Administracyjne prawo gospodarcze.

LITERATURA:
1. „Administracyjne prawo gospodarcze”- A. Borkowski pod red. L. Kieresy wyd. Kolonia Limitet – 2004r.
2. Konstytucja
3. Ustawa z 14 sierpnia 2004r. o swobodzie działalności gospodarczej
TEMATYKA:
1. Źródła prawa – miejsce prawa gospodarczego systemie całego prawa, jak odróżnić gałąź prawa gospodarczego (nie będzie prawa handlowego).
2. Przedsiębiorcy – ich pojęcie, pojęcie działalności gospodarczej (bez form prawnych).
3. Zagadnienia wolności gospodarczej.
4. Podmioty zagraniczne te, które prowadzą lub starają się prowadzić działalność gospodarczą.
5. Przedsiębiorcy publiczni
6. Policja gospodarcza – podmioty egzekwujące nakazy/zakazy.
7. Reglamentacja gospodarcza – ochrona konsumentów, rynków.
8. Pomoc publiczna dla przedsiębiorców.
9. Organizacje przedsiębiorców, pracodawców i pracowników.

WYKŁAD II 06.03.2005r.

DEFINICJA PRAWA GOSPODARCZEGO
Prawo gospodarcze jest to część prawa administracyjnego, która określa sytuację podmiotów podejmujących i prowadzących działalność gospodarczą.
Pod pojęciem prawa administracyjnego gospodarczego rozumiemy:
1. Prawo ustrojowe (podmiotowe) – ustawy ustrojowe, ustawy o działach administracji rządowej, ustawa o podziale kompetencji.
2. Prawo materialne (przedmiotowe) odnoszące się do określonych dziedzin prawa np., prawo budowlane, prawo telekomunikacyjne.
3. Prawo procesowe –art.17 i art.18 KPA, Ordynacja podatkowa i przepisy prawa materialnego.
Przepisy prawa ustrojowego tworzą system organów.

Organy władzy publicznej to system powołanych przez prawo organów, które będą reprezentowały państwo i związki samorządowe, które są wyposażone w instrumenty prawne powołane do ochrony interesu publicznego.

Władztwo publiczne to atrybut organu władzy publicznej polegający na możliwości jednostronnego określenia praw i obowiązków innego podmiotu jako uczestnika stosunku publicznoprawnego.

Rola organów władzy publicznej w stosunkach publicznoprawnych:
1. Mogą one na podstawie i w granicach przyznanych im przez prawo kompetencji określać za pomocą aktów generalnych i indywidualnych szczegółowe prawa i obowiązki.
2. Polega na sprawowaniu nadzoru nad przestrzeganiem przez uczestników obrotu publicznoprawnego (gospodarczego) ustalonych dla nich praw i obowiązków.
3.
Rola prawa publicznego:
1. Stanowi źródło władztwa publicznego jako instrumentu do realizacji interesu publicznego.
2. Jest swoistym regulatorem użycia tego instrumentu, bo jednocześnie przepisy prawa publicznego tworzą określone interesy obywatelskie.
3. Określa zasady działania władzy publicznej na obszarze prawa prywatnego określając, w jaki sposób podmioty publiczne uczestniczące w obrocie gospodarczym powinny się zachować.
Jedyną możliwą przyczyną ingerencji władzy publicznej w obszar praw i interesów jednostek może być wyłącznie realizacja celów publicznych.
ZASADY OGÓLNE ADMINISTRACYJNEGO PRAWA GOSPODARCZEGO, którymi powinien kierować się ustawodawca zwykły:
1. Art.20 Konstytucji – zasada wolności gospodarczej – umożliwia każdemu obywatelowi możliwość podjęcia i prowadzenia działalności gospodarczej bez konieczności uzyskiwania dodatkowych zezwoleń.
Formy ograniczania wolności działalności gospodarczej:
a) Koncesje - uzyskiwanie ich w obszarach koncesjonowanych (uznaniowe).
b) Wydawanie zezwoleń – mają charakter związany tzn., prawo określa, jakie kryteria należy spełniać, aby zezwolenie uzyskać.
c) Posiadanie odpowiednich kwalifikacji - obszar w ramach, którego osoba pełniąca określony zawód posiada do tego określone kwalifikacje.
2. Zasada równości wobec prawa art.32 Konstytucji.
3. Zasada związania prawem działań władzy publicznej – wynika z niej, że organy władzy publicznej mogą podejmować tylko te działania, do których mają przyznane kompetencje i tylko w takich formach, jakie przyznaje im prawo. Organy władzy publicznej nie mogą domniemywać kompetencji i interpretować ich szerzej. Zadaniem ustawodawcy jest określenie, co władzy publicznej wolno, w jakim zakresie, w jakiej formie, a czego nie wolno.
4. Obowiązek podjęcia działań przez organ władzy publicznej zawsze wtedy, gdy wymaga tego dobro publiczne.
5. Zasada ochrony wolności i praw nabytych – zgodnie z nią raz nabyte uprawnienie publicznoprawne pozwala na korzystanie z niego nawet po zmianie przepisów prawa – jest to reguła generalna.
6. Zasada ochrony własności – prawo własności jest objęte ochroną niezupełną i kompletną. Może być odstępstwo np., wywłaszczenie nieruchomości na ważny cel publiczny i za słusznym odszkodowaniem.
7. Zasada trwałości decyzji – zgodnie z nią raz przyznane uprawnienie w drodze decyzji, to na warunkach zawartych w decyzji możemy z tego uprawnienia korzystać.
8. Każde działanie organu władzy publicznej wywołujące szkodę lub odbierające przyznane wcześniej uprawnienie stanowi podstawę do dochodzenia odszkodowania (w drodze cywilnoprawnej).
WYJĄTKI:
Jeżeli decyzja wydana została z naruszeniem prawa procesowego to ustawodawca przewidział instytucję wznowienia postępowania.
Jeżeli decyzja narusza prawo materialne art.156 KPA to można stwierdzić nieważność decyzji.
Z uwagi na ważny interes publiczny, ważny interes gospodarczy, zagrożenie zdrowia lub życia ludzi – istnieje konstrukcja wywłaszczeniowa.
ZASADY SWOISTE:
1. Zasada ochrony bezpieczeństwa publicznego i ochrony porządku publicznego. Chodzi tu o cały tryb środków do ochrony zdrowia, mienia, środowiska itd. Ochroną tą zajmuje się policja administracyjna.
2. Zasada ochrony prawidłowego funkcjonowania gospodarki rynkowej. Ochrona konkurencji i ochrona pracy.
3. Zasada ochrony zasobów narodowych zarówno naturalnych, jak i ochrona dóbr kultury i dziedzictwa narodowego.
4. Zasada ochrony interesów gospodarczych i politycznych państwa. Interesy gospodarcze to cła, opłaty, ochrona rynku krajowego. Interesy publiczne to np., embargo.
5. Zasada prawidłowego gospodarowania mieniem publicznym. Daje ona podstawy do przeprowadzania kontroli i czynności nadzorczych, z uwagi na pewne podstawowe kryteria. Zaliczamy do nich: legalności, celowości, gospodarności, rzetelności.

WYKŁAD III 20.03.2005r.
PRZESŁANKI ODDZIAŁYWANIA PAŃSTWA
Przesłanki te mogą mieć charakter:
1. Pierwotny
2. Wtórny
Przesłanki pierwotne dzielą się na:
1. Przesłanki ekonomiczne
2. Przesłanki społeczne
Przesłanki te oddziaływają wspólnie na to, w jakim zakresie, w jakich formach i z jakiej przyczyny państwo będzie oddziaływało na gospodarkę.
Przesłanki wtórne dzielą się na:
1. Przesłanki ustrojowo polityczne.
2. Przesłanki Prawne.
PRZESŁANKI EKONOMICZNE:
1. Gospodarka jest dla państwa źródłem przychodu. Dochody stanowią przychód, należą do nich np., podatki od towarów i usług, podatek akcyzowy pełniący rolę podatku od luksusu, podatki od przychodów osób fizycznych i prawnych.
2. Państwo, co do zasady oprócz formy regulacyjnej aktywnie angażuje się w gospodarce poprzez wykorzystywanie monopoli. Tu czynny udział państwa polega na stopniowym wycofywaniu się z gospodarki. Żeby zmniejszyć ryzyko strat tj. nie dokładać do nierentownych przedsiębiorstw państwowych, państwo wprowadza prywatyzację i sprzedaż podmiotom prywatnym. Cena rynkowa to cena, jaką dany podmiot jest w stanie zapłacić. Państwo poprzez prywatyzację osiągało i osiąga znaczne przychody. Zostało kilka przedsiębiorstw państwowych, którymi Skarb państwa łączy nadzieją na przychody.
PRAWA SPOŁECZNE:
Ogólne zasady prawa administracyjnego gospodarczego mówią o równości podmiotów gospodarczych w rynku. Służy temu ochrona konkurencji i ochrona konsumentów. Kontrola konkurencji powinna podchodzić do specyfiki konkurencji. Ochrona konsumentów- ten system ochrony dopiero się tworzy.
1. Ochrona konkurencji – uczciwa konkurencja pomiędzy przedsiębiorcami powinna zawsze wychodzić na dobre klientowi.
2. Ochrona konsumentów- dopiero się tworzy, będzie oznaczała zakaz naruszania praw konsumenta przez przedsiębiorcę.
3. Prywatyzacja poprzez uspołecznienie własności – umożliwia to prywatyzacja przedsiębiorstw państwowych poprzez fundusze inwestycyjne.
4. Akcjonariat pracowniczy – oddanie w listing przedsiębiorstw państwowych pracownikom. Formy akcjonariatu pracowniczego naruszają przesłanki społeczne.
5. Ochrona środowiska i ochrona przed produktami niebezpiecznymi.
PRZESŁANKI USTROJOWO POLITYCZNE:
Wynikają z przyjętego reżimu politycznego. Zależą od reżimu politycznego- ideologii grupy politycznej, która osiąga władzę i realizuje swoją politykę, która staje się celem państwa.

PRZESŁANKI PRAWNE:
Polegają na tym, aby wszelkie zasady określone przez ustawodawcę zwykłego były zgodne z zasadami ustawodawcy konstytucyjnego.
REALIZACJA ZADAŃ PAŃSTWA W GOSPODARCE:
1. Zadania regulacyjne – zgodnie z nimi określa się:
a) Prawa i obowiązki uczestników obrotu gospodarczego.
b) Formy organizacyjne przedsiębiorców.
2. Zagadnienia o charakterze ochronnym – odpowiadają im:
a) Ochrona konkurencji.
b) Ochrona konsumentów.
c) Ochrona rynku.
d) Ochrona środowiska.
e) Ochrona zasobów naturalnych.
3. Zadania o charakterze reglamentacyjnym:
Odnoszą się do wolności działalności gospodarczej, do ograniczeń tej wolności: działania koncesjonowania, działania wymaganych zezwoleń, działania reglamentowane, działania, które możemy wykonywać, jeżeli mamy specjalistyczne przygotowanie.
4. Zadania o charakterze działań interwencyjnych.
Mają charakter działań nadzwyczajnych bądź stwierdzonych przez organy kontroli bądź też powstałych w wyniku załamania rynku lub wystąpienia klęsk żywiołowych.

WYKŁAD IV 10.04.2005r.

Ustawą o swobodzie działalności gospodarczej zmniejszono ilość obszarów koncesyjnych z 8 do 6. Zmniejszono ilość uzyskiwania zezwoleń. Zmniejszono ilość zezwoleń wydawanych w oparciu o decyzje uznaniowe.
Cel wprowadzenia ustawy
Wprowadziła ułatwienia:
1. W szerszym zakresie umożliwiono podejmowanie działalności gospodarczej. Ustawa reguluje podejmowanie, wykonywanie i kończenie działalności gospodarczej.
DEFINICJA POZYTYWNA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ:
Art.2 Jest to działalność zarobkowa, zorganizowana, ciągła.
Obszary działalności gospodarczej, oprócz wymienionych 3 przymiotników jest to działalność:
- wytwórcza,
- budowlana,
- handlowa,
- usługowa,
- poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin,
- zawodowa (wykonywanie jednego ze 131 wymienionych zawodów wymagających uprawnień).
Działalność zarobkowa – ma być wykonywana odpłatnie, ale nie koniecznie ma przynosić zysk.
Zorganizowany i ciągły charakter działalności gospodarczej – każda działalność planowana jest zorganizowana, jeżeli powtórzy się, choć raz jest działalnością ciągłą. Jeżeli trudno jest ustalić, czy jest to działalność gospodarcza to należy przyjąć, że jest.
DEFINICJA NEGATYWNA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ
Art.3 ustawy o działalności gospodarczej mówi, kiedy nie stosuje się przepisów ustawy, jaka działalność nie stanowi działalności gospodarczej. Jest to działalność wytwórcza w rolnictwie w zakresie upraw, chowu, hodowli zwierząt, ogrodnictwie, warzywnictwie, rybactwie śródlądowym, agroturystyce.
Przedsiębiorca
Art.4 – przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna, osoba niebędąca osobą prawną, ale której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą.
Spółka jawna posiada takie kompetencje, że można jej przyznać osobowość prawną i może być uznana za przedsiębiorcę.
W spółce cywilnej przedsiębiorcą są wspólnicy w zakresie prowadzonej przez nich działalności gospodarczej. Spółka cywilna nie jest przedsiębiorcą nie posiada zdolności prawnej.
ZASADA WOLNOŚCI GOSPODARCZEJ ART.6 UST.1
Podejmowanie, wykonywanie i kończenie działalności gospodarczej jest wolne dla każdego na równych prawach określonych przez przepisy prawa.
Art.6 ust.2 Organy administracji publicznej nie mogą uzależniać swojej decyzji w sprawie podjęcia, wykonywania i kończenia działalności gospodarczej przez zainteresowaną osobę od spełnienia przez nią warunków nieprzewidzianych w przepisach prawa.
ZASADA POMOCY PAŃSTWA ART.7
Organy administracji publicznej powinny udzielać pomocy publicznej z poszanowaniem zasad równości i konkurencji.
Art.8 Minister gospodarki ma obowiązek gromadzenia i udostępniania na stronie internetowej informacji o programach pomocowych dla przedsiębiorców. Informacje te otrzymuje od organów administracji publicznej. Informacje o programach pomocowych przekazywane są w terminie 30 dni od dnia ustanowienia programu pomocowego, nie później niż 14 dni przed wyznaczonym terminem składania wniosków udzielenie pomocy.
ZASADA POSZANOWANIA INTERESÓW PRZEDSIĘBIORCÓW art. 9
w zakresie kontroli i nadzoru.
Art.10 Pisemna interpelacja – przedsiębiorca musi być już podatnikiem, żeby mógł złożyć wniosek o wydanie pisemnej interpelacji, co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej w jego indywidualnej sprawie. Organy administracji publicznej mają prawo i obowiązek udzielenia odpowiedzi na interpelację.
Art.10 ust.2 – regułą jest, że przedsiębiorca nie może ponosić konsekwencji negatywnych, jeżeli zastosuje się do interpelacji organu podatkowego.
Art.11 – reguła załatwiania spraw bez zbędnej zwłoki.
Art.12 – reguła współdziałania organu administracji publicznej z organizacjami pracodawców, pracowników, przedsiębiorców i samorządami zawodowymi i gospodarczymi.
Organ administracji publicznej sam we własnym zakresie może kształtować te współpracę. Przepis ten może być podstawą do postawienia zarzutu organowi, że nie podjął działania.