Międzynarodowe Stosunki Gospodarcze

Ogólna zasada teorii kosztów absolutnych ? Adam Smith ?Badania nad naturą i przyczynami bogactwa narodów?. Ekonomia liberalna ? rynki powinny być wolne ? bez ceł.
Jeśli jakiś kraj A ma absolutną przewagę kosztowo ? wydajnościową przy wytwarzaniu dobra x nad krajem B, a ustępuje mu przy wytwarzaniu dobra y, to oba kraje uzyskują korzyści czyli dodatkowe ilości dóbr z wzajemnej wymiany towarowej pod warunkiem , że kraj A eksportuje do kraju B część wytworzonych przez siebie dóbr x, a kraj B eksportuje do kraju A część wytworzonych przez siebie dóbr y.

Teoria kosztów komparatywnych (względnych) ? Dawid Ricardo ?Zasady ekonomii politycznej i opodatkowania?.

teoria kosztów realnych ? Viner
Możliwości korzystnej specjalizacji międzynarodowej istnieją wtedy, gdy między współpracującymi krajami występują względne różnice ?realnie? ujmowanych i wyrażanych w pieniądzu kosztów zastosowania pracy i innych czynników produkcji. Viner uwzględnił nie tylko koszty bezpośrednio związane z produkcją, lecz także koszty odsunięcia na przyszłość konsumpcji możliwej do realizacji w danym momencie. Wprowadził on specyficzne kategorie ekonomiczne. Realne koszty pracy traktował jako ?przykrość? spowodowaną pracą oraz koniecznością wyrzeczenia się wypoczynku przez pracowników, natomiast realne koszty kapitału jako ?przykrość? jego właścicieli z powodu wyrzekania się części konsumpcji w celu zaoszczędzenia środków na akumulację oraz na zwiększenie skali działalności gospodarczej i konsumpcji w przyszłości.

teoria kosztów alternatywnych ? Haberler
Dany kraj może produkować tylko towar x lub tylko towar y lub też, może wytwarzać kombinowaną ilość zarówno towaru x jak i y. Każdy kraj powinien specjalizować się w tych dziedzinach lub produktach w przypadku których ma relatywnie niższe koszty alternatywne , co pozwala na swobodniejszy wybór wytwarzania produktów x lub y lub też i X i Y, w zależności od panującej sytuacji na rynku międzynarodowym.

Teoria obfitości zasobów ? Heckshera ? Ohlina. Założenia:
- 2 kraje, 2 towary
- 2 jednolite czynniki produkcji praca i kapitał
- oba czynniki są niezbędne do wytwarzania każdego z towarów
- jeden z towarów jest bardziej pracochłonny , a drugi bardziej kapitałochłonny
- w obu krajach stosowane są identyczne technologie produkcji
- w obu krajach istnieje konkurencja doskonała
- w obu krajach istnieją identyczne gusta
- koszty transportu nie są brane pod uwagę
- nie występują bariery ruchu towarów przez granicę
- występuje doskonała mobilność czynników produkcji wewnątrz kraju, przy braku mobilności między krajami
Są dwa sposoby definiowania objętości zasobów:
1. Ujmowanie zasobów w jednostkach fizycznych ? definicja fizyczna : kraj B jest obficie wyposażony w czynnik K (kapitał), kraj A zaś o czynnik L (pracę), gdy (K:L)B > (K:L)A

2. Ujmowanie zasobów w postaci ich relatywnych cen, czyli definicja cenowa : kraj B jest relatywnie bardziej obficie wyposażony w czynnik K, a kraj A w czynnik L, gdy :
(RK :RL)B < (RK :RL)A, gdzie: RK i RL oznaczają odpowiednie przychody z zastosowania czynników K i L, to jest stopę procentową ?r? i stawkę płacy ?w? np.: Kraj jest względnie obficie wyposażony w kapitał jeżeli relacja jego ceny (stopy procentowej) do ceny pracy (płacy) jest w danym kraju niższa niż w drugim kraju uczestniczącym w wymianie międzynarodowej (r1/w1 < r2/w2).

Podstawą rozwoju handlu międzynarodowego jest występowanie między krajami różnic kosztów i cen spowodowane odmiennym wyposażeniem w dwa podstawowe czynniki produkcji : kapitał i pracę. Kraj względnie lepiej wyposażony w kapitał powinien zatem specjalizować się w produkcji i eksporcie dóbr kapitałochłonnych. Z kolei kraj relatywnie obficie wyposażony w pracę winien specjalizować się produkcji i eksporcie dóbr pracochłonnych. Ogólnie można więc stwierdzić, że kraj będzie eksportował te towary do wytworzenia których zużywa się relatywnie dużo czynnika produkcji w danym kraju względnie obfitego , a sprowadzał z zagranicy towary, których produkcja wymaga relatywnie dużo czynnika produkcji w danym kraju względnie rzadkiego.

Twierdzenie o wyrównaniu się cen czynników produkcji - Heckshera ? Ohlina ? Samuelsona:
Rozwój handlu międzynarodowego towarami pracochłonnymi i kapitałochłonnymi przenosi między krajami kapitał oraz pracę , o prowadzi o względnego i absolutnego wyrównywania się pomiędzy dwoma krajami dochodów z tytułu zastosowania jednorodnych czynników pracy i kapitału , tzn. do względnego i absolutnego wyrównywania się ich cen.

Twierdzenie ? Efekt Stolpera ? Samuelsona:
Uruchomiony przez handel międzynarodowy ruch cen czynników produkcji , polegający na wzroście cen czynnika w danym kraju obfitego i spadku cen czynnika w danym kraju rzadkiego prowadzi d wzrostu realnych dochodów właścicieli czynnika obfitego oraz spadku realnych dochodów właścicieli czynnika produkcji w danym kraju rzadkiego.

Twierdzenie Rybczyńskiego:
Wzrost zasobów jednego czynnika produkcji powoduje w warunkach stałych cen relatywnych absolutny przyrost produkcji towaru wymagającego bardziej intensywnego nakładu tego właśni czynnika , a zarazem absolutny spadek produkcji towaru wymagającego bardziej intensywnego nakładu czynnika , którego zasoby nie ulegają zmianie.

Paradoks Leontiefa:
Amerykanie sprowadzają komputery i diody bo nie są w stanie wyprodukować tyle ile są w stanie sami potrzebują , a mają oni kapitał ? lata 40 ? ste zbadał to Leontief

Teoria przewagi z tytułu dysponowania:
Trzy podstawowe grupy podatków i czynników wytwórczych ,którymi dysponuje dany kraj , a może nie dysponować jego partner gospodarczy:
- surowce naturalne
- wyroby o dużej zawartości postępu technicznego
- wyroby różniące się podobnych właściwościami dodatkowymi specyficznymi
Gdy istnieje możliwość regulowania przez partnerów wzajemnych zobowiązań finansowych oraz nie ma przeszkód w rozwoju handlu to dysponowanie tymi wyrobami oraz surowcami naturalnymi przez określony kraj przy jednoczesnym nie dysponowaniu nimi przez inne kraje jest przesłanką rozwoju handlu międzynarodowego.

TEORIE NEOTECHNOLOGICZNE (uwzględniają postęp techniczny):

1. Teoria korzyści skali:
Więcej produkujemy towaru , maleją koszty produkcji. Wg tej teorii korzyści skali występują, gdy rozmiary produkcji rosną szybciej niż nakłady czynników produkcji (przeciętne koszty). Wyróżniamy:
- wewnętrzne ? pojawiają się , gdy wzrost wielkości produkcji wewnątrz przedsiębiorstwa pozwala na obniżenie przeciętnych kosztów.
- zewnętrzne ? spadek przeciętnych kosztów powstały nie w wyniku zwiększenia skali produkcji w danym przedsiębiorstwie ale wielkości produkcji w danej branży

- statyczne ? mamy do czynienia, gdy w skutek specjalizacji zwiększają się serie produkcyjne co prowadzi do obniżenia jednostkowych kosztów wytwarzania.
- dynamiczne ? mają miejsce gdy występują bardziej radykalne zmiany techniki produkcji co powoduje między innymi poprawę technologii wytwarzania, zwiększenie zdolności produkcyjnej urządzeń wytwórczych i wzrost ich sprawności.

Warunkiem uzyskania korzyści skali jest dostatecznie duży rynek zbytu. Gdy rynek krajowy nie jest wystarczająco chłonny szansą uzyskania korzyści skali jest powiększenie popytu krajowego o popyt zagraniczny.

2. Teoria luki technologicznej:
W tej teorii kładzie się nacisk głównie na możliwości rozwoju korzystnego handlu dzięki różnicom w poziomie wiedzy technicznej i w tempie postępu technicznego.
Opóźnienie naśladowcze ? czyli czas potrzebny imitatorowi na dorównanie poziomem technicznym innowatorowi, czyli na wdrożenie jego nowych technologii.

3. Teoria cyklu życia produktu ? Vernon :
Jej istota polega na powiązaniu handlu międzynarodowego z uwarunkowanymi technologicznie zmianami specjalizacji poszczególnych krajów w produkcji konkretnych dóbr. Każdy produkt przechodzi kilka etapów:
- etap nowości ? wprowadzenie produktu na rynek
- etap rozwoju i dojrzewania
- etap pełnej standaryzacji

4. Teoria podobieństwa preferencji ? Linder :
Skupia się na artykułach przemysłowych . Wg Linder?a każdy kraj eksportuje głównie takie artykuły na które istnieje ?reprezentatywny popyt? na rynku wewnętrznym, tzn. istnieje określone zapotrzebowanie społeczeństwa w takich rozmiarach, że produkcja jest opłacalna i dodatkowo możliwa jest skuteczna konkurencja z producentami identycznych lub podobnych dóbr zagranicznych.
Kraj eksportuje te towary, które znajdują zbyt na rynku krajowym. Intensywność handlu międzynarodowego artykułami przemysłowymi jest tym większa im bardziej zbliżone są struktury popytu krajów partnerów.
Wg Linder?a struktura popytu krajowego zależy od wielkości PKB per capita. Jest to wg niego czynnik podstawowy.
Handel międzynarodowy artykułami przemysłowymi jest tym bardziej intensywny im mniejsze są różnice przeciętnych dochodów indywidualnych we współpracujących krajach.
Dany kraj może być zarówno eksporterem , jak i importerem dóbr określonej kategorii. Zatem hipoteza ta jest swego rodzaju wzmocnieniem koncepcji handlu wewnątrzgałęziowego (ma miejsce wtedy, gdy dany kraj jednocześnie eksportuje i importuje podobne typy wyrobów), np.: Niemcy produkują i importują samochody.

5. Teoria zróżnicowania produktów :
Rozmiary i struktura międzynarodowych obrotów handlowych są pochodną postępującej dywersyfikacji produkcji przemysłowej, a także chodź w mniejszym stopniu usług.
Dwa rodzaje zróżnicowania:

1. Zróżnicowanie produktów ze względu na kraj ich pochodzenia ? inwestorzy i konsumenci traktują zazwyczaj identyczne produkty z różnych krajów jako odmienne. Jest to zachowanie tylko częściowo racjonalne. Dochodzą tu różnorodne czynniki polityczne, psychologiczne i kulturowe.

2. Zróżnicowanie produktów w wyniku konkurencji monopolistycznej , dywersyfikacji popytu i polityki przedsiębiorstw. Przedsiębiorstwa działające w warunkach konkurencji monopolistycznej i dążące do realizacji swoich celów (m.in. do maksymalizacji zysku poprzez elastyczną reakcję na podlegające szybkiej dywersyfikacji wymagania konsumentów) starają się oferować coraz szerszą gamę wyrobów (ten samochód ale inna pojemność, inny bagażnik). Wielka różnorodność w podaży oznacza, że na rynkach krajowych istnieje na tyle duże zróżnicowanie gustów konsumentów , iż nie są w stanie mu sprostać producenci krajowi. To zaś daje podstawę do tego aby t zróżnicowane preferencje konsumpcyjne stały się przyczyną istnienia handlu międzynarodowego między krajami wytwarzającymi podobne dobra.

6. Teorie względnych korzyści z tytułu różnic poziomu rozwoju gospodarczego ? Lorenz
Założenie ? konkurencja monopolistyczna
Lorenz wyróżnia mikro i makroekonomiczne korzyści z tytułu przewagi w poziomie rozwoju gospodarczego. Mikroekonomiczne to takie, które powstają przy wytwarzaniu określonego produktu, zaś makroekonomiczne to takie, które powstają w skali całego kraju lub grupy krajów.
Korzyści komparatywne z uczestnictwa w międzynarodowym podziale pracy osiągają przede wszystkim te kraje i przedsiębiorstwa, które w miarę upływu czasu są w stanie koordynować w największym stopniu kierunki specjalizacji własnej produkcji ze zmieniającymi się w czasie przewagami wynikającymi z różnic w poziomie rozwoju gospodarczego.
Z punktu widzenia zdolności do specjalizacji i czasu jej trwania w najbardziej efektywnych dziedzinach produkcji istotne znaczenie mają takie czynniki jak:
- proces akumulacji kapitału
- poziom kwalifikacji kadr
- poziom sterowanej technologii
- stopień zorganizowania społeczeństwa
- intensywność walki konkurencyjnej
- stopień mobilności czynników wytwórczych
- polityka społeczno ? gospodarcza
To właśnie te czynniki określają w decydującym stopniu możliwości absorpcyjno ? adaptacyjne poszczególnych przedsiębiorstw i krajów.
KOLOKWIU II

Przyczyny importu i eksportu towarów:

1. Import ? trzy zasadnicze grupy przyczyn rozwijania importu towarów:
- koszty produkcji zastępującej import są bezwzględnie wyższe w stosunku do zagranicy
- koszty produkcji zastępującej import są relatywnie wyższe w stosunku do zagranicy
- istnieje potrzeba zaspokojenia zróżnicowanego popytu na różnorodne towary i usługi
2. Eksport ? przyczyny:
- trwałe lub przejściowe dysponowanie określonymi towarami przy jednoczesnym niedysponowaniu innymi towarami przez inne kraje
- występowanie komparatywnych różnic kosztów i cen w ujęciu międzynarodowym
- efekt strategii przedsiębiorstw uwzględniający m.in. zróżnicowanie popytu na rynkach międzynarodowych

Dysponowanie absolutne ? np.: Brazylia ? kawa

Dysponowanie względne ? to sytuacja , w której wewnętrzny aparat produkcyjny umożliwia rozwój produkcji przekraczającej wielkość popytu wewnętrznego.
- realne ? rzeczywiste występowanie nadwyżek
- potencjalne ? możliwość szybkiego zwiększenia produkcji ora eksportu bez ponoszenia dodatkowych nakładów , czy bez ujawniania się negatywnych skutków zwiększenia eksportu dla sytuacji na rynku wewnętrznym.

Międzynarodowy handel usługami :

- podział z lat 80 - tych
1. bez przepływu czynników produkcji (bez migracji usługodawców , usługobiorców, innych czynników produkcji, np.: usługi ubezpieczeniowe i reasekuracyjne)
2. grupa wymagająca migracji czynników produkcji ale bez migracji usługobiorcy , np.: import usług budowlanych
3. grupa związana z migracją usługobiorcy do usługodawcy, np.: usługi hotelarskie na rzecz turystów zagranicznych
4. grupa wymagająca migracji zarówno czynników produkcji, w tym usługodawców jak i usługobiorców, np.: transakcje realizowane przez kra A krajowi B krajach trzecich.

- podział z lat 90 ? tych
1. usługi będące bezpośrednio przedmiotem obrotu międzynarodowego (nie wymagają międzynarodowych przepływów usługodawców i usługobiorców, a wymienia się podobnie jak towary, np.: usługi telekomunikacyjne i bankowe
2. świadczone przy międzynarodowych przepływach usługodawców nazywane usługami zorientowanymi popytowo lub też determinowanymi przez popyt np.: archeologiczne
3. świadczone przy międzynarodowych przepływach usługobiorców nazywane usługami determinowanymi przez podaż, np.: edukacyjne, medyczne
4. świadczone przy międzynarodowych przepływach zarówno usługodawców jak i usługobiorców np.: loty czarterowe

DETERMINANTY OKREŚLAJĄCE MIĘDZYNARODOWĄ PRZEWAGĘ KONKURENCYJNĄ KRAJU:

Czynniki określające międzynarodową przewagę konkurencyjną kraju:

1. zewnętrzne :
- zmiany przewagi konkurencyjnej innych krajów
- zmiany w międzynarodowej polityce handlowej
- zmiany w charakterze międzynarodowej konkurencji
2. wewnętrzne :
- zmiany potencjału ekonomicznego
- zmiany efektywności gospodarowania
- adaptacyjność oraz innowacyjność gospodarki
3. stan równowagi ekonomicznej

Na szczeblu gospodarki międzynarodowej o jej międzynarodowej przewadze konkurencyjnej decydują przede wszystkim następujące czynniki:
1. zasoby i wydajność podstawowego czynnika wytwórczego ludzi wraz z ich umiejętnościami i zdolnościami
2. zasoby i efektywność wykorzystania surowców naturalnych
3. zasoby i efektywność funkcjonującego kapitału rzeczowego
4. zasoby, poziom rozwoju i efektywność wykorzystania wiedzy technicznej
5. sprawność systemu społeczno ekonomicznego łącznie z prowadzoną przez rządy polityką ekonomiczną i możliwościami oddziaływania na międzynarodowe otoczenie ekonomiczne

Porter ? wychodzi z założenia , że na rynku międzynarodowym konkurują między sobą określone przedsiębiorstwa, które w mniejszym lub większym stopniu wykorzystują sprzyjające warunki współtworzone w ich krajach macierzystych :

1. wyposażenie w czynniki wytwórcze
2. kształtowanie się rozmiarów i struktury popytu
3. polityka gospodarcza państw
4. mniej lub bardziej sprzyjający zbieg okoliczności wewnętrznych i zewnętrznych
5. trans narodowa działalność gospodarcza wielkich korporacji zagranicznych na terenie danego kraju oraz krajowych poza jego granicami
6. powiązania między różnymi gałęziami przemysły

Instrumenty polityki handlowej:

1. Cło
Ze względu na sposób obliczania cła dzielimy na:
- ad valorem ? liczone w procentach od wartości towaru
- specyficzne ? od ilości lub wagi towarów, rzadziej od sztuki
- mieszane ? równocześnie w formie ad valorem i w formie stawek specyficznych
2. Ograniczenia ilościowe ? kwoty
To bezpośrednie wyznaczenie przez państwo ilości lub wartości określonych dóbr, które mogą być wwiezione do kraju w określonym czasie. Najbardziej radykalna forma - embargo (całkowity zakaz wwożenia produktów).
Celem ograniczeń ilościowych może być:
- ochrona produkcji krajowej przed konkurencją zagraniczną (np.: ze względu na potrzebę rozwoju nowej gałęzi produkcji czy na konieczność ograniczenia kosztów społecznych restrukturyzacji dziedzin schyłkowych)
- poprawa bilansu handlowego , a przez to bilansu płatniczego ponieważ zmniejszenie wielkości importu wpływa na ograniczenie wydatków importowych.

3. subsydia
To wszelkiego rodzaju wsparcia udzielone przez rząd krajowym podmiotom gospodarczym. Wyróżniamy:
- subsydia produkcji krajowej ? ich celem jest wyeliminowanie czy zmniejszenie importu określonego dobra lub też osiągnięcie innych uznanych za istotne celów gospodarczych lub społecznych , np.: spadek bezrobocia
- subsydia eksportowe ? ich celem jest uzyskanie nadwyżki budżetowej określonego dobra lub zwiększenie już występującego eksportu.
Cechą różniącą te subsydia jest to, że w przypadku subsydiów produkcji krajowej podmiot gospodarczy otrzymuje je wraz z podjęciem produkcji danego dobra , a w przypadku subsydiów eksportowanych wraz z jego wywozem

Inny podział:
- subsydia bezpośrednie ? czyli wypłacane bezpośrednio eksporterowi
- subsydia pośrednie ? np.: finansowanie badań, ulgi podatkowe

4. Dumping
Sprzedaż towarów za granicę po cenach niższych od cen uzyskiwanych za nie w analogicznych warunkach na rynku krajowym. Wyróżniamy:
- dumping cenowy ? po niższych cenach niż w kraju
- dumping kosztowy ? ceny poniżej kosztów wytwarzania

5. Dobrowolne ograniczenie eksportu ? VER
Porozumienie między krajem importującym a eksportującym , w którym ten ostatni zobowiązuje się ograniczyć eksport danego dobra do określonego limitu.

6. Bariery techniczne, sanitarne i dotyczące ochrony środowiska
Są to przepisy dotyczące parametrów jakim powinny odpowiadać towary sprzedawane nadanym rynku.

7. Zakupy rządowe
Odzwierciedlają one popyt państwa , niezbędny dla zrealizowania jego funkcji ekonomicznych i społecznych. Popyt ten jest zaspokajany przede wszystkim przez dostawców krajowych. Rząd preferuje towary krajowe nawet wtedy , gdy są one droższe od przywiezionych z zagranicy.

8. Wymóg środowiska krajowego
Może przyjmować dwie zasadnicze formy:
1. polega na zobowiązaniu krajowego podmiotu kupującego importowane wyroby finalne do pokrycia określonej części popytu zakupami na rynku wewnętrznym
2. polega na żądaniu aby wszyscy działający na danym rynku producenci określonych wyrobów finalnych pokrywali określoną część popytu na podzespoły i części potrzebne do ich wytworzenia dostawami z rynku krajowego

9. Zmienne opłaty wyrównawcze
Stanowią różnicę między zmienną ceną rynku światowego na dany towar i stałą w danym czasie gwarantowaną przez rząd ceną rynku wewnętrznego
FINANSE MIĘDZYNARODOWE

Kurs walutowy ? kurs kupna i kurs sprzedaży:
- kurs jednolity ? mający jeden poziom bez względu na rodzaj prowadzonych transakcji i podmiotów biorących udział
- kurs zróżnicowany : - podmiotowo
- przedmiotowo
- geograficznie

Biorąc za punkt wyjścia stosunek kursu walutowego do kursu równowagi wyróżniamy:
- kurs podwartościowy ? niedoszacowany ? jest to kurs rynkowy niższy od kursu równowagi długookresowej
- kurs nadwartościowy - przeszacowany ? jest to kurs rynkowy wyższy od kursu równowagi długookresowej

Ze względu na stosunek do inflacji:
- kurs nominalny ? bez uzgodnienia stopy inflacji
- kurs realny ? kurs skorygowany o stopę inflacji

Ze względu na sposób obliczania:
- kursy bezpośrednie, np.: kurs euro wyrażony w dolarach
- kursy krzyżowe ? uzyskuje się je przez podzielenie kursu dwóch walut notowanych w stosunku co do samej trzeciej waluty

Kursy walut narodowych oparte na tzw.: otwartym koszyku walut zagranicznych.
Sprowadzają się do wyznaczenia ich wartości jako sumy walut składowych oraz ich wagi w koszyku w zależności od kształtowania się poziomu ich kursów w danym okresie.

Kursy walut narodowych oparte na tzw.: zamkniętym koszyku stałych wag.
Sprowadzają się do tego, iż w danym okresie udział procentowy zamknięte ilości walut zagranicznych nie zmienia się bez względu na zmiany poziomu ich kursów bieżących.

Kurs efektywny , czyli kurs średni ważony:
Funkcję wagi pełni w nim względny podział poszczególnych partnerów w całkowitym eksporcie i imporcie danego kraju.

Czynniki określające podaż i popyt na daną walutę:

1. ekonomiczne :
- strukturalne ? np.: poziom rozwoju i struktura gospodarki, poziom konkurencyjności gospodarki, sytuacja w bilansie płatniczym
- techniczne ? np.: intensywność i struktura przemian technicznych , poziom rozwoju zaplecza technicznego funkcjonowania rynków
- koniunkturalne ? np.: tempo wzrostu PKB, temp inflacji, zmiany stóp procentowych
2. pozaekonomiczne :
- polityczne ? np.: stopień stabilizacji politycznej, stopień ryzyka politycznego
- instytucjonalne ? np.: stosowane rozwiązania systemowe, stopień liberalizacji rynków, stosowana polityka pieniężna i fiskalna, częstotliwość i sposoby interwencji Banku Centralnego
- psychologiczne ? np.: oczekiwania społeczeństwa i świata biznesu, poziom ryzyka finansowego

PODSTAWOWE SYSTEMY KURSU WALUTOWEGO
System kursu walutowego jest to stopień zmienności kursu zgodnie z celem ustanowionym przez władze monetarne.

1. system kursów sztywnych ? ustalany administracyjnie przez władze monetarne. W krótkim okresie nie ulega zmianie, a w długim okresie władze mogą ustalić nowy kurs : niezależny od popytu i podaży
2. system kursów stałych - wahają się ale jedynie w określonych granicach , gdy kurs osiągnie punkty marginalne tzw.: interwencyjne władze mają obowiązek przeprowadzenia interwencji walutowych
3. system kursów zmiennych ? kształtują się w zależności od popytu i podaży:
- płynne ? ich poziom kształtuje się w pełni swobodnie na rynku walutowym, a władze monetarne nie podejmują żadnych działań, które oddziaływałyby na ten kurs
- płynne kontrolowane ? ich poziom kształtowany jest w wyniku gry rynkowej , ale władze monetarne sporadycznie oddziaływują na poziom kursu
- płynne w paśmie wahań - rynkowa zmienność kursu dopuszczona jest tylko w publicznie wiadomych granicach określonych najwyższym i najniższym poziomem kursu
- pełzający ? poziom zmienia się w określony sposób
- pełzający w paśmie wahań ? poziom zmienia się w określony sposób i istnieje pasmo wahań


RELACJE MIĘDZY BILANSEM PŁATNICZYM A KURSEM WALUTOWYM
- dewaluacja ? spadek kursu waluty pod wpływem decyzji administracyjnej (kursy sztywne)
- rewaluacja ? wzrost danej waluty na skutek decyzji administracyjnej
- deprecjacja ? spadek kursu waluty ? kursy płynne ? gra rynkowa powoduje, że kurs spada
- agregacja ? wzrost danej waluty w wyniku gry rynkowej

W celu poprawienia sytuacji w bilansie płatniczym danego kraju przeprowadza się dewaluację (obniżkę) kursu walutowego. Jest to uzasadnione w kraju o ujemnym bilansie płatniczym i niskiej koniunkturze. Rezultatem dewaluacji może być zwiększenie eksportu i zmniejszenie importu , a w konsekwencji poprawa bilansu handlowego i płatniczego. Jeśli popyt za granicą będzie dostatecznie elastyczny to niewielki stopień dewaluacji może wywołać znaczny wzrost popytu za granicą na towary danego kraju i jeśli kraj ten będzie dysponował dostateczną podażą na eksport to może się zwiększyć jego wywóz.
Wpływ dewaluacji na zmniejszenie importu zależy od sytuacji na rynku wewnętrznym .W okresie wysokiej koniunktury przy wzroście stopy inflacji wzrost cen wyrobów importowanych może nie zmniejszyć importu w stopniu niezbędnym dla poprawy bilansu płatniczego. Konieczny jest wówczas znaczny stopień dewaluacji.
W celu pogorszenia czyli zmniejszenia i likwidacji nadwyżki bilansu płatniczego przeprowadza się rewaluację (podwyżkę) kursu walutowego , powodując wzrost importu i zmniejszenie eksportu. Działania rewaluacyjne możliwe są w kraju o dodatnim bilansie i wysokim poziomie koniunktury.
W systemie kursu płynnego deprecjacja nie podtrzymując kursu waluty krajowej dopuszcza do spadku kursu w miarę jak pogarsza się bilans płatniczy. Dalszy mechanizm jest taki sam jak w przypadku dewaluacji, tj. następuje potanienie eksportu dla zagranicy i podrożenie importu dla importerów i odbiorców krajowych. Założeniem jest, że płynność zmian kursu zapobiegać będzie powstawaniu zbyt wielkich deficytów lub nadwyżek w bilansie płatniczym . Zależy to od elastyczności popytu i podaży w kraju i za granicą.
W systemie kursu płynnego agregacja dopuszcza do wzrostu kursu waluty krajowej, w miarę jak polepsza się bilans płatniczy. Dalszy mechanizm jest taki sam , jak w przypadku rewaluacji, tj. następuje podrożenie eksportu dla zagranicy i potanienie importu dla importerów i odbiorców krajowych.
*silna waluta ? trudniej eksportować

Strategie rozwoju gospodarczego:
Jest to świadoma i kompleksowa działalność w skali makroekonomicznej, która zakłada osiągnięcie celów mierzalnych ilościowo i celów jakościowych.

1. surowcowy typ rozwoju ? opiera się na eksporcie surowców mineralnych lub rolnych oraz na koncentracji produkcji w wybranych sektorach (kraje biedne)
2. strategia uprzemysłowienia ? poprzez przede wszystkim rozwój przemysłu ciężkiego . Przez długi czas (lata 50 i 60 ?te) w państwach rozwijających się i byłych socjalistycznych panował dogmatyczny pogląd, że uprzemysłowienie winno rozpocząć się od budowy przemysłu ciężkiego, gdyż umożliwia to szybsze przezwyciężenie niedorozwoju, techniczną rekonstrukcję gospodarki oraz głębokie przeobrażenia społeczno ? ekonomiczne (Indie).
3. strategia substytucji importu - polega na zastępowaniu importu określonych dóbr produkcją lokalną tych samych artykułów, skierowaniu konsumpcji wewnętrznej i na inne artykuły wytwarzane lokalnie, używaniu do produkcji komponentów i półfabrykatów wytworzonych w kraju. W krajach realizujących tę strategię mieliśmy do czynienia z zawyżonym protekcjonizmem celnym, zafałszowaniem kosztów walutowych, brakiem motywacji do eksportu artykułów przemysłowych. Z czasem prowadziło to do względnego obniżenia poziomu eksportu, pozbawienia rolnictwa zasobów kapitałowych i ludzkich , a w końcu do spowolnienia tempa wzrostu produkcji i dochodu narodowego w miarę wyczerpywania się możliwości substytucji importu (Argentyna, Brazylia)
4. strategia proeksportowa ? wymagała ona rozwoju gałęzi przemysłu wysoko konkurencyjnego na rynkach światowych. Decydujące znaczenia miała wielkość popytu zewnętrznego . Podstawową zaletą tej strategii było rozszerzenie rozmiarów rynku do określonej działalności wytwórczej , która jednocześnie była na ogół dość wąsko wyspecjalizowana, co pozwalało m.in. na wykorzystanie atutów wielkiej skali. Korzyści te to m.in.: bardziej trafny wybór nowych sektorów eksportowych oraz lepsze wykorzystanie zasobów ludzkich i kapitałowych. Ważną rolę odgrywają tu rządy , które dbają o edukację społeczeństwa, rozwój infrastruktury , wspierają i promują eksport oraz wspierają działalność nad B R (badania rozwój). Realizacja tej strategii wymagała takich cech jak.: zmysł przedsiębiorczości, zdyscyplinowanie oraz motywowana, dobra jakościowo siła robocza. Jednocześnie niezbędna jest koncentracja sił i środków na rozwój eksportu (Korea Płd., Tajwan, Singapur, Hongkong)
5. strategia zrównoważonego rozwoju ? nie rezygnując z uprzemysłowienia sugerowano konieczność jego decentralizacji i ustanowienia ściślejszych związków z rolnictwem. Celem tej strategii było nie tylko uzyskanie wyższego tempa wzrostu gospodarczego ale także zmniejszenie rozpiętości między miastem a wsią , sektorem tradycyjnym i nowoczesnym oraz między warstwami społecznymi (RPA, Chiny, Indie)

Bezpośrednie inwestycje zagraniczne (BIZ) i inwestycje portfelowe:

BIZ ? to podejmowanie od podstaw samodzielnej działalności gospodarczej za granicą lub też przejmowanie kierownictwa już istniejącego przedsiębiorstwa. Są najczęściej podejmowane jako element strategii przedsiębiorstw upatrujących szans rozwoju w ekspansji na rynkach światowych

Paradygmat OLI ? zgodnie z tym paradygmatem przedsiębiorstwo będzie angażować się w BIZ, gdy zostaną spełnione jednocześnie 3 warunki:
1. przedsiębiorstwo posiada względną przewagę własności nad konkurentami na danym rynku, a przewaga ta wynika z posiadania zasobów takich, jak wiedza, umiejętności i doświadczenie. Jest to przewaga specyficzna ? ovner ? ship ? specific ? advantage
2. posiadanie tych specyficznych przewag skłania przedsiębiorstwo do ich utrzymywania wewnątrz i do wykorzystywania np.: przez inwestycje rozszerzenie działalności na nowym rynku, a nie do ich odstępowania niepowiązanym firmom na podstawie umowy licencyjnej ? internalization ? advantage.
3. spełnienie tych dwóch warunków skłania przedsiębiorstwo do kolejnego posunięcia jakim jest połączenie posiadanej przewagi z co najmniej jednym walorem lokali ............ w kraju innym niż macierzystym ? location ? specific ? advantage.

Inwestycje portfelowe ? to długookresowe lokaty w zagranicznych papierach wartościowych, zwłaszcza akcjach i obligacjach. Obecnie wiele krajów jest jednocześnie eksporterami i importerami inwestycji portfelowych. Odpowiedzi o przyczynę takiego stanu rzeczy udziela teoria port folio. W myśl tej koncepcji inwestor może osiągnąć wyższą stopę zysku przy danym ryzyku lub daną stopę przy mniejszym ryzyku w sytuacji, gdy dysponuje portfelem akcji zróżnicowanym w taki sposób, że spadkowi stopy zysku części z nich będzie prawdopodobnie towarzyszył wzrost stopy zysku pozostałych.