Ekonomia - ściąga

RYNEK ? proces, przy pomocy którego kupujący i sprzedający określają, co chcą kupić lub sprzedaż i na jakich warunkach.

PRZEDSIĘBIORCA ? osoba zajmująca się działalnością gosp., która odkrywa potencjalne zyskowne możliwości, organizuje i kieruje przedsięwzięciami mającymi produktywny charakter.

ZASOBY ? innymi słowy środki, rzeczy wykorzystane do produkcji dóbr i usług.

PRACA ? każdy sposób w jaki ludzka energia fizyczna lub umysłowa może być sensownie wydatkowana.

KAPITAŁ ? wynik procesu produkcyjnego, który przeznaczony jest do późniejszego wykorzystania w procesie produkcji.

TECHNOLOGIA ? wiedza w jaki sposób zasoby mogą być łączone w produktywny sposób.

EKONOMIA ? jest nauką badającą jak ludzie radzą sobie z rzadkością, czyli brakiem nieograniczonej dostępności dóbr, czyli jak rozwiązują problem alokacji (przemieszczania) ograniczonych zasobów w celu zaspokojenia konkurencyjnych chęci, aby zaspokoić ich tyle, ile jest w danej sytuacji możliwe.

TEORIA ? zestaw abstrakcji dotyczących rzeczywistości. Teoria ekonomiczna jest uproszczonym wyjaśnieniem tego, jak gospodarka lub jej fragment funkcjonuje lub funkcjonowałby w określonych warunkach.

EKONOMIA POZYTYWNA ? gałąź badań ekonomicznych, która zajmuje się światem takim, jaki jest, a nie takim jakim być powinien; empiryczne badanie rzeczywistości.

EKONOMIA NORMATYWNA ? gałąź badań ekonomicznych, która zajmuje się sondami wartościującymi, czyli jakie powinny być ceny, dochody, kierunki polityki gosp. Rządu, poziom inflacji, stopy procentowe itp.

MIKROEKONOMIA ? obszar badań gospodarstwa indywidualnego i przedsiębiorstwa.

MAKROEKONOMIA ? dziedzina badań gospodarczych obejmująca zjawiska i procesy wspólne dla wszystkich podmiotów gospodarczych.

DOBRA PRYWATNE ? dobra, które są kupowane lub wytwarzane i wykorzystane przez pojedynczych ludzi albo członków małych dobrowolnie tworzonych grup.

DOBRA PUBLICZNE ? dobra, które są kupowane i wykorzystywane przez duże grupy ludzi lub rządy.

SEKTOR PUBLICZNY ? obejmuje własność państwową, czyli własność skarbu państwa i osób prawnych, własność jednostek samorządu terytorialnego oraz własność mieszaną z przewagą kapitału podmiotu sektora publicznego.

SPECJALIZACJA PRACY ? proces dzielenia i przydzielana różnych zadań produkcyjnych poszczególnym osobom posiadającym różne umiejętności i talenty.

PRZEWAGA KOMPARATYWNA ? względnie niższy koszt produkcji lub zdolność produkowania wyrobu po niższym koszcie niż jest w stanie robić to konkurent przy uwzględnieniu wszystkich możliwych kosztów.

KONKURENCJA ? proces, przy pomocy którego uczestnicy rynku dążąc do realizacji swoich interesów przedstawiają korzystniejsze od innych oferty pod względem ceny, jakości lub innych charakterystyk wpływających na decyzję zawarcia transakcji.

KONKURENCJA DOSKONAŁA ? pojęcie abstrakcyjne, rynek składający się z licznych sprzedawców i nabywców, kupujących ten sam produkt w taki sposób, że żaden pojedynczy sprzedawca ani nabywca nie jest w stanie wpłynąć na cenę rynkową przez zmianę wielkości produkcji. Wejście lub opuszczenie doskonale konkurującego rynku jest niczym nie ograniczone.

POPYT ? założona odwrotna relacja między ceną dobra lub usługi, a ich ilością, którą konsumenci są skłonni i są w stanie nabyć w danym odcinku czasu przy założeniu, że wszystkie inne elementy charakteryzujące sytuację rynkową pozostaną bez zmian.

POPYT EFEKTYWNY ? to taka chęć nabycia produktu lub usługi, za którą stoi rzeczywista możliwość jej nabycia poprzez określenie źródeł finansowania.

PODAŻ ? założona relacja między ilością dobra, którą producenci są skłonni oferować w danym odcinku czasu, a ceną, przy założeniu, że inne zjawiska na rynku nie ulegną zmianie. Gdy cena danego dobra rośnie, producenci są zwykle skłonni oferować większą ilość towaru.

NADWYŻKA RYNKOWA ? ilość, o którą wielkość podaży przewyższa wielkość popytu przy danym poziomie ceny.

NIEDOBÓR RYNKOWY - ilość, o którą wielkość popytu przewyższa wielkość podaży przy danym poziomie ceny.

CENA RÓWNOWAGI ? cena, w kierunku której będzie zmierzł rynek konkurencyjny i na poziomie której będzie pozostawał przy założeniu, że nic w otoczeniu nie ulegnie zmianie; cena, przy której wielkość popytu zgłaszanego przez konsumentów opowiada dokładnie wielkości podaży zgłaszanego przez producentów.

ILOŚĆ RÓWNOWAGI ? poziom wielkości produkcji, do której rynek będzie zmierzał i na poziomie której pozostanie, jeżeli w otoczeniu nic się nie zmieni; jest osiągana gdy wielkość popytu zrównuje się z wielkością podaży przy danej cenie równowagi

RÓWNOWAGA KRÓTKOOKRESOWA ? równowaga gospodarcza, która istnieje w krótkim okresie czasu; taka kombinacja ceny towaru, która będzie istnieć tak długo, jak producenci nie będą mieli czasu na zmianę swych urządzeń produkcyjnych lub innego zasobu, którego ilość w krótkim czasie jest stała.

RÓWNOWAGA DŁUGOOKRESOWA ? to taki układ ilości i ceny towaru, który wystąpi, gdy firmy będą miały dość czasu na przekształcenia swoich urządzeń produkcyjnych lub innych zasobów, których ilość w krótkim okresie jest stała.

KOSZTY PRZEDSIĘBIORSTWA STAŁE ? koszty, które ulegają zmianie w zależności od rozmiarów produkcji.

KOSZTY PRZEDSIĘBIORSTWA ZMIENNE ? koszty, które wahają się w zależności od rozmiarów produkcji.

KOSZT PRZEDSIĘBIORSTWA KRAŃCOWY ? przyrost kosztów całkowitych danego przedsiębiorstwa niezbędny do zwiększenia produkcji w danym okresie o jednostkę.

KOSZT ALTERNATYWNY ? najlepsza i najbliższa alternatywa, którą można by było zamiast tamtego towaru lub usługi wytworzyć za pomocą tych samych czynników lub za pomocą równoważnego zespołu czynników, a której koszt pieniężny byłby taki sam.

EFEKTYWNOŚĆ ? maksymalizacja produkcji wynikająca z właściwej alokacji zasobów przy danych ograniczeniach podaży i popytu.

AKTYWA ? kontrolowane przez jednostkę gospodarczą zasoby majątkowe. Przedstawione są w bilansie zgodnie z wzrastającym stopniem płynności ich składników, w którym określany jest poprzez czas potrzebny do zmiany tych składników na gotówkę. Aktywami trwałymi są składniki majątku, które dostarczają korzyści przez okres dłuższy niż 1 rok. Aktywami obrotowymi są aktywa, które tę korzyść przynoszą w czasie nie dłuższym niż 12 miesięcy. Charakteryzują się większą płynnością oraz szybszą rotacją w stosunku do składników majątku trwałego.
Korzyści i dyzekonomie skali produkcji:
* korzyści
- obniżka kosztu jednostkowego wywołana zwiększeniem wielkości produkcji, gdy zwiększa się zużycie wszystkich zasobów.
- pojawiają się, gdy wzrost zużycia zasobów wywołuje proporcjonalnie większy wzrost wielkości produkcji w danym okresie czasu.
* dyzekonomie
- przyrosty kosztów jednostkowych wywołane zwiększeniem wielkości produkcji, gdy zużycie wszystkich zasobów jest zwiększane.
- pojawiają się, gdy zwiększenie zużycia zasobów znajduje odzwierciedlenie w proporcjonalnym zwiększeniu wielkości produkcji.

Czynniki wzrostu/spadku popytu:
- w/s atrakcyjności dobra dla klienta
- w/s liczby nabywców
- w/s ceny dóbr substytucyjnych
- w/s ceny dóbr komplementarnych
- w/s dochodów konsumentów
- oczekiwania co do przyszłej ceny danego dobra
- oczekiwany w/s przyszłego dochodu konsumentów

MERKANTYLIZM (Von Justi ? uczciwa podstawa podatku)
Procesy konsumpcji i produkcji odgrywają wtórną rolę wobec cyrkulacji, czyli obiegu. Dochód to dla merkantylistów utarg z eksportu towaru, a kumulacja kapitału to różnica między przywozem, a wywozem pieniędzy. Dochód narodowy i bogactwo kruszcowe są identyfikowane. Podstawowym pomiaru dochodu narodowego jest bilans narodowy. Ten kraj jest bogatszy, który więcej pieniędzy przywozi niż wywozi. Postępuje rozwój handlu, a to z kolei zwiększa obieg pieniądza i ułatwia ściąganie podatków. Zauważają, że jedynie wzrost zamożności państwa powoduje przyrost dochodów podatkowych. Zauważono, że jednakowa wymiana towarów przynosi dochód w postaci cła.
Podatki powinny być równomierne i uczciwe ? nie mogą być za wysokie ani w stosunku do dochodu, ani do majątku. Zbyt wysokie podatki mają negatywny wpływ na rozwój działalności gospodarczej i handlowej poprzez to, że tą działalność ograniczają (fiskalizm). Podkreślali także, że negatywna jest rozbudowa aparatu skarbowego ponad niezbędne minimum.

FIZJOKRATYZM (Franciszek Quesnay, Piotr myśl Francuzka XVIII w.)
Ziemia i praca w rolnictwie to główne źródła bogactwa narodu. Źródło dochodów podatkowych w rolnictwie. W produkcji rolnej powstaje tzw. produkt czysty. Jest nim nadwyżka ponad poniesione koszty produkcji, czyli produkt dodatkowy. Ponieważ produkt czysty powstaje w rolnictwie to powinien istnieć jeden dominujący podatek z tego rodzaju działalności. Podatnikami są właściciele ziemscy, bo im przypada produkt czysty.

LIBERALIZM (Adam Smith, Richardo David, J.B. Say koniec XVIII początek XIX w.)
Badanie nad naturą i bogactwem narodu. Przesłanka liberalizmu gospodarczego ? opierano koncepcje na ustroju ekonomicznym opierającym się na formule swobodnego podziału pracy. Tylko to, co naród wyprodukuje może być przedmiotem jego konsumpcji. System ekonomiczny działa na zasadzie obiektywnych praw natury. Dzięki nim gospodarka osiąga stan równowagi. Prawa natury są silniejsze od prawa stanowionego. Jeżeli ludzie ustanowią prawa niezgodne z prawami ekonomicznymi, to nie będą one przestrzegane. Dlatego ingerencja państwa w życie gospodarcze jest zbędna.
Bogactwo narodów zależy od dwóch warunków:
1) stopień produkcyjności pracy. Głównym jego źródłem jest podział pracy.
2) ilość pracy wykonanej przez społeczeństwo, przy czym każda praca przyczynia się do bogactwa narodowego
Dochód może pochodzić z trzech źródeł:
1) Renta ? dochód z ziemi
2) Dochód z zysku, kapitału
3) Dochód z płacy z pracę
Państwo jest złym i marnotrawnym administratorem, dlatego nie powinno podejmować bezpośredniej działalności gospodarczej. Każda jednostka powinna dążyć do osiągnięcia zysku i konkurować w swym działaniu z innymi. Państwo zaś powinno pozwolić na znaczną swobodę działania nie ingerując w nią.

4 zasady sprawnego działania systemu podatkowego:
1) Dogodność opodatkowania ? płać, gdy wpływają pieniądze; polega na poborze podatku wówczas, gdy istnieje największe prawdopodobieństwo, że podatnik ma go z czego uiścić. Pośrednie opodatkowanie dóbr konsumpcyjnych, a szczególnie artykułów zbytku, które obywatel może, ale nie musi nabyć ? idealne opodatkowanie. Im więcej podatnik kupuje produktów opodatkowanych, w tym większym stopniu łoży na skarb państwa.
2) Pewność opodatkowania ? oznacza, że termin płatności, sposób zapłaty i suma powinny być jasno i zrozumiale określone. Zapobiega to dowolności w działalności fiskusa, a nieprzestrzeganie tych zasad prowadzi do zjawiska patologii w opodatkowaniu.
3) Taniość opodatkowania ? 1. zalecenie by sam system poboru danin podatkowych był oszczędny; 2. system kar i konfiskat zarządzanych przez fiskusa był proporcjonalny do przewinień i nie powodował ekonomicznego unicestwienia podmiotu gospodarczego; 3. zalecenie, by urzędnicy skarbowi w sposób życzliwy odnosili się do podatników. W przeciwnym razie działania ich mogą doprowadzić do zaniku motywu działalności gospodarczej.
4) Równomierność opodatkowania (równość, sprawiedliwość) ? łączy dwie koncepcje: ekwiwalencji ? korzyści, jakie czerpie z ochrony przez państwo oraz zdolności płatniczej podmiotu gospodarczego. Miernikiem tych koncepcji jest podlegający opodatkowaniu dochód. Jego zdaniem sprawiedliwym obciążeniem jest proporcjonalne obciążenie różnych dochodów, jakie obywatele otrzymują pod opieką państwa.

Podział podatków wg A. Smitha:
* bezpośrednie:
> gruntowe (od nieruchomości)
- opodatkowanie wg wysokości renty gruntowej
- kataster ? rodzaj opodatkowania, który wiąże wysokość podatku od wartości nieruchomości
> od zysków (zyski czerpie się z kapitału)
> od zarobków
* pośrednie
> konsumpcyjne
> opłaty stemplowe i rejestracyjne
> opłaty celne

Prawo rynków Say?a:
Produkty są kupowane za produkty. Z chwilą bowiem zakończenia wymiany okazuje się zawsze, że produktem zapłacono za produkt, a pieniądz jest tylko środkiem wymiany. Produkcja sama sobie stwarza rynki zbytu, czyli towary wytwarzane stwarzają dla siebie rynki zbytu.
Prawo Say?a dowodzi, że ogólna nadprodukcja jest niemożliwa. Łączna podaż towarów równa się łącznemu popytowi. Zanim wytworzymy towar tworzymy rynek dla innych produktów.
Wagner (XIX/XX w.) nie akceptował tez liberalizmu gospodarczego. Twierdził, że zadaniem państwa jest stworzenie warunków do realizacji sprawiedliwości społecznej. Dla Wagnera konieczna jest podatkowa redystrybucja nierówności w zakresie własności środków produkcji. ?Podatek skoro uszczupla majątek i dochód, zmienia porządek społeczny i gospodarczy. Jednakże państwo ma czuwać, by redystrybucja podatkowa nie naruszała wolności gospodarczej.?
Opowiadają się za zasadą progresji redystrybucji, ostrzega przed zbyt rozległym zróżnicowaniem taryf podatkowych.

Prawo Wagnera:
Wydatki publiczne wykazują trwałą tendencję wzrostu.
Zasady podatkowe wg Wagnera:
1) fiskalne
- wydajności
- elastyczności
2) techniczne
- pewności
- dogodności
- taniości
3) społeczno-polityczne ? centralnym komponentem tych zasad jest sprawiedliwość społeczna rozumiana jako łagodzenie obciążeń podatkowych uboższych warstw ludności.

INTERWENCJONIZM PAŃSTWOWY (Keynes 1929-33)
Teoria Cyklu Koniunkturalnego
TCK interpretuje rozwój gospodarczy w sposób cykliczny, gdzie cykle rozwojowe następują po sobie w sposób naturalny i obiektywny, niezależny od woli czynników zewnętrznych wobec gospodarki.
Przyczyną kryzysu gospodarczego była wg Keynesa niedostrzegalna skłonność prywatnych interesów do inwestowania w okresie recesji załamania gospodarczego bądź jawnego kryzysu.
Cele finansów publicznych:
1) Pobudzenie efektywnego popytu w gospodarce zgłaszanego ze strony wszystkich podmiotów, rozwój inwestycji i przez to wzrost produkcji i spadek bezrobocia.
2) Łagodzenie wahań cyklu koniunkturalnego, traktowane jako środek polityki antyrecesyjnej i antykryzysowej m.in. poprzez stosowanie automatycznych stabilizatorów koniunktury. Rolę tych stabilizatorów mają pełnić odpowiednio skonstruowane podatki, które w okresie bumu gospodarczego mają hamować ekspansję przedsiębiorstw (podatki progresywne), a w okresie słabnącego tempa wzrostu gospodarczego pobudzać przedsiębiorców (łagodniejsze ciężary podatkowe).
Wnioski:
1) Keynes zerwał z tradycyjną teorią fiskalną, głoszącą, że działalność wydatkowa państwa musi mieścić się w granicach gromadzonych dochodów. Uzupełnienie efektywnego popytu poprzez dodatkowe wydatki publiczne w okresie kryzysu jest znacznie ważniejsze niż zachowanie równowagi budżetowej. Deficyt budżetowy jest naturalnym zjawiskiem w okresach kryzysów gospodarczych i recesji. W sytuacjach kryzysu konieczne jest nie równoważenie budżetu, ale nawet zwiększenie deficytu, by kreować popyt i umożliwić gospodarce wejście na drogę wzrostu.
2) Dług publiczny jako konsekwencja deficytu budżetowego w okresie recesji gospodarczej jest zjawiskiem naturalnym i koniecznym. Równoważenie budżetu i eliminacja długu publicznego powinny mieć miejsce w okresie cyklu koniunkturalnego, a nie w okresie roku finansowego.
3) Paradoks nie zrównoważenia budżetu w warunkach kryzysu spada produkcja, dochód narodowy, dochody przedsiębiorców i gospodarstw domowych, jednocześnie zaś podnoszone są wydatki publiczne większe od dochodów.

KONCEPCJE NEOLIBERALNE I NEOKONSERWATYWNE (Friedman, Hayek)
1) W przeciwieństwie do Keynesistów opowiadają się za bezwzględnie zrównoważonym budżetem w okresie roku finansowego.
2) Zdecydowane ograniczenie skali redystrybucji PKB przez system finansów publicznych.
3) Powrót do koncepcji jak najmniejszego budżetu poprzez cięcia w wydatkach nie tylko gospodarczych, ale i społecznych.
4) Zmniejszenie ciężarów podatkowych, co oznacza powrót do koncepcji jak najniższych podatków.
5) Zalecenie realizacji koncepcji podatku, jako neutralnego względem gospodarki.
6) Zmniejszenie długu publicznego, który jest uosobieniem wszelkiego zła tak w wymiarze ekonomicznych, jak i etycznym.
Deficyt budżetowy -> 3% PKB
Dług publiczny (całkowite zadłużenie sektora publicznego) -> 60% PKB
Inflacja -> średnia inflacji z 3 państw UE o najniższej inflacji 2%
Poziom ceny pieniądza oferowanego przez system bankowy -> 1,5% powyżej średniej z 3 krajów UE o najniższym poziomie stóp procentowych
Stabilizacja kursu wymiany złotego do euro w ramach tzw. węża walutowego w okresie 2 lat poprzedzających przystąpienie do wspólnej waluty euro.
Wąż walutowy oznacza dopuszczalne odchylenie w zakresie /- 15% od ustalonego parytetu.

NEOKEYNESIZM (Lerner, Hansen)
Równowaga budżetowa nie może być celem samym w sobie, musi być traktowana jako element funkcjonowania ogólnego mechanizmu gospodarki rynkowej. Zalecano także finansowanie wydatków rządowych, aby gospodarka powróciła do równowagi, nastąpiło pełne wykorzystanie zdolności wytwórczych i likwidacja, bądź ograniczenie bezrobocia.
Sformułowano scenariusz finansowania wydatków:
1) Zaciąganie kredytów w bankach komercyjnych podczas recesji.
2) Wzmożone finansowanie wydatków publicznych i zwiększanie efektywnego popytu w gospodarce.
3) W momencie przywrócenia równowagi oraz ograniczenia stanu zatrudnienia wydatki publiczne powinny być finansowane z progresywnych podatków dochodowych.
4) W przypadku pełnego zatrudnienia i wzrostu płac w gospodarce możliwe jest pojawienie się silnej presji inflacyjnej. W takiej sytuacji zalecano stosowanie podatków od konsumpcji. Wpływy z tych podatków stanowiłyby dodatkowe źródło finansowania wydatków publicznych.

Koncepcje podatkowe Neumarka:
1) fiskalno-budżetowe
- wystarczalność przychodów podatków
- zdolność przystosowawcza podatków
2) etyczno-społeczne
- sprawiedliwość opodatkowania
* powszechność
* równomierność
* zdolność płatnicza
- podatkowa redystrybucja dochodu i majątku
3) ekonomiczne
- minimalizacja podatkowej ingerencji w sferę własności prywatnej
- minimalizacja podatkowej ingerencji w działalność gospodarczą
- elastyczność opodatkowania
- dostosowanie opodatkowania do polityki wzrostu gospodarczego
4) techniki podatkowej
- trwałość prawa podatkowego
- przejrzystość podatków
- taniość opodatkowania
- wygoda poboru
- niesprzeczność podatków z systemem podatkowym

ANALIZA DZIAŁALNOŚCI PRZEDSIĘBIORSTWA
Analiza ekonomiczna:
* techniczno-ekonomiczna
-produkcji
-zatrudnienia i wydajności pracy
-środków trwałych
-gospodarki marketingowej
-postępu technicznego
* finansowa
-sytuacji majątkowej
-sytuacji finansowej
-wyniku finansowego
-przychodów
-kosztów
-przypływów pieniężnych
Analiza otoczenia przedsiębiorstwa
* otoczenia ogólnego
-stopy procentowe
-podatki (podatek dochodowy od osób prawnych ? podatki bezpośrednie; VAT, akcyza ? podatki pośrednie)
-poza płacowe koszty pracy
* otoczenia szczegółowego (dotyczy relacji przedsiębiorstwa z konkurencją w ramach danej branży gospodarczej, relacji z dostawcami i odbiorcami, a także analizy możliwości rozwoju sektora, w którym działa przedsiębiorstwo)
* powiązań przedsiębiorstwa z otoczeniem
-instytucje samorządowe
-instytucje podatkowe
-instytucje finansowe
-firmy leasingowe

Rodzaje analiz:
1) kryterium podmiotu sporządzającego analizę
a) zewnętrzne ? analizy przeprowadzone przez organy zewnętrzne w relacji do podmiotu gospodarczego, np.: przez organ założycielski przedsiębiorstwa, organy kontroli, jednostki współpracujące
b) wewnętrzne ? analizy przeprowadzone przez organy wchodzące w skład danej jednostki gospodarczej, np.: dyrekcja, zarząd
2) kryterium okresu objętego analizą
a) bieżące ? dzienne, tygodniowe, dekadowe
b) krótkookresowe ? miesięczne, kwartalne
c) średniookresowe ? roczne, dwuletnie
d) długookresowe ? więcej niż dwuletnie
3) kryterium zakresu analizy
a) problemowe ? analizy poświęcone określonemu problemowi lub wybranej dziedzinie działalności jednostki
b) kompleksowe ? analizy poświęcone badaniu całokształtu działalności jednostki za dany okres
4) kryterium przedmiotu odniesienia analizy
a) międzyokresowe
b) wykonania określonych zadań
c) międzyzakładowe ? porównywanie danych dotyczących jednostki z innymi jednostkami

Zakres analizy finansowej:
1) przedmiotowy
-badanie przychodów
-koszty
-wynik finansowy
-płynność finansowa
2) czasowy
-analiza przeszłej działalności
-analiza bieżącej działalności
-analiza przyszłej działalności
3) przestrzenny
-analiza rozwiązań systemowych
-analiza uwarunkowań rynkowych
-analiza konkurencji
-analiza pozycji firmy na rynku
4) podmiotowy
-badanie przedsiębiorstwa jako całość
-badanie przedsiębiorstwa jako samodzielne jednostki przedsiębiorstwa

Źródła informacji do analiz finansowych:
* materiały wew.:
-podstawowa sprawozdawczość finansowa (bilans, rachunek zysków i strat, przepływów pieniężnych, okresowe sprawozdania finansowe)
-pozostała sprawozdawczość finansowa (raporty, opracowania, analizy wew., inne źródła niezbędne do pracy w przedsiębiorstwie)
* materiały zew.:
-Główny Urząd Statystyczny
-prasa
-rynek

Analiza bilansu ? polega na ocenie sytuacji materialnej i finansowej jednostki gospodarczej oraz na badaniu zmian i ich wpływu na przedsiębiorstwo.
Aktywa:
-majątek długoterminowy
-majątek krótkoterminowy
Pasywa:
-kapitał własny
-kapitał obcy (zobowiązania długoterminowe i bieżące)

BILANS
Aktywa
* trwałe
- wartości niematerialne i prawne (w tym wartość firmy) ? prawa majątkowe, przywileje firmy
- rzeczowe aktywa trwałe ? środki trwałe, środki trwałe w budowie (całość kosztów będących w bezpośrednim związku wytworzeniem, nabyciem, adaptacją nowych środków trwałych lub ulepszeniem już istniejących)
-należności długoterminowe ? te należności, które będą wymagalne dopiero po okresie dłuższym niż 12 m-scy od dnia bilansowego (od jednostek powiązanych, od pozostałych jednostek)
- inwestycje długoterminowe ? aktywa nabyte na okres dłuższy niż 12 m-scy w celu uzyskania określonych korzyści ekonomicznych, wynikających ze wzrostu ich wartości (nieruchomości, wartości niematerialne i prawne, długoterminowe aktywa finansowe)
- długoterminowe rozliczenia międzyokresowe ? trwają dłużej niż 12 m-scy: aktywa np. z tytułu odroczonego podatku dochodowego
* obrotowe (to zróżnicowane składniki majątkowe, które zostanę zamienione na środki pieniężne lub zużyte w jednym roku obrotowym)
- rzeczowe aktywa obrotowe ? wykorzystywane w procesie produkcyjnym, a także wytworzone przez nią wyroby gotowe oraz towary, czyli składniki majątku, które zostały zakupione w chęci ich późniejszej odsprzedaży
- należności krótkoterminowe ? należności przedsiębiorstwa z tytułu dostaw, czyli sprzedaży towarów, usług, których termin wymagalności spłat jest nie dłuższy niż 12 m-scy
- inwestycje krótkoterminowe ? krótkoterminowe aktywa finansowe, czyli te składniki majątku, które będą w posiadaniu przedsiębiorstwa w cyklu krótszym niż rok; środki pieniężne
- krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe ? obejmują rozliczenie w okresie krótszym niż 12 m-scy, są to sytuacje, w których wydatki związane są z przyszłymi okresami sprawozdawczymi
Pasywa
(źródła finansowania majątku przedsiębiorstwa)
* kapitał własny
- kapitał podstawowy ? oznacza równowartość środków pieniężnych zadeklarowanych przez właścicieli do wniesienia na stałe do jednostki gospodarczej
-należne wpłaty na kapitał podstawowy ? pozycja ta obejmuje zadeklarowane przejęcie akcji lub udziału, choć jeszcze nie opłacone w całości
- udziały własne
- kapitał zapasowy ? pochodzi zazwyczaj z wygenerowanego zysku lub opłat, które wnieśli właściciele
- kapitał z aktualizacji wyceny przedsiębiorstwa
- kapitały rezerwowe ? tworzone z zysku na pokrycie określonych strat lub wydatków
- zysk lub strata z ubiegłych lat
- zysk lub strata netto ? to wynik finansowy za bieżący rok obrotowy
* kapitał obcy
- zobowiązania wynikające z przeszłych zdarzeń lub obowiązek wykonania świadczeń o określonej wartości, które spowodują wykorzystanie aktywów danego przedsiębiorstwa
- rezerwy na zobowiązania ? zobowiązanie na jakie wcześniej utworzono rezerwę, a termin wymagalności i kwoty nie jest pewny
- zobowiązania długoterminowe ? są wymagalne w okresie dłuższym niż 12 m-scy
- zobowiązania krótkoterminowe ? wymagalne poniżej 12 m-scy
- rozliczenia międzyokresowe ? obejmują wartość otrzymanych lub należnych od kontrahentów środków z tytułów świadczeń, których ykonanie nastąpi w następnych okresach sprawozdawczych
- rachunek zysków i strat (wyników) ? prezentuje on sposób wypracowania w firmie wyniku finansowego z prowadzonej działalności gospodarczej (obszar: działalności podstawowej, pozostałej działalności operacyjnej, działalności finansowej)

Rachunek zysków i strat:
1) przychody netto ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów
2) koszty sprzedanych produktów, towarów i materiałów
3) zysk brutto lub strata ze sprzedaży
4) koszty sprzedaży
5) koszty ogólne zarządu
6) zysk lub strata ze sprzedaży
7) pozostałe przychody operacyjne (zysk ze zbycia nie finansowych aktywów trwałych, dotacje, inne przychody operacyjne)
8) pozostałe koszty operacyjne (strata ze zbycia nie finansowych aktywów trwałych)
9) zysk lub strata z działalności operacyjnej
10) przychody finansowe (dewidenty i udziały w zyskach, odsetki od udzielonych pożyczek, lokat, zysk ze zbycia inwestycji, aktualizacja wartości inwestycji)
11) koszty finansowe (odsetki, straty ze zbycia inwestycji, aktualizacja wartości inwestycji)
12) zysk lub strata z działalności gospodarczej
13) wynik zdarzeń nadzwyczajnych (zyski nadzwyczajne, straty nadzwyczajne)
14) zysk lub strata brutto
15) podatek dochodowy
16) zysk lub strata netto

Rachunek przepływów pieniężnych (Cash flow) prezentuje wpływy i wydatki powstające w wyniku działalności gospodarczej przedsiębiorstwa oraz wyodrębnia 3 jego rodzaje:
- operacyjną
- inwestycyjną
- finansową
Na tych obszarach może wystąpić dodatnie lub ujemne saldo przepływów gotówkowych zależnie od sytuacji gospodarczej.

Księga przychodów i rozchodów rejestruje wszelkiego rodzaju przychody z działalności gospodarczej oraz wszystkie rodzaje przychodów (rejestracja przychodów, rejestracja kosztów, sumowanie przychodów i kosztów, obliczanie wyniku -> dochód brutto lub strata, obliczanie należnego podatku)
VAT naliczany jest od wszystkich dóbr i usług, które nabywca zakupił w ciągu okresu rozliczeniowego.
Zapis majątku przedsiębiorstwa
-majątek trwały (komputery, samochody, XERO, lady chłodnicze itp.) ? podlega amortyzacji (zużyciu)

INWESTYCJE W PRZEDSIĘBIORSTWIE
Źródła finansowania inwestycji:
- środki własne
- kredyt inwestycyjny (obrotowy, rewolwingowy, w rachunku bieżącym, inwestycyjny)
- leasing
O inwestycji decyduje rachunek ekonomiczny (pomaga on w wyborze źródła finansowania)

KREDYT OBROTOWY ? krótkoterminowy (do 1 roku), z przeznaczeniem na finansowanie bieżących potrzeb przedsiębiorstwa, mają na celu poprawienie jego płynności.

KREDYT REWOLWINGOWY ? przedsiębiorstwa zawierają umowę z bankiem o kredyt w ustalonej wysokości, którego każdorazowa spłata powoduje możliwość ponownego zaciągnięcia transzy kredytowej do uprzednio ustalonego limitu.

KREDYT W RACHUNKU BIEŻĄCYM ? dla przedsiębiorstwa ma charakter pomocniczy, jest udzielany na podstawie prowadzenia przez przedsiębiorstwo tzw. rachunku podstawowego i odnotowywanych na nim średnich obrotów za okres najczęściej 6 poprzedzających udzielenie kredytu miesięcy. Istota tego kredytu polega na fakcie jego automatycznej spłaty każdorazowym wpływem rejestrowanym na koncie przedsiębiorstwa w banku.

KREDYT INWESTYCYJNY ? warunku udzielenia kredytu:
* wypełnienie wniosku kredytowego załączniki:
-kwota kredytu
-waluta kredytu
-cel kredytowania
-okres kredytowania
-zabezpieczenia proponowane przez przedsiębiorstwo:
>podstawowe zabezpieczenie to zdolność ekonomiczna do terminowej regulacji wszelkich zobowiązań, wynikających z umowy, a w szczególności kapitału, odsetek i prowizji
>weksel własny in blanco ? wynika z kodeksu cywilnego, polega na odpowiedzialności kredytobiorcy wysokością całego posiadanego majątku
>zastaw ? na czas trwania umowy kredytowej przedsiębiorstwo oddaje do dyspozycji prawnej część uzgodnionego majątku, stanowiącego własność danego przedsiębiorstwa
>przewłaszczenie na zabezpieczenie ? właścicielem części majątku staje się bank
>zabezpieczenie na środkach płynnych ? częściowe zabezpieczenie kwoty kredytu
>poręczenie osób trzecich ? (podmiotów gospodarczych lub osób trzecich) w sytuacji nie spłacania przez kredytobiorcę poręczyciel będzie spłacał zadłużenie
>przystąpienie do długu osoby trzeciej ? osoba jest współdłużnikiem na żądanie banku
>hipoteka ? zabezpieczenie na nieruchomościach
-spis/wykaz rachunków bankowych posiadanych przez przedsiębiorstwo łącznie z opiniami tych banków w zakresie wysokości obrotów na kontach przedsiębiorstwa, terminowości spłaty zadłużenia, solidności klienta banku
-załączniki:
>opinia banku
>opinia Urzędu Skarbowego
>opinia ZUS-u ? dotyczy podatkowych obciążeń kosztów pracy
>biznes plan ? dokument tworzony przez przedsiębiorstwo, polegający na opisie i analizie wpływu, realizowany przy pomocy kredytu na poprawę efektywności i skali funkcjonowania przedsiębiorstwa/ techniczna wykonalność projektu
>podstawowe sprawozdanie finansowe
* transakcja
-prowizja 0,5-2% wartości udzielonego kredytu (koszt uzyskania przychodu)
-udział własny kredytobiorcy 30-40% wartość inwestycji nie jest równa wysokości kredytu, nie jest to koszt uzyskania przychodu
-rata kapitałowa
-rata odsetkowa ->cena pieniądza ->koszt usługi ->koszt utrzymania przedsiębiorstwa
-amortyzacja ->odpisy amortyzacyjne ->koszt utrzymania przedsiębiorstwa

LEASING ? używanie środka trwałego bez przenoszenia praw własności.
Struktura podmiotowa:
Przedsiębiorstwo ? leasingobiorca (korzystający)
Firma leasingowa (bank) ? leasingodawca (finansujący)
Bank może finansować firmy leasingowe na 2 sposoby:
* kredyty ? kredytujemy pojedyncze transakcje leasingowe
-linia kredytowa ? bank finansuje serię transakcji leasingowych (przedmioty standardowe)
* wykup wierzytelności leasingowych
Prawne podstawy transakcji leasingowych:
- Kodeks Cywilny
- ustawa o rachunkowości
- ustawy podatkowe
Rodzaje leasingu:
- operacyjny
- kapitałowy (finansowy)
- zwrotny (w formie ograniczonego lub finansowego) ? to taki rodzaj transakcji, w ramach której przedsiębiorca sprzedaje środek trwały firmie leasingowej, a następnie podpisuje z nią umowę leasingu na ten sam przedmiot na określonych warunkach

Warunki uzyskania leasingu:
* wniosek leasingowy
-przedmiot leasingu
-wartość leasingu
-okres leasingu
-zabezpieczenia transakcji przewidywane przez leasingobiorca
>podstawowym zabezpieczeniem jest przedmiot leasingu
>zdolność ekonomiczna do terminowej regulacji wszelkich zobowiązań
>weksel własny in blanco
>zastaw
>przewłaszczenie na zabezpieczenie
>poręczenie osób trzecich
>przystąpienie do długu osoby trzeciej
-załączniki
>sprawozdania finansowe
>dokumenty prawno ? organizacyjne
>opinia banku
>opinia Urzędu Skarbowego
>opinia ZUS-u
* transakcja leasingowa
-opłata manipulacyjna 0-3% od wartości netto środka trwałego ? koszty uzyskania przychodów
-opłata wstępna (inicjacyjna) 0-45% wartości netto środka trwałego ? koszt uzyskania przychodu
-rata czynszowa ? koszt uzyskania przychodów ? zależy od:
>okresu leasingu ? im dłuższy okres tym niższa rata czynszowa
>wysokości opłaty wstępnej ? im wyższa opłata tym niższa rata czynszowa
>wartości końcowej (opcja wykupu) ? hipotetyczna wartość produktu leasingu po zakończeniu okresu umowy. Im wyższa wartość końcowa tym niższa rata czynszowa
>wysokości oprocentowania kredytu pozyskanego przez firmę leasingową w banku finansującym
>marży własnej firmy leasingowej
-wartość końcowa (opcja wykupu)

FAKTORING ? krótkoterminowe finansowanie; polega na wcześniejszym wykupie wierzytelności z tytułu transakcji pomiędzy przedsiębiorstwem dostawcą, czyli wierzycielem, a przedsiębiorcą odbiorcą, czyli dłużnikiem.
Factoring jest umową nienazwana, funkcjonuje na podstawie kodeksu cywilnego. KC upoważnia do zawarcia transakcji factoringowej bez zgody dłużnika. Wierzyciel zawiera umowę sprzedaży należności z tytułu wystawionej faktury wyspecjalizowanej firmie factoringowej lub bankowi, a następnie informuje się dłużnika o dokonanej transakcji o konieczności uiszczenia zapłaty na konto podmiotu, który dokonał tej transakcji.
Struktura podmiotowa factoringu:
Przedsiębiorstwo ? wierzyciel (faktorant)
Przedsiębiorstwo ? dłużnik (odbiorca faktury)
Firma factoringowa lub bank (faktor)

Rodzaje factoringu:
-właściwy (pełny) ? typ transakcji, w ramach której pełne ryzyko gospodarcze z nią związane przechodzi z faktoranta na faktora
-niewłaściwy (niepełny) ? typ transakcji, w ramach której pełne ryzyko ekonomiczne z nią związane pozostaje po stronie faktoranta
-mieszany ? typ transakcji, w której do wysokości określonego limitu transakcje dokonywane są w ramach factoringu pełnego, a poza tym limitem na podstawie factoringu niepełnego. Określony, najczęściej miesięczny limit transakcji, może dotyczyć ogółu zawieranych transakcji, bądź też wybranych podmiotów, czyli dłużników.
Zabezpieczenia transakcji factoringowej:
-notarialne upoważnienie faktora do korzystania z rachunku faktoranta w sytuacji niewywiązywania się dłużnika z zapłaty wierzytelności na rzecz faktora.
-fundusz gwarancyjny ? określany jest jako procent od miesięcznego limitu transakcji ustalonego przez strony
-weksel własny in blanco
-zastaw
-poręczenie osób trzecich
Podstawy prawne działania Funduszy Inwestycyjnych:
1991 ? ustawa o publicznych obrocie papierami wartościowymi i funduszach powierniczych
1997 ? ustawa o publicznym obrocie papierami wartościowymi, ustawa o funduszach inwestycyjnych

Różnica między TFP i TFI:
* w przypadku upadłości Towarzystwa Funduszy Powierniczych środki klientów zgromadzone w Funduszach Powierniczych wchodzą w skład masy upadłości i są zarządzane przez syndyka
* Fundusz Inwestycyjny dzięki posiadaniu osobowości prawnej charakteryzuje się tym, że środki klientów zgromadzone na jego koncie nie podlegają masie upadłości w sytuacji bankructwa Towarzystwa Funduszy Inwestycyjnych
* zasadnicze kryterium odróżnienia to osobowość prawna
* za odrębnością prawną idzie odrębna sprawozdawczość finansowa
Struktura podmiotowa Funduszy Inwestycyjnych:
* Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych (zawsze jest spółką akcyjną) ? zakładają je banku, ubezpieczyciele, międzynarodowe TFI, doradcy inwestycyjni
-przygotowanie prospektu emisyjnego i otrzymanie zgody Komisji Papierów Wartościowych i Giełdy
-zatrudnienie min. 2 doradców inwestycyjnych
* Fundusze Inwestycyjne
-prospekt emisyjny i zgoda KPWiG
*agent transferowy ? instytucja, która może być wypełniana poprzez samo TFI bądź wyspecjalizowaną firmę zewnętrzną.

Czynności agenta transferowego:
-prowadzenie bazy danych klientów
-dokonywanie zapisów w zakresie zakupów i umorzeń jednostek uczestnictwa FI
-prowadzenie korespondencji z klientami
-utrzymywanie całodobowej komunikacji z klientami
* bank depozytariusz ? instytucja, która przechowuje środki klientów zgromadzone w FI. Zasadą jest, że bankiem depozytariuszem nie może być właściciel bądź współwłaściciel TFI
* sieć dystrybucji
-własna (Punkty Obsługi Klienta, Internet, telefon)
-obca (Biura Maklerskie, banki, ubezpieczyciele)

Rodzaje Funduszy Inwestycyjnych:
- otwarte ? rodzaj funduszy o pełnej dostępności dla klientów. Dostępność polega na możliwości dokonania transakcji zakupu bądź umorzenia jednostek uczestnictwa w każdej chwili.
- zamknięte ? charakteryzują się czasem transakcji, kwota startowa jest wyższa
- mieszane ? odmiana funduszu inwestycyjnego zamkniętego. Różnica polega na tym, że TFI umożliwia wcześniejsze wyjście z funduszu w określonych terminach i na określonych zasadach. Jednostka jest certyfikat inwestycyjny.

Rodzaje Funduszy Inwestycyjnych otwartych:
(kryterium podziału ? skład portfela inwestycyjnego ? w co inwestowane są środki klientów)
- agresywnego inwestowania (akcyjne) 70-100% akcji w portfelu inwestycyjnym
Obligacje długoterminowe ? skarbowe - emitowane są przez skarb państwa; przedsiębiorstw ? dług emitowany przez przedsiębiorstwa; samorządowe
- fundusze zrównoważone 40-70% akcji, pozostałe to obligacyjne papiery wartościowe
- fundusze dłużne (obligacji) 100% środków zaangażowanych w różnorodne obligacje
- fundusze rynku pieniężnego ? są tak bezpieczne, jak bankowe, ale o wyższej stopie zwrotu. Skład portfela to krótkoterminowe papiery wartościowe o terminie realizacji poniżej roku, a także korzystne depozyty bankowe
- fundusze stabilnego wzrostu ? zostały utworzone z intencją obsługi 3 filaru reformy emerytalnej. 20-40% wybranych akcji w portfelu inwestycyjnym o silnych fundamentach

Trzeci filar:
- pracownicze programy emerytalne
Fundusze indeksowe ? są oparte na poszczególnych indeksach giełdowych, odzwierciedlają ich strukturę (WIG, WIG20, WIRR itd.)
Fundusze zagraniczne ? fundusze na prawie polskim lub prawie UE