Prawo gospodarcze
Prawo gospodarcze
LITERATURA
1.Kodeks cywilny-ustawa z dn.23.4.1964 r.
2.Kodeks spółek handlowych – ustawa z 15 września 2000 r.(Dz. U. Nr 94, poz.1037 z póź. zm.)
3.Ustawa z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej.
4.Ustawa z 2 lipca 2004 r. przepisy wprowadzające ustawę o swobodzie działalności gospodarczej.
5.Ustawa z 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (j. t. Dz. U. Nr 17 z 2001 r. poz. 209 ze zm.
6.Pyziak-Szafinicka M. Elementarny kurs prawa cywilnego-Warszawa.
7.Wolter- Prawo cywilne-część ogólna- Warszawa,
8.Filipiak i inni, Zarys prawa cywilnego i Rodzinnego. Lublin.
9.Łętowska E, Podstawy prawa cywilnego. Warszawa.
10.Szczurek Zb., Prawo cywilne dla studentów administracji. Kraków.
11.Kubiński P., Wybrane zagadnienia prawa cywilnego i gospodarczego. Zarys wykładu . Olsztyn.
12.K. Kruczalak, Prawo handlowe – zarys wykładu. Wyd. Lexis Nexis 2004 r.
13.Prawo cywilne I handlowe w zarysie, pod redakcją J. Katnera wyd. Zakamycze 2004 r.
.
TEMAT 1
Wprowadzenie do prawa gospodarczego prywatnego
1. Pojęcie prawa gospodarczego prywatnego i prawa
gospodarczego publicznego.
Określenie Prawo gospodarcze ma wiele znaczeń. Prawo gospodarcze nie stanowi podstawowej gałęzi prawa, przede wszystkim z uwagi na to, iż obejmuje swym zasięgiem normy prawne będące wynikiem zastosowania różnych metod regulacji – cywilnej (są to normy dominujące charakteryzują się równorzędnym traktowaniem stron), administracyjnej (organy administracji gospodarczej występują wobec podmiotów prowadzących działalność gospodarczą z pozycji władczej) .
W doktrynie prawa wyróżnia się:
1)prawo gospodarcze publiczne,
2) prawo gospodarcze prywatne.
Prawo gospodarcze w literaturze prawniczej określa się jako dyscyplinę kompleksową, której przedmiotem zainteresowania są m.in. normy prawa cywilnego, administracyjnego, finansowego w takim zakresie w jakim dotyczą prowadzenia działalności gospodarczej.
Prawo gospodarce prywatne – jest to zespół norm prawnych regulujących przede wszystkim stosunki zobowiązaniowe miedzy podmiotami gospodarczymi, a także pomiędzy tymi podmiotami a innymi jednostkami w obrocie gospodarczym.
Prawo gospodarcze publiczne – jest to zespół norm prawnych regulujących proces oddziaływania państwa na gospodarkę z udziałem organów administracji publicznej oraz podmiotów prawa publicznego, a także prywatnego.
Ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z dnia 6 sierpnia 2004 r. ze zm.) reguluje podejmowanie, wykonywanie i zakończenie działalności gospodarczej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz zadania organów administracji publicznej w tym zakresie.
Przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną - wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą.
Za przedsiębiorców uznaje się także wspólników spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej.
1.Obrót gospodarczy i jego rodzaje.
W doktrynie prawa (obrót gospodarczy nie jest pojęciem normatywnym) po pojęciem obrotu gospodarczego rozumie się nie tylko wymianę dóbr i usług odbywającą się z reguły za pośrednictwem pieniądza, ale przede wszystkim towarzyszące tej wymianie i powstające w jej procesie stosunki prawne między jej podmiotami. Co najmniej jeden z uczestników tego obrotu jest podmiotem prowadzącym działalność gospodarczą.
2.Źródła prawa gospodarczego; prawo stanowione,
podstawowe akty normatywne, wzorce umowne.
1)Prawo stanowione;
Z uwagi na duży obszar regulacji prawnych w tym zakresie należy wymienić przede wszystkim:
Konstytucja
Kodeks cywilny,
Ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z dnia 6 sierpnia 2004 r. ze zm.)
ustawa z 2 lipca 2004 r Przepisy wprowadzające ustawę o swobodzie działalności gospodarczej,
ustawa z dnia 20. 08. 1997 r. – O Krajowym Rejestrze Sądowym,
ustawa z dnia 16 września 1982 Prawo spółdzielcze,
ustawa z 25. 03. 1981 r. o Przedsiębiorstwach państwowych,
2) wzorce umowne, regulaminy, ogólne warunki umów.
3.Pojęcie działalności gospodarczej, zasady i warunki podejmowania oraz prowadzenia działalności gospodarczej.
Działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły.
Przepisów ustawy o swobodzie prowadzenia działalności gospodarczej nie stosuje się do:
działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie upraw rolnych oraz chowu i hodowli zwierząt,
ogrodnictwa,
warzywnictwa,
leśnictwa
rybactwa śródlądowego,
a także wynajmowania przez rolników pokoi, sprzedaży posiłków domowych i świadczenia w gospodarstwach rolnych innych usług związanych z pobytem turystów.
Przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną - wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą.
Za przedsiębiorców uznaje się także wspólników spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej.
4.Cechy działalności gospodarczej.
5.Zasady działalności gospodarczej.
1) Zasada wolności gospodarczej (art. 6 ust. 1 ust. o s. dz. g., art. 6 ust. 2 , art. 20 i 22 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej) oznacza podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej w sposób wolny dla każdego. Może to polegać m.in. na swobodzie w podejmowaniu i prowadzeniu działalności gospodarczej, swobodzie co do wybory formy organizacyjno prawnej wykonywania działalności gospodarczej. Jednakże ze względu na ważne interesy państwa (bezpieczeństwo, obronność) oraz wartości najwyższe człowieka (życie, zdrowie) zasada wolności gospodarczej podlega niekiedy ograniczeniom prawnym. Reglamentacja administracyjno-prawna w tym zakresie może mieć charakter przedmiotowy polegający na konieczności uzyskania koncesji lub zezwolenia na prowadzenie określonego rodzaju działalności gospodarczej oraz podmiotowy np. konieczność uzyskania licencji dla osób wykonujących usługi w zakresie ochrony osób i mienia.
Zasada równości w działalności gospodarczej oznacza równe prawa i obowiązki dla przedsiębiorców krajowych i zagranicznych bez względu na ich formę organizacyjno – prawną oraz rodzaj własności tych podmiotów (art. 6 ust.1 ust. o s. dz. g.)
Zasada respektowania przez podmioty prowadzące działalność gospodarczą reguł uczciwej konkurencji , poszanowania dobrych obyczajów i słusznych interesów konsumentów – art. 17 u.s.p.d.g.
Zasada respektowania przez podmioty prowadzące działalność gospodarczą reguł uczciwej konkurencji , poszanowania dobrych obyczajów i słusznych interesów konsumentów doznaje szczegółowych rozwiązań w innych aktach normatywnych np. przepisy ustawy z dnia 16.04.1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji ( Dz. U., nr 47, poz. 211 z późn. zm.)
Zasada legalizmu oznacza , że podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej oparte jest na określonych regulacjach prawnych - art. 6 ust. 1 ust. o s. p. dz. g.
6.Warunki podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej.
Podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej musi być zgodne z określonymi warunkami określonymi przez przepisy prawa. Aktem prawnym, który określa te warunki jest mi. in. Ustawa z 19 listopada 1999 r Prawo działalności gospodarczej:
a)wpisu do rejestru przedsiębiorców w Krajowym Rejestrze Sądowym albo do Ewidencji Działalności Gospodarczej (art. 7 u. o. d. g i art. 14 u. s. p. dz. g.) jednakże spółka kapitałowa w organizacji może podjąć działalność gospodarczą przed uzyskaniem wpisu do rejestru przedsiębiorców.
b)Na zasadach określonych w ustawie o s. p. dz. g. podejmowanie i wykonywanie działalności gospodarczej może wiązać się dodatkowo z obowiązkiem uzyskania przez przedsiębiorcę koncesji albo wpisu do rejestru działalności regulowanej (patrz. art. 75 ust. 1. u. o s. p. dz. g.)
c) właściwego wykonywania działalności gospodarczej , w szczególności związane z ochroną przed zagrożeniem życia , zdrowia ludzkiego i moralności publicznej . jak również ochrony środowiska (art. 18 u. o s. p. dz. g.),
d)właściwego oznaczenie towarów (art. 20 u. o s. p. dz. g.),
e) poszanowania zasad uczciwej konkurencji, dobrych obyczajów oraz słusznych interesów konsumentów
f) dokonywania rozliczeń finansowych w formie bezgotówkowej (art. 22 u. o s. p. dz. g.).
g) posiadania odpowiednich uprawnień zawodowych jeżeli przepisy szczególne nakładają obowiązek ich posiadania, oraz zapewnić, aby czynności w ramach działalności gospodarczej były wykonywane bezpośrednio przez osobę legitymującą się posiadaniem takich uprawnień zawodowych.
h) Jeżeli przedsiębiorca oferuje towary lub usługi w sprzedaży bezpośredniej lub sprzedaży na odległość za pośrednictwem środków masowego przekazu, sieci teleinformatycznych lub druków bezadresowych, jest on obowiązany do podania w ofercie co najmniej następujących danych:
1) firmy przedsiębiorcy;
2) numeru identyfikacji podatkowej (NIP);
3) siedziby i adresu przedsiębiorcy.
TEMAT 2
Spółki
1. Zagadnienia prawne spółek.
Zasadniczym aktem normatywnym obejmującym problematykę spółek handlowych jest kodeks spółek handlowych. Reguluje on tworzenie , organizację, funkcjonowanie, rozwiązywanie, łączenie, podział i przekształcenie spółek handlowych (art.11 k.s.h).
Spółkami prawa handlowego są: spółka jawna , spółka partnerska , spółka komandytowa , spółka komandytowo – akcyjna , spółka z ograniczona odpowiedzialnością i spółka akcyjna.
Spółkę o charakterze cywilnoprawnym reguluje zaś kodeks cywilny – art. 860 – 875.
2. Spółka prawa handlowego.
3. Umowa spółki handlowej.
Spółka handlowa jest prawną formą współdziałania co najmniej dwóch podmiotów. Stosunek prawny spółki jest zobowiązaniem powstającym w drodze umowy spółki handlowej, na mocy której wspólnicy bądź akcjonariusze zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu (niekoniecznie gospodarczego, może to być również cel charytatywny, kulturalny) przez wniesienie wkładów oraz jeśli umowa albo statut spółki tak stanowi przez współdziałanie w inny sposób (art. 3 k.s.h.). Przepisy prawa dopuszczają także powstanie jednoosobowej spółki kapitałowej przez dokonanie jednostronnej czynności prawnej ( akt założycielski sporządzony jest przez jednego wspólnika albo akcjonariusza -art. 42 k.s.h.).
4. Spółki osobowe i spółki kapitałowe
Ze względu na kryterium substratu istnienia spółek przepisy k.s.h. wyróżniają spółki osobowe: spółka jawna , spółka partnerska , spółka komandytowa , spółka komandytowo – akcyjna (art. 4 1 pkt. 1) oraz spółki kapitałowe : spółka z ograniczona odpowiedzialnością i spółka akcyjna (art. 4 1 pkt. 2).
Spółki osobowe ( zob. art. 8–10 k.s.h.) nie posiadają osobowości prawnej , mogą jednak we własnym imieniu wchodzić w stosunki prawnorzeczowe i zobowiązaniowe oraz pozywać i być pozywanym ( tzw. ułomna osoba prawna - zob. art.81 k.s.h.). Spółki osobowe oparte są na trwałym układzie wspólników (wspólnikiem może być osoba fizyczna , osoba prawna).
Spółka osobowa może we własnym imieniu nabywać prawa, w tym własność nieruchomości i inne prawa rzeczowe, zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywana. Spółka osobowa prowadzi przedsiębiorstwo pod własną firmą.
Zmiana postanowień umowy spółki wymaga zgody wszystkich wspólników, chyba że umowa stanowi inaczej.
Ogół praw i obowiązków wspólnika spółki osobowej może być przeniesiony na inną osobę tylko wówczas, gdy umowa spółki tak stanowi po uzyskaniu pisemnej zgody wszystkich pozostałych wspólników, chyba że umowa spółki stanowi inaczej.
W przypadku przeniesienia ogółu praw i obowiązków wspólnika na inną osobę, za zobowiązania występującego wspólnika związane z uczestnictwem w spółce osobowej i zobowiązania tej spółki osobowej odpowiadają solidarnie występujący wspólnik oraz wspólnik przystępujący do spółki.
5. Ogólna charakterystyka poszczególnych spółek
handlowych:
spółka jawna,
Spółką jawną jest spółka osobowa, która prowadzi przedsiębiorstwo pod własną firmą, a nie jest inną spółką handlową.
Każdy wspólnik odpowiada za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem solidarnie z pozostałymi wspólnikami oraz ze spółką, z uwzględnieniem art. 31 k. s. h.
Umowa spółki powinna być zawarta na piśmie pod rygorem nieważności.
Firma spółki jawnej powinna zawierać nazwiska lub firmy (nazwy) wszystkich wspólników albo nazwisko albo firmę (nazwę) jednego albo kilku wspólników oraz dodatkowe oznaczenie "spółka jawna". Dopuszczalne jest używanie w obrocie skrótu "sp. j."
Nie można powierzyć prowadzenia spraw spółki osobom trzecim z wyłączeniem wspólników.
Nieważne jest umowne ograniczenie prawa wspólnika do osobistego zasięgania informacji o stanie majątku i interesów spółki oraz umowne ograniczenie prawa do osobistego przeglądania ksiąg i dokumentów spółki.
Każdy wspólnik ma prawo i obowiązek prowadzenia spraw spółki.
Każdy wspólnik może bez uprzedniej uchwały wspólników prowadzić sprawy nieprzekraczające zakresu zwykłych czynności spółki.
Jeżeli jednak przed załatwieniem sprawy, nieprzekraczającej zakresu zwykłych czynności spółki, choćby jeden z pozostałych wspólników sprzeciwi się jej przeprowadzeniu, wymagana jest uprzednia uchwała wspólników.
spółka partnerska,
Spółką partnerską jest spółka osobowa, utworzona przez wspólników (partnerów) w celu wykonywania wolnego zawodu w spółce prowadzącej przedsiębiorstwo pod własną firmą.
Spółka może być zawiązana w celu wykonywania więcej niż jednego wolnego zawodu.
Partnerami w spółce mogą być osoby uprawnione do wykonywania następujących zawodów: adwokata, aptekarza, architekta, inżyniera budownictwa, biegłego rewidenta, brokera ubezpieczeniowego, doradcy podatkowego, maklera papierów wartościowych, doradcy inwestycyjnego, księgowego, lekarza, lekarza dentysty, lekarza weterynarii, notariusza, pielęgniarki, położnej, radcy prawnego, rzecznika patentowego, rzeczoznawcy majątkowego i tłumacza przysięgłego.
Firma spółki partnerskiej powinna zawierać nazwisko co najmniej jednego partnera, dodatkowe oznaczenie "i partner" bądź "i partnerzy" albo "spółka partnerska" oraz określenie wolnego zawodu wykonywanego w spółce.
Dopuszczalne jest używanie w obrocie skrótu "sp.p."
Partner nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania spółki powstałe w związku z wykonywaniem przez pozostałych partnerów wolnego zawodu w spółce, jak również za zobowiązania spółki będące następstwem działań lub zaniechań osób zatrudnionych przez spółkę na podstawie umowy o pracę lub innego stosunku prawnego, które podlegały kierownictwu innego partnera przy świadczeniu usług związanych z przedmiotem działalności spółki.
Umowa spółki może przewidywać, że jeden albo większa liczba partnerów godzą się na ponoszenie odpowiedzialności tak jak wspólnik spółki jawnej.
Każdy partner ma prawo reprezentować spółkę samodzielnie, chyba że umowa spółki stanowi inaczej.
Pozbawienie partnera prawa reprezentowania spółki może nastąpić tylko z ważnych powodów uchwałą powziętą większością trzech czwartych głosów w obecności co najmniej dwóch trzecich ogólnej liczby partnerów. Umowa spółki może przewidywać surowsze wymogi powzięcia uchwały.
Pozbawienie partnera prawa reprezentowania spółki na podstawie 2 staje się skuteczne z chwilą wpisu do rejestru.
spółka komandytowa,
Spółką komandytową jest spółka osobowa mająca na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której wobec wierzycieli za zobowiązania spółki co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczenia (komplementariusz), a odpowiedzialność co najmniej jednego wspólnika (komandytariusza) jest ograniczona.
Firma spółki komandytowej powinna zawierać nazwisko jednego lub kilku komplementariuszy oraz dodatkowe oznaczenie "spółka komandytowa".
Dopuszczalne jest używanie w obrocie skrótu "sp.k."
Umowa spółki komandytowej powinna być zawarta w formie aktu notarialnego.
Komandytariusz odpowiada za zobowiązania spółki wobec jej wierzycieli tylko do wysokości sumy komandytowej.
Spółkę reprezentują komplementariusze, których z mocy umowy spółki albo prawomocnego orzeczenia sądu nie pozbawiono prawa reprezentowania spółki.
spółka komandytowo – akcyjna
Spółką komandytowo-akcyjną jest spółka osobowa mająca na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której wobec wierzycieli za zobowiązania spółki co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczenia (komplementariusz), a co najmniej jeden wspólnik jest akcjonariuszem.
Firma spółki komandytowo-akcyjnej powinna zawierać nazwiska jednego lub kilku komplementariuszy oraz dodatkowe oznaczenie "spółka komandytowo-akcyjna". Dopuszczalne jest używanie w obrocie skrótu "S.K.A."
Jeżeli komplementariuszem jest osoba prawna, firma spółki komandytowo-akcyjnej powinna zawierać pełne brzmienie firmy (nazwy) tej osoby prawnej z dodatkowym oznaczeniem "spółka komandytowo-akcyjna". Nie wyklucza to zamieszczenia nazwiska komplementariusza, który jest osobą fizyczną.
Nazwisko albo firma (nazwa) akcjonariusza nie może być zamieszczane w firmie spółki. W przypadku zamieszczenia nazwiska albo firmy (nazwy) akcjonariusza w firmie spółki akcjonariusz ten odpowiada wobec osób trzecich tak jak komplementariusz.
Akcjonariusz jest obowiązany jedynie do świadczeń określonych w statucie.
Akcjonariusz nie odpowiada za zobowiązania spółki. Spółkę reprezentują komplementariusze, których z mocy statutu lub prawomocnego orzeczenia sądu nie pozbawiono prawa reprezentowania spółki.
Akcjonariusz może reprezentować spółkę jedynie jako pełnomocnik.
W spółce komandytowo-akcyjnej można ustanowić radę nadzorczą. Jeżeli liczba akcjonariuszy przekracza dwadzieścia pięć osób, ustanowienie rady nadzorczej jest obowiązkowe.Członków rady nadzorczej powołuje i odwołuje walne zgromadzenie.
Komplementariusz albo jego pracownik nie może być członkiem rady nadzorczej.
Walne zgromadzenie może być zwyczajne albo nadzwyczajne.
Komplementariusz oraz akcjonariusz uczestniczą w zysku spółki proporcjonalnie do ich wkładów wniesionych do spółki, chyba że statut stanowi inaczej
spółka z ograniczoną odpowiedzialnością
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością może być utworzona przez jedną albo więcej osób w każdym celu prawnie dopuszczalnym, chyba że ustawa stanowi inaczej.
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością nie może być zawiązana wyłącznie przez inną jednoosobową spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością.
Wspólnicy są zobowiązani jedynie do świadczeń określonych w umowie spółki.
Wspólnicy nie odpowiadają za zobowiązania spółki.
Kapitał zakładowy spółki dzieli się na udziały o równej albo nierównej wartości nominalnej.
Umowa spółki stanowi, czy wspólnik może mieć tylko jeden, czy więcej udziałów. Jeżeli wspólnik może mieć więcej niż jeden udział, wówczas wszystkie udziały w kapitale zakładowym powinny być równe i są niepodzielne.
Kapitał zakładowy spółki powinien wynosić co najmniej 50.000 złotych. Wartość nominalna udziału nie może być niższa niż 50 złotych.
Udziały nie mogą być obejmowane poniżej ich wartości nominalnej. Jeżeli udział jest obejmowany po cenie wyższej od wartości nominalnej, nadwyżkę przelewa się do kapitału zapasowego.
Do powstania spółki z ograniczoną odpowiedzialnością wymaga się:
1) zawarcia umowy spółki,
2) wniesienia przez wspólników wkładów na pokrycie całego kapitału zakładowego, a w razie objęcia udziału za cenę wyższą od wartości nominalnej, także wniesienia nadwyżki,
3) powołania zarządu,
4) ustanowienia rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej, jeżeli wymaga tego ustawa lub umowa spółki,
5) wpisu do rejestru.
Jeżeli ustawa lub umowa spółki nie stanowi inaczej, wspólnicy mają równe prawa i obowiązki w spółce. Jeżeli umowa spółki przewiduje udziały o szczególnych uprawnieniach, uprawnienia te powinny być w umowie określone (udziały uprzywilejowane).
Kodeks spółek handlowych przewiduje funkcjonowanie następujących organów:
walne zgromadzenie,
rada nadzorcza,
komisja rewizyjna,
zarząd.
spółka akcyjna
Spółka akcyjna ma osobowość prawną.
Zawiązać spółkę akcyjną może jedna albo więcej osób. Spółka akcyjna nie może być zawiązana wyłącznie przez jednoosobową spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością.
Statut spółki akcyjnej powinien być sporządzony w formie aktu notarialnego.
Osoby podpisujące statut są założycielami spółki.
Akcjonariusze są zobowiązani jedynie do świadczeń określonych w statucie.
Akcjonariusze nie odpowiadają za zobowiązania spółki.
Kapitał zakładowy spółki akcyjnej dzieli się na akcje o równej wartości nominalnej.
Do powstania spółki akcyjnej wymaga się:
1) zawiązania spółki, w tym podpisania statutu przez założycieli,
2) wniesienia przez akcjonariuszy wkładów na pokrycie całego kapitału zakładowego, z uwzględnieniem art. 309 3 i 4,
3) ustanowienia zarządu i rady nadzorczej,
4) wpisu do rejestru.
Kapitał zakładowy spółki powinien wynosić co najmniej 500.000 złotych.
Wartość nominalna akcji nie może być niższa niż 1 grosz.
Z chwilą zawiązania spółki powstaje spółka akcyjna w organizacji.
Do chwili ustanowienia zarządu spółka w organizacji jest reprezentowana przez wszystkich założycieli działających łącznie albo przez pełnomocnika ustanowionego jednomyślną uchwałą założycieli.
Kodeks spółek handlowych przewiduje funkcjonowanie następujących organów w spółce akcyjnej:
walne zgromadzenie,
rada nadzorcza,
komisja rewizyjna,
zarząd.
Wkłady spółki stanowią:
a) wkłady pieniężne,
b) wkłady rzeczowe,
c) zbywalne majątkowe prawa podmiotowe np. użytkowanie wieczyste, wierzytelności wspólnika wobec spółki
TEMAT 3
Inne organizacyjno-prawne formy przedsiębiorców
1.Przedsiębiorstwa państwowe – powstanie, struktura organizacyjna, przekształcenie i likwidacja.
Przedsiębiorstwo państwowe jest samodzielnym, samorządnym i samofinansującym się przedsiębiorcą posiadającym osobowość prawną.
Organy przedsiębiorstwa samodzielnie podejmują decyzje oraz organizują działalność we wszystkich sprawach przedsiębiorstwa, zgodnie z przepisami prawa i w celu wykonania zadań przedsiębiorstwa.
Organy państwowe mogą podejmować decyzje w zakresie działalności przedsiębiorstwa państwowego tylko w wypadkach przewidzianych przepisami ustawowymi
Przedsiębiorstwa państwowe mogą być tworzone jako:
1) przedsiębiorstwa działające na zasadach ogólnych,
2) przedsiębiorstwa użyteczności publicznej.
Przedsiębiorstwa użyteczności publicznej mają przede wszystkim na celu bieżące i nieprzerwane zaspokajanie potrzeb ludności. W szczególności przedsiębiorstwa te mają na celu produkcję lub świadczenie usług w zakresie:
1) inżynierii sanitarnej,
2) komunikacji miejskiej,
3) zaopatrzenia ludności w energię elektryczną, gazową i cieplną,
4) zarządu państwowymi zasobami lokalowymi,
5) zarządu państwowymi terenami zielonymi,
6) usług pogrzebowych i utrzymania urządzeń cmentarnych,
7) usług kulturalnych.
Organ założycielski, w granicach obowiązujących przepisów, określa zakres i warunki, na jakich przedsiębiorstwa użyteczności publicznej obowiązane są świadczyć usługi na rzecz ludności.
Organ założycielski ma obowiązek dotowania działalności przedsiębiorstwa użyteczności publicznej, którego działalność jest nierentowna, ale konieczna ze względu na potrzebę zaspokajania potrzeb ludności.
Przedsiębiorstwa państwowe tworzą:
1) naczelne oraz centralne organy administracji państwowej,
2) Narodowy Bank Polski i banki państwowe,
zwane w dalszych przepisach ustawy organami założycielskimi.
W uzasadnionych wypadkach inny organ państwowy niż organ określony w ust. 1 może utworzyć przedsiębiorstwo państwowe po porozumieniu z naczelnym lub centralnym organem administracji państwowej właściwym ze względu na rodzaj działalności tworzonego przedsiębiorstwa.
Akt o utworzeniu przedsiębiorstwa określa jego nazwę, rodzaj, siedzibę i przedmiot działania.
Statut przedsiębiorstwa reguluje strukturę organizacyjną przedsiębiorstwa oraz inne sprawy przewidziane w niniejszej ustawie.
Statut uchwala ogólne zebranie pracowników na wniosek dyrektora przedsiębiorstwa.
Przedsiębiorstwo państwowe podlega obowiązkowi wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego i z tą chwilą uzyskuje osobowość prawną.
Organami przedsiębiorstwa państwowego są: ogólne zebranie pracowników (delegatów), rada pracownicza i dyrektor przedsiębiorstwa.
2. Spółdzielnie – pojęcie i rodzaje, powstanie i ustrój,
likwidacja.
Spółdzielnia jest dobrowolnym zrzeszeniem nieograniczonej liczby osób, o zmiennym składzie osobowym i zmiennym funduszu udziałowym, które w interesie swoich członków prowadzi wspólną działalność gospodarczą.
Spółdzielnia może prowadzić działalność społeczną i oświatowo-kulturalną na rzecz swoich członków i ich środowiska.
Spółdzielnia prowadzi działalność na podstawie niniejszej ustawy, innych ustaw oraz zarejestrowanego statutu.
Majątek spółdzielni jest prywatną własnością jej członków.
Osoby zamierzające założyć spółdzielnię (założyciele) uchwalają statut spółdzielni, potwierdzając jego przyjęcie przez złożenie pod nim swoich podpisów, oraz dokonują wyboru organów spółdzielni, których wybór należy w myśl statutu do kompetencji walnego zgromadzenia, lub komisji organizacyjnej w składzie co najmniej trzech osób. Liczba założycieli spółdzielni nie może być mniejsza od dziesięciu, jeżeli założycielami są osoby fizyczne, i trzech, jeżeli założycielami są osoby prawne. W spółdzielniach produkcji rolnej liczba założycieli - osób fizycznych nie może być mniejsza od pięciu.
Spółdzielnia podlega obowiązkowi wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego.
Organami spółdzielni są (art. 351 , zob. też art. 59 cyt. ust.):
1) Walne zgromadzenie
2) Rada nadzorcza
3) Zarząd
4) Zebranie grup członkowskich
Statut może przewidywać jeszcze inne organy (art. 35 3 cyt. ust.).
2.Banki – powołanie, rodzaje banków i ich ustrój.
Bank jest osobą prawną utworzoną zgodnie z przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r., działającą na podstawie zezwoleń uprawniających do wykonywania czynności bankowych obciążających ryzykiem środki powierzone pod jakimkolwiek tytułem zwrotnym.
Czynnościami bankowymi są:
1) przyjmowanie wkładów pieniężnych płatnych na żądanie lub z nadejściem oznaczonego terminu oraz prowadzenie rachunków tych wkładów,
2) prowadzenie innych rachunków bankowych,
3) udzielanie kredytów,
4) udzielanie i potwierdzanie gwarancji bankowych oraz otwieranie i potwierdzanie akredytyw,
5) emitowanie bankowych papierów wartościowych,
6) przeprowadzanie bankowych rozliczeń pieniężnych,
6a) wydawanie instrumentu pieniądza elektronicznego,
7) wykonywanie innych czynności przewidzianych wyłącznie dla banku w odrębnych ustawach.
2. Czynnościami bankowymi są również następujące czynności, o ile są one wykonywane przez banki:
1) udzielanie pożyczek pieniężnych,
2) operacje czekowe i wekslowe oraz operacje, których przedmiotem są warranty,
3) wydawanie kart płatniczych oraz wykonywanie operacji przy ich użyciu,
4) terminowe operacje finansowe,
5) nabywanie i zbywanie wierzytelności pieniężnych,
6) przechowywanie przedmiotów i papierów wartościowych oraz udostępnianie skrytek sejfowych,
7) prowadzenie skupu i sprzedaży wartości dewizowych,
8) udzielanie i potwierdzanie poręczeń,
9) wykonywanie czynności zleconych, związanych z emisją papierów wartościowych,
10) pośrednictwo w dokonywaniu przekazów pieniężnych oraz rozliczeń w obrocie dewizowym.
Bank jest obowiązany do utrzymywania płynności płatniczej dostosowanej do rozmiarów i rodzaju działalności, w sposób zapewniający wykonanie wszystkich zobowiązań pieniężnych zgodnie z terminami ich płatności.
W bankach działa system kontroli wewnętrznej.
Banki mogą być tworzone jako banki państwowe, banki spółdzielcze lub banki w formie spółek akcyjnych.
Założycielami banku w formie spółki akcyjnej mogą być osoby prawne i osoby fizyczne, z tym że założycieli nie może być mniej niż 3.
Założycielami banku spółdzielczego mogą być tylko osoby fizyczne w liczbie wymaganej dla założenia spółdzielni, określonej ustawą - Prawo spółdzielcze.
Przepis ust. 1 nie ma zastosowania do banku, którego założycielem jest Skarb Państwa, bank krajowy, instytucja kredytowa, bank zagraniczny, krajowy lub zagraniczny zakład ubezpieczeń lub międzynarodowa instytucja finansowa.
Zarząd banku działa i wykonuje swoje funkcje w siedzibie określonej w statucie banku.
Bank państwowy może być utworzony przez Radę Ministrów w drodze rozporządzenia, na wniosek Ministra Skarbu Państwa zaopiniowany przez Komisję Nadzoru Bankowego. W tym samym trybie następuje likwidacja banku państwowego, z wyjątkiem przypadku, o którym mowa w art. 147 ust. 1 pkt 3.
Rozporządzenie Rady Ministrów o utworzeniu banku państwowego określa nazwę, siedzibę, przedmiot i zakres działania banku, jego fundusze statutowe, w tym środki wydzielone z majątku Skarbu Państwa, które stają się majątkiem banku.
Bank państwowy nie podlega wpisowi do rejestru przedsiębiorstw państwowych .
Bankiem spółdzielczym jest bank będący spółdzielnią, do którego w zakresie nieuregulowanym w ustawie z dnia 7 grudnia 2000 r. o funkcjonowaniu banków spółdzielczych, ich zrzeszaniu się i bankach zrzeszających (Dz. U. Nr 119, poz. 1252, z późn. zm.), zwanej dalej "ustawą o funkcjonowaniu banków spółdzielczych, ich zrzeszaniu się i bankach zrzeszających", i niniejszej ustawie, mają zastosowanie przepisy ustawy - Prawo spółdzielcze.
2. Statut banku spółdzielczego pod rygorem nieważności powinien być sporządzony w formie aktu notarialnego.
Do utworzenia i działalności banku w formie spółki akcyjnej stosuje się przepisy Kodeksu spółek handlowych, o ile przepisy ustawy nie stanowią inaczej.
TEMAT 4
Ustanie bytu prawnego przedsiębiorcy
1.Przekształcenie przedsiębiorcy – uwagi ogólne.
Przepisy regulujące ustrój przedsiębiorców z reguły zawierają także postanowienia dotyczące możliwości ich przekształcenia oraz likwidacji.
28 lutego uchwalone zostało nowe Prawo upadłościowe i naprawcze (Dz. U. nr 60, poz 535).
Przekształcenie przedsiębiorcy może polegać bądź na zmianie dotychczasowej jego struktury organizacyjno – prawnej w ramach tego samego typu osobowości prawnej np. przekształcenie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w spółkę akcyjną, i odwrotnie, lub przedsiębiorstwa państwowego działającego na zasadach ogólnych w przedsiębiorstwo użyteczności publicznej.
Może polegać również na zamianie w ramach różnych typów osób prawnych np. przekształcenie przedsiębiorstwa państwowego w jednoosobową spółkę Skarbu Państwa, bądź na podziale lub łączeniu takich samych lub różnych osób prawnych (np. przedsiębiorstw państwowych spółdzielni, spółek kapitałowych). Wreszcie może polegać również na przyłączeniu określonej jednostki organizacyjnej do innej np. przyłączenie jednej spółki o. o do innej.
Sposoby, tryb i skutki przekształcenia rozstrzygają właściwe przepisy, z reguły określające powstanie, ustrój i ustanie osób prawnych.
W stosunku do przedsiębiorstw państwowych podstawowe znaczenie ma ustawa z dnia 30 sierpnia 1996 r. o komercjalizacji i prywatyzacji. Zgodnie z art. 1. Komercjalizacja, w rozumieniu ustawy, polega na przekształceniu przedsiębiorstwa państwowego w spółkę; jeżeli przepisy ustawy nie stanowią inaczej, spółka ta wstępuje we wszystkie stosunki prawne, których podmiotem było przedsiębiorstwo państwowe, bez względu na charakter prawny tych stosunków.
2. Prywatyzacja, w rozumieniu ustawy, polega na:
1) obejmowaniu akcji w podwyższonym kapitale zakładowym jednoosobowych spółek Skarbu Państwa powstałych w wyniku komercjalizacji przez podmioty inne niż Skarb Państwa lub inne niż państwowe osoby prawne w rozumieniu ustawy z dnia 8 sierpnia 1996 r. o zasadach wykonywania uprawnień przysługujących Skarbowi Państwa (Dz. U. Nr 106, poz. 493 i Nr 156, poz. 775, z 1997 r. Nr 106, poz. 673, Nr 115, poz. 741 i Nr 141, poz. 943, z 1998 r. Nr 155, poz. 1014, z 2000 r. Nr 48, poz. 550, z 2001 r. Nr 4, poz. 26 oraz z 2002 r. Nr 25, poz. 253 i Nr 240, poz. 2055),
1a) zbywaniu należących do Skarbu Państwa akcji w spółkach;
2) rozporządzaniu wszystkimi składnikami materialnymi i niematerialnymi majątku przedsiębiorstwa państwowego lub spółki powstałej w wyniku komercjalizacji na zasadach określonych ustawą przez:
a) sprzedaż przedsiębiorstwa,
b) wniesienie przedsiębiorstwa do spółki,
c) oddanie przedsiębiorstwa do odpłatnego korzystania.
2. Likwidacja, upadłość przedsiębiorcy; – postępowanie w przedmiocie ogłoszenia upadłości, skutki ogłoszenia upadłości, postępowanie upadłościowe zasady ogólne, podział masy upadłościowej, zakończenie postępowania upadłościowego.
Problematyka postępowania upadłościowego została uregulowana ustawą z 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe i naprawcze (Dz. U. Nr 60. poz. 535 z 2003 r. ze zm.).
Upadłość ogłasza się w stosunku do dłużnika, który stał się niewypłacalny.
Dłużnik jest niewypłacalny, jeżeli nie wykonuje swoich wymagalnych zobowiązań.
Dłużnika będącego osobą prawną albo jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, uważa się za niewypłacalnego także wtedy, gdy jego zobowiązania przekroczą wartość jego majątku, nawet wówczas, gdy na bieżąco te zobowiązania wykonuje.
Sąd może oddalić wniosek o ogłoszenie upadłości, jeżeli opóźnienie w wykonaniu zobowiązań nie przekracza trzech miesięcy, a suma niewykonanych zobowiązań nie przekracza 10% wartości bilansowej przedsiębiorstwa dłużnika.
Przepisu ust. 1 nie stosuje się, jeżeli niewykonanie zobowiązań ma charakter trwały albo gdy oddalenie wniosku może spowodować pokrzywdzenie wierzycieli.
Sąd oddali wniosek o ogłoszenie upadłości, jeżeli majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania.
Sąd może oddalić wniosek o ogłoszenie upadłości w razie stwierdzenia, że majątek dłużnika jest obciążony hipoteką, zastawem, zastawem rejestrowym, zastawem skarbowym lub hipoteką morską w takim stopniu, że pozostały jego majątek nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania.
Zasady tej nie stosuje się, gdy zostanie uprawdopodobnione, że obciążenia majątku dłużnika są bezskuteczne według przepisów ustawy albo gdy dokonane zostały w celu pokrzywdzenia wierzycieli, jak również gdy zostanie uprawdopodobnione, że dłużnik dokonał innych czynności prawnych bezskutecznych według przepisów ustawy, którymi wyzbył się majątku wystarczającego na zaspokojenie kosztów postępowania.
Jeżeli zostanie uprawdopodobnione, że w drodze układu wierzyciele zostaną zaspokojeni w wyższym stopniu, niż zostaliby zaspokojeni po przeprowadzeniu postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku dłużnika, ogłasza się upadłość dłużnika z możliwością zawarcia układu.
Postępowania upadłościowego z możliwością zawarcia układu nie prowadzi się, gdy z uwagi na dotychczasowe zachowanie się dłużnika nie ma pewności, że układ będzie wykonany, chyba że propozycje układowe przewidują układ likwidacyjny.
W razie gdy brak jest podstaw do ogłoszenia upadłości z możliwością zawarcia układu, ogłasza się upadłość obejmującą likwidację majątku dłużnika.
Sąd może zmienić postanowienie o ogłoszeniu upadłości obejmującej likwidację majątku dłużnika na postanowienie o ogłoszeniu upadłości z możliwością zawarcia układu, jeżeli podstawy przeprowadzenia takiego postępowania ujawniły się dopiero w toku postępowania.
Sąd może zmienić postanowienie o ogłoszeniu upadłości z możliwością zawarcia układu na postanowienie o ogłoszeniu upadłości obejmującej likwidację majątku dłużnika, jeżeli podstawy przeprowadzenia takiego postępowania ujawniły się dopiero w toku postępowania.
Sprawy o ogłoszenie upadłości rozpoznaje sąd upadłościowy w składzie trzech sędziów zawodowych. Sądem upadłościowym jest sąd rejonowy - sąd gospodarczy.
Po ogłoszeniu upadłości czynności postępowania upadłościowego wykonuje sędzia-komisarz, z wyjątkiem czynności, dla których właściwy jest sąd.
Sędzia-komisarz kieruje tokiem postępowania, sprawuje nadzór nad czynnościami syndyka, nadzorcy sądowego i zarządcy, oznacza czynności, których syndykowi, nadzorcy albo zarządcy nie wolno wykonywać bez jego zezwolenia lub bez zgody rady wierzycieli, jak również zwraca uwagę na popełnione przez nich uchybienia.
Sędzia-komisarz pełni ponadto inne czynności określone w ustawie.
Syndyka powołuje się w razie ogłoszenia upadłości obejmującej likwidację majątku upadłego.
Nadzorcę sądowego powołuje się w razie ogłoszenia upadłości z możliwością zawarcia układu.
Zarządcę powołuje się w razie ogłoszenia upadłości z możliwością zawarcia układu, gdy odebrano zarząd majątkiem upadłemu. Zarządcę ustanawia się także, gdy ustanowiono nad częścią majątku zarząd własny upadłego. W sprawach objętych tym zarządem zarządca pełni czynności zastrzeżone dla nadzorcy sądowego.
3. Postępowanie układowe – warunki i skutki zawarcia
układu.
Jeżeli sąd ogłosił upadłość z możliwością zawarcia układu, a propozycje układowe nie zostały wcześniej złożone, upadły powinien je zgłosić w terminie miesiąca. Wraz z propozycjami układowymi upadły powinien przedłożyć także rachunek przepływów pieniężnych za okres ostatnich 12 miesięcy. W tym samym czasie propozycje układowe może zgłosić nadzorca sądowy albo zarządca. Do propozycji układowych powinno być dołączone uzasadnienie.
Jeżeli sąd ogłosił upadłość obejmującą likwidację majątku upadłego, propozycje układowe mogą zgłosić upadły oraz syndyk i rada wierzycieli. Sąd zmieni w takim przypadku postanowienie o ogłoszeniu upadłości obejmującej likwidację majątku upadłego na postanowienie o upadłości z możliwością zawarcia układu jeżeli są podstawy do takiej zmiany. Propozycje układowe powinny określać sposób zawarcia układu oraz jego uzasadnienie.
Propozycje układowe mogą obejmować:
1)odroczenie wykonania zobowiązań,
2)rozłożenie spłaty długów na raty,
3)zmniejszenie sumy długów,
4)konwersję wierzytelności na udziały lub akcje,
5)zmianę, zamianę lub uchylenie prawa zabezpieczającego określoną wierzytelność.
Układ nie obejmuje:
1) należności alimentacyjnych oraz rent z tytułu odszkodowania za wywołanie choroby, niezdolności do pracy, kalectwa lub śmierci;
2) wierzytelności o wydanie mienia, o którym mowa w art. 70;
3) wierzytelności, które za zgodą sędziego-komisarza zostały spłacone;
4) wierzytelności, za które upadły odpowiada w związku z nabyciem spadku po ogłoszeniu upadłości, po wejściu spadku do masy upadłości;
5) składek na ubezpieczenia społeczne.
Układ nie obejmuje także wierzytelności ze stosunku pracy oraz wierzytelności zabezpieczonej na mieniu upadłego hipoteką, zastawem, zastawem rejestrowym, zastawem skarbowym i hipoteką morską, chyba że wierzyciel wyraził zgodę na jej objęcie układem. Zgoda na objęcie wierzytelności układem powinna być wyrażona w sposób bezwarunkowy i nieodwołalny, najpóźniej przed przystąpieniem do głosowania nad układem. Zgoda może być wyrażona także ustnie do protokołu.
Układ zostaje przyjęty, jeżeli wypowie się za nim większość wierzycieli z każdej z list wierzycieli obejmujących kategorie interesów wierzycieli mających łącznie nie mniej niż dwie trzecie ogólnej sumy wierzytelności, które uprawniają do uczestniczenia w głosowaniu.
Mimo nieuzyskania niezbędnej większości, chociażby co do jednej z list wierzycieli, układ zostaje przyjęty, jeżeli większość wierzycieli z każdej z pozostałych list wyraziła zgodę na przyjęcie układu, a wierzyciele z tej listy, którzy wypowiedzieli się przeciwko przyjęciu układu, zostaną zaspokojeni na podstawie układu w stopniu nie mniej korzystnym niż w przypadku przeprowadzenia postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku upadłego. Zawarcie układu, stwierdza sędzia-komisarz postanowieniem.
1
TEMAT 5
Wybrane umowy zawierane w obrocie gospodarczym
1. Zasady zawierania umów w obrocie handlowym.
Zasada swobody umów jest istotną zasadą w prawie zobowiązań ( zob. art. 3531 k.c.). Oznacza ona swobodę :
a) w kwestii oświadczenia woli zawarcia określonej umowy przez podmioty,
b) do wyboru kontrahenta
c) do określania treści zobowiązania (strony mogą zawierać nawet umowy nie uregulowane w ustawie).
Nadto uważa się , że zasada ta odnosi się także do dowolności wyboru formy umowy (art. 60 k.c.).
Zasada swobody umów podlega różnym ograniczeniom wynikającym przede wszystkim:
a) z przepisów bezwzględnie obowiązujących regulujących problematykę umów ( np. art.5; 58; 158; 387 1; 4732 ; 5582 k.c. ),
b) z tzw. wzorców umownych, w niektórych przypadkach również z ogólnych warunków umów (art. 384 i nast. k.c. ).
2. Umowy licencyjne.
Umowa licencyjna została uregulowana ustawą z 30 czerwca 2000 r. (j. t. Dz. U. Nr 119 poz. 1117 z 2003 r. Wymaga, pod rygorem nieważności, zachowania formy pisemnej.
W umowie licencyjnej można ograniczyć korzystanie z wynalazku (licencja ograniczona). Jeżeli w umowie licencyjnej nie ograniczono zakresu korzystania z wynalazku, licencjobiorca ma prawo korzystania z wynalazku w takim samym zakresie jak licencjodawca (licencja pełna).
Licencja wygasa najpóźniej z chwilą wygaśnięcia patentu. Strony mogą przewidzieć dłuższy okres obowiązywania umowy w zakresie postanowień innych niż licencja, obejmujących w szczególności odpłatne świadczenia konieczne do korzystania z wynalazku.
Jeżeli umowa licencyjna nie zastrzega wyłączności korzystania z wynalazku w określony sposób, udzielenie licencji jednej osobie nie wyklucza możliwości udzielenia licencji innym osobom, a także jednoczesnego korzystania z wynalazku przez uprawnionego z patentu (licencja niewyłączna).
Uprawniony z licencji może udzielić dalszej licencji (sublicencja) tylko za zgodą uprawnionego z patentu; udzielenie dalszej sublicencji jest niedozwolone.
Licencja podlega, na wniosek zainteresowanego, wpisowi do rejestru patentowego. Uprawniony z licencji wyłącznej wpisanej do rejestru może na równi z uprawnionym z patentu dochodzić roszczeń z powodu naruszenia patentu, chyba że umowa licencyjna stanowi inaczej.
3. Umowa leasingu.
Przez umowę leasingu finansujący zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, nabyć rzecz od oznaczonego zbywcy na warunkach określonych w tej umowie i oddać tę rzecz korzystającemu do używania albo używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony, a korzystający zobowiązuje się zapłacić finansującemu w uzgodnionych ratach wynagrodzenie pieniężne, równe co najmniej cenie lub wynagrodzeniu z tytułu nabycia rzeczy przez finansującego.
Umowa leasingu powinna być zawarta na piśmie pod rygorem nieważności.
Jeżeli rzecz nie zostanie wydana korzystającemu w ustalonym terminie na skutek okoliczności, za które ponosi on odpowiedzialność, umówione terminy płatności rat pozostają niezmienione.
4. Umowy nienazwane: franchising, factoring, inne
umowy nienazwane.
Factoring jest formą specjalistycznego pośrednictwa np. działalność banków.
Umowa factoringu polega na tym, że przedsiębiorca (cedent) zbywa wierzytelność pieniężną na rzecz jednostki , która zawodowo zajmuje się finansowaniem działalności gospodarczej (factor - cesjonariusz).
Umowa franchisingu polega na tym , że jedna ze stron (franchisodawca) upoważnia drugą stronę (franchisobiorcę) do korzystania ze szczególnych rozwiązań związanych przede wszystkim z organizacją, technologią oraz sposobem obsługi klientów, a franchisobiorca jest zobowiązany do zapłaty określonej kwoty.
TEMAT 6
Zabezpieczenie roszczeń w obrocie gospodarczym
1. Rodzaje zabezpieczeń w obrocie handlowym –
osobiste i rzeczowe.
2. Poręczenie według prawa cywilnego. Gwarancje
i poręczenia bankowe. Bankowy zastaw rejestrowy. Przewłaszczenie na zabezpieczenie.
Zgodnie a art. 876 kodeksu cywilnego przez umowę poręczenia poręczyciel zobowiązuje się względem wierzyciela wykonać zobowiązanie na wypadek, gdyby dłużnik zobowiązania nie wykonał.
Oświadczenie poręczyciela powinno być pod rygorem nieważności złożone na piśmie.
Zgodnie z ustawą z 29 sierpnia 1997 r Prawo bankowe(Dz. U. Nr 72 poz. 665 z 2002 r., banki mogą na zlecenie udzielać i potwierdzać gwarancje bankowe, poręczenia, a także otwierać i potwierdzać akredytywy.
Gwarancją bankową jest jednostronne zobowiązanie banku-gwaranta, że po spełnieniu przez podmiot uprawniony (beneficjenta gwarancji) określonych warunków zapłaty, które mogą być stwierdzone określonymi w tym zapewnieniu dokumentami, jakie beneficjent załączy do sporządzonego we wskazanej formie żądania zapłaty, bank ten wykona świadczenie pieniężne na rzecz beneficjenta gwarancji - bezpośrednio albo za pośrednictwem innego banku.
Udzielenie i potwierdzenie gwarancji bankowej następuje na piśmie pod rygorem nieważności.
Bank, działając na zlecenie klienta, ale we własnym imieniu (bank otwierający akredytywę), może zobowiązać się pisemnie wobec osoby trzeciej (beneficjenta), że dokona zapłaty beneficjentowi akredytywy ustalonej kwoty pieniężnej, po spełnieniu przez beneficjenta wszystkich warunków określonych w akredytywie (akredytywa dokumentowa).
Akredytywa dokumentowa musi w szczególności zawierać: nazwę i adres zleceniodawcy i beneficjenta, kwotę i walutę akredytywy, termin ważności akredytywy oraz opis dokumentów, po których przedstawieniu beneficjent jest uprawniony do żądania wypłaty w ramach akredytywy.
Bank, działając na zlecenie klienta, ale we własnym imieniu (bank otwierający), może zobowiązać się pisemnie wobec innego banku, że dokona zwrotu kwot wypłaconych beneficjentowi lub skupi weksle trasowane ciągnione przez beneficjenta na wskazany bank (akredytywa pieniężna).
Akredytywa pieniężna musi w szczególności zawierać: nazwę i adres osoby upoważnionej do dokonywania wypłat, kwotę i walutę akredytywy oraz termin jej ważności.
Zgodnie z ustawą z 6 grudnia 1996 r. o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów (Dz. U. Nr 149 poz. 703 z 1996 r. zastaw rejestrowy może być ustanowiony w celu zabezpieczenia wierzytelności:
1) Skarbu Państwa i innej państwowej osoby prawnej,
2) jednostki samorządu terytorialnego, związku jednostek samorządu terytorialnego i innej gminnej, powiatowej i wojewódzkiej osoby prawnej,
3) banku krajowego,
4) banku zagranicznego,
5) osoby prawnej, której celem określonym w ustawie jest udzielanie pożyczek i kredytów,
6) międzynarodowej organizacji finansowej, której członkiem jest Rzeczpospolita Polska,
7) innego podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
8) posiadaczy obligacji wyemitowanych na podstawie ustawy o obligacjach oraz innych papierów dłużnych wyemitowanych na podstawie odpowiednich aktów prawnych obowiązujących w krajach należących do Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD).
9) funduszu sekurytyzacyjnego w rozumieniu ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych (Dz. U. Nr 146, poz. 1546).
Do ustanowienia zastawu rejestrowego potrzebna jest umowa między osobą uprawnioną do rozporządzania przedmiotem zastawu (zastawcą) a wierzycielem (zastawnikiem) oraz wpis do rejestru zastawów.
Rzeczy obciążone zastawem rejestrowym, a także papiery wartościowe lub inne dokumenty dotyczące praw obciążonych takim zastawem mogą być pozostawione w posiadaniu zastawcy lub osoby trzeciej wskazanej w umowie o ustanowienie zastawu rejestrowego, jeżeli wyraziła ona na to zgodę.
Umowa o ustanowienie zastawu rejestrowego (umowa zastawnicza) powinna być pod rygorem nieważności zawarta na piśmie.
TEMAT 7
Zwalczanie nieuczciwej konkurencji
Zgodnie z ustawą z 16 kwietnia 1993 r (j. t. Dz. U. Nr 153 poz. 1503 z 2003 r.) o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji czynem nieuczciwej konkurencji jest takie oznaczenie przedsiębiorstwa, które może wprowadzić klientów w błąd co do jego tożsamości, przez używanie firmy, nazwy, godła, skrótu literowego lub innego charakterystycznego symbolu wcześniej używanego, zgodnie z prawem, do oznaczenia innego przedsiębiorstwa.
Czynem nieuczciwej konkurencji jest takie oznaczenie towarów lub usług albo jego brak, które może wprowadzić klientów w błąd co do pochodzenia, ilości, jakości, składników, sposobu wykonania, przydatności, możliwości zastosowania, naprawy, konserwacji lub innych istotnych cech towarów albo usług, a także zatajenie ryzyka, jakie wiąże się z korzystaniem z nich.
Czynem nieuczciwej konkurencji jest również wprowadzenie do obrotu towarów w opakowaniu mogącym wywołać skutki określone w ust. 1, chyba że zastosowanie takiego opakowania jest uzasadnione względami technicznymi.
Środki ochrony przed czynami nieuczciwej
konkurencji.
W razie dokonania czynu nieuczciwej konkurencji, przedsiębiorca, którego interes został zagrożony lub naruszony, może żądać:
1) zaniechania niedozwolonych działań;
2) usunięcia skutków niedozwolonych działań;
3) złożenia jednokrotnego lub wielokrotnego oświadczenia odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie;
4) naprawienia wyrządzonej szkody, na zasadach ogólnych;
5) wydania bezpodstawnie uzyskanych korzyści, na zasadach ogólnych;
6) zasądzenia odpowiedniej sumy pieniężnej na określony cel społeczny związany ze wspieraniem kultury polskiej lub ochroną dziedzictwa narodowego - jeżeli czyn nieuczciwej konkurencji był zawiniony.
TEMAT 8
Ochrona konsumenta
1. Zgodnie z ustawą z dnia 15 grudnia 2000 r. (j. t. Dz. U. Nr 244 poz. 2080 z 2005 r.) o ochronie konkurencji i konsumentów zakazane są porozumienia, których celem lub skutkiem jest wyeliminowanie, ograniczenie lub naruszenie w inny sposób konkurencji na rynku właściwym, polegające w szczególności na:
1) ustalaniu, bezpośrednio lub pośrednio, cen i innych warunków zakupu lub sprzedaży towarów;
2) ograniczaniu lub kontrolowaniu produkcji lub zbytu oraz postępu technicznego lub inwestycji;
3) podziale rynków zbytu lub zakupu;
4) stosowaniu w podobnych umowach z osobami trzecimi uciążliwych lub niejednolitych warunków umów, stwarzających tym osobom zróżnicowane warunki konkurencji;
5) uzależnianiu zawarcia umowy od przyjęcia lub spełnienia przez drugą stronę innego świadczenia, niemającego rzeczowego ani zwyczajowego związku z przedmiotem umowy;
6) ograniczaniu dostępu do rynku lub eliminowaniu z rynku przedsiębiorców nieobjętych porozumieniem;
7) uzgadnianiu przez przedsiębiorców przystępujących do przetargu lub przez tych przedsiębiorców i przedsiębiorcę będącego organizatorem przetargu warunków składanych ofert, w szczególności zakresu prac lub ceny.
Porozumienia, o których mowa w ust. 1, są w całości lub w odpowiedniej części nieważne, z zastrzeżeniem art. 6 i 7.
Zadania samorządu powiatowego w zakresie ochrony praw konsumentów wykonuje powiatowy (miejski) rzecznik konsumentów, zwany dalej "rzecznikiem konsumentów".
Powiaty mogą, w drodze porozumienia, utworzyć jedno wspólne stanowisko rzecznika konsumentów.
1.Środki ochrony przysługujące konsumentowi.
Prezes Urzędu w decyzji o uznaniu praktyki za naruszającą zbiorowe interesy konsumentów nakazuje zaniechanie jej stosowania.
W decyzji, o której mowa w ust. 1, Prezes Urzędu może określić środki usunięcia trwających skutków naruszenia zbiorowych interesów konsumentów w celu zapewnienia wykonania nakazu, w szczególności zobowiązać przedsiębiorcę do złożenia jednokrotnego lub wielokrotnego oświadczenia o treści i w formie określonej w decyzji. Może również nakazać publikację decyzji w całości lub w części na koszt przedsiębiorcy.
Opracowała: A. Wołoszko