Ekonomia

Ekonomia
Ekonomia - nauka społeczna analizująca oraz opisująca produkcję, dystrybucję oraz konsumpcję dóbr.
Ekonomia jest nauką o tym, jak jednostka i społeczeństwo decydują o wykorzystaniu zasobów – które mogą mieć także inne, alternatywne, zastosowania – w celu wytwarzania różnych dóbr i rozdzielania ich na konsumpcję obecną lub przyszłą, pomiędzy różne osoby i różne grupy w społeczeństwie.
Jednym z podstawowych pojęć ekonomii jest rzadkość dóbr. Niemal wszystko jest rzadkie: żadna ilość dóbr nie jest w stanie całkowicie usatysfakcjonować społeczeństwa, bez względu na stopień zamożności każdy chce mieć więcej. Ekonomia nazywa ten stan nieograniczonością potrzeb ludzkich.
Tradycyjnie ekonomię dzieli się na mikroekonomię, która zajmuje się zachowaniem indywidualnego konsumenta, przedsiębiorcy, handlowca, rolnika oraz na makroekonomię, która skupia swoją uwagę na badaniu takich wielkości jak całkowity dochód gospodarki, odsetek osób zatrudnionych, przepływ kapitału.
Rynek (w ekonomii) - zespół mechanizmów umożliwiający kontakt producentów z konsumentami.Rynek to całokształt transakcji kupna i sprzedaży oraz warunków w jakich one przebiegają. Na rynku konkurencyjnym dokonuje się ustalenia ceny oraz ilości dóbr. To także określona zbiorowość podmiotów gospodarujących zainteresowanych dokonywaniem operacji kupna-sprzedaży określonych dóbr, wartości lub usług. Część zbiorowości reprezentuje podaż (producenci) zaś część popyt (konsumenci).
RODZAJE RYNKU
Według rodzaju dóbr będących przedmiotem obrotu
• rynek towarów
• rynek dóbr konsumpcyjnych
• rynek dóbr przemysłowych
• rynek usług - obejmuje dobra które są konsumowane w trakcie ich produkcji np.: usługi spedycyjne, bankowe
• rynek finansowy - obejmuje obrót pieniądzem, środkami dewizowymi, akcjami, obligacjami, instrumentami pochodnymi, ubezpieczeniami.
• rynek czynników produkcji (ziemi, pracy, kapitału)
Według zasięgu geograficznego
• lokalny - w bezpośrednim otoczeniu klienta
• regionalny - do kontaktów między klientem a dostawcami dochodzi na większym terenie, np. powiatu, województwa
• narodowy (krajowy) - funkcjonuje w obrębie państwa
• międzynarodowy - prowadzone są transakcje pomiędzy przynajmniej dwoma państwami
• światowy - dotyczy wymian dóbr i usług na obszarze całego świata
Według głównych miejsc produkcji i konsumpcji
• rynek pierwotny - główne miejsca produkcji
• rynek centralny – główne miejsce obrotu i konsumpcji
Według relacji popytu do podaży
• rynek nabywcy
• rynek sprzedawcy
Według swobody dokonywania transakcji na rynku
• rynek wolny – swoboda obrotu, podjęcia działalności, minimalizacja ograniczeń dostępu do poszczególnych rynków międzynarodowych.
• rynek reglamentowany
• szary rynek - posiadanie reglamentowanych dóbr jest legalne, ale obrót nimi poza wyznaczonym systemem reglamentacji jest zakazany.
• czarny rynek - obrót wartościami, których posiadanie jest nielegalne lub ograniczone do pewnych organizacji, zakazany jest także obrót tymi wartościami.
Według zorganizowania rynków
• rynki formalne
• rynki formalne ułomne
• rynki nieformalne
Według kryterium skali lub wielkości transakcji
• hurtowy
• detaliczny (półhurt)
Według charakteru transakcji handlowej
• dóbr i usług
• produkcyjny - rynek elementów służących do dalszej produkcji (np. maszyn, urządzeń) lub elementów służących do dalszego przetworzenia, półproduktów (np. surowców, minerałów)
• konsumpcyjny - zaspakaja bezpośrednio zapotrzebowanie konsumentów
• kapitałowy - np. środków pieniężnych, papierów wartościowych
• pracy
Według stopnia zaspokojenia potrzeb
• producenta - Jest to taka sytuacja na rynku w której warunki dyktuje producent. Występuje brak konkurencji (monopol), oczekiwania nabywców znacznie przewyższają oferowaną do sprzedaży ilość produktów (popyt jest większy niż podaż), toteż sprzedawcy nie zabiegają o konsumenta, a nabywcy muszą rywalizować w ich zdobywaniu; konsekwencją takiego stanu rzeczy może być korupcja, wprowadzanie reglamentacji sprzedaży, przydziałów, talonów i wreszcie dystrybucja za pomocą systemu kartkowego
• konsumenta - Sytuacja przeciwna do rynku producenta, tzn. warunki dyktuje konsument (klient). Nieodzownym elementem tego rynku jest konkurencja. Ilość produktów przeznaczonych do sprzedaży przewyższa zapotrzebowanie klientów, przedsiębiorstwa produkują to, co znajduje aprobatę nabywców i właściwie zaspokaja ich potrzeby, a pozyskanie klienta jest wynikiem marketingu
Czynniki rynkowe
Czynniki rynkowe to zmiany poziomu dochodów nabywców, cen innych towarów oraz oczekiwania nabywców co do zmian cen w przyszłości.
Czynniki pozarynkowe
• demograficzne (liczba ludności pod względem wieku, płci, zatrudnienia)
• naturalne (klimatyczno-atmosferyczne)
• preferencje nabywców (gust, upodobania, zwyczaje)
• polityczne (zagrożenia wewnętrzne i zewnętrzne, np. wojny)
Podaż (ang. supply) to ilość dóbr, oferowana na rynku przez producentów przy określonej cenie, przy założeniu niezmienności innych elementów charakteryzujących sytuację na rynku (ceteris paribus). Zależność między ceną a podażą przedstawia krzywa podaży.
Czynniki kształtujące wielkość podaży (Determinanty podaży)
• cena danego dobra, czyli ilość pieniędzy jaką producent otrzymuje ze sprzedaży każdej jednostki tego dobra
• ceny czynników produkcji, czyli płace, opłaty za energię, czynsz, ceny urządzeń i surowców, procenty od zaciągniętych kredytów – czyli poziom kosztów produkcji
• technologia, czyli postęp techniczny
• ceny dóbr substytucyjnych (zamienników) i komplementarnych (uzupełniających)
• liczba producentów na danym rynku
• cele przedsiębiorstwa
• oczekiwania dotyczące zmian cen
• eksport oraz import
• wielkość rezerw
• czynniki przypadkowe, np. pogoda
• czas, jakim dysponują producenci
• interwencyjna polityka państwa, dotacje, subwencje, warunki prawne
• elastyczność podaży
Ekonomia podaży
Wyraża potrzebę obniżenia podatków, zmniejszenia świadczeń wypłacanych przez państwo, prywatyzację, popiera konkurencję w gospodarce. Proponuje zmniejszenie udziałów wydatków publicznych w produkcie krajowym, obniżenie wydatków rządu i restrykcyjną politykę pieniężną w celu zmniejszenia inflacji.
Popyt (ang. demand) - funkcja przedstawiająca kształtowanie się relacji pomiędzy ceną dobra (towary i usługi), a ilością (liczbą sztuk) jaką konsumenci chcą i mogą nabyć w określonym czasie, przy założeniu niezmienności innych elementów charakteryzujących sytuację rynkową (ceteris paribus). Wykresem tej funkcji jest tzw. krzywa popytu.
Prawo popytu - przy ceteris paribus, wraz ze wzrostem ceny danego dobra, zmaleje zapotrzebowanie na dobro, a wraz ze spadkiem ceny zapotrzebowanie wzrośnie.
Wielkość popytu - ilość dobra, które konsumenci zechcą zakupić w określonym czasie (np. w ciągu tygodnia, miesiąca, roku) po danej cenie.
Dwojakie ujęcie popytu - popyt można rozpatrywać dwojako, w ujęciu: mikroekonomicznym i makroekonomicznym. W pierwszym ujęciu z wymienionych rozróżniamy:
• popyt indywidualny - określa wielkość popytu od strony pojedynczego, konkretnego podmiotu gospodarczego na określone dobro przy różnych cenach,
• popyt rynkowy - suma popytów indywidualnych, który obrazuje wielkość popytu wszystkich podmiotów gospodarczych na określone dobro przy różnych cenach.
W wyżej wymienionych przypadkach rozmiar popytu jest mierzony w jednostkach fizycznych. W ujęciu makroekonomicznym rozróżniamy:
• popyt globalny (zagregowany) - określa wielkość popytu na wszystkie dobra lub ich określone grupy ze strony wszystkich nabywców.
W wyżej wymienionym przypadku rozmiar popytu jest mierzony wartościowo przy określonym ogólnie poziomie cen.
Rodzaje popytu
• Popyt efektywny – chęć nabycia towaru poparta jest posiadaniem odpowiedniego ekwiwalentu.
• Popyt potencjalny – oznacza pragnienie nabycia określonego dobra nie poparte możliwościami dochodowymi.
W przypadku poprawy sytuacji dochodowej nabywcy popyt potencjalny może się przekształcić w popyt efektywny.
• ze względu na rodzaj dobra:
o popyt substytucyjny
o popyt komplementarny
• ze względu na elastyczność cenową:
o popyt sztywny (nieelastyczny) - zmiana ceny nie wywołuje zmian popytu
o popyt elastyczny
o popyt neutralny
Czynniki kształtujące wielkość popytu (Determinanty popytu)
• związane z rynkiem:
o wielkość dochodów,gdy wzrasta dochód, wzrasta również popyt na dane dobro (i odwrotnie)
o cena towaru:
 ceny substytutów,
 ceny dóbr komplementarnych,
 przewidywania co do kształtowania się cen w przyszłości,
 antycypacja popytu, czyli wyprzedzanie faktycznego popytu (np. wykupywanie towaru przed zapowiedzianą podwyżką, tak jak to miało miejsce w Polsce przed 1 maja 2004),
• nie związane z rynkiem (pozarynkowe):
o preferencje konsumentów:
 gusty konsumentów,
 upodobania i przyzwyczajenia,
o moda,
o czynniki demograficzne:
 liczba ludności,
 struktura wiekowa konsumentów,
 struktura płciowa konsumentów,
 stan cywilny,
 poziom wykształcenia,
 wyznanie,
o warunki geograficzne
o warunki klimatyczne,
o pora roku,
o poziom zamożności,
o sytuacja gospodarcza,
• sytuacja polityczna.
Mechanizm rynkowy - proces obejmujący żywiołowe działania podmiotów na rynku, w wyniku którego dochodzi do ustalenia równowagi rynkowej, a więc samoczynnego dostosowania wielkości popytu (D) i podaży(S) poprzez odpowiednie ustalenie ceny równowagi (P). W ujęciu procesowym mechanizm rynkowy jest grą popytu i podaży, która prowadzi do obiektywnej wyceny poszczególnych towarów i zrównoważenia rynku, czyli zrównania się oferowanej ilości towaru z ilością pożądaną.

Marketing 
Marketing to:
• świadomość, że klient i jego oczekiwania to najważniejszy element biznesu: jeśli nie ma klientów, przedsiębiorstwo traci rację bytu,
• wynikający z tej świadomości proces identyfikowania i zaspokajania potrzeb klienta – przy równoczesnym zapewnieniu zysku przedsiębiorstwa i ciągłości funkcjonowania,
• techniki wspomagające ten proces: badania rynku, kształtowania produktu, oddziaływania na rynek, ustalania ceny, sprzedaży.
Marketing to handel aktywny, wychodzący naprzeciw potrzeb klienta, próbujący odgadnąć skryte potrzeby klienta, usiłujący te potrzeby uświadamiać i pobudzać a nawet kreować – i zaspokajać je.
Marketing posiada wiele definicji naukowych. Jednak najprościej mówiąc marketing to działalność mająca na celu wynajdowanie, pobudzanie i zaspokajanie potrzeb podmiotów gospodarczych. Określeniem "marketing" nazywa się też dziedzinę wiedzy analizującą wspomnianą działalność.
W ramach marketingu możemy wyróżnić wiele zagadnień, takich jak:
• odnajdowanie i ocenianie możliwości rynkowych, prowadzących do zaspokojenia potrzeb określonych odbiorców (nabywców) oraz dokładne ustalenie tych potrzeb
• opracowywanie w oparciu o tę wiedzę produktu oraz strategii jego dystrybucji
• przygotowanie odpowiedniej strategii ceny i promocji
• reklama i informacja o produkcie, jak np. marketing wirusowy, product placement
Działania marketingowe dzielone są na cztery podstawowe typy tzw. marketing mix. Są to: cena, produkt, dystrybucja i promocja. Współcześnie zdarza się, iż specjaliści do spraw marketingu wyróżniają kolejne elementy – ludzie (people), świadectwo materialne (physical evidence), zestaw – opakowanie (package), proces, przyzwolenie (permission), rekomendację (pass-along), pozycjonowanie (plasowanie), nagłośnienie (publicity), czynnik wyróżniający (fioletowa krowa – purple cow).
Według stratega marketingowego Jaya Abrahama, wyróżnia się trzy sposoby zwiększania zyskowności firmy poprzez działania marketingowe:
• Pozyskać nowych klientów
• Sprawić, by klienci więcej kupowali
• Sprawić, by klienci częściej kupowali
Połączenie tych trzech działań prowadzić ma do wykładniczego tempa rozwoju firmy.
Rodzaje marketingu:
• marketing narracyjny
• marketing internetowy
• marketing mobilny
• marketing sportowy
• marketing partyzancki
• marketing polityczny
• marketing zapachowy
• marketing wirusowy
• marketing wielopoziomowy
• ambient marketing
Produkt w marketingu, to każdy obiekt rynkowej wymiany oraz wszystko co może być oferowane na rynku. Produktem może być dobro materialne, usługa, miejsce, organizacja bądź idea.
Podział produktów
Ze względu na sposób wykorzystania i przeznaczenia, produkty dzielimy na:
• konsumpcyjne
o powszednie
 podstawowe
 impulsywne
 nagłej potrzeby
o wybieralne
 homogeniczne(jednolite)
 heterogeniczne
o luksusowe
o sporadyczne(epizodyczne)
o niepostrzegalne
• przemysłowe
o dobra inwestycyjne
o produkty wyposażenia dodatkowego
o surowce
o materiały
o półprodukty
o produkty zaopatrzeniowe
o usługi profesjonalne
Ze względu na stopień materialności (bo usługa to też produkt, zgodnie z przytoczoną wyżej definicją), produkty dzielimy na:
• czyste produkty materialne
• produkty materialne z towarzyszącymi usługami
• hybrydy (pół na pół)
• usługi z towarzyszącymi produktami materialnymi
• czyste usługi
Funkcje produktu
Podstawową funkcją każdego produktu jest zaspokojenie potrzeby nabywcy. Najczęściej jest to więc użyteczność produktu. Oprócz tej podstawowej każdy produkt pełnić powinien dwie dodatkowe funkcje. Pierwsza z nich wiąże się z łatwością użytkowania produktów, druga zaś z ich kształtem i kolorystyką.
Łatwość użytkowania produktu jest szczególnie widoczna w wypadku nowoczesnych produktów przemysłu elektronicznego (np.nowoczesne telewizory, aparaty fotograficzne, komputery czy magnetowidy).
Kształt i kolorystyka produktów mają w warunkach gospodarki rynkowej duże znaczenie. Klientom oferuje się wiele różnych produktów zaspokajających tę samą potrzebę (np. samochody, odzież). Na wybór wpływać może kształt, kolor i inne elementy kształtujące pierwsze wrażenie. Ogromne znaczenie ma także opakowanie.
Cena - ilość pewnego dobra (najczęściej pieniądza), za przyjęcie której sprzedający jest gotów zrzec się swoich praw do danego dobra, lub też kupujący jest gotów ją kupić, aby do tego dobra nabyć prawa. Cena może dotyczyć m.in. towaru lub usługi. Według większości teorii ekonomicznych cena równa się wartości danego dobra. Według szkoły austriackiej wartość nie jest wielkością obiektywną i taka równość nigdy nie zachodzi, gdyż wtedy nigdy nie doszłoby do wymiany (każda strona musi bardziej wartościować to co otrzymuje od tego co daje w zamian). Poniżej inne definicje ceny:
• Cena - wstępnie ustalona zapłata za określone świadczenia,
• Cena - koszt, który musi być poniesiony w momencie zakupu,
• Cena - wyrzeczenie poniesione przez korzystającego w celu otrzymania wartości, którą wyrób lub usługa reprezentuje,
• Cena - cokolwiek z czego dana osoba musi zrezygnować w zamian za jednostkę nabywanego dobra,
• Cena - pieniężny wyraz wartości.
Funkcje ceny
Wyróżnia się następujące funkcje ceny:
• Informacyjno - bodźcowa - parametru, który pozwala określić wielkość przychodów ze sprzedaży, a także parametru pobudzającego do określonego działania. Nabywcę ceny informują o ile zmniejszą się jego zasoby pieniężne, jeśli dokona on zakupu. Sprzedającego ceny informują o ile zwiększy się jego przychód, jeśli dokona on sprzedaży.
• Redystrybucyjna (wtórny podział, rozdział). Ceny są narzędziem podziału dóbr i usług, oraz przesuwania dochodów od jednych grup społecznych do innych i do budżetu państwa. Państwo również może dokonywać redystrybucji dochodów przy pomocy cen - różnicując obciążenie cen podatkami, ustalając ceny minimalne / maksymalne czy dotując pewne gałęzie gospodarki.
• Stymulacyjna - narzędzie oddziaływania na dostawców i odbiorców - im wyższy jest poziom cen, tym większa jest opłacalność produkcji. Stymuluje to producentów do zwiększania rozmiarów produkcji. Niższy poziom cen zniechęca producentów i powoduje ograniczenia produkcji. Wyższy poziom cen może skłaniać producentów do zwiększenia produkcji a nawet podnoszenia wartości użytkowej wyrobów (jakość, estetyka, funkcjonalność). Zazwyczaj wyższy poziom cen skłania konsumentów do ograniczenia spożycia a niższy stymuluje wzrost spożycia.
Przy pomocy cen państwo może stymulować wzrost spożycia niektórych wyrobów tj. modyfikować strukturę spożycia, a także regulować poziom dochodów realnych w społeczeństwie.
• Agregacyjna - umożliwia sumowanie niedodawanych w sensie fizycznym wielkości
Strategie cenowe spotykane na rynku są to sposoby działania i myślenia, które podkreślają strategiczną i kluczową rolę ceny na rynku. Wyróżnamy: Dumping, Dominacja, Parasol cenowy, Przechwycenie części rynku , Porzucenie rynku, Penetracja rynku
2. Dla celów marketingu produkty klasyfikuje się następująco:
a) produkty 1 potrzeby (cedziennego zakupu)
b) produkty ogólnego użytku (okresowego zakupu)
c) produkty specjalnego przeznaczenia (epizodycznego, sporadycznego zakupu)