Ochrona środowiska w Polsce i na Świecie

Spis treści:
1) Przedsięwzięcia służące ochronie środowiska naturalnego
2) Ograniczenie zanieczyszczenia
3) Zalesienie lasu
4) Rezerwaty
5) Bogactwo biologiczne
6) Ochrona bagien i mokradeł
7) Alarm dla pustynnienia
8) Ochrona środowiska morskiego
9) Firmy ekologiczne
10) Międzynarodowa współpraca i wypełnianie zobowiązań

1)Przedsięwzięcia służące ochronie środowiska naturalnego

Ochrona środowiska naturalnego jest traktowana przez rząd chiński jako wytyczna polityki państwa. Pierwsza Ustawa ChRL o ochronie środowiska naturalnego została w sposób doświadczalny wcielona w życie w 1979 roku i w 1989 roku była ogłoszona oficjalnie. W 1984 roku stworzono Państwową Komisję ds Ochrony Srodowiska Naturalnego. A w 1993 roku oficjalnie założono Komisje ds Warunków Ekologicznych i Zasobów Naturalnych przy Stałym Komitecie Ogólnochińskiego Zgromadzenia Przedstawicieli Ludowych. Do chwili obecnej rząd chiński opracował 12 regulaminów ochrony środowiska naturalnego, przeszło 20 przepisów dot.ochrony środowiska naturalnego i 250 kryteriów z zakresu warunków ekologicznych. Osiągnięto wiele wyników w wysiłkach na rzecz zmniejszenia zanieczyszczenia przemysłowego i miejskiego.

W ciągu ostatnich lat coraz więcej Chińczyków konkretnymi czynami popiera wysiłki rządu na rzecz poprawy warunków ekologicznych. W końcu 2001 roku organy ds ochrony środowiska naturalnego prowadziły w obrębie całego kraju sondaż, z którego wynika, że 98% Chińczyków troszczy się i prowadzi dyskusję nad problemem dot.ochrony środowiska naturalnego, a większość z nich uczestniczyło w związanych z tym akcjach.

W ciągu ostatnich lat udział nakładów pieniężnych na ochronę środowiska naturalnego w PKB-Produkcie Krajowym Brutto Chin gwałtownie rósł, zwiększył się już z 0.72% w 80-tych latach XX wieku do 1% w roku 1999 i w roku 2000. Suma ta jest wyższa o 0.8% od kryteriów ustalonych przez ONZ dla krajów rozwijających się i zbliża się do kryteriów krajów rozwiniętych.

2) Ograniczenie zanieczyszczenia

Dzięki wcielaniu w życie Ustawy o profilaktyce zanieczyszczenia powietrza, Ustawy o czystej produkcji i innych państwowych oraz regionalnych praw i regulaminów zanieczyszczenie przemysłowe i zanieczyszczenie otoczenia w miastach zostało zniwelowane w pewnym stopniu. Do 2000 roku 16 ze wszystkich 31 prowincji, regionów autonomicznych i miast wydzielonych doszło do ustalonych przez rząd centralny celów całkowitego ograniczenia 12 grup ścieków. Wśród 238 tys. chińskich przedsiębiorstw przemysłowych 97.7% przedsiębiorstw zgodnie z kryteriami państwowymi unieszkodliwia ścieki, spaliny i odpady. Do chwili obecnej zamknięto już przeszło 840 tys. małych przedsiębiorstw, które poważnie zanieczyszały otoczenie zanieczyszczeniami i ściekami, są to głównie małe kopalnie węgla, małe stalownie, małe cementownie, małe huty szkła oraz małe elektrownie, które były energo- oraz materiałochłonne i ponadto produkowały wyroby o niskiej jakości, poważnie przy tym zanieczyszczając środowisko naturalne.

Osiągnięto też postęp w unieszkodliwianiu ścieków w rzekach. Została w zasadzie powstrzymana tendencja coraz większego zanieczyszczania otoczenia w dorzeczu rzeki Huaihe. W obrębie Jeziora Taihu ponad 90% przedsiębiorstw przemysłowych odprowadza zgodnie z państwowymi kryteriami ścieki, spaliny i odpady. W obrębie Jeziora Dianczi 60% brudnej wody z miast wypływa z oczyszczalni; Jakość wody w Jeziorze Czaohu zbliża się do zaplanowego celu; W dorzeczach rzeki Haihe i rzeki Liaohe intensywnie wcielane w życie są plany polepszenia warunków ekologicznych.

175 chińskich miast opracowało plany unieszkodliwienia dwutlenku siarki, dzięki czemu znacznie zmniejszyły się opady kwaśnego deszczu.

W celu oczyszczenia powietrza Ministerstwo Nauki i Techniki oraz inne ministerstwa i komisje państwowe Chin wspólnie organizowały akcję na rzecz realizacji programu przyjaznych środowisku samochodów. Akcja ta ma na celu unieszkodliwienie spalin samochodowych.

Zgodnie z planem do 2005 roku łączna ilość odprowadzanych głównych ścieków, spalin i odpadów zmniejszy się do 10% z 2000 roku, w tym wypływ dwutlenku siarki zmniejszy się o 20%; Ponad połowa ścieków miejskich wpływać będzie do oczyszczalni; Zostanie w pewnym stopniu zmniejszony stan zanieczyszczenia środowiska w większości regionów kraju i poprawią się warunki ekologiczne w wielu miastach i rejonach. Zostanie powstrzymana tendencja pogorszenia się warunków ekologicznych.

3)Zalesienie lasu

Ze względu zarówno na tempo rozwoju jak i obszaru zalesionych lasów Chiny znajdują się na pierwszym miejscu. W ciągu ostatnich 20 lat w Chinach posadzono ogółem 35 miliardów drzew. Widocznie przyśpieszyło się tempo zalesiania i zadrzewiania. Do chwili obecnej w Chinach z samolotów zasiano 8 milionów 680 tys. hektarów ziemi, teraz rosną tam lasy; Łączna powierzchnia lasów w górach wynosi 34 miliony hektarów; 16.55% terytorium Chin przykrywają lasy. Obecnie w 12 prowincjach i regionach autonomicznych Chin założono na gołoborzach szkółki leśne.

Na północ od Wielkiego Muru rozciąga się zalesiony wzdłuż niego obrzar zwany Zielonym Wielkim Murem są to leśne pasy ochronne północno-wschodnich, północnych i północno-zachodnich Chin. Te lasy chronią przed wiatrem i ciągną się od powiatu Binxian w prowincji Helongjian, a kończą na przełęczy Uzbili w Xinjianujgórskim Rejonie Autonomicznym. Ten pas leśny ciągnie się przez 13 prowincji i regionów autonomicznych, a jego łączna długość wynosi 4480 kilometrów. Urzędnicy Programu Ochrony Srodowiska nazywają to "Szczytem ekologicznym świata". Zalesienie tego terenu rozpoczęło się w latach 70-tych XX wieku, dzięki nieustannym wysiłkom w ciągu 20 lat zadrzewiono już przeszło 20 milionów hektarów. Powstrzymało to skutecznie tendencję pustynnienia w częściach północnych Chin.

4) Rezerwaty

Pierwszy rezerwat Chin to rezerwat Dinszanhu w Zhaoqin prowincji Guantong, który był został założony w 1956 roku. Najmłodszym rezerwatem w Chinach jest założony w sierpniu 2000 roku rezerwat Sanjianyuan. Wśród chińskich rezerwatów jest on największy jego łączna powierzchnia wynosi 316 tys. kilometrów kwadratowych, jest to rownież rezerwat o najwyższej przeciętnej wysokości nad poziomem morza, która wynosi ponad 4000 metrów. Wystepuje tutaj bardzo zróżnicowana flora i fauna. Rezerwat ten znajduje się w środku Wyżyny Qinhai-Tybet, stąd wypływają źródła trzech wielkich rzek- rzeki Jangcy, rzeki Huanhe i rzeki Lanczanjian. W końcu 2001 roku w Chinach było 1551 rezerwatów, których łączna powierzchnia wynosiła 144 milionów 720 tys. hektarów, zajmując 14.4% powierzchnii terytorium Chin. Rezerwaty te odgrywają ważną rolę w ochronie źródeł wody, zapobiegania erozji, chronią przed wiatrem w rejonach piaszczystych i w ustabilizowaniu mikroklimatu. Prowincja Yunnan posiada przeszło 100 rezewatów, to najwięcej w całym kraju. 21 chińskich rezerwatów, w tym i rezerwaty Wolong i Jiuzhaigou w prowincji Syczuan, Góra Czanbeiszan w prowincji Jilin, Góra Dinhushan w prowincji Guandong i rzeka Baishuijian w prowincji Gansu zostały zaliczone przez UNESCO-Organizację ONZ ds Oświaty, Nauki i Kultury do grupy światowych rezewatów biosfery.

5) Bogactwo biologiczne

Rezerwaty ochraniają 70% lądowego systemu ekologicznego, 80% dzikich zwierząt i 60% rzadkich roślin. Przytłaczająca większość cennych i rzadkich dzikich zwierząt i roślin, które znajdują się na progu wyginięcia i podlega ochronie państwa, która skutecznie jest realizowana w rezerwatach.

Chiny są jednym z sygnatariuszy Konwencji o ochronie rozmaitości biologicznej, która została oficjalnie podpisana i weszła w życie w 1993 roku. Konwencja ta, której głównym celem jest ochrona ludzkości poprzez ochrone rozmaitości biologicznych, to ważny program ochrony rozmaitości biologicznej i realizacji trwałego rozwoju na całej kuli ziemskiej. Chiny aktywnie uczestniczą w międzynarodowych pracach tej konwencji i wygłaszają opinie na temat doniosłych problemów dotyczących wcielania w życie tej konwencji. Chiny też są jednym z nielicznych krajów, które najwcześniej wykonały punkty tej konwencji na świecie. W 1994 r. zredagowano Chiński program działań na rzecz ochrony rozmaitości biologicznej, dzięki czemu akcje na rzecz ochrony warunków ekologicznych są prowadzone w Chinach zgodnie z prawem.

Do chwili obecnej w Chinach założono 250 ośrodków hodowli dzikich zwięrząt, których celem jest ratowanie pand, ibisów i innych 5 najcenniejszych gatunków dzikich zwierząt. Zbudowano wiele współczesnych laboratorów służących zachowaniu genotypów biologicznych, ma to skutecznie ochronić zasoby biologiczne w Chinach. Rownież dzięki tym wysiłkom została wstępnie powstrzymana tendencja szybkiego wymierania niektórych gatunków a nawet pojawiła się tendencja wzrostu populacji gatunków dzikich zwierząt i roślin. Na przykład metasekwoja, która w latach 40-tych XX wieku była na wymarciu w całych Chinach, teraz można ją spotkać na poboczach wielu ulic w chińskich miastach.

Osiągnięto także wstępne wyniki w wysiłkach na rzecz ratowania cennych dzikich zwierząt. Dzięki nieustannej poprawy warunków ekologicznych do 2001 roku liczba pand, które są nazywane żywymi skamielinami, wzrosła do 1000 sztuk; W Chińskim Ośrodku Ochrony Pand znajdującym się w rezerwacie Wolong w części zachodniej prowincji Syczuan z sukcesem rozmnożono 37 pand, z których 26 żyje ilość ibisów zwiększyła się z 7 do 248. W przeszłości w Chinach prawie nie występowały tygrysy, teraz w północno-wschodnich Chinach, we wschodniej i w południowej części Chin znowu pojawiają się te zwierzęta. Jednak na początku XX wieku na Wyżynie Qinghai ? Tybet było kilka milionów tybetańskich gazeli, a teraz jest ich tylko około 75 tys. sztuk. Aby ochranić te dzikie zwierzęta oficjalnie wydano międzynarodową konwencję Deklarację o ochronie tybetańskich gazeli oraz ograniczaniu handlu nimi w Xininie, która weszła już w życie.

Zgodnie z Ustawą o ochronie dzikich zwierząt wymiar kary wobec czynów przestępczych uderzających w zasoby dzikich zwierząt obejmuje wiele kar, z najwyższym wymiarem kary, karą śmierci włącznie.

6) Ochrona bagien i mokradeł

6-letnie inspekcje i badania Państwowego Urządu Leśnictwa i innych 17 ministerstw i komisji państwowych Chin wspólnie doprowadyiły do opracowania w listopadzie 2000 roku Chińskiego Programu Działań na Rzecz Ochrony Bagien i Mokradeł. Z tego programu wynika, że Chiny są jednym z krajów o najbardziej obfitym ekosystemie bagien i mokradeł. W Chinach założono już przeszło 260 rezerwatów chroniących ten ekosystem, a ich łączna powierzchnia wynosi 650 tys. kilometrów kwadratowych i stanowi 10% globalnego obszaru bagien na świecie i oczywiście zajmując pierwsze miejsce w Azji.
W 1992 roku rząd chiński oficjalnie przystąpił do Międzynarodowej Konwencji o ochronie bagien i mokradeł. W ciągu ostatnich lat resorty rządu chińskiego przywiązywały jeszcze większą wagę do ochrony bagien i mokradeł, już 7 chińskich mokradeł zostało wpisanych do katalogu wyjątkowych mokradeł na świecie. W ciągu najbliższych 5 lat zostanie założonych w Chinach 50 rezerwatów i w zasadzie powstrzymana zostanie tendencja zmniejszenia się bagien i mokradeł spowodowana w wyniku nienaturalnych czynników.

7)Alarm dla pustynnienia

W Chinach łączna powierzchnia terenów pustynnych wynosi 2 miliony 620 tys. kilometrów kwadratowych, zajmując prawie 27% terytorium Chin. Suma ta jest znacznie większa od ogólnego obszaru pól uprawnych w całym kraju. Obecnie powierzchnia pustynii zwiększa się o 2460 kilometrów kwadratowych rocznie. Państwowy Urząd Leśnictwa Chin opracowuje teraz plan walki z pustynnieniem. Plan ten zostanie wcielony w życie w trzech etapach: Do 2010 roku zostaną w zasadzie zrekultywowane główne tereny piaszczyste, które w pewnym stopniu łatwo dają się zagospodarować; Do 2030 roku zostanie powstrzymana tendencja pustynnienia; A do 2050 roku pokrycie lasów w całym kraju wyniesie 26%.

8) Ochrona środowiska morskiego

W 1982 roku opublikowano Ustawę ChRL o ochronie środowiska morskiego. Nowelizacja tej ustawy była uchwalona przez Stały Komitet Ogólnochńskiego Zgromadzenia Przedstawicieli Ludowych w grudniu 1999 roku, i od kwietnia 2000 roku została wcielona w życie. W tej nowelizacji podkreślono funkcje resortu administracyjnego ds gospodarki morskiej, konkretnie pojawiły się artykuły dotyczące oceny, kontroli i badań nad środowiskiem morskim oraz profilaktyki i likwidowania zanieczyszczenia mórz. Ostatnio wprowadzono w życie Program działań na rzecz oczyszczenia Morza Bohai, które zostało stosunkowo poważnie zanieczyszczone.

9)Firmy ekologiczne

W ciągu minionych 5 lat chińskie firmy ekologiczne rozwijały się szybko, ich łączna wartości produkcji zwiększała się o 15% rocznie. Firmy te znajdują głównie w części wschodniej Chin, gdzie gospodarka jest dobrze rozwinięta, a 6% z nich to wielkie firmy ekologiczne. Z pewnego sondażu Państwowego Urzędu ds Ochrony Srodowiska Naturalnego Chin wynika, że w 2000 roku w Chinach odnotowano przeszło 18 tys. przedsiębiorstw przemysłowych które poprawiły swoje warunki ekologiczne ich łączne dochody stanowiły 1.9% tegorocznego PKB ? Produktu Krajowego Brutto Chin, a przeznaczono na nie 1.6% ogólnej sumy nakładów inwestycyjnych rządu centralnego Chin na poprawę warunków ekologicznych kraju. Jak ujawnił Państwowy Urząd ds Ochrony Srodowiska Naturalnego Chin, w ciągu przyszłych 5 lat Chiny wyasygnują 700 miliardów yuanów na ochronę środowiska naturalnego i poprawę warunków ekologicznych, co stanowi dobrą szansę dla szybkiego rozwoju przemysłu ekologicznego, którego roczna wartość produkcji, jak przewiduje się, wyniesie 200 miliardów yuanów.


10) Międzynarodowa współpraca i wypełnianie zobowiązań

W ciągu ostatnich lat Chiny aktywnie uczestniczyły w różnych doniosłych międzynarodowych akcjach ekologicznych i odgrywają coraz większą rolę w dziedzinach ochrony środowiska naturalnego i rozwoju świata. Od wejścia w życie Zasadniczej konwencji ONZ o zmianie klimatu w 1994 r. Chiny wytrwale stoją przy pryncypialnym stanowisku w międzynarodowych rokowaniach na temat zmiany klimatu i wykazując pozytywną oraz elastyczną postawę skutecznie chronią legalne prawa i interesy Chin i krajów rozwijających się. Zgodnie z postulatami Konwencji o ochronie warstwy ozonowej w Wiedniu wszystkie kraje świata powinny stopniowo zmniejszać użycie freonu i innych materiałów niszczących powłokę Ziemi. Chiny korzystając z wielostronnego funduszu ONZ ds ochrony warstwy ozonowej aktywnie badają i produkują materiały zastępujące freon a niektóre chińskie technologie w tej dziedzinie doszły do przodującego poziomu na świecie, dzięki czemu Chiny przed terminem dopięły standardów ustalonych w konwencji. Lodówki bez freonu, klimatyzatory bez freonu i inne przemysłowe produkty ekologiczne produkcji chińskiej cieszą się wielkim popytem na rynkach krajów Europy i Ameryki.

Chińskie resorty ds ochrony środowiska naturalnego aktywnie i rzetelnie wykorzystają nakłady pieniężne dostarczone przez międzynarodowe organizacje finansowe i konwencję międzynarodowej organizacji ds ochrony środowiska naturalnego. W okresie od powstania GEF-Globalnego Funduszu Ekologicznego w 1992 roku do chwili obecnej Chiny wykorzystały 230 milionów dolarów amerykańskich z tego funduszu. Są krajem korzystającym z największych funduszy tej organizacji międzynarodowej. Od 1985 roku Bank Swiatowy przeznacza pieniądze na inwestycje w dziedzinie urządzeń infrastrukturalnych w chińskich miastach zwłaszcza w ochronę zasobów wodnych i ochronę miejskich warunków ekologicznych. Do chwili obecnej Bank Swiatowy przeznaczał na 30 chińskich projektów ekologicznych kredyty w wysokości 5 miliardów dolarów amerykańskich. 11 prowincji i 4 miasta wydzielone Chin skorzystały z tych kredytów Banku Swiatowego. W końcu 2001 roku program kontroli kwaśnych deszczy i ochrony ekologicznej prowincji Anhui w części środkowej Chin także otrzymał od Azjatyckiego Banku Rozwoju kredyty w wysokości 147 milionów dolarów amerykańskich.

Bibliografia:

1. J. Boć, K. Nowacki, E. Samborska-Boć, Ochrona środowiska, Kolonia, Wrocław 2000
2. G. Dobrzański, B. M. Dobrzańska, D. Kiełczewski, Ochrona środowiska przyrodniczego, Wydawnictwo Ekonomia i Środowisko, Białystok 1997
3. A. Leńkowa, Oskalpowana Ziemia, Wiedza Powszechna, Warszawa 1971
4. A. Leńkowa, Zaczęło się od świętego gaju, KAW, Warszawa 1981
5. J. Makowski, Zmiany zasięgu wilgotnych lasów równikowych, UW WGSR, Warszawa 1999