Ekonomia

Negocjacja - łagodna konfrontacja - to skomplikowany element gry rynkowej i sposób dzięki, któremu co najmniej 2 osoby uzyskują możliwie korzystne rozwiązanie konfliktu interesów, jak i je dzieli.
Negocjacje nie są ani współpracą, ani walką. Jest to połączenie zdolności bycia asertywnym (umiejętność mówienia "nie") i nastawienie na współpracę (kooperacja). Ważną rolę odgrywa tu czynnik psychologiczny i osobowość negocjatorów, a więc ich kultura osobista, sposób mówienia, ubiór. Negocjacje dzielą się na: twarde, w których stawiamy bezwzględnie warunki; miękkie z tendencją do ulegania i uników. Negocjatorami powinny być osoby wszechstronne, rozeznane w sytuacji polityczno-gospodarczej, stosujące umiejętnie elementy dyplomacji i współpracy. O firmie udzielamy tyle informacji ile przekazała nam o swojej działalności strona przeciwna.
Papiery wartościowe są dokumentami o charakterze finansowym stwierdzające prawa majątkowe, które przysługują ich właścicielom. Papiery wartościowe potwierdzają: 1. Należności pieniężne (czeki, weksle, obligacje); 2. Uprawnienie do współwłasności majątkowej (akcje).
Ze względu na pełnione zadanie dzielimy je na: 1. Rozliczeniowe: czek (pieniądz bezgotówkowy), weksel (środek udzielania kredytów). 2. Przynoszące dochód od kapitału: obligacja gwarantująca odsetki, oraz akcja dająca prawo do dywidendy. 3. Zastawnicze (weksel, obligacja i akcja) mogą stanowić wobec wierzycieli zabezpieczenie zaciągniętego długu.
Wymienione dokumenty mogą być wystawione w następujący sposób: 1. Jako bezimienne (na okaziciela), 2. Imienne będące własnością osoby na nich wymienionej, a przeniesienie własności wymaga odrębnego dokumentu. 3. Na zlecenie, których właścicielem jest również osoba oznaczona z imienia, ale przeniesienie może być dokonane na tym samym dokumencie lub poprzez sam podpis poprzedniego właściciela.
Czek - to rodzaj przekazu pieniężnego udzielanego bankowi jako pisemne zlecenie wypłacenia okazicielowi lub określonej osobie podanej w nim sumy pieniędzy. Czeki dzielą się na gotówkowe (kasowe); zakreślone (przekreślone dwoma równoległymi liniami w poprzek); rozrachunkowe.
Czek: 1. Transat (wystawca); 2. Trasat (bank - ma uiścić pieniądze remitentowi; akceptant); 3. Remitent (osoba pobierająca - os. 3).
Weksel: 1. Włsny (prosty, suchy, sola, weksel) - trasant; - remitent. 2 trasowany (trata, ciągniony): - trasant; - trasat; - remitent.
Indos (indosowanie, indosant, indosatariusz) - oznacza to przeniesienie prawa własności czeku lub weksla np. poprzez umieszczenie podpisu na odwrotnej stronie dokumentu.
Aval (avalista) - to poręczenie weksla co do całości lub części sumy poprzez bank czy instytucję finansową w celu zapewnienia jego wiarygodności i zapłaty. Czynimy to poprzez umieszczenie słowa per, aval i podpisu.
Dyskonto - to odstąpienie innej osobie weksla np. bankowi za gotówkę i odpowiednim potrąceniem.
W razie nieodzyskania sumy wekslowej lub czekowej możemy te papiery zaprotestować u notariusza, który wydaje nakaz ich zapłacenia poprzez doręczenie (3dni inaczej sąd).
Istnieje możliwość zajęcia wkładów na rachunkach bankowych, oraz praw majątkowych w razie nie zobowiązania się z nakazu.
Akcje możemy podzielić na: imienne - na okaziciela; zwykłe (dające tylko 1 głos na walnym zgromadzeniu akcjonariuszy); uprzywilejowane (dające 5 głosów).
Uprawnienia akcjonariusza to: - prawo do dywidendy; uczestnictwo w walnym zgromadzeniu akcjonariuszy; kandydowanie do władz spółki; do podziału majątku spółki po jej likwidacji i po pokryciu wszystkich jej zobowiązań.
Wartość czyli cena akcji określona jest jako nominalna (widoczna na papierze); emisyjna (dotycząca rynku pierwotnego, czyli pierwszych nabywców; bieżąca (rynkowa) kształtowana na rynku wtórnym, czyli na giełdzie.
Publiczna subskrypcja to ogłoszenie, że zbierany jest kapitał akcyjny przez założycieli spółki.
Prospekt emisyjny to ogłoszenie wzywające do zapisywania się. Zapisy i wpłaty na akcje na zlecenie założyciela spółki przyjmuje NBP i inne banki za zezwoleniem Ministra Finansów.
Obligacja to dokument, w którym jego emitent potwierdza zaciągnięcie pożyczki w określonej kwocie, zobowiązujący się do zwroty tej kwoty w ustalonym terminie i zapłaty odsetek uzależnionych poziomem inflacji w kraju. Obligacje umożliwiają wykorzystanie mniejszych oszczędności pochodzących od osób fizycznych. Zebrane pieniądze stanowią taką kwotę której niepożyczyłby bank na tak długi okres czasu jak w przepadku obligacji. Obligacje są emitowane przez Skarb Państwa, NBP i inne banki, przedsiębiorstwa finansowe, gminę (w Zachodniej Europie). Stanowią one pewniejszą lokatę pieniędzy niż akcje, które są obciążone dużym ryzykiem. Obligacje zapewniają wyższe oprocentowanie niż lokaty bankowe, dlatego są atrakcyjniejsze dla przeciętnego klienta.
Rozpiętość kierowania to inaczej liczba ludzi jaka podlega jednemu kierownikowi. Jeżeli kierownik zarządza małą grupą ludzi to mówimy, że jest to struktura smukła. Natomiast w przypadku zarządzania mówimy o strukturze płaskiej. Im więcej szczebli zarządzania i zależności hierarchicznych to struktura jest smukła, a im mniej tym struktura jest płaska.
Komórka organizacyjna to po prostu połączone stanowiska pracy, które mogą tworzyć pion organizacyjny, np. dział marketingu, dział organizacji i zarządzania, dział do spraw technicznych.
Maklerzy giełdowi udzielają nam informacji i porad gdzie możemy kupić lub sprzedać instrumenty finansowe. Makler to konsultant finansowy, którego głównymi zadaniami są: 1. Poznanie celów inwestycyjnych klienta; 2. Dostarczanie informacji na temat inwestowania.

Nowoczesne techniki zarządzania firmą:
1. Bisiness Process Reengineering - jest to technika zarządzania, w której przedsiębiorstwo jest zorientowane na potrzeby klienta po to, aby poprawić jakość produktów i terminy realizacji (związana jest z badaniem marketingu).
2. Out sourcing - to technika nastawiona na obniżenie kosztów produkcji.
3. Benchmarking - technika ta polega na porównywaniu się z najlepszymi zarówno wewnątrz przedsiębiorstwa jak i z otoczeniem zewnętrznym (związana jest z badaniem marketingu).
4. Leon management - to uszczuplone, wysmuklone, odchudzone zarządzanie. Polega ono na obniżaniu kosztów produkcji, szybkie dostawy produktów bez magazynowania, przechowywania ich . motoryczne podnoszenie kwalifikacji pracowników.
5. Totalne zarządzanie jakością (Total Quality Management - TQM) - metoda ta ma swoje korzenie w krajach azjatyckich: Japonii - doskonali pracownicy i doskonały produkt.
Proces zarządzania jest pojęciem szerokim obejmującym całość działań w przedsiębiorstwie w odniesieniu do kierowania, które jest zarządzaniem kadrami. Proces zarządzania obejmuje: 1. Planowanie, organizowanie, motywowanie i kontrolę.
W planowaniu głównym kryterium działania jest czas i dlatego wyróżniamy plany: strategiczne (do 15lat) ściśle związane z misją i wizją przedsiębiorstwa a więc orientacją na konkurencję oraz plany operacyjne (1rok) związane z realizacją bieżących zadań firmy.
Zasady sprawnego zarządzania:
· Podział pracy (wysoki stopień specjalizacji);
· Autorytet;
· Dyscyplina;
· Jedność rozkazodawstwa;
· Podporządkowanie interesu osobistego interesowi ogółu;
· Wynagrodzenie;
· Centralizacja władzy;
· Hierarchia - linia władzy powinna zawsze przebiegać z góry na dół;
· Ład i sprawiedliwość;
· Stabilizacja personelu (powinniśmy unikać zbyt wielkiej fluktuacji (wymiany) pracowników);
· Inicjatywa podwładnych;
· Harmonia (duch zespołu).

Motywowanie to pobudzanie ludzi do działania, które może mieć charakter zewnętrzny lub wewnętrzny. Wewnętrzne czynniki to np. samorealizacja, inicjatywa w działaniu. Czynnikami zewnętrznymi są np. wynagrodzenie za pracę. Innymi czynnikami wpływającymi na działanie ludzi są np. warunki pracy, polityka zakładowa oraz techniki zarządzania.
Przełożony musi się posługiwać w sposób umiejętny określonymi bodźcami, które skłoniłyby podwładnych do wykonania powierzonych im zadań.
Problemy i zadania pojawiające się w firmach i sposoby ich rozwiązywania nazywamy podejmowaniem decyzji. Te decyzje mogą być podejmowane w sposób jednoosobowy i grupowo. Decyzja to uchwała lub postanowienie, której cechą charakterystyczną jest możliwość wyboru z kilku wariantów. Zdecydowanie składa się z takich elementów jak: pojawienie się problemu, poszukiwanie rozwiązań, ich ocena, wybór jednego z nich i wprowadzenie go w życie oraz kontrola.
Kontroling różni się od kontroli tym, że oprócz porównywania stanu rzeczywistego z zaplanowanym, analizą błędów, wprowadzamy tu jeszcze poprawki (działania korygujące).
Rozróżniamy dwa podstawowe style kierowania:
1. Styl autokratyczny, zorientowany na wykonywanie określonych zadań i charakteryzujący się wzmocnioną kontrolą menadżera.
2. Styl demokratyczny (kooperacyjny) zorientowany na pracowników i dający im dużą swobodę działania, inicjatywę i zaufanie menadżerów.
Każde przedsiębiorstwo musi wypracować właściwą sobie strukturę organizacyjną, dostosowaną do jego potrzeb i zadań ponieważ nie ma jednej uniwersalnej struktury. W wyniku podziału pracy powstają określone stanowiska pracy i komórki organizacyjne. Pomiędzy nimi występują więzi organizacyjne czyli zależności. Zależności mogą być funkcjonalne wynikające z podziału pracy np. doradcze, informacyjne, usługowe, oraz zależności hierarchiczne wynikające z podziału pracy np. rozkazodawcze, kontrolne.
Struktura organizacyjna jest to ogół zależności funkcjonalnych: hierarchicznych pomiędzy stanowiskami, komórkami organizacyjnymi. Struktura organizacyjna przedsiębiorstwa określa:
1. organy zarządzające i stanowiska kierujące przedsiębiorstwem oraz samodzielne stanowiska pracy;
2. zakres działania stanowisk i komórek, oraz więzi organizacyjne między nimi.
Wyróżniamy trzy podstawowe rodzaje struktur organizacyjnych:
1. strukturę liniową (1osobowe kierownictwo oraz wyraźnie rozgraniczenie zasad i odpowiedzialności);
2. strukturę funkcjonalną charakteryzującą się tym, że podwładni mają wielu zwierzchników tzn. hierarchicznych oraz funkcjonalnych;
3. struktura sztabowo-liniowa - na czele każdej komórki organizacyjnej stoi jeden kierownik, który kieruje całą jej działalnością. Jest podporządkowany kierownikowi wyższego szczebla od którego otrzymuje zadania i wobec którego odpowiada za ich wykonanie. Kierownik ma do dyspozycji aparat pomocniczy (specjaliści).
Zależnie od liczby osób podporządkowanych hierarchicznie jednemu kierownikowi (tzn. rozpiętość kierowania) rozróżnia się dwa typy struktur organizacyjnych:
1. struktury smukłe (jednemu kierownikowi podlega mała liczba osób);
2. struktura płaska (jednemu kierownikowi podporządkowana jest stosunkowo duża liczba podwładnych).

Popyt - zapotrzebowanie na dobra ekonomiczne, jest to ilość towarów nabywanych przez konsumentów po określonej cenie i w określonym czasie. Popyt kształtują takie czynniki jak: cena, dochody pieniężne ludności, demografia(wzrost, niż).
Wzrost dochodów może spowodować spadek popytu na dobra niższej jakości. Na wzrost i spadek popytu wpływają również oczekiwania co do przyszłych cen i dochodów.

Podaż - to ilość dóbr oferowanych na sprzedaż w określonym czasie. Prawo podaży mówi, że producenci będą wytwarzać i sprzedawać więcej swoich produktów, gdy ich cena jest wysoka. Podaż warunkują takie czynniki jak: możliwości produkcyjne przedsiębiorstwa, a więc stan techniczny środków produkcji, postęp technologiczny, koszty wytwarzania, system podatkowy i subwencje(dotacje) państwowe.
Elastyczność popytu jest to stopień reakcji popytu na zmianę ceny towaru lub dochodów ludności. Popyt na towary żywnościowe(chleb, mięso) jest mniej elastyczny niż popyt na towary zaspokajające potrzeby wyższego rzędu(samochody, sprzęt AGD). Prawo popytu mówi, że stopień elastyczności cenowej popytu określonego dobra jest wyższy w przypadku spadku ceny oraz niższy w przypadku wzrostu ceny.
Jeśli procentowa zmiana ceny powoduje większą procentową zmianę wielkości popytu wówczas nazywamy go elastycznym, np. cena spadnie o 10% a wielkość popytu wzrośnie o 20%.
Popyt nieelastyczny jw. powoduje mniejszą % zmianę wielkości popytu np. cena spadnie o 10%, popyt wzrośnie zaledwie o 5%.
Jeśli dany spadek ceny wywołuje taki sam % wzrost wielkości popytu to jest to popyt jednostkowy np. cena spadnie o 10% i popyt wzrośnie o 10%.

Popyt jest bardziej elastyczny im więcej substytutów posiada dane dobro, gdy dobra są towarami luksusowymi, im większa część dochodu stanowi wydatek na dobro.
Cena równowagi jest to cena do której zmierza rynek konkurencyjny i która będzie utrzymywała się na osiągniętym poziomie, przy założeniu, że popyt oraz podaż nie ulegną zmianie. Cena równowagi jest ceną, która oczyszcza rynek, tzn. nie pozostawia dostawcą kłopotliwej nadwyżki, a nabywcą niewygodnego niedoboru. Przy cenie równowagi wielkość podaży oferowanej przez sprzedawców odpowiada dokładnie wielkości popytu zgłaszanego przez kupujących.

Nadwyżka rynkowa to niechciane zapasy - wielkość podaży przewyższa wielkość popytu.
Cena jest to pieniężne wyrażenie wartości towaru. W warunkach wolnej konkurencji ceny kształtują się na rynku żywiołowo pod wpływem gry popytu i podaży. Cena jest istotnym elementem marketingu - mix, który przynosi dochody, oraz jest elastyczny.
Metody odchylania cen od ceny podstawowej: - zróżnicowanie geograficzne cen(dyskryminacja cenowa), rabaty i upusty cenowe np. rabat lojalnościowy(karta stałego klienta), bonifikaty, ceny promocyjne, sprzedaż ratalna, gwarancje i kontrakty usługowe, obniżki psychologiczne.
Cena katalogowa to cena podstawowa, postulowana, nominalna, którą widzimy na nalepkach dołączonych do produktów. Cena transakcyjna - cena po której nabywca kupuje dany produkt. Cena detaliczna - cena dla towarów sprzedawanych w niewielkich ilościach.
Cele polityki cenowej: zysk, wielkość sprzedaży, zapobieganie konkurencji, podtrzymywanie własnego wizerunku(image).
Pieniądz to powszechny i stały element towarów, oraz środek służący do nabywania różnych dóbr i usług przeznaczonych do sprzedaży. Pieniądzem panującym powszechnie stał się pieniądz papierowy, oraz pieniądz bankowy w postaci zapisów na rachunkach bankowych. Funkcje: - miernik wartości towarów;- środek cyrkulacji(inflacja, deflacja);- środek tezauryzacji(nagromadzenia);- środek płatniczy;- środek wymiany(np. barterowa-towar za towar). Cechy p - dobro posiadające cechy takie jak: trwałość przenośność, podzielność na małe jednostki, ograniczona podaż (złoto, srebro).

Środki produkcji: a) przedmioty pracy: - surowce(węgiel, drewno);- półfabrykaty. Podlegają one przetwarzaniu w procesie produkcji. b) środki pracy: - narzędzia pracy(łopaty, komputery);- budynki, porty, kopalnie etc. Przekształcanie i przerabianie podmiotów pracy.
Siły wytwórcze - to techniczna strona społecznego sposobu produkcji. składają się na nie środki produkcji, oraz posługujący się tymi środkami ludzie o określonych kwalifikacjach. Razem ze stosunkami produkcji siły wytwórcze tworzą sposób produkcji.
Stosunki produkcji to stosunki społeczne kształtujące się między ludźmi w procesie produkcji. stanowią one tzw. ekonomiczną strukturę społeczeństwa określaną często mianem ustroju gospodarczego.
Sposób produkcji - to społeczny proces wytwarzania, podziału i wymiany dóbr służących do zaspokajania potrzeb ludzkich. Ma dwie zasadnicze strony:- techniczną, na którą składają się siły wytwórcze;- społeczną, która wyraża stosunki produkcji. Siły wytwórcze i stosunki produkcji są ściśle ze sobą powiązane.

Sposoby produkcji: wspólnota pierwotna, niewolnictwo, feudalizm, kapitalizm, socjalizm i komunizm
Przejście od jednego sposobu produkcji do drugiego dokonuje się najczęściej na drodze rewolucji społecznej.
Środki produkcji nazywane często są dobrami produkcyjnymi mogą być jednocześnie zarówno dobrami konsumpcyjnymi i dobrami produkcyjnymi w zależności od ich przeznaczenia.

Rynek jest kategorią ekonomiczną o charakterze dynamicznym związaną z produkcją towarową, oznaczającą ogół kupujących i sprzedających, których decyzje są wzajemnie od siebie uzależnione. Kształtuje je podaż i popyt. Elementy rynku to:- podmioty rynkowe(sprzedający i kupujący);- przedmioty rynkowe(towary i usługi);- stosunki pomiędzy podmiotami rynkowymi i między nimi a przedmiotami rynkowymi.
Rynek przyjmuje różne formy:- sklep spożywczy;- dom towarowy;- banki, aukcje, giełdy;- biura pośrednictwa.
Charakter rynku może być: lokalny, ogólnokrajowy, międzynarodowy.

Rodzaje rynku: a) oligopolistyczny(oligopol) - jest to jedna z form monopolizacji rynku polegająca na występowaniu na jednym rynku kilku konkurencyjnych lub ściśle współpracujących sprzedawców monopoli np. GM, Ford.; b) rynek monopolistyczny(monopol) - jest to zrzeszenie przedsiębiorstw lub pojedyncze przedsiębiorstwo, które opanowało rynek w takim stopniu, że pozwala mu to na ustalanie cen(dykt. warunków) oraz ogranicza możliwość powstawania, czy rozwoju przedsiębiorstw konkurencyjnych. Monopole odznaczają się wysokim stopniem koncentracji środków finansowych. Obok wielkich kapitałów własnych przedsiębiorstwa takie przyciągają szeroko: kredyty bankowe, dotacje i substydia państwowe. Społecznymi konsekwencjami działania monopoli są: - utrata samodzielności przez dużą część drobnego i średniego kapitału, oraz zwiększona eksploatacja krajów rozwijających się.; c) rynek wolnokonkurencyjny to rynek na którym występuje wielu sprzedających oraz kupujących, którzy konkurują ze sobą za pomocą ceny. Istnieje tu pełna swoboda działania, nie na bazie technologicznych, prawnych, ekonomicznych(rynek doskonale konkurencyjny), wejście lub opuszczenie rynku nie jest niczym ograniczone.
Producentem nazywamy każdy podmiot gospodarczy o określonej formie organizacyjnej, który podejmuje samodzielne decyzje w zakresie produkcji dóbr czy usług, kierując się własnymi interesami i związanym z tym ryzykiem.

Na rynku możemy wyróżnić następujących producentów: a) gospodarstwo domowe, jest to najstarszy, powszechny i dotychczas najtrwalszy producent, jest to dobrowolny związek ludzi wspólnie zamieszkujących i podejmujących decyzje gospodarcze. Głównym celem gospodarstwa domowego jest zaspokajanie potrzeb swoich członków, najczęściej połączonych więziami rodzinnymi. Uzyskiwane dochody w swej olbrzymiej większości są wydawane na konsumpcję bieżącą. Gospodarstwo domowe występuje w podwójnej roli: na rynku jako konsument czyli nabywca dóbr, a w domu jako producent posiłków.; b) rodzinne gospodarstwo rolne - jest to szczególnego rodzaju producent, ale równie stary i trwały jak wyżej. Jest to kompleks produkcyjno-konsumpcyjny. Występuje w nim rodzinna własność czynników produkcji. znaczna jej część jest przeznaczona na cele własne, konsumpcyjne, ale wytworzona nadwyżka produkcji sprzedawana jest na rynku w celu uzyskania niezbędnych dochodów służących do regulowania wszelkich zobowiązań. Reakcja gospodarstwa rolnego na bodźce rynkowe uwarunkowana jest nawykami i tradycją.; c) zakład rzemieślniczy. Rzemiosło może wykonywać osoba posiadająca odpowiednie kwalifikacje zawodowe: dyplom mistrza, świadectwo czeladnicze, tytuł robotnika wykwalifikowanego, świadectwo szkoły średniej lub wyższej. Celem cechu jest udzielanie pomocy w zaopatrywaniu się w materiały, maszyny, narzędzia, organizowanie zleceń na produkcję i usługi.; d) osoby fizyczne - mogą jako podmioty gospodarcze prowadzić działalność produkcyjną z zachowaniem warunków przewidzianych w ustawie.
Monopson - monopol nabywcy, który polega na tym, że istnieje przedsiębiorstwo, które ma monopol na skup artykułów np. rolniczych od farmerów.

Działalność gospodarcza to działalność wytwórcza, budowlana, handlowa i usługowa podjęta w celach zarobkowych i na własny rachunek podmiotu. Jest to dążenie do zysku, czyli osiągania dodatniego wyniku finansowego.
Przedsiębiorstwo to inaczej zakład pracy, kompleks majątkowy na który składają się budynki, maszyny, urządzenia, ludzie(przełożeni i podwładni), nazwa(firma), patenty, licencje, struktura organizacyjna(filie, oddziały, zakłady produkcyjne, brygady i zespoły robocze).
Podmiot gospodarczy(przedsiębiorca) to osoba fizyczna, osoba prawna oraz jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej(gospodarstwa pomocnicze i zakłady budżetowe).
Osoba fizyczna to indywidualny przedsiębiorca uczestniczący w obrocie, prowadzący działalność we własnym imieniu i na własny rachunek. Jest oznaczony z imienia i nazwiska, miejsca zamieszkania i prowadzenia działalności gospodarczej. Ponosi pełną odpowiedzialność całym swym majątkiem osobistym zaciągając zobowiązania wobec wierzycieli jako przedsiębiorca.
Osoba prawna to: skarb państwa i jednostki organizacyjne działające w jego imieniu(ministerstwa, jednostki wojskowe, urzędy wojewódzkie)oraz zakłady budżetowe(szpitale, placówki kulturalne)oraz jednostki samorządu terytorialnego np. gmina spółki kapitałowe, przedsiębiorstwa państwowe, spółdzielnie.

Osobą fizycznym i os. prawnym przysługuje zdolność prawna i zd. do czynności prawnej.
Zdolność prawna przysługuje osobom od narodzin, aż do śmierci np. właściciel, spadkobierca, dłużnik.
Zdolność do czynności prawnej - bezwzględnie przysługuje osobom pełnoletnim. Jest to możliwość nabywania praw(gospodarczych) i zaciągania zobowiązań wynikających z umów gospodarczych. Osoby ubezwłasnowolnione są pozbawione zdolności do czynności prawnej.
Firma to nazwa spółki, która składa się z rdzenia(najczęściej nazwisko), dodatku obowiązkowego wskazującego na rodzaj spółki( S.A.; sp. zoo; S-C; spółka komandytowa, S-ka ).np. Jan Kowalski i S-ka, Przedsiębiorstwo kolportażu i reklamy, spółka komandytowa.
Spółki osobowe to trwały skład wspólników, równe prawa i obowiązki. Odpowiedzialność osób, a nie spółki wobec wierzycieli, brak osobowości prawnej. np. S-C, spółka jawna i komandytowa.
Spółki kapitałowe - wobec wierzycieli odpowiada spółka swoim kapitałem(wkładem wspólników) posiadająca w związku z tym osobowość prawną. Cechuje ją zmienny skład osobowy wspólników i zmienność kapitału, nie ma tu odpowiedzialności osobistej.
Kooperacja oznacza, że przedsiębiorstwa są zrzeszone na zasadzie dobrowolnego związku i posiadają pełną osobowość prawną, gospodarczą, technologiczną. Mają swobodę działania jako odrębne jednostki.
Koncentracja oznacza, że zrzeszone przedsiębiorstwa mają wspólny zarząd(kierownictwo), który kontroluje ich poczynania gospodarcze. Są bardzo często pozbawione osobowości prawnej i swobody działania ekonomicznego.
Kartel - forma monopolu kapitalistycznego, umowa między samodzielnymi przedsiębiorstwami zaopatrującymi rynek w podobne towary albo usługi, ograniczająca konkurencję przez ustalanie cen albo warunków sprzedaży, ograniczenie produkcji itp., zrzeszenie albo porozumienie partii polit. dla wspólnej akcji.

Syndykat - forma monopolu kapitalistycznego, w której grupa uczestników zawiera ( czasowe ) porozumienie dla przeprowadzenia pewnych transakcji.

Konsorcjum - porozumienie albo zjednoczenie się przedsiębiorstw albo banków różnych krajów dla zorganizowania międzynarodowej operacji finansowej (np. pożyczki ) albo przejęcia kontroli nad jakąś gałęzią przemysłu.
Koncern - forma monopolu kapitalistycznego, zjednoczenie przedsiębiorstw zachowujących osobowość prawną, stanowiących jednak gospodarczą całość.

Holding - ekonomiczne przedsiębiorstwo (spółka akcyjna) będące właścicielem części albo całości (akcji) innego albo innych przedsiębiorstw, w celu sprawowania kontroli nad nim(i).
Trust - forma monopolu kapitalistycznego, w której uczestniczące przedsiębiorstwa stają się udziałowcami w proporcji do swych wkładów, powierzając kierownictwo połączonych przedsiębiorstw jednemu zarządowi.
Fuzja - połączenie się zjednoczenie się, zlanie stronnictw, przedsiębiorstw, spółek akcyjnych itp.
Spółka cywilna - to podmiot gospodarczy, którego założeniem jest prowadzenie działalności na niewielką skalę, a jej założenie nie obciąża wspólników szczególnymi kosztami. Rejestrujemy ją tylko w Urzędzie Miejskim. Umowa tej spółki określa cel, majątek oraz współdziałanie stron, wniesienie wkładów, czas trwania, zasady udziału w zyskach i stratach, zasady rozliczeń w przypadku wystąpienia i sposób rozwiązania spółki. Wkłady wnoszą wszyscy, ale niekoniecznie. Mogą to być: własność, prawa, usługi. Majątek to wkłady i to co zostało nabyte w wyniku działalności. Prowadzenie spraw tej spółki jest obowiązkiem wszystkich, ale nie jest to wniesiona usługa dla tej spółki. spółkę może reprezentować osoba, która nie jest wspólnikiem. Zyski i straty to równy udział bez względu na rodzaj i wysokość wkładu, a ich podział następuje z końcem roku obrachunkowego (kalendarzowego). Spółka może zwolnić wspólnika od udziału w stratach.
Spółka jawna - umowa na piśmie, która nie ma formy aktu notarialnego, spółka zakłada prowadzenie działalności gospodarczej w szerszym zakresie niż spółka cywilna. Nie ma osobowości prawnej, ale może nabywać prawa, zaciągać zobowiązania, oraz występować w sądzie w procesie cywilnym w charakterze strony. Należy ją zarejestrować w sądzie, którego okręgu ma swoją siedzibę. Firma czyli jej nazwa to najczęściej pierwsza litera imienia i nazwisko jednego lub kilku wspólników z dopiskiem spółka np. Warsztat Mechaniczny M. Walczak i S-ka. Spółką jawną może być nawet gospodarstwo rolne. Wniesienie wkładu nie jest konieczne. Każdy wspólnik odpowiada za zobowiązania spółki solidarnie i bez ograniczenia całym swoim majątkiem (osobistym, wkłady). Obowiązkowo prowadzona jest rachunkowość. Spółka nie posiada organów zarządzających.

Organizacja jest czynnikiem, który zespala środki i przedmioty pracy, oraz siłę roboczą w jeden zwarty organizm gospodarczy. Istota organizacji polega na współistnieniu i współdziałaniu elementów składowych pewnej całości, które przyczyniają się do jej powodzenia. Przedsiębiorstwo jest właśnie taką całością złożoną z powiązanych elementów. Taką definicję podał Kotarbiński i Zieleniewski. Organizacją może być nazwa pewnej jednostki funkcjonującej jako podmiot określonej działalności np. przedsiębiorstwo, szkoła, może to być struktura wewnętrzna każdej jednostki np. sklepu, magazynu. Może to być proces każdej działalności przemysłowej, rolniczej, handlowej, usługowej, albo sposób wykonywania pracy.
Organizacja pracy to sposób powiązania pracowników w procesie pracy w celu wykonania powierzonych mu zadań. Praca może mieć charakter indywidualny lub zespołowy, którego cechą charakterystyczną jest praca w małych grupach. Podstawowymi zasadami organizacji pracy są: a) zasada racjonalnego gospodarowania; b) zasada optymalnego wyniku działania; c) zasada podziału pracy (kooperacja prosta i złożona). Kooperacja prosta to wykonywanie przez pracowników wspólnie tego samego zadania. Kooperacja złożona polega na wykonywaniu różnej pracy. d) zasada koncentracji pracy; e) zasada harmonii - zakłada dobre współdziałanie osób; f) zasada ciągłości pracy tj. utrzymywania równomiernego tempa pracy; g) zasada identyfikacji pracy poprzez organizacyjne i techniczne ulepszenia; h) zasada kompleksowego działania tzn. że każdy fragment pracy powinien być rozpatrywany w powiązaniu z całością; i) zasada indywidualizacji pracy tzn. uwzględnianie różnorodnych kompetencji pracowników.

Na zakładzie pracy występują tzw. grupy nieformalne powiązane więziami osobistymi i indywidualnymi (podobieństwa, wspólne zainteresowania, interesy), które mogą mieć pozytywny lub negatywny wpływ na pracowników.
Prakseologia - to dziedzina badawcza, która rozwinęła się w XIX w. we Francji i związana jest z zarządzaniem i organizowaniem. Mówi nam jak powinien działać człowiek, żeby jego praca była skuteczna, wydajna, ekonomiczna. Polskim wybitnym przedstawicielem tej dziedziny był Tadeusz Kotarbiński, logik, filozof i prakseolog, prof. U.W. i pierwszy rektor Uniwersytetu Łódzkiego. Napisał on " Traktat o dobrej robocie" w 1955r. "Dobra robota" to robota skuteczna, wydajna i ekonomiczna.
Ergonomia to nauka, która zajmuje się przystosowaniem maszyn i urządzeń, narzędzi, stanowisk roboczych oraz środowiska pracy np. oświetlenia, hałasu, mikro klimatu do psychofizycznych możliwości człowieka. Organizacja stanowiska pracy polega na: a) wyposażeniu stanowiska pracy w maszyny i urządzenia, podstawowe i pomocnicze; b) ustalenie powierzchni: c) określenie metod pracy, które zapewniałyby najwyższy poziom wydajności; d) załoga o odpowiednio wysokich kwalifikacjach na danych stanowiskach; e) dostarczenie odpowiedniej dokumentacji, maszyn urządzeń, materiałów, energii, konserwacji, remontu, kontroli jakości.
Stanowisko robocze łączy się w brygady robocze(brygadziści)łączy się w gniazda robocze(mistrzowie).
Pracownika możemy motywować do wydajnej pracy stwarzając mu odpowiednie warunki poprzez odpowiednie oświetlenie, zminimalizowanie hałasu i odpowiedni wystrój wnętrza (barwy ciepłe: żółta, pomarańczowa - motywują do pracy; zielony i niebieski są kolorami relaksującymi.
W Polsce mamy dwa sposoby urządzenia biura: a) biura zamknięte; b) otwarte przestrzenie (biura krajobrazowe) - ten model pochodzi z USA, ludzie mają swoje miejsce pracy ale osoby są oddzielone ściankami. Jest to atmosfera współpracy, wymiany myśli i pracy zespołów.
Biznes plan służy kierownictwu firmy i właścicielowi jako podstawowy dokument każdego ważniejszego przedsięwzięcia. Sporządza się go w nstp. przypadkach: a) przed założeniem nowego przedsiębiorstwa; b) podczas łączenia firm w celu uzyskania środków na sfinansowanie działalności (uzyskanie kredytów), w krytycznym momencie np. zmiana formy własności.
Rozróżniamy takie rodzaje biznes planu jak: rozwoju lub sanacji; wewnętrzne lub dla odbiorcy zewnętrznego; dotyczące całej firmy lub części; krótkoterminowe do 1 roku, długoterminowe 35 lat.

Przykładowa struktura treści biznes planu rozwoju przedsiębiorstwa:
1. Strona tytułowa - nazwa dokumentu, nazwa firmy i jej adres.
2. Wprowadzenie a) Streszczenie; b) Spis treści - cel i przedmiot planu, istota planowanych zamierzeń, potrzeby finansowe, spodziewane korzyści i czynniki ryzyka.
3. Charakterystyka (diagnoza) przedsiębiorstwa - historia firmy. Forma prawna, misja i przedmiot działalności, posiadane zasoby, sytuacja fizyczna i wyniki finansowe, mocne i słabe strony (swot).
4. Strategia rozwoju przedsiębiorstwa - warianty strategii i ich uzasadnienie, charakterystyka wybranej strategii.
5. Plan sprzedaży i działań marketingowych - planowana wielkość i wartość sprzedaży, plan działań marketingowych w zakresie: produktu, ceny, dystrybucji, promocji(reklamy).
6. Proces produkcyjny (plany rzeczowe) - opis procesu, plan produkcji, plan zaopatrzenia, zatrudnienia, remonty inwestycje.
7. Zarządzanie - charakterystyka kadry zarządzającej (życiorys) struktury organizacyjne i techniki zarządzania.
8. Plan i analizy finansowe - plany wyników finansowych i bilansów, przypływów pieniężnych, analiza opłacalności przedsięwzięcia i poziomu ryzyka.
9. Załączniki - sprawozdanie finansowe, wyniki badań marketingowych, życiorysy, schematy organizacyjne.
Negocjacja - łagodna konfrontacja - to skomplikowany element gry rynkowej i sposób dzięki, któremu co najmniej 2 osoby uzyskują możliwie korzystne rozwiązanie konfliktu interesów, jak i je dzieli.
Negocjacje nie są ani współpracą, ani walką. Jest to połączenie zdolności bycia asertywnym (umiejętność mówienia "nie") i nastawienie na współpracę (kooperacja). Ważną rolę odgrywa tu czynnik psychologiczny i osobowość negocjatorów, a więc ich kultura osobista, sposób mówienia, ubiór. Negocjacje dzielą się na: twarde, w których stawiamy bezwzględnie warunki; miękkie z tendencją do ulegania i uników. Negocjatorami powinny być osoby wszechstronne, rozeznane w sytuacji polityczno-gospodarczej, stosujące umiejętnie elementy dyplomacji i współpracy. O firmie udzielamy tyle informacji ile przekazała nam o swojej działalności strona przeciwna.
Papiery wartościowe są dokumentami o charakterze finansowym stwierdzające prawa majątkowe, które przysługują ich właścicielom. Papiery wartościowe potwierdzają: 1. Należności pieniężne (czeki, weksle, obligacje); 2. Uprawnienie do współwłasności majątkowej (akcje).
Ze względu na pełnione zadanie dzielimy je na: 1. Rozliczeniowe: czek (pieniądz bezgotówkowy), weksel (środek udzielania kredytów). 2. Przynoszące dochód od kapitału: obligacja gwarantująca odsetki, oraz akcja dająca prawo do dywidendy. 3. Zastawnicze (weksel, obligacja i akcja) mogą stanowić wobec wierzycieli zabezpieczenie zaciągniętego długu.
Wymienione dokumenty mogą być wystawione w nstp. sposób: 1. Jako bezimienne (na okaziciela), 2. Imienne będące własnością osoby na nich wymienionej, a przeniesienie własności wymaga odrębnego dokumentu. 3. Na zlecenie, których właścicielem jest również osoba oznaczona z imienia, ale przeniesienie może być dokonane na tym samym dokumencie lub poprzez sam podpis poprzedniego właściciela.
Czek - to rodzaj przekazu pieniężnego udzielanego bankowi jako pisemne zlecenie wypłacenia okazicielowi lub określonej osobie podanej w nim sumy pieniędzy. Czeki dzielą się na gotówkowe (kasowe); zakreślone (przekreślone dwoma równoległymi liniami w poprzek); rozrachunkowe.
Czek: 1. Transat (wystawca); 2. Trasat (bank - ma uiścić pieniądze remitentowi; akceptant); 3. Remitent (osoba pobierająca - os. 3).
Weksel: 1. Włsny (prosty, suchy, sola, weksel) - trasant; - remitent. 2 trasowany (trata, ciągniony): - trasant; - trasat; - remitent.
Indos (indosowanie, indosant, indosatariusz) - oznacza to przeniesienie prawa własności czeku lub weksla np. poprzez umieszczenie podpisu na odwrotnej stronie dokumentu.
Aval (avalista) - to poręczenie weksla co do całości lub części sumy poprzez bank czy instytucję finansową w celu zapewnienia jego wiarygodności i zapłaty. Czynimy to poprzez umieszczenie słowa per, aval i podpisu.
Dyskonto - to odstąpienie innej osobie weksla np. bankowi za gotówkę i odpowiednim potrąceniem.
W razie nieodzyskania sumy wekslowej lub czekowej możemy te papiery zaprotestować u notariusza, który wydaje nakaz ich zapłacenia poprzez doręczenie (3dni inaczej sąd).
Istnieje możliwość zajęcia wkładów na rachunkach bankowych, oraz praw majątkowych w razie nie zobowiązania się z nakazu.
Akcje możemy podzielić na: imienne - na okaziciela; zwykłe (dające tylko 1 głos na walnym zgromadzeniu akcjonariuszy); uprzywilejowane (dające 5 głosów).
Uprawnienia akcjonariusza to: - prawo do dywidendy; uczestnictwo w walnym zgromadzeniu akcjonariuszy; kandydowanie do władz spółki; do podziału majątku spółki po jej likwidacji i po pokryciu wszystkich jej zobowiązań.
Wartość czyli cena akcji określona jest jako nominalna (widoczna na papierze); emisyjna (dotycząca rynku pierwotnego, czyli pierwszych nabywców; bieżąca (rynkowa) kształtowana na rynku wtórnym, czyli na giełdzie.
Publiczna subskrypcja to ogłoszenie, że zbierany jest kapitał akcyjny przez założycieli spółki.
Prospekt emisyjny to ogłoszenie wzywające do zapisywania się. Zapisy i wpłaty na akcje na zlecenie założyciela spółki przyjmuje NBP i inne banki za zezwoleniem Ministra Finansów.

Obligacja to dokument, w którym jego emitent potwierdza zaciągnięcie pożyczki w określonej kwocie, zobowiązujący się do zwroty tej kwoty w ustalonym terminie i zapłaty odsetek uzależnionych poziomem inflacji w kraju. Obligacje umożliwiają wykorzystanie mniejszych oszczędności pochodzących od osób fizycznych. Zebrane pieniądze stanowią taką kwotę której niepożyczyłby bank na tak długi okres czasu jak w przepadku obligacji. Obligacje są emitowane przez Skarb Państwa, NBP i inne banki, przedsiębiorstwa finansowe, gminę (w Zachodniej Europie). Stanowią one pewniejszą lokatę pieniędzy niż akcje, które są obciążone dużym ryzykiem. Obligacje zapewniają wyższe oprocentowanie niż lokaty bankowe, dlatego są atrakcyjniejsze dla przeciętnego klienta.