Ochrona środowiska
OCHRONA ŚRODOWISKA A TURYSTYKA
Wykład I
Ekosystem- biotop, biocenoza (warunki środowiska)
Biocenoza- zbiór populacji zwierząt i roślin
Czynniki abiotyczne- nieożywione
Czynniki biotyczne- żywe elementy środowiska
Bioróżnorodność- zróżnicowanie form życia na ziemi
Biosfera- strefa kuli ziemskiej zamieszkana przez organizmy żywe, gdzie odbywają się procesy ekologiczne.
Populacja- grupa organizmów należąca do tego samego gatunku
Przyroda- świat organizmów wraz z ich środowiskiem życia.
Środowisko- ogół elementów nieożywionych, zarówno naturalnych jak i powstałych w wyniku działalności człowieka, występujących na określonym obszarze oraz ich wzajemne powiązania, oddziaływania i zależności. Jest to pojęcie podrzędne w stosunku do przyrody, obejmującej również elementy ożywione.
Ochrona środowiska- dotyczy ochrony środowiska konkretnego gatunku lub populacji (ochrona środowiska człowieka)
Ochrona przyrody- jest to nauka, która zajmuję się podstawą ochrony tworów przyrody i jej zasobów.
Sozologia- nauka o czynnej ochronie środowiska naturalnego, nauka zajmująca się problemami ochrony środowiska, przyczynami i następstwami niekorzystnych zmian w strukturze i funkcjonowaniu układów przyrodniczych (ekologicznych), zmian wynikających z rozwoju cywilizacji oraz sposobami zapobiegania im i łagodzenia ich skutków.
Dewastacje terenów turystyczno-rekreacyjnych (przyczyny):
- przestrzenne zagospodarowanie turystyczno-rekreacyjne danego obszaru i rozwój turystycznej infrastruktury, wynikający z podnoszenia standardu np. dróg dojazdowych.
- „wędrujący” nadmierna penetracja terenów cennych przyrodniczo.
- masowa, często nieregulowana turystyka oraz przerost frekwencji infrastruktury nad naturalne pojemności regionu, dotyczy Kotliny Kłodzkiej, Jeleniogórskiej, Krynickiej.
- niedostateczny poziom świadomości ekologicznej w zakresie zasad ochrony przyrody oraz praw funkcjonowania ekosystemu.
- nadmierny rozwój ma zazwyczaj miejsce w najbardziej atrakcyjnych regionach, które łączą wybitne walory przyrody z wysokim standardem bazy materiałowej oraz dogodnymi warunkami dojazdu, obszary takie cieszą się dużym zainteresowaniem, co z kolei przyciąga za sobą większą jej urbanizację ze wszystkimi negatywnymi konsekwencjami. Nadmierna liczba turystów niestety pociąga degradację środowiska. Jeśli nie chcemy dopuścić do degradacji terenów turystyczno-rekreacyjnych to oprócz ochrony obszarów turystycznych przed szkodliwym działaniem przemysłu należy kłaść duży nacisk na podnoszenie poziomu świadomości i kultury ekologicznej. Należy zapobiegać niekontrolowanemu szerzeniu się turystyki niszczącej środowisko. Należy rozsądnie zagospodarować tereny do przyjęcia turystów oraz szerzyć i uprawiać turystykę przyjazna środowisku.
Od czasów starożytności zakazywano wycinania lasów, tępienia wybijania gatunków zwierząt.
W Polsce ochronie przyrody podlegają:
Rośliny: Cisy, limby, jarząb szwedzki,
zwierzęta: bóbr, dzikie konie, łosie, pijawka lekarska,
W rozwoju ochrony przyrody wyróżniono trzy kierunki:
- konserwatorski- ograniczał się do ochrony pojedynczych tworów przyrody np. starych drzew, głazów narzutowych, rzadkich stanowisk roślin lub zwierzątka danym obszarze, grot i wodospadów.
- biocenotyczny- rozwinął się w drugiej połowie XIX w. i trwa do dziś. Głównym jego celem jest tworzenie obszarów chronionych:
*rezerwatów przyrody
*parków narodowych
*parków krajobrazowych
*obszarów chronionego krajobrazu
*rezerwatów biosfery
- planistyczny- przedmiotem ochrony jest środowisko w którym odbywa się cała działalność człowieka, szczególną uwagę zwracano na skutki eksploatacji zasobów naturalnych i wyniszczających je procesów.
Te trzy kierunki tworzą układ składający się na treść i zakres chronionej przyrody obecnie w ochronie przyrody dominujące znaczenie ma motyw gospodarczy. Elementem właściwej gospodarki człowieka w środowisku przyrodniczym – geograficznym jest w tym składzie planowanie przestrzenne.
Wykład II
Najważniejsze organizacje międzynarodowe ochrony środowiska i człowieka:
- WHO - Światowa Organizacja zdrowia powstała w 1949 r. z siedziba w Genewie. Zajmuje się działalnością na rzecz poprawy stanu zdrowia, szkolenia personelu medycznego, zbieranie danych o występowaniu różnych chorób zakaźnych zapobiegania i rozpowszechniania.
- FAO - Organizacja Narodów Zjednoczonych od spraw wyżywienia i rolnictwa, powołana w 1945, siedziba w Rzymie, zajmuje się: podnoszeniem poziomu rolnictwa, podnoszenie poziomu wyżywienia na świecie, podnoszenie poziomu jakości produktów żywnościowych.
- UNICEF – Fundusz Narodów Zjednoczonych na rzecz dzieci, powołany w 1946 r. z siedzibą w Nowym Yorku, zajmuje się opieką nad dziećmi i ich wyżywieniem, wspiera światową sieć służby zdrowia dotycząca opieki medycznej.
- UNESCO – Organizacja Narodów Zjednoczonych do spraw edukacji, nauki i kultury powołany w 1946 r. z siedzibą w Paryżu, opiera i koordynuje międzynarodową współpracę w dziedzinie oświaty, nauki i kultury między innymi w zakresie ochrony środowiska. Kształtowanie świadomości ekologicznej, wspomaganie metoryczne i finansowa inicjatywa różnych krajów w tym zakresie.
- IUCN – Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody i zasobów naturalnych, powołana w 1948 r. z siedzibą w Szwajcarii, zapewnienie konserwacji przyrody a w szczególności różnorodności biologicznej, dbanie o zrównoważone korzystanie z zasobów przyrody i zachowanie jej trwałości, prowadzenie działalności propagandowej, informacyjnej na rzecz ochrony środowiska, prowadzenie edukacji ekologicznej, wydawanie publikacji i wykazów gatunków wymierających tzw. „czerwone księgi zwierząt i roślin”.
- UNEP – Program Ochrony Środowiska Narodów Zjednoczonych powstały w 1972 r., z siedzibą w Nairobi, zajmuje się: koordynacją międzynarodową badań na rzecz ochrony środowiska, upowszechnianie nowoczesnych metod i technik ochrony środowiska, utrzymywanie nadzoru nad stanem środowiska na świecie, gromadzeniem funduszy na pomoc krajom podejmującej przedsięwzięcia na rzecz ochrony środowiska, organizowanie międzynarodowego systemu informacji o stanie środowiska.
- ECE – Europejska Komisja Gospodarki do spraw Europy zajmuje się problemami ochrony środowiska z regionów Unii Europejskiej, szczególna ochrona powietrza, wód, gospodarką odpadami, niebezpiecznymi związkami chemicznymi.
- ILO – Międzynarodowa Organizacja Pracy, zajmuje się stanem środowiska w miejscu pracy, ustala normy zanieczyszczenia powietrza w miejscu pracy, ochrona pracowników przed chorobami zawodowymi, kalectwami spowodowane pracą zawodową.
- DHA – Organizacja pomocy Humanitarnej zajmuje się ochroną przed skutkami katastrof naturalnych takich jak powodzie, wybuchy wulkanów, trzęsienia ziemi, awariami przemysłowymi, organizowanie pomocy poszkodowanych.
Organizacje pozarządowe międzynarodowe:
- światowy fundusz na rzecz dzikich zwierząt
- międzynarodowa rada łowiecka
- międzynarodowa rada do badań morza
- międzynarodowa rada ochrony ptaków
- międzynarodowa komisja wielorybnicza
- międzynarodowa komisja do spraw rybołustwa
- specjalna komisja do spraw środowiska
- GREENPEACE – niezależna
UDZIAŁ POLSKI na rzecz międzynarodowej współpracy w ochronie środowiska.
- 1973 r. konwencja dotycząca handlu zwierzętami
- 1974 r. konwencja Helsińska o ochronie środowiska obszaru Morza Bałtyckiego.
- 1979 r. konwencja Genewska w sprawie zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego na dalekie odległości (zanieczyszczenia transgraniczne).
Wykład III
Ochrona atmosfery – rozpatrywana jest w skali globalnej, kontynentalnej, krajowej, regionalnej i lokalnej.
Dwa źródła zanieczyszczenia powietrza:
- naturalne
- antropogenne
* Źródła naturalne:
- wybuchy wulkanów
- pożary lasów
- pożary stepów
- wyładowania atmosferyczne
* Źródła antropogenne:
- przemysł
- komunikacja
Zanieczyszczenie atmosfery:
- pierwotne
-wtórne – powstały w wyniku reakcji chemicznej zachodzących z udziałem kwasu siarkowego np. ozon tych zanieczyszczeń.
PIERWOTNE- zanieczyszczenia emitowane bezpośrednio do atmosfery: pyły-grube, drobne, drobne pyły ze względu na rozmiar swoich cząsteczek nie opadają na ziemię.
Pyły są czynne i bierne
Czynne są toksyczne, zawierają ołów, orsen, rtęć, kadm, miedź, pyły czynne stwarzają bardziej groźną grupę dla człowieka. Metale wchłaniane przez płuca zmniejszają działalność enzymów.
Pyły zakaźne – wąglik,
Pyły żrące – pyły z cementowni
Pyły pylico-twórcze- są to pyły, które wywołują chorobę pylicę płuc, związki krzemu, krzemionka.
Pyły bierne – włókna pierza, wełny, bawełny
*pyły twarde-ranią płuca, twarde gatunki drewna np. dąb, buk, pył drewna należy do rakotwórczych.
*pyły alkaliczne-są żrące, mogą prowadzić do astmy płuc.
NORMY NDS
W skali kraju odpowiada za badanie zanieczyszczeń monitoring, w zależności od rodzaju, pomiary wykonuje się okresowo, największe zanieczyszczenia –baza paliwowa
-siarka w paliwach kopalnych w postaci związanej postaci pirytowej. Najstarszy to gaz ziemny z paliw kopalnych nie zawiera siarki, wzbogacanie węgla, usuwane zanieczyszczenia (siarki),
- odsiarczanie spalin,
- odpylanie spalin w różnych urządzeniach
- budowa wysokich kominów
- nowa technologia w energetyce
PROTOKÓŁ SIARKOWY podpisany w Oslo w 1984 r. konwencja klimatyczna w Rio de Janeiro w 1992 ratyfikowana w 1994
Polska do roku 2010 musi dwukrotnie obniżyć emisję spalin,
chemizacja na zdrowie człowieka wpływa negatywnie np. dwutlenek siarki powoduje zapalenie oskrzeli, choroby ukł. nerwowego, choroby serca, uszkodzenia wątroby.
Tlenki azotu- mają działanie petrogenne i mutogenne zaliczany do czynników
prawdopodobnie rakotwórczych, (azotany) wywołują białaczkę, sinicę. Witamina C,
E-249-252 azotany, konserwanty w przemyśle spożywczym (szkodliwe)
- benzoesany E-211 – 219-konsemant uwarunkowanie dopuszczalny do konserwantów.
- dwutlenek siarki E-220 – 228
- Witamina C E-300 -304
- kwas octowy E-260 -263
- kwas cytrynowy E-330 – 333
- kwas winny E-334 – 337
- kwas mlekowy E-270
Dodatki E-412 – 418
* słodziki (cyklanina najbardziej szkodliwy słodzik) E-952
- aspartame E-951
- sacharyna E-954
- izomalt E-953
Różne słodziki: E-955 (sukraloza), E-957 (taumatyna), E-959 (neohesperydyna), E-962 (Sól aspartamu), E-965 (maltitol), E-966 (laktitol), E-967 (ksylitom), E-999 (ekstrakty Quillaia),
Wielopierścieniowe Węglowodory Aromatyczne (WWA) uszkadzają układ krwionośny.
- benzoalfapiren
- pestycydy są niezamieszkane, komunikują się w organizmie: obniżają wartość składników odżywczych, białaczka, pomogą jedynie antybiotyki i hormony.
- metale ciężkie- kumulują się w wątrobie, nerkach, we włosach, działanie rakotwórcze.
Wykład IV
Grupa A –substancje chemiczne: mieszaniny alfa, toksyny- są to produkty oddechowe różnych pleśni, grzybów
- arsen
- azbest
- benzen
- kadm jego sole
- mgły kwasu siarkowego
- oleje mineralne nie rafinowane
- talk
- chlorek cynku
- czynniki fizyczne (promieniowanie jonizujące)
Grupa C – czynniki biologiczne
- wirus, zapalenia wątroby B i C
- żylaki przełyku
Grupa D – procesy produkcyjne
- produkcja aluminium
- przemysł meblarski (dąb, Buk) pyłki
Czynniki prawdopodobnie rakotwórcze
- benzoalfapiren
- formaldehyd
- epichlorochydryma – spaliny silnika diesla
- krzemionka – anilina
Rakotwórcze:
- azbest
- arszenik
- sacharyna
- ołów
- fenol
- chloroform
- cholesterol
- tetra
- glikol etylenowy
Wykład V – brak
Wykład VI
Rozwój alergii:
- czynniki socjologiczne – gdzie status ekonomiczny jest niższy tym więcej chorób.
- odżywianie – od lat 80-tych gwałtowny wzrost chorób alergicznych, żywność hydrolizowana, pozbawiona kazeiny (produkty mleczne)
-czynniki genetyczne (atopowa alergia) alergia została wywołana w sposób mający na celu obciążenie dziedziczne,
- epidemie związane z alergiami np. z roztoczami, brudna odzież zsyłana biednym krajom
-grupa barwników E-100, E-170 są rakotwórcze E-150 karmel (używany do Coca Coli),
E-211, E-219 –są używane za rakotwórcze/ 2 promile -10h spala się.
Dodatki do żywienia dla dzieci:
- niemowlęta – małe dzici
- zezwala się E-270 kwas mlekowy – nieszkodliwy dla niemowląt i małych dzieci
- dozwolony kwas cytrynowy w Polsce E-330 za granicą zabroniony (rakotwórczy)
- kwas fosforowy E-338 u nas dozwolony
- dla małych dzieci można używać kwas octowy E-260 i za granicą
- u nas dozwolony kwas solny E-507, kwas jabłkowy E-296 za granicą też.
Choroby alergiczne u dzieci:
- choroby alergiczne pokarmowe -10% dzieci na całym świecie
Podłoże :
Zaburzenia enzymatyczne(na etapie trawienia) pojawia się w okresie wczesnego dzieciństwa, ponieważ śluzówka jest nieukształtowana dlatego alergeny przedostają się przez ta śluzówkę.
- dzieci alergików – zachorowalność większa (jeden rodzic – 2 krotnie, dwoje -3 krotnie)
- antybiotykoterapia (zmniejsza się wpływ chorób infekcyjnych, osłabia się układ immunologiczny)
Czynniki alergizujące:
- mleko krowie –kazeina
- białko jaja kurzego
- ryby i skorupiaki
Alergeny w produktach roślinnych:
- ziarna zbóż
- soja
- orzechy
- pomidor
- ziemniaki
- cytrusy
- jabłko
- marchew
Marz Alergiczny – pojawianie się kolejnych chorób, spalergiczne, do 6 miesiąca –problemy żołądkowo – jelitowe
-od 2-3 roku jest to astma
-od 4-6 roku pojawia się katar
-od 8-14 roku astma i katar
Bywa tak, że z wiekiem te objawy ustępują, choroba przechodzi w stan utajnienia i możne się później ujawnić.
Objawy skórne- pokrzywka lub obrzęki
Objawy ze strony układu oddechowego –sapka, przewlekły nieżyt nosa, zapalenie krtani, chrypka, astma oskrzelowa.
Narząd wzroku cierpi na choroby alergiczne, łzawienie, obrzęk.
Ośrodkowy ukł. nerwowy, zaburzenia snu, drażliwość
- ukł. moczowy – moczenie
- ukł. stawowo –mięśniowy
- objawy zewnętrzne – szaroziarnisty blady kolor skórny, obłożony język biały, długie rzęsy, tiki, dłubanie w nosie, chrząkanie, wycieranie ręką nosa, poprzeczna zmarszczka na nosie
Mieszanki Hipoalergiczne
Mięsa, najbardziej bezpieczne: mięso królicze, kurze, indycze, preparaty sojowe w późniejszym wieku. U dzieci naturalnie karmiących też może powstać alergia, związane z nieprawidłowym odżywianiem matki w czasie karmienia.
Czekolada – alergizująca.
Pierwiastki
Makro-mikro-elementy-to pierwiastki, które trafiają do naszego organizmu w sposób naturalny przez odżywianie.
Jeżeli jest ich więcej to makro-wapń, węgiel, tlen, a jeśli jest ich mniej mikro—żelazo, cynk, miedź, chrom, salen.
Wibracje –są szkodliwe, każdy organ ma swoje wibracje i jeżeli są jesteśmy poddani innym wibracjom zewnętrznym, powstaje rezonans, najbardziej narażone są oczy i mózg.
Wszystkie organy wewnętrzne, są też narażane stawy.
Choroba morska – wibracja, rezonans w który wpada żołądek. Choroba wibracyjna po raz pierwszy określona naukowo w latach 50-tych.
Hałas- 600-20000 Hz – częstotliwości słyszalne do 16 Hz – niesłyszalne i tu mamy do czynienia z wibracjami.
Skale które są stosowane przy wibracjach:
- skala żelaza
- skala wibramów
- skala WSD
- skala Richtera
- skala MCS
Są to skale 6 stopniowe lub 12-stopniowe.
Skala Richtera lub skala otwarta -12 stopniowa w przypadku najmocniejszego trzęsienia, może być dodany jeszcze jeden stopień.
Wpływ hałasu i wibracji (skutki):
- cierpi narząd słuchu po 12 latach
- głuchota – 1 miejsce w kraju
Wykład VII -brak