Leczenie zaburzeń gospodarki lipidowej
Podwyższony poziom cholesterolu określamy mianem hipercholesterolemii. Rozpoznajemy ją przy:
1. Stężeniu cholesterolu całkowitego TC >200mg/dl
2. Stężeniu lipoprotein o małej gęstości LDL >135mg /dl
3. Stężeniu trójglicerydów TG <200mg>
Innym zaburzeniem gospodarki lipidowej jest hiperlipidemia mieszana charakteryzująca się:
1. stężeniem cholesterolu TC > 200mg/dl
2. LDL > 135mg/dl
3. TG< 200mg/dl
Hipertrójglicerydemia:
1. TG > 200mg/dl
2. LDL < 135mg/dl
3. TC < 200mg/dl
Oprócz pierwotnego upośledzenia gospodarki lipidowej wzrost ciśnienia tłuszczów może być zjawiskiem wtórnym pojawiającym się w wielu innych schorzeniach takich jak: cukrzyca czy metaboliczna nietolerancja glukozy. Obje te jednostki chorobowe towarzyszą otyłości. Inne przyczyny zaburzeń gospodarki lipidowej to niewydolność tarczycy, przysadki, dna moczowa, zapalenie trzustki. Hiperlipidemia może pojawić się podczas stosowania niektórych leków, np. glikokortykosteroidów, leków moczopędnych z grupy tiazydów, nieselektywnych B(beta)-adrenolityków i doustrych środków antykoncepcyjnych, przyczyną powstania zaburzeń cholesterolu, trójglicerydów jest takzę nadmierna poadaż w diecie i nadmierne spożycie alkoholu.
Etapy postępowania leczniczego obejmują oprócz usuwania przyczyn wtórnych stosuje się odpowiednią dietę niskotłuszczową i odpowiednie uzupełnienie kalorii.
Niestabilne, wysokie poziomy lipidów zależą od chorób naczyniowych, np. choroby wieńcowej, palenia tytoniu, przebytych zawałów serca lub udaru mózgu i w związku z tym niejednokrotnie rezygnuje się z terapii dietą a od razu stosuje się popstępowanie farmakologiczne. Należy jednak podkreślić iż utrzymanie odpowioedniej diwty jest niezbędnym warunkiem skuteczności jakichkolwiek leków. Postępowanie farmakologiczne obejmuje stosowanie statyn, fibratów, żywic jonowymiennych, kwasu nikotynowego i pochodnych oraz olei rybnych.
Stężenie cholesterolu w surowicy zależy od podaży w diecie ilości spożywanego błonnika oraz rodzaju spożywanego tłuszczu. Z drugiej strony kaloryczność oraz alkohol rzutuje na stężenie trójglicerydów.
Podstawowym elementem diety jest ograniczenie spożycia nasyconych kwasów tłuszczowych, a więc ograniczenie smalcu, masła. Należy zwiększyć podaż błonnika do 30-40g dziennie, w tym ok. 9-10g błonnika rozpuszczalnego w postaci płatków owsianych lub pektyn. Oznacza to spożywanie dziennie ok. 0,5-1kg warzyw i owoców dodatkowo szklanka płatków owsianych lub ryżu.
Dzienna podaż cholesterolu powinna być ograniczona do 200-300mg wiąże się to z ograniczeniem spożycia tłustego mięsa i pełnego mleka a takzę podrobów i żółtek jaj.
Alkohol podnosi stężenie trójglicerudów ale podnosi również frakcję ochronną lipoprotein HDL. Alkohol nie wywiera wpływu na frakcję LDL. Za działanie przeciwmiażdżycowe alkoholu odpowiadają flawonoidy zawarte w czerwonym winie i wit. B6 zawarta w piwie. W diecie powinno dominować mięso ryb morskich zawierające mało NKT nasyconych kwasów tłuszczowych, a dużo wielonienasyconych kwasów tłuszczowych typu Omega3. Zaleca się również wzbogacenie diety w nasiona roślin strączkowych. Do przyrządzania produktów żywnościowych powinno używać się oliwy z oliwek i oleju rzepakowego. Oleje takie jak słonecznikowy, sojowy i kukurydziany lepiej jest spożywać bez obróbki cieplnej.
Najkorzystniejszą dietą w terapii zaburzeń gospodarki lipidowej jest dieta śródziemnomorska. Dzięki niej zmniejsza zapadalność na nowotwory, zmniejsza się częstość zawałów