy w zakresie wewnętrznego ustroju gminy, organizacja urzędów i instytucji gminnych, zasady zarządu mieniem gminy, zasady i tryb korzystania z gminnych obiektów i urządzeń,
-rada gminy wydaje przepisy porządkowe w formie uchwał, jeżeli jest to niezbędne dla ochrony życia i zdrowia obywateli,
-w przypadkach pilnych zarząd gminy wydaje przepisy w postaci zarządzeń,
-akty stanowione przez powiat obowiązują na obszarze powiatu, dotyczą: wymagające uregulowania w statucie porządkowych, szczególnego trybu zarządzeń mieniem powiatu, zasad i trybu korzystania z powiatowych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej.
W zakresie nieuregulowanych innych ustawach w szczególnych, uzasadnionych przypadkach rada powiatu może wydawać przepisy porządkowe, jeżeli jest to niezbędne do zapewnienia bezpieczeństwa obywateli, środowiska naturalnego, jeżeli te zagrożenia występują na obszarze większym niż jedna gmina. Zarządzenia te wydawane są w postaci uchwał.
-akty prawa miejscowego stanowione przez województwa.
Sejmik wojewódzki stanowi akty prawa miejscowego na terenie województwa lub jego części na podstawie ustawy oraz na podstawie upoważnień udzielonych w innych ustawach. Akty te mają charakter uchwał.

Akty prawa miejscowego wchodzą w życie z dniem ogłoszenia chyba, że przepisy określają inny termin.
Akty o charakterze wewnętrznym nie mogą stanowić podstawy prawnej dla decyzji administracji dotyczących przyznania stwierdzenia i uznania praw i obowiązków podmiotów znajdujących się na zewnątrz administracji, natomiast mogą one kształtować sytuację prawną podległych organom jednostek organizacyjnych, w tym pracowników administracji publicznej zatrudnionych w danym organie, mogą określać ich kompetencje.

Do aktów o charakterze wewnętrznym należą:
· uchwały sejmu i senatu,
· uchwały rady ministrów,
· zarządzenia prezydenta R.P.,
· zarządzenia prezesa Rady Ministrów,
· zarządzenia ministrów,
· zarządzenia centralnych organów administracji państwowej,
· zarządzenia marszałka sejmu i senatu,
· nieratyfikowane umowy międzynarodowe,
· akty prawa miejscowego nie mające charakteru powszechnie obowiązujących.

Uchwały mogą mieć charakter normatywny i nienormatywny.
uchwała nienormatywna- uchwała organu kolegialnego o charakterze mieszalnym, np. uchwała o wyborze marszałka senatu.
Uchwała normatywna- ogłaszana jest w dzienniku i monitorze polskim.




WYKŁAD, z dn. 03.12.2000

TEMAT: Postaci Administracji publicznej.


Środki stosowane przez administrację publiczną:
-administracja władcza,
-administracja niewładcza.

administracja władcza- wydaje akty obowiązujące adresatów, stosuje środki przymusu do wykonania tych aktów. Administrację władczą charakteryzuje prawo wydawania jednostronnych aktów prawnych, którym służy domniemanie ważności i występuje możliwość zapewnienia ich wykonania środków przymusowych.

W literaturze prawniczej wyróżnia się stosunki:

-stosunki wewnętrzne,
-stosunki zależności służbowej,
-stosunki między jednostkami zwierzchnimi a jednostkami podległymi,
-stosunki zależności zakładowej,
-stosunki w obrębie gospodarki państwowej,
-stosunki prawne w obrębie działań niewładczych,
-stosunki łączące administrację publiczną z organizacjami społecznymi,
-stosunki egzekucyjne,
-stosunki nawiązane za zgodą drugiego uczestnika stosunku,
-stosunki administracyjno-prawne nawiązane bez jej zgody,
-stosunki administracyjno-prawne wywołujące skutki cywilno-prawne,
-stosunki zobowiązujące do zawarcia umowy.

Pojęcie sytuacji administracyjno-prawnej.

sytuacja prawna- każda sytuacja społeczna określonego podmiotu, której elementy składowe zostały ukształtowane prawnie w sposób pośredni bądź bezpośredni z uwagi na konkretne zdarzenie faktyczne.

Ukształtowanie prawne nie przesądza o tym czy mamy doczynienia z sytuacją potencjalną czy tez z sytuacją realną.
jeżeli sytuacja prawna kształtowana jest w sposób pośredni to mamy doczynienie z sytuacją, która jest nowa w stosunku administracyjno-prawnym. przy stosunku administracyjno-prawnym układ praw i obowiązków powstaje bezpośrednio.

Rodzaje sytuacji administracyjno-prawnych:

-potencjalne,
-realne.

W sytuacji potencjalnej znajdują się wszystkie podmioty prawa wobec, których nie nastąpiła indywidualizacja konkretnych praw i obowiązków określonych przepisami prawa materialnego, a wobec których z uwagi na ich dotychczasową sytuację faktyczną lub prawną, indywidualizacja może lub musi nastąpić.

sytuacja realna- w wyniku aktu administracyjnego wydanego w trybie określonego postępowania lub w inny sposób określony przepisami prawa nastąpiło odniesienie praw i obowiązków do konkretnie oznaczonego podmiotu prawnego.

Sytuacje administracyjno-prawne:

-proste,
-złożone.

Sytuacja prosta odpowiada treści określonego stosunku prawnego.

Sytuacja złożona odpowiada treści wielu różnych stosunków prawnych, w które dany podmiot wchodzi. podmiot takiej sytuacji jest podmiotem wielu praw i obowiązków różnych organów administracji.
Sytuację złożoną może tworzyć zbieg praw i obowiązków o jednolitym charakterze występujących we wzajemnym powiązaniu, co oznacza, że wykonanie jednego pociąga wykonanie drugiego obowiązku.

Sytuacje administracyjno-prawne:

a) ze względu na czas trwania.
-jednorazowe,
-okresowe,
-trwałe.

b) z punktu wywołania skutków prawnych.
-zamknięte,
-otwarte- może wywołać skutki w innej dziedzinie niż prawo administracyjne.

sytuacje jednorazowe- np. podatek od nieruchomości.

sytuacje okresowe- uprawnienia lub obowiązki sprawowane są w sposób powtarzalny. Początek i koniec sytuacji okresowej może być wyznaczony datami, np. koncesje na sprzedaż alkoholu.

sytuacje trwałe- trwałość jest pojęciem względnym, bezwzględnie nie mogą być zmieniane.

Sytuacje administracyjno-prawne o charakterze:

1- administracyjno-prawnym,
2- materialno-prawnym,
3- sytuacje procesowe.








Relacje pomiędzy administracją publiczną a jednostką.


Układ obywatel-administracja jest podstawowym przedmiotem regulacji w prawie administracyjnym.

Wpływ na pozycję obywatela ma:

-system administracyjny państwa,
-przepisy regulujące stosunek: organ administracji-obywatel,
-przepisy określające wolności, uprawnienia i obowiązki obywatela.

Sytuacje prawa materialno-administracyjnego:

-obywatel jako podmiot praw i obowiązków osobowych,
-obywatel jako podmiot praw i obowiązków politycznych,
-obywatel jako podmiot praw i obowiązków społecznych,
-obywatel jako właściciel,
-obywatel jako podmiot prowadzący działalność gospodarczą,
-obywatel w sytuacjach nadzwyczajnych:
1-w stanie zagrożenia klęski żywiołowej,
2-w stanie zagrożenia powodziowego, pożaru,
3-w stanach nadzwyczajnych,
4-w sytuacji ustalonego obszaru.
-obywatel jako użytkownik drogi publicznej.

Podstawowym wyznacznikiem praw i obowiązków obywateli jest Konstytucja. Prawa i obowiązki obywateli są też kształtowane przez ustawy obywatelskie.
Akta stanu cywilnego kształtują prawa i wolności obywatelskie.

Procedury administracyjne:

Administracja musi przestrzegać prawa. Przepisy procedur administracji zawierają zasady relacji obywatel-organ administracyjny.

Wyróżniamy:

1- zasady praworządności,
2- zasady prawdy obiektywnej,
3- zasady udziału stron w postępowaniu,
4- zasady kontroli nad postępowaniem administracyjnym,
5- zasady sądowej kontroli rozstrzygnięć administracji,
6- zasady uwzględnienia z urzędu interesu społecznego i uwzględnienie słusznego interesu stron,
7- zasady udziału prokuratora.

Związanie administracji z prawem:

1- zasady państwa prawnego,
2- zasada praworządności- wszystkie organy władzy publicznej działają na podstawie prawa i w granicach określonych przez prawo.
Związanie administracji prawem zależy m. in. od sfery, rodzaju i form działania administracji.

Związanie administracji prawem w sferze zewnętrznej i
wewnętrznej działania:

W sferze działań wewnętrznych administracja ma dużo
więcej swobody.


1-samodzielnie organizuje wykonanie zadań gospodarczych,
2-ustala wewnętrzne zasady organizacji jednostek organizacyjnych urzędów, przedsiębiorstw i instytucji,
3-znosi pomocnicze jednostki organizacyjne,
4-dokonuje zmiany w zakresie czynności w strukturze jednostki organizacyjnej,
5-podejmuje czynności o charakterze kontrolnym i ustalającym, odnoszą się do ludzi zatrudnionych w jednostkach, które sprawują władzę i w jednostkach podległych.

Źródłem władztwa administracji są statuty i regulaminy.
W sferze zewnętrznej występują indywidualne akty prawne. Są one opatrzone tak samo rygorami jak akty skierowane na zewnątrz.
Związanie administracji prawem zależy również od organów administracji publicznej i innych podmiotów. Wymaga się jedynie, aby były one oparte na jakiejś podstawie prawnej, np. na ogólnej normie kompetencyjnej wynikającej z przepisów określających zakres działania danego organu.
Działania o charakterze prawnym są ściśle zdeterminowane przez prawo. Najściślej określone są te działania, które zmieniają sytuację prawną indywidualnie określonych podmiotów znajdujących się na zewnątrz administracji. Podstawowym wymogiem jest to aby działania miały podstawy w przepisach prawa materialnego, proceduralnego i ustrojowego. W sferze zewnętrznej musi zastosować obowiązujące przepisy.

Zagadnienia sfer ingerencji administracji:

Sfery:

1-plicja administracyjna,
2-reglamentacja,
3-świadczenia materialne,
4 świadczenia niematerialne,
5-zakaz ingerencji administracji.

sfera policji administracji- ochrona bezpieczeństwa, porządku i spokoju publicznego. Odnosi się do ochrony życia, zdrowia ludzkiego oraz mienia.
W takim ujęciu sam przedmiot jest jakby podwójny, bowiem chroni się pewne dobra i stany. Bardzo często te wartości występują nierozdzielnie, ale możemy wyróżnić wśród nich różnice. Ta różnica będzie nam pokazywała różny zasięg i różne zagrożenie płynące dla tych wartości. Na ochronę tych wartości wpływ ma:
-zasady współżycia społecznego,
-normy moralne,
-normy obyczajowe.
Normy moralne i obyczajowe (prawne też) muszą być odpowiednio chronione. Zaczyna tu funkcjonować policja administracyjna.

policja administracyjna- organy, które wykonują czynności kontrolne, np. inspekcja.

Cechą charakterystyczną policji administracji jest to, że często jest utożsamiana z reglamentacją. W policji administracji i reglamentacji mamy, doczynienia z ograniczeniami formułowanymi w sferach publicznych i podobnych formach działania.
Policja administracji ma obowiązek zapewnić nienaruszalność mienia, stanu niektórych dóbr osobistych człowieka.
Reglamentacja pełni funkcje kreatywne w zakresie kształtowania działalności gospodarczej. Odnosi się ona przede wszystkim do sfery gospodarczej. Reglamentacja polega na ograniczeniu wolności działalności gospodarczej w imię szeroko pojętego interesu publicznego za pomocą form i metod określonych przepisami prawa.
Reglamentacja związana jest ze sfera zachowania bezpieczeństwa i porządku publicznego oraz zabezpieczenie sfery ekonomicznej państwa. W ramach reglamentacji narzuca się wolę państwa. Robi się to na podstawie szczegółowych podstaw prawnych.

Świadczenia materialne.

Sfera ta obejmuje działania polegające na zapewnieniu materialnych warunków życia jednostki w społeczeństwie. Świadczenia mogą występować, np. w ubezpieczeniach społecznych. Sfera świadczeń materialnych z punktu widzenia społecznego jest ważna. Wpływ na świadczenia materialne ma treść prawa i polityka państwa formułowana w tym względzie.

Świadczenia niematerialne.

Obejmują działania związane z niematerialną regulacją warunków życia w społeczeństwie.
Administracja musi dopełnić wszelkich starań, żeby to świadczenie wypełnić. Obowiązki administracji w sferze świadczeń niematerialnych są zbliżone do obowiązku policji administracyjnej, np. ochrona ludzi przed zanieczyszczeniami.

Zakaz ingerencji.

Zakaz ingerencji administracji jest wtedy, kiedy przepisy prawa nie dopuszczają żadnego wyjątku, albo dopuszczony wyjątek określają dokładnie.










TEMAT: Prawne formy działania administracji.


Działalność administracji była regulowana przepisami prawa.
Historycznie ukształtowanie regulacji prawnej dotyczyło przekonanie, że administracji nie sposób zmieścić w prawie.
Każdy organ do pewnego stopnia musi być samodzielny.

Formy aktywności administracji:

-akty władzy publicznej,
-czynności administracyjne,
-działania administracji publicznej.

Prawne formy działania administracji publicznej.

Możliwe jest wprowadzenie przejawów administracji publicznej do prawnych przejawów umożliwiających w ten sposób systematyzację oraz oceny prawidłowości działań. Są to działania, których kształt prawny jest ukształtowany przez praktykę administracji, ale w ramach dopuszczonej samodzielności działania administracji publicznej.

Formy działania administracji publicznej klasyfikowane są
w dwóch grupach:

-formy działań o charakterze wykonawczym podejmowane na postawie wyraźnych przepisów prawa,
-formy działań o charakterze twórczym podejmowane na podstawie nie zawsze wyraźnie udzielonych upoważnień, najczęściej na podstawie ogólnych przepisów prawa z dużym udziałem samodzielności podmiotu administracji. Są to działania podejmowane na podstawie i w granicach prawa, nie mogą zostać przekroczone granice działania.

W literaturze najwięcej uwagi poświęca się aktom władzy publicznej i czynnościom administracyjnym.
Pojęcie prawnych form działania administracji publicznej powstało w XX wieku. Formy działania podejmowane na podstawie prawa to prawo określa formy działania i upoważnienie organu do działania, warunki korzystne z upoważnieniem, tryb podejmowania działań oraz określa zasady i tryb prawidłowości działań.

Działania o charakterze wykonawczym odznaczają się tzw. wyczerpującą regulacją prawną czyli uregulowane są normami prawa administracyjnego proceduralnego i normami prawa administracyjnego materialnego.
Te wymogi spełniają: akt administracyjny oraz akt normatywny administracyjny. Nie wszystkie dziedziny administracji posiadają regulację prawną.
1) Działanie organów administracji oparte jest na przepisach prawa ustrojowego, zaś brakuje norm procesowych i materialnych.
2) Działanie organów administracji oparte jest na przepisach prawa ustrojowego, materialnego, a brakuje prawa procesowego.
3) Działanie organów administracji oparte jest na prawie ustrojowym i procesowym, a brakuje norm prawa.
Te przypadki regulacji prawnych działań oznaczają, że normami prawa mogą pozostawać nieuregulowane:
1- tryb podejmowania,
2- warunki podejmowania,
3- postać prawna niektórych działań,
4- moment podjęcia niektórych działań,
5- zasady kontroli prawidłowości działań.

We wszystkich tych przypadkach organ administracji publicznej działa na podstawie prawa, co najmniej normy kompetencyjnej. Norma kompetencyjna upoważnia do podjęcia działania, lecz w zakresie nieuregulowanym, w zakresie prawa materialnego i ustrojowego może samodzielnie określać pozostające poza regulacją prawną elementy działań, ale w ten sposób by samodzielność organu administracji publicznej odbywała się w granicach prawa.
Jako granice prawa należy rozumieć:

- nienaruszanie konstytucyjnych zasad,
- nie przekraczanie normy kompetencyjnej.

norma kompetencyjna- taka wypowiedź prawna, która dla jej adresatów wyznacza w sposób ogólny zadania i cele lub upoważnia do określonego działania, lecz bez określenia formy, w jakiej działanie ma być podjęte.

Formy działań faktycznych i umowy:

- umowy cywilno-prawne,
- umowy publiczno-prawne.

akt administracyjny- konstrukcja prawna, która obejmuje taką postać działania administracji publicznej przy pomocy, której organ w oparciu o wyraźne przepisy ustawy i ustalenia stanu faktycznego władczo i jednostronnie rozstrzyga o prawach i obowiązkach konkretnego adresata.

akt administracyjny- sformalizowany objaw woli organu administracji podjęty na podstawie prawa i w granicach przysługujących temu organowi kompetencji skierowany do zindywidualizowanego adresata w konkretnej sprawie wywołujący skutki prawne w sferze prawa administracyjnego, a niekiedy w sferze innych działów prawnych.

Przepisy prawa powinny określać formę rozstrzygnięcia. Najczęstszą formą rozstrzygnięcia są decyzje administracyjne. Organ orzeka decyzyjnie. Skazuje się, że o jednostronne rozstrzygniecie o prawach i obowiązkach konkretnego podmiotu, konkretnej sprawy. Zdarza się, że przepisy prawa nie rozstrzygają formy rozstrzygnięcia. W takich przypadkach formy rozstrzygnięcia określa organ administracji publicznej. W ramach swojej samodzielności organ jest zobowiązany wybrać decyzję administracyjną dla każdego rozstrzygnięcia, które załatwia sprawę, co do jej istoty w całości lub części, albo w inny sposób kończy sprawę w danej instancji chyba, że przepisy prawa stanowią inaczej.
Funkcjonują szczególne wymogi prawne w odniesieniu do podstaw prawnych decyzji administracyjnej. Podstawą prawną decyzji administracyjnej może być jedynie przepis prawa zawarty w ustawie lub przepis aktu wykonawczego wydany na podstawie i w ramach wyraźnego upoważnienia ustawowego zawartego w akcie ustawodawczym. Decyzja administracyjna musi być wydana na wyraźnie skonkretyzowanej podstawie prawnej. Przepisy prawa miejscowego w pewnym sensie mogą być podstawą do wydania decyzji administracyjnej. Decyzje administracyjne mogą być zaskarżane do sądu z powodu niezgodności z prawem. Decyzję mogą zaskarżać:

- strony, które brały udział w postępowaniu decyzyjnym,
- prokurator,
- rzecznik praw obywatelskich.

W odróżnieniu od aktów decyzyjnych, akty administracyjne, które nie są decyzjami administracyjnymi są w mniejszym stopniu zdeterminowane normami prawa. Przyjmuje się w stosunku do nich wymóg podstawy prawnej zawartej w ustawie.

KLASYFIKACJA AKTÓW:

1- akty o charakterze deklaratoryjnym- tylko potwierdzają prawa i obowiązki, które do adresatów wynikają bezpośrednio z ustawy, zaś same takich praw i obowiązków nie tworzą, kształtują stosunki prawne, ponieważ od chwili wydania aktu administracyjnego adresat może skutecznie powoływać się na swoje prawo, np. stwierdzenie obywatelstwa, decyzja stwierdzająca nabycie uprawnień z mocy prawa, dyplom wyższej uczelni.
2- akty o charakterze konstytutywnym- tworzą, zmieniają lub uchylają stosunki prawne, przy czym zmiana konkretnej sytuacji prawnej następuje z mocy aktu administracyjnego, a nie z mocy samej ustawy. Akty konstytutywne tworzą nową sytuację prawną, czyli ustalają dla adresatów prawa i obowiązki. Uznaje się, że mają charakter twórczy, np. decyzja o zmianie imienia lub nazwiska, wydanie paszportu.



KLASYFIKACJA AKTÓW :
(kryteria pomiędzy organem administracyjnym a adresatem)

1- akty administracyjne zewnętrzne- adresowane są do podmiotów poza organem administracji nie podporządkowanych organizacyjnie organowi wydającemu akt.
2- akty administracyjne wewnętrzne- adresowane są do organów, instytucji oraz pracowników podległych służbowo organowi wydającemu akt administracyjny.

KLASYFIKACJA AKTÓW :
(ze względu na zakres podjęcia aktu)

1- akty administracyjne związane- warunki podjęcia aktu zostały wyraźnie określone normami prawnymi,
2- akty administracyjne swobodne- warunki wydania nie są przez prawo określone w sposób wyczerpujący lub nie są przez prawo określone. W tym przypadku wypełnienie tej wyczerpującej regulacji prawnej odnośnie warunku wydania aktu dokonuje się w obrębie swobody prawnej, jaką organ administracji otrzymał od ustawodawcy.

KLASYFIKACJA AKTÓW ADMINISTRACYJNYCH:

1- podjęte za zgodą adresata- adresat aktu wnioskuje o podjęcie aktu,
2- podjęte z urzędu- podejmowany jest bez woli adresata.

KLASYFIKACJA AKTÓW ADMINISTRACYJNYCH:
(z punktu widzenia wywoływania skutku w sferze prawa cywilnego)

1- rodzą bezpośrednio skutki cywilno-prawne, np. wywłaszczenie,
2- rodzą pośrednio skutki cywilno-prawne, np. umowy najmu.

Aparat administracji jest zawsze rezultatem zastosowanych przez organy norm prawa administracyjnego. Żeby zastosowano normy prawa administracyjnego organ administracyjny musi dokonać szeregu czynności:
1- musi ustalić normy prawa, które mają być stosowane,
2- treść tych norm,
3- stan faktyczny,
4- ustalić składniki stanu faktycznego,
5- organ musi dokonać subsumcji, czyli zbadać czy ustalony stan faktyczny odpowiada treści zastosowanej normy prawnej,
6- ustalenie skutków prawnych wynikających z porównania stanu faktycznego z normą prawa.

Akt administracyjny jest tą formą, w której ujmuje się ustalone skutki prawne, porównania stanu faktycznego z normami prawnymi. Organy administracji publicznej posiadają pewien zakres samodzielności w interpretowaniu norm prawa, ustalaniu stanu faktycznego, mają swobodę w wyborze treści, przepisy prawa mogą być rozszerzane i zawężane. Najbardziej wyraźnym ograniczeniem stosowania aktu administracyjnego jest prawna regulacja zasad ogólnych postępowania administracyjnego. Kodeks postępowania administracyjnego określa postępowanie administracyjne, które musi być przez organy przestrzegane. NACZELNY SĄD ADMINISTRACYJNY sformułował zasadę, że obowiązkiem organu administracji jest rozważenie wszystkich okoliczności faktycznych spraw.
UZNANIE ADMINISTRACYJNE.

Uznanie administracyjne traktowane jest jako najpełniejsza postać samodzielności organu wydającego akt administracyjny. Jest to samodzielność, której organowi administracji publicznej udziela norma prawna blankietowa, która skonstruowana najczęściej jest w ten sposób, że przy rozwiniętej w pełni hipotezie organ administracyjny na warunkach określonych w niej ma wybór między różnymi sposobami zachowania się, czyli ma możliwość samodzielnego określenia kryteriów rozstrzygnięcia i w oparciu o te kryteria ustala treść rozstrzygnięcia. Bez względu na to, jaki sposób zachowania wybierze organ administracji, jakie określi kryteria, jaką ustali treść rozstrzygnięcia organ ma prawo wydać decyzje. Aby nastąpiło rozstrzygnięcie organ musi samodzielnie określić sposób skorzystania z udzielonego upoważnienia, a w szczególności musi ustalić, do jakiego celu ma dążyć, aby wykorzystanie upoważnienia było zgodne z interesem publicznym, interesem indywidualnym.

Organ administracji musi ustalić mierniki, spośród których dokona wyboru najwłaściwszego określenia.

Poglądy prof. Bigo.

Samodzielne wartościowanie organu administracji może się opierać na miernikach znajdujących się poza normą prawną.

Poglądy prof. Dawidowicza:

Przy ustalaniu miernika rola organu administracji sprowadza się jedynie do wyinterpretowania poszukiwanych kryteriów z norm obowiązującego prawa.

Samodzielność organu administracji nie może być dowolnością, postępowaniem arbitralnym. Samodzielność organu administracji wynika z upoważnienia wyrażonego konstrukcją normy blankietowej zawartej w przepisach ustawy. Jest to samodzielność uwarunkowana normą blankietową. Ograniczenia samodzielności organu administracji wynikają z norm prawa materialnego. Ograniczenia mogą wynikać z norm prawa proceduralnego. Ponadto mogą wynikać z przepisów prawa ustrojowego. Przepisy prawa ustrojowego określają możliwość ingerencji przez organ administracji.
Sąd administracyjny może kontrolować czy nie naruszono przepisów postępowania administracyjnego. Musimy odróżnić uznanie administracyjne, czyli samodzielne administrowanie, ocenę celowości. Akty administracyjne uznaniowe podlegają sądowej kontroli z punktu widzenia czy podlegają formalnym uznaniom ustawowym. Za pomocą prawa możemy dać jedynie częściowy obraz administracji. Uznanie administracyjne nie jest zjawiskiem pozaprawnym; mieści się w funkcji stosowania norm prawnych. Tego zjawiska nie da się wyeliminować dopóki będą istniały formy ustawowe zawierające upoważnienie dla organów administracji do samodzielnego określania treści aktu administracyjnego.
- samodzielność w zakresie oceny stanu faktycznego,
- ocena pojęć niedookreślonych, niedoznaczonych,

Funkcjonowanie urzędu- wykonywanie kierownictwa.
Normy prawa administracyjnego należy zaliczyć do norm praw blankietowych, które udzielają organom administracji upoważnienia do ich samodzielnej interpretacji.


Akt administracyjny musi być wydany zgodnie:

1- z prawem, czyli musi być wydany przez organ administracji publicznej właściwym rzeczowo i miejscowo,
2- zgodnie z prawem proceduralnym, które określa sposób podejmowania i kontroli,
3- zgodnie z prawem materialnym- prawo musi wyraźnie zezwalać na rozstrzyganie o prawach i obowiązkach podmiotów w drodze aktu administracyjnego.

Akt administracyjny musi być wydany z właściwym wykorzystaniem samodzielności prawnej. Ta samodzielność prawna jest przyznana organowi administracji przez normy prawa ustrojowego, proceduralnego i materialnego. To właściwe wykorzystanie samodzielności prawnej sprowadza się w zasadzie do ustalenia stanu faktycznego, interpretowania stosowanych norm prawa i wykorzystywania samodzielności w ustalaniu treści rozstrzygnięć.

Wadliwe akty administracji:

- błędy pisarskie, rachunkowe, błędy, które w sposób w sposób istotny naruszają przepisy prawa materialnego, opieranie się na nieustalonym prawie faktycznym, błędnej wykładni prawa, niewłaściwe wykorzystanie uznania administracyjnego.

Akty administracyjne o największej wadliwości kwalifikowane są jako nieważne. Jako nieważne uważa się takie, które:

- zostały wydane przez organ rzeczowo lub miejscowo niewłaściwe,
- zawierają oczywiste wady procesowe,
- bez podstawy prawnej,
- wydane w sprawie już rozstrzygniętej,
- skierowane do niewłaściwego adresata,
- mają na celu osiągnięcie efektu z punktu widzenia praktycznego niemożliwego do osiągnięcia.

Akty administracyjne nieważne traktuje się jako akty, które nie wywarły zamierzonych skutków prawnych i z których nie powstały żadne prawa ani obowiązki. Istnieją do czasu ich unieważnienia tylko pozornie i organ administracji powinien z urzędu stwierdzić nieważność takiego aktu. Takie stwierdzenie ma znaczenie deklaratoryjne, co oznacza, że ten nieskuteczny akt administracyjny nigdy nie istniał.
Od aktów administracji nieważnych musimy odróżnić tzw. nieakty.
Nieakty pozornie mogą się wydawać aktami administracyjnymi. Nie wywierają żadnych skutków prawnych.
Innym typem wadliwych aktów administracyjnych są akty administracyjne wzruszalne (zaskarżalne). Takie akty naruszają normy prawa materialnego i proceduralnego, ale nie w tak wielkim stopniu by doprowadzić do nieważności. Takie akty są skuteczne i pozostają skutecznymi tak długo jak długo nie zostaną zmienione lub uchylone przez odpowiednie organy administracyjne. Ze zmianą aktu może wystąpić również adresat aktu. Zmiana lub uchylenie takiego aktu działa od chwili uznania. Jest on skuteczny o ile nie zostanie wzruszony.
Domniemanie ważności aktu administracyjnego sprowadza się do tego, że akt administracyjny nawet wadliwy uznawany jest za obowiązujący dopóki w odpowiednim trybie nie zostanie zmieniony lub uchylony.
Nie domniemuje się tym samym, że każdy wydany akt administracyjny jest prawidłowy. Do czasu udowodnienia sytuacji przeciwnej akt taki funkcjonuje jako akt poprawny. Adresat jak i odbiorca aktu może weryfikować jego poprawność.

MATERIALNA I FORMALNA PRAWOMOCNOŚĆ.

Prawomocność formalna oznacza, że stosunek prawny zawiązane między organem i adresatem zostaje na stałe ukształtowany.

Materialna prawomocność oznacza, że niedopuszczalne jest użycie do wzruszenia aktu administracyjnego zwyczajnych środków prawnych.



WYKŁAD, z dn. 14.01.2001

TEMAT: Prawne formy działania administracji.


FORMY AKTÓW ADMINISTRACYJNYCH.

1- decyzje,
2- zezwolenia,
3- koncesje,
4- licencje.

DECYZJE- akt administracyjny, w którym organ administracji publicznej dokonuje jednostronnego ustalenia o charakterze wiążącym zarówno dla jednostki jak i organu administracyjnego. W doktrynie prawa administracyjnego pojęcie decyzji zawęża się do aktu administracyjnego wydanego w postępowaniu administracyjnym. Natomiast w orzecznictwie sądowym pojęcie decyzji jest rozszerzane o inne akty administracyjne występujące w innych formach, a także akty administracyjne występujące bez wyraźnie określonej prawem formy. Decyzje przyznają lub odmawiają przyznania jednostce uprawnień.

Przykłady decyzji:
o wymeldowaniu osoby, w sprawach świadczeń z zakresu pomocy społecznej, zakaz zgromadzeń publicznych, wywłaszczenie nieruchomości.

ZAMIAST DECYZJI MOGĄ BYĆ: uchwały organów kolegialnych, uprawnienia, zarządzenia.

ZEZWOLENIA- forma aktu administracyjnego, która ustala uprawnienia w sferze prawa administracyjnego lub wyraża zgodę na podjęcie lub dokonanie czynności zgodnej z normami prawa administracyjnego. Nabycie uprawnienia lub zgoda określona w zezwoleniu następują zwykle w warunkach prawnie określonego nakazu lub zakazu podejmowania przez jednostkę określonych czynności.

Przykłady zezwolenia:
zezwolenie na utworzenie uczelni niepaństwowej, na wjazd na terytorium RP, na pobyt w RP cudzoziemca, na usunięcie drzew i krzewów z nieruchomości, na osiedlenie się cudzoziemca na terytorium RP.
W niektórych przypadkach zezwolenie określa się jako: pozwolenie, zgoda, karta (np. rowerowa), prawo jazdy.

Zezwolenia mogą być wydawane na czas określony lub nieokreślony. Zezwolenie może być cofnięte z powodu nieprzestrzegania określonych warunków.

KONCESJE- akt administracyjny, który osobie fizycznej lub prawnej nadaje uprawnienia do wykonywania określonej działalności zazwyczaj o charakterze produkcyjnym lub usługowym.

Koncesjonowanie usług telekomunikacyjnych, pocztowych, rozpowszechnianie programów telewizyjnych i radiofonicznych, budowa płatnych autostrad, obrót niektórymi towarami i usługami z zagranicą, działalność gospodarcza w zakresie wytwarzania niektórych wyrobów alkoholowych i tytoniowych.

Przy pomocy koncesji może być rozpowszechniana lub ograniczana sfera wolności gospodarczej. Koncesji udziela się na czas oznaczony lub nieoznaczony. Organ posiadający koncesję podlega kontroli przez organ koncesyjny. Organ koncesyjny może cofnąć koncesję w przypadku nieprzestrzegania warunków koncesji. Koncesję są na ogół odpłatne.

Wydając koncesję organ administracji państwowej może nałożyć na koncesjonariusza określone obowiązki, a także określić warunki, które koncesjonariusz musi spełnić.

LICENCJE- akt administracyjny określający uprawnienia do wykonywania określonej działalności lub pracy zawodowej w przypadku, gdy wykonywanie pracy lub działalności związane jest z posiadaniem pewnych kwalifikacji, np.:
- akty administracyjne ustalające uprawnienia dla pracowników personelu lotniczego, licencje przewodnickie, połowowe.
Warunkiem wydania licencji jest posiadanie pewnej wiedzy potwierdzonej egzaminem lub posiadanie odpowiedniego wykształcenia. Licencje mogą być wydawane na czas określony lub nieokreślony. Organ, który udzielił licencji jest uprawniony do cofnięcia licencji na ściśle określonych warunkach.


AKTY NORMATYWNE ADMINISTRACJI.

Pojęcie aktu normatywnego administracji obejmuje wszelkie akty prawa nie mające rangi ustawy, przyjmujące różne nazwy, wydawane przez upoważnione organy administracji publicznej w oparciu o podstawy prawne rozmaitej konstrukcji pod warunkiem, że zawierają treści normatywne, czyli treści zobowiązujące adresatów do określonego zachowania się. Do aktów normatywnych administracji zaliczamy:
- uchwały Rady Ministrów,
- uchwały Prezesa Rady Ministrów.

Forma aktów normatywnych powinna być określona przepisami ustaw i Konstytucji. Akty normatywne mogą mieć charakter powszechnie obowiązujący. Możemy mieć doczynienia z aktami normatywnymi nie posiadającymi źródeł powszechnie obowiązującego prawa: instrukcje, wytyczne, zarządzenia wewnętrzne, pisma okólne.

Akty normatywne administracji mogą mieć różnie formułowaną podstawę prawną. Musi być przepis rangi ustawowej. Upoważnienie ustawowe musi zawierać elementy proceduralne wydania aktu normatywnego i elementy materialne.

O wiele bardziej złożoną grupą aktów normatywnych są akty bez sprecyzowanej podstawy prawnej. Nie mają one charakteru wykonawczego. Za podstawę prawną mają podstawy wykonawcze w podustawowych aktach. Muszą dotyczyć kwestii wewnętrznej administracji publicznej, np. wewnętrzna organizacja pracy, zasady sprawowania kierownictwa w administracji, zasady wykonywania kontroli, koordynacji, mogą się odnosić do technik i sposobu administrowania tych aktów. Skutki związania prawnego przenosi się na sferę zewnętrzną działania administracji.

FORMY DZIAŁAŃ ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ.
(podejmowane na podstawie i w granicach prawa)

Działania faktyczne administracji.

Koncepcja działań faktycznych zakłada, że działania faktyczne są dopuszczalną i niewadliwą prawnie kategorią działań administracji publicznej o charakterze uzupełniającym w stosunku do działań prawnych. Działania faktyczne są podejmowane w procesach stosowania prawa. Działania faktyczne administracji różnią się tym od działań prawnych, że nie są określone prawem lub są określone prawem w sposób niewyczerpujący. Na ogół działania faktyczne znajdują podstawy prawne w normach ustrojowych, ale również podstawą prawną działań faktycznych są normy prawne o charakterze materialnym, np. normy prawa ustalającego zadania dla administracji, normy prawa o charakterze procesowym.

Formy działań faktycznych w stosowaniu prawa:

1- ustalanie przez organ administracji celów i zadań,
2- ustalenie przez organ administracji niektórych sytuacji faktycznych,
3- tworzenie sytuacji faktycznych,
4- przeprowadzenie ocen przez organy administracji,
5- dokonywanie wyboru przez organ administracji, np. formy działania, treści rozstrzygnięcia kryteriów działania, metod działania, odpowiedniego momentu podjęcia działania, kryteriów oceniania i wyboru, projektowanie materiałów działań,
6- tworzenie norm organizacyjnych- kategoria działań faktycznych, która polega na ustaleniu reguł zachowania się wewnątrzorganizacyjnego pracowników administracji publicznej, a odnoszących się do podległości służbowej, podległości organizacyjnej,
7- podejmowanie decyzji organizacyjnych- kształtowanie organu wewnętrznego aparatu administrującego.









Inne formy działań faktycznych.

- działanie faktyczne o charakterze społecznym,
- działania informacyjne administracji,
- działania o charakterze materialno-technicznym, np. odebranie rzeczy ruchomej przez organ egzekucyjny, sprawdzanie stanu technicznego, używanie urządzeń kontroli pomiarowej, usuwanie pojazdów i zakładanie blokad na pojazdy źle zaparkowane. Wywołują skutki prawne poprzez akty dokonywane przez odpowiednie służby. Technika dokonywania takich aktów nie jest na ogół stosowana przepisami prawa. Organy te muszą być upoważnione do dokonywania takich czynności. Czynności materialno-techniczne, np. zaopatrzenie w materiały biurowe.

UMOWY.

Umowy administracyjne muszą się legitymować odpowiednią podstawą prawną, muszą mieć określone kompetencje organu upoważnionego do ich zawarcia. Przedmiotem umów muszą być sprawy z zakresu administracji publicznej. Wyróżniamy dwa typy umów:
- umowy cywilno-prawne, czyli umowy regulowane przepisami prawa cywilnego- forma umowy cywilno-prawnej stosowana jest w administracji publicznej z zasady dla wykonywania zadań i kompetencji związanych z dysponowaniem majątkiem, np. umowa sprzedaży, najmu, dzierżawy, o dostawę. Związek między umowami cywilno-prawnymi, a aktem prawnym polega na tym, że dopuszczalność zawarcia umowy uwarunkowana jest istnieniem aktu administracyjnego,
- umowy publiczno-prawne- stosowane jest do wykonywania kompetencji dotyczącej współpracy organu administracji publicznej w określonych dziedzinach, np. umowa o wspólne wykonywanie zadań, porozumienia administracyjne, porozumienia o wykonywanie zadań z zakresu administracji rządowej przez organy z zakresu terytorialnego.

Podstawy prawne zawierające umowy publiczno-prawne są przepisami prawa administracyjnego, np. porozumienie komunalne zawierane przez gminy w związku z powierzeniem jednej z nich zadań publicznych; porozumienia zawierane przez organy administracji rządowej z gminą, powiatem, województwem w sprawie przejęcia przez administrację samorządową zadań z zakresu działań administracji rządowej.

Umowa publiczno-prawna zawierana może być z zainteresowanymi jednostkami do sprawowania zadań- porozumienie administracyjne. Brakuje zasad i trybów zawierania takich porozumień.

PODMIOTY ADMINISTRACJI.


organ administracji publicznej- zasadnicza jednostka składowa administracji w sensie podmiotowym.

organ administracji publicznej- osoba lub grupa osób znajdująca się w strukturze organizacyjnej władzy publicznej powołana do realizacji norm prawa administracyjnego w granicach przyznanych przez prawo kompetencji, wyposażona w odpowiednie środki materialne i ludzkie.


Podział organów administracji publicznej:
1.
1- organ administracji rządowej,
2- organ administracji samorządowej

2.
1- organ centralny,
2- organ terenowy.

Wszystkie organy naczelne są centralnymi, zaś centralne nie są zawsze naczelnymi.

3. Ze względu na powołanie.
1- organy powoływane w drodze nominacji,
2- organy powoływane w drodze wyborów.

4.
1- organy jednoosobowe,
2- organy kolegialne.

5.
1- centralny organ państwa,
2- centralny, konstytucyjny organ państwa.

6.
1- organy zdecentralizowane,
2- organy podległe hierarchicznie.

7.
1- organy decydujące,
2- organy pomocnicze.

8.
1- organ pierwszej instancji,
2- organ drugiej instancji.

organ administrujący- każdy podmiot, któremu prawo daje funkcje administrowania, czyli w obręb organów administrujących będą wchodzić wszystkie organy administracji i inne organy państwowe, które oprócz funkcji wynikających z ich charakteru mają kompetencje w sferze realizacji funkcji administracyjnych państwa:
- kierownicy państwowych jednostek pomocniczych i innych organów,
- organy wykonawcze jednostek pomocniczych samorządu terytorialnego,
- organy jednostek organizacyjnych gminy w tym przedsiębiorstwa w razie upoważnienia ich do załatwiania spraw,
- organy organizacji społecznych, jeżeli uzyskały kompetencje do realizacji określonych zadań z zakresu upoważnień publicznych.

Urząd administracji publicznej:

1- jako wyodrębniony zespól kompetencyjny, czyli praw i obowiązków związanych z określonym organem administracji publicznej, w tym znaczeniu mówimy o urzędzie ministra, wojewody, wójta, rektora. W języku potocznym pojęcie to jest równe pojęciu stanowiska.
2- Szczególna nazwa organu administracyjnego, np. urząd celny górniczy, morski. Organ administracji jest zazwyczaj jednoosobowy. Jest nim kierownik urzędu.
3- Zorganizowany zespół osób wyposażonych w odpowiednie środki materialne do pomocy w wykonywaniu jego funkcji, np. ministerstwo, rektorat.

W skład ministerstw wchodzą:

1- departamenty,
2- biura obsługi ministerstwa,
3- sekretariaty- realizacja zadań związanych z obsługą ministra i jego organów doradczych,
4- wydziały- jednostki organizacyjne.

kompetencja- konstrukcja prawna, która łączy z prawną formą działania administracji. Kompetencje wiążemy z organizacją administracji rządowej lub innym organem państwowym, z organem organizacji społecznej, bądź prywatnej, któremu drogą ustawy ewentualnie decyzji administracyjnej lub porozumienia zlecono określone funkcje administrowania. Kompetencje określone są ustawami, bądź aktami wykonawczymi do ustaw. Mogą być określone w sposób zupełny, wystarczający. Kompetencje regulowane są zawsze prawem, równoznaczna jest z obowiązkiem, przysługuje zawsze organowi określonym uwarunkowaniem. Dla obywateli ważne są tylko kompetencje zewnętrzne organu, których uprawnienie ma określony obowiązek obywatelski.

Odpowiedzialność za działalność administracji.

Wyróżniamy w sferze sprawowania funkcji administracji:

1- odpowiedzialność polityczna- odwołanie ze stanowiska, odpowiedzialność dyscyplinarna, karna, partyjna,
2- odpowiedzialność majątkowa o charakterze cywilnym lub administracyjnym- oparta na zasadzie kodeksu cywilnego i pracy oraz aktach z zakresu administracji,
3- odpowiedzialność karna za przestępstwa i wykroczenia,
4- odpowiedzialność kwasikarna, służbowa, porządkowa i dyscyplinarna- ma charakter represyjny, związana z zatrudnieniem na danym stanowisku,
5- odpowiedzialność konstytucyjna- przewidziana w Konstytucji i ustawach szczególnych.

Delikt konstytucyjny- naruszenie Konstytucji i ustaw bez naruszenia ustaw karnych.

zakład administracyjny- jednostka organizacyjna nie będąca organem państwowym ani samorządowym, która została powołana do wykonywania zadań publicznych i jest uprawniona do nawiązywania stosunków administracyjno-prawnych.
Zakład administracyjny jest wyposażony w zespół środków osobowych i rzeczowych. Realizuje zadania publiczne korzystając z władztwa zakładowego.

Władztwo zakładowe wynika z upoważnienia organu zakładu do działań abstrakcyjnych i konkretnych na podstawie i w ramach obowiązującego prawa. Istotę władztwa zakładowego stanowi zakres upoważnień dla organu zakładu do jednostronnego kształtowania stosunków prawnych z użytkownikami zakładu, jak i z osobami, które znalazły się na terenie zakładu w innym charakterze niż użytkownik, np. szkoły, przedszkola, zakłady opieki zdrowotnej, muzea, ośrodki zdrowia, szpitale, zakłady karne, izby wytrzeźwień, szkoły wyższe, biblioteki publiczne.
W zakładzie administracyjnym realizacja zadań publicznych przebiega wewnątrz jego struktury, zaś w organie administracyjnym na zewnątrz jego struktury.

Cechą charakterystyczną zakładu administracyjnego jest jego prawo do nawiązywania stosunków administracyjno-prawnych z użytkownikami w obrębie szeroko pojętej organizacji tej jednostki organizacyjnej. Zakłady administracyjne mogą być tworzone w postaci ustawy, aktu samorządowego przez osoby fizyczne.

WYKŁAD, z dn.24.02.2001

Zakłady administracyjne istnieją w celu świadczenia usług użytkownikom, np. czytelnicy, chorzy.

ZAKRES WŁADZTWA ZAKŁADOWEGO:

- szeroki- obejmuje prawo do stanowienia norm ogólnych i indywidualnych,
- wąski- obejmuje uprawnienie do stanowienia wyłącznie norm indywidualnych.

Władztwo zakładowe powinno być wykorzystywane do osiągnięcia celów zakładów. Zakres władztwa zakładowego zależy od rodzaju zakładu. Przepisy prawa mogą ustanawiać dla określonych podmiotów świadczenia ze strony zakładów. Obowiązkowym korzystaniem z zakładu administracyjnego jest, np. obowiązek szkolny.
Prawo do korzystania z zakładu administracyjnego ma charakter przejściowy (określone jest w czasie).

PRAWO DO KORZYSTANIA Z ZAKŁADU MOŻE WYGASNĄĆ Z RÓŻNYCH PRZYCZYN:

- osiągnięcie przez użytkownika celu dla, którego stał się użytkownikiem zakładowym,
- rezygnacja ze świadczeń zakładowych,
- zwolnienie z zakładu, gdy korzystanie było obowiązkowe,
- śmierć użytkownika.

Prawo korzystania z zakładu administracyjnego wygasa w wyniku przyczyn wywołujących skutek prawny; poprzez rezygnację użytkownika.

Innym podmiotem, który wykonuje funkcje podmiotu administracji jest fundacja.
Fundacją jest instytucja o charakterze majątkowym. Majątek przeznaczony jest przez założyciela na określone cele niegospodarcze.
Fundacja może być powołana dla celów społecznie i gospodarczo użytecznych. A w szczególności:
- nauka,
- oświata,
- kultura fizyczna,
- sztuka,
- opieka i pomoc społeczna,
- ochrona zdrowia,
- ochrona środowiska,
- ochrona zabytków,
- rozwój gospodarki.

Fundatorem może być osoba fizyczna niezależnie od miejsca zamieszkania, narodowości, a także osoba prawna mieszkająca w kraju lub za granicą. Siedziba fundacji musi być w Polsce. Fundator wskazuje cel fundacji i składniki majątkowe na realizację tego celu.
Fundacje działają w oparciu o przepisy fundacji i statut. Statut ma określać:
- cele i zasady oraz formy i zakres działalności,
- skład i organizację zarządu,
- sposób powoływania zarządu oraz obowiązki,
- uprawnienia zarządu,
- siedzibę i nazwę fundacji,
- obowiązki i uprawnienia członków zarządu.

Fundacja otrzymuje osobowość prawną z chwilą wpisania do rejestru. O wpisaniu do rejestru sąd zawiadamia właściwego ministra oraz właściwego wojewodę ze względu na siedzibę fundacji.
W polskim systemie prawnym fundacje mogą utrzymywać szkoły, uczelnie wyższe. Fundacje prawa publicznego osiągają środki do realizacji zadań publicznych.

Funkcje administracji publicznej mogą być zlecane organom, które nie należą administracji publicznej. KPA pod terminem organizacja społeczna rozumie organy spółdzielcze, samorządowe, rządowe i inne organizacje społeczne. KPA ma zastosowanie do postępowania przed organami administracji, gdy są one powoływane do rozstrzygania praw. Taka organizacja społeczna działa jak organ administracyjny. Zlecenie funkcji zakresu administracji publicznej może nastąpić w drodze ustawy. Nie zmienia to prawa organu administracji.
Innymi formami posługuje się organizacja, gdy wykonuje zadania własne.

ZADANIA ZAKRESU ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ
WYKONUJE:

- PCK,
- Polski Związek Łowiecki,
- Straże Ochrony Przyrody itp.

Zadania zlecane z zakresu administracji publicznej mogą wykonywać:

- gminne i powiatowe zakłady publiczne,
- inne samorządowe jednostki.

Funkcjonowanie systemu administracji publicznej.

Klasyfikacja organów administracji publicznej musi być oparta na obowiązującym prawie. W ramach organów administracji centralnej wyróżnimy:
- NACZELNE ORGANY ADMINISTRACJI PAŃSTWOWEJ,
- CENTRALNE ORGANY ADMINISTRACJI PAŃSTWOWEJ.

Wszystkie organy naczelne są centralnymi, zaś wszystkie centralne nie są naczelnymi.

Do podstawowych kryteriów klasyfikacji zaliczamy:
- sposób powoływania,
- miejsce w strukturze organizacyjnej administracji publicznej,
- terytorialny zasięg działania.

Dla potrzeb klasyfikacji obejmującej organy centralne i terenowe możemy zastosować kryterium terytorialnego zasięgu działania, kryterium powoływania, bądź kryterium miejsca w strukturze organizacyjnej administracji publicznej.

Na gruncie obowiązującego prawa wyróżniamy cztery określenia organów:

- naczelny organ administracji państwowej (rządowej),
- powoływane przez prezydenta bezpośrednio lub powoływane przez sejm. Są to organy zwierzchnie wobec pozostałych organów w strukturze organizacji rządowej.

Naczelnymi organami administracji państwowej są organy powoływane przez prezydenta lub sejm, których działalność obejmuje obszar całego państwa.
Naczelnymi organami administracji państwowej są organy zwierzchnie wobec innych organów w strukturze administracji rządowej, których działalność obejmuje cały kraj.

Naczelne organy administracji państwowej:

- prezydent RP,
- Rada Ministrów,
- Prezes Rady Ministrów,
- ministrowie,
- przewodniczący komitetów wchodzących w skład Rady Ministrów.

Prezydent jako naczelny organ administracji państwowej.

Podstawą włączenia prezydenta do administracji jest Konstytucja, gdzie został zaliczony do władzy wykonawczej.

PODSTAWOWE FUNKCJE PREZYDENTA:

- reprezentant państwa w stosunkach zewnętrznych:
a) ratyfikowanie i wypowiadanie umów międzynarodowych,
b) mianowanie i odwoływa