Historia górnictwa - zagadnienia

1. Czym różniło się żelazo „kamień niebiański” od zwykłego żelaza.
Niklem.
2.
Gdzie znajdował się największy „historyczny” ośrodek metalurgii żelaza na ziemiach polskich. Staropolski Okręg Przemysłowy koło Kielc.
3.
Jakich kopalń tyczyła się Ordynacja Kazimierzowska. Ordynacja Kazimierzowska, stanowiąca królewski akt administracyjny wydany na podstawie uchwały Rady Królewskiej, złączyła odrębne dotąd jednostki gospodarcze o charakterze przedsiębiorstw państwowych, tj. żupę w Bochni i żupę w Wieliczce w jednostkę gospodarczą pod nazwą Żupy Krakowskie.
4.
Jakie były obowiązki Żupnika w kopalni soli w Wieliczce
Żupnik Krakowski odpowiedzialny był za ekonomiczną stronę działalności żupy (kopalni soli). Król w zamian za określony dochód oddawał żupę w dzierżawę, a Żupnik rozliczał się przed królem raz w roku. Do jego obowiązków należało również sprawowanie nadzoru nad sprzedażą soli, wydawania soli w „suche dni” osobom uprawnionym oraz kontrolowanie wydatków poniesionych przez żupę. Mieli oni również prawo wydawania zezwolenia na wydobywanie soli przez osoby prywatnym, które zatrudnionymi parobkami (otrokami) sól wydobywali na własny stół.
W zakresie obowiązków żupnika było także utrzymanie urzędników oraz służebników żupnych, zapewnienie łaźni i kuchni dla słabych, chorych i ubogich górników. Utrzymywanie w żupie szpitala i opłacanie cyrulika w nim zatrudnionego.
5.
Kto i kiedy wydał najstarszą ustawę górniczą w Polsce. Podaj jej nazwę. Ordunek gorny albo Ustawa Górnicza dla Górnego Śląska z 1528 roku. Wydali ją Jan II książę opolski, Jerzy Hohenzollern oraz Piotr Wroch- Tarnowski.
6.
Najstarsze ośrodki górnictwa rud żelaza w rejonie basenu Morza Śródziemnego
Góry Libanu, Hiszpania, Francja

7. Narysuj i opisz godło górnicze (Kto był autorem projektu godła)

Godło górnicze – godło złożone z dwóch skrzyżowanych młotków, z których jeden, (lewy od strony patrzącego), zwany perlikiem, jest łukowato zaokrąglony i nie ma wystającego górnego końca trzonka, drugi młotek, zwany żelazkiem jest skierowany zaostrzonym końcem ku dołowi oraz ma wystający koniec trzonka, perlik leży na żelazku. Autorem godła górniczego był dr inż. Stanisław Majewski w 1922 roku

8. Narysuj i opisz insygnia Generalnego Dyrektora Górniczego I stopnia.

Borty generalskie o szerokości 20mm haftowane złotą nicią. I stopień ma naszyte trzy rozetki, jedna od drugiej w odległości 2cm. Czako zaopatrzone z przodu w godło górnicze haftowane złotą nicią, z lewej strony pióropusz z zielonymi piórami.

9. Narysuj i opisz insygnia Dyrektora Górniczego I stopnia.

Borty ząbkowane o szerokości 10mm oraz po dwa paski o szerokości po 3 mm, haftowane złotą nicią i oddalone od siebie o 3mm. I stopień ma naszyte trzy rozetki, jedna od drugiej w odległości 2cm. Czako zaopatrzone z przodu w godło górnicze haftowane złotą nicią, z lewej strony pióropusz z białymi piórami.

10. Narysuj i opisz insygnia Inżyniera Górniczego III stopnia.

Borty ząbkowane o szerokości 10mm oraz po jednym pasku o szerokości 3mm, haftowane złotą nicią i oddalone od siebie o 3mm. III stopień ma naszytą jedną rozetkę na środku dystynkcji. Czako zaopatrzone z przodu w godło górnicze haftowane złotą nicią, z lewej strony pióropusz z białymi piórami.

11. Narysuj insygnia Technika Górniczego II stopnia.

Borty ząbkowane o szerokości 10mm haftowane złotą nicią. II stopień ma naszyte dwie rozetki, jedna od drugiej w odległości 2cm. Czako zaopatrzone z przodu w godło górnicze haftowane złotą nicią, z lewej strony pióropusz z białymi piórami.

12. Narysuj i opisz insygnia Górnika II stopnia.

Borty o szerokości 10mm haftowane złotą nicią. II stopień ma naszyte dwie rozetki, jedna od drugiej w odległości 2cm. Czako zaopatrzone z przodu w godło górnicze haftowane złotą nicią, z lewej strony pióropusz z czarnymi piórami.

13. Narysuj i opisz sposób działania lampy bezpieczeństwa (Davego)

Lampa z podwójna siatką metalową osłaniającą płomień. Chroniło to przed wybuchem mieszaniny metanu i powietrza w kopalniach. Bardzo drobna metalowa siatka miała za zadanie ochłodzenie płomienia i uniemożliwienie wydostania się go na zewnątrz. Wewnętrzna część lampy wyposażona była w tzw. bycze oko, czyli soczewkę skupiającą w promień zasłonięte siatką światło.

14. Opisz cykl technologiczny wydobycia i przeróbki krzemienia pasiastego na przykładzie kopalni w Krzemionkach Opatowskich

Eksploatacji nie prowadzono zimą. Złoża udostępniono szybami walcowatymi w glinie zwięzłej, lejkowatymi w sypkiej a w skałach litych ich kształt zbliżał się do wielościanu. Głębokość szybów wynosiła 4-10m. U wylotów z każdego szybu znajdowały się usypiska skały płonnej. Każdy szyb służył do eksploatacji pewnej otaczającej go części złoża. Szyb razem z rozchodzącymi się od niego wyrobiskami tworzyły podstawową jednostkę eksploatacyjną. Wyrobiska korytarzowe miały długość do 30m i wysokość ok. 0,85m. Spotykano również komory. Sieć wyrobisk była zabezpieczona pozostawionymi filarami naturalnymi lub też ręcznie ułożonymi ze skały płonnej. Taką samą podsadzką suchą wypełniano wyrobiska już nieużywane. Do eksploatacji używano kamiennych kilofów, młotków, motyk, klinów, czasem narzędzia te wykonane były z rogów zwierząt. Przy urabianiu skał wykorzystywano naturalne szczeliny rozluzowując bloki o naturalnej podzielności, a następnie je wyłamując. Przewietrzanie zabezpieczała rozległa sieć połączonych ze sobą wyrobisk. Do oświetlenia wyrobisk używano łuczywa z pojedynczych gałęzi smolnych lub łączonych we wiązki drobnych szczap. W jednym szybie pracowało 5-6 ludzi. Dwóch urabiało na dole, jeden transportował, jeden obrabiał wstępnie materiał na powierzchni i jeden dostarczał żywność i wodę.

Narysuj schematycznie jak rozpowszechniało się żelazo w Europie i Środkowej Azji
nie znalazłem odpowiedzi
15. Opisz i narysuj systemy eksploatacji stosowane w kopalni krzemienia pasiastego
Kopalnie jamowe były prostymi nieskomplikowanymi dołami o średnicy kilku metrów głębokości do 2 m. Kopalnie niszowe miały z kolei głębokość od 2,5 - ok. 4 m i charakteryzowały się tym, iż przy dnie szybów we wszystkich kierunkach wykopywano w zwietrzelinie niewielkie, maksimum 1 m wysokości i do 2,5 m dł. nisze, zwiększające przestrzeń eksploracji ławicy krzemienionośne
16. Opisz legendę o św. Kindze
Według legendy, gdy polski książę krakowsko-sandomierski Bolesław poprosił o rękę węgierskiej królewny Kingi, ta zwróciła się do swego ojca, aby w wianie nie dawano jej złota i kosztowności, gdyż niosą za sobą pot i łzy ludzkie. Nie chciała też roju służby, bo ta jest znamieniem pychy. Życzyła sobie tylko jednego skarbu – soli, którą chciała dać swej przyszłej ojczyźnie. Król Węgier podarował jej więc najbogatszą kopalnię Siedmiogrodu w Marmarosz (Prajd). Kinga biorąc ją w posiadanie, wrzuciła do szybu swój zaręczynowy pierścień, zaś w drodze do kraju swego męża zabrała ze sobą doświadczonych górników węgierskich. W Polsce kazała im szukać soli. Gdy ją wreszcie znaleźli (w Bochni i Wieliczce) to jak pisze Ksiądz Piotr Skarga, "w pierwszym bałwanie (bryle) soli, który wykopano, pierścień się on jej znalazł, który ujrzawszy Kunegunda i poznawszy, dziękowała Panu Bogu, który dziwy czyni tym, którzy Go miłują". Kinga jest rozpamiętywana do dziś w polskich bajkach i książkach.
Opisz legendę odkrycia rudy srebra w górach Harzu
Wedle legendy, nazwa góry pochodzi od imienia rycerza Ramma, towarzysza Karola Wielkiego. W czasie jednego z polowań Ramm uwiązał swojego konia do drzewa, udając się dalej za zwierzem pieszo. Niecierpliwiący się rumak grzebał kopytem w ziemi, aż odkrył pokłady rudy.
Opisz metody przewietrzania kopalń na przestrzeni dziejów górnictwa
Okres neolityczny - rozpalano ogniska w przodku
wyrobiska. Prąd powietrza wywołany płomieniem,
zasysał świeże powietrze do kopalni, a gorące dymy
wypychał na zewnątrz.(wykorzystywanie ognia do
wymuszonej wymiany powietrza)
Starozytna Grecja - kopalnia posiadała oddzielny
wlot, którym powietrze wpływało do kopalni i wylot,
którym powracało na powierzchnię.
Imperium rzymskie - Do wentylacji kopalni
wykorzystywani byli niewolnicy, którzy przy użyciu
wielkich liści palm, wachlując,
wdmuchiwali powietrze do kopalni.
XVI wiek - maszyna powietrzna
okres od XVII do XIX - zaczęto tak jak w
prehistorycznych kopalniach rozpalac ogniska. Płomień
nagrzewał powietrze, które unosiło
się do góry. Natomiast zimne powietrze atmosferyczne
opadało na dół.Taki sposób przewietrzania
wykorzystywano w kopalniach z jednym szybem, tzw.
dzwonach, ale także w tych o bardziej skomplikowanej
budowie.
lata 20. XXw. proste sieci wentylacyjne
lata 30. XXw. wentylatory osiowe
lata 80 XXw. oprogramowanie wentylacyjne; systemy
obliczeniowo-graficzne wspomagające obliczanie i
projektowanie sieci wentylacyjnych
Opisz najstarszą kopalnię krzemienia pasiastego w Polsce
Zespół kopalń krzemienia pasiastego Krzemionkach Opatowskich. Miejsce wydobycia krzemienia zostało odkryte przez geologa Jana Samsonowicza. Pole eksploatacyjne w krzemionkach ma powierzchnię ok. 80 ha, o szerokości 20-220m i długości 4,5 km. Na swoim obszarze skupia ponad 4000 kopalń których głębokość wynosi 9m
Opisz najstarszą polską ustawę górniczą dla żup rudnych.
7. Opisz najstarszą w Polsce kopalnię krzemienia pasiastego.
To samo co w 5

Opisz proces wydobycia i przeróbki krzemienia
Wydobycie krzemienia odbywało się poprzez wykopywanie głębokich dołów (tzw. kopalnie jamowe) lub poprzez wcinanie się w stromy stok wzniesienia i wydobywanie z niego brył surowca. Jego pierwsza obróbka miała miejsce w tak zwanych pracowniach przywyrobiskowych, natomiast do dalszej obróbki surowiec wędrował w okolice rzeki Krzemianki, gdzie często były zakładane obozowiska górnicze. Tam też odbywał się ostateczny proces wykańczania półproduktów z krzemienia.

Opisz sposoby eksploatacji stosowane w kopalni krzemienia w Krzemionkach.
Krzemień wydobywano czterema sposobami:
- płytkie jamy (2 m głębokości i ok. 4–5 m szerokości),
- kopalnie niszowe (ok. 4,5 m głębokości),
- komorowo-filarowe,
- kopalnie komorowe (głębokość ok. 8–9 m i pow. ok. 400 m2).

Opisz sposób ogniowy kruszenia skały. Do kiedy i w kopalniach jakich kopalin był stosowany.
Stosowany był w górnictwie antycznym i archaicznym. Urabianie metodą ogniową polegało na rozpaleniu ognia i ogrzewaniu skał a potem ich nagłym chłodzeniu co powodowało kruszenie skały bo nie jest odporna na gwałtowne zmiany temperatury

Opisz sposób otrzymywania żelaza w dymarkach. Gdzie znajdował się największy „historyczny” ośrodek metalurgii żelaza na ziemiach polskich?
Na dno dymarki wrzucano węgiel drzewny, na nim układano rudę żelaza.
Specjalne kanały doprowadzały powietrze do dolnej części pieca, co umożliwiało palenie się węgla drzewnego. W celu otrzymania wyższej temperatury powietrze było wdmuchiwane za pomocą miechów skórzanych, wprawianych w ruch ręcznie lub przez koło wodne. W ten dość prosty sposób uzyskiwano temperaturę 1350 ° C, która wystarczała do wytopu żelaza.
Jednorazowo wytapiano kilkadziesiąt kilogramów żelaza i trwało to około 20 godzin. Ze względu na konstrukcję, tylko jeden raz w danym piecu można było wytopić metal. Do powtórnego użycia już się nie nadawał.
Po zakończeniu procesu część nadziemna była niszczona, część zagłębioną wraz z żużlem pozostawiano, wyjmując jedynie to, co w procesie wytopu najważniejsze, czyli tzw. "łupkę". Był to zlepek metalu, żużla i węgla drzewnego. Dopiero przez wielokrotne jej prażenie i przekuwanie uzyskiwano kawałek żelaza zdatny do wyrobu narzędzi.
Największy ośrodek metalurgiczny – Góry Świętokrzyskie, Mazowsze.

Opisz żywot św.Barbary – patronki górnictwa.
Święta Barbara - Według legendy ta nieprzeciętnej urody dziewczyna, żyjąca na przełomie III i IV wieku, została przez swego ojca - Dioskura, władcę krainy Nikodemia, ścięta mieczem za przejście na chrześcijaństwo. W czasie tej okrutnej egzekucji piorun zabił jej ojca. Jak głosi legenda dlatego właśnie święta Barbara jest patronką ludzi "narażonych na wybuchy": artylerzystów, górników, pracowników prochowni. Górnicy przyjęli Ją za patronkę także dlatego, że podczas jednej z ucieczek przed prześladowaniami schroniła się wśród skalników. Patronat św. Barbary przyjęli górnicy prawie na całym świecie, a jej kult do Polski przybył w średniowieczu z terenów dzisiejszych Czech. Dla wszystkich zatrudnionych w górnictwie 4 grudnia jest dniem wolnym od pracy i poświęconym wypoczynkowi po całorocznym trudzie. Wtedy też odbywa się wiele związanych z tradycją uroczystości, zwanych Barbórką.
W Polsce Święta Barbara kojarzona jest przede wszystkim z górnictwem. Jej obrazy lub figury znajdują się nie tylko w kopalnianych cechowniach, ale i w górniczych domach i kościołach.

Opisz zwyczaj ‘’skoku przez skórę’’.
Skok przez skórę to obrzęd przyjmowania adeptów (lisów) do stanu górniczego. Odbywał się on w gospodzie na szychcie piwnej. Adepci doprowadzani byli w śpiewnym korowodzie przez lis-majora przed oblicze starych kopaczów (starych strzech). Po egzaminie kandydat wykonywał skok przez skórę, po czym następowało pasowanie na górnika. Do stołu biesiadnego doprowadzał go ojciec piwny.
Skóra górnicza, zwana również łatą, była najważniejszym akcentem zawodowym, atrybutem wyposażenia górniczego. Skórę podkładał sobie górnik pod kolana, gdy musiał pracować w pozycji klęczącej; okrywał się nią, gdy ze stropu lała się woda; siedział na niej przy posiłku; również na niej dokonywana była wypłata. „Skóra” stała się symbolem przyjęcia do stanu górniczego.
Mianowanie na górnika było zawsze aktem uroczystym. Obecnie skok przez skórę jest kultywowany w ramach uroczystości Barbórkowych. Ceremonia odbywa się przeważnie podczas spotkań na Karczmach Piwnych. Uroczystość tę kończy odśpiewanie Górniczego Hymnu.

Ośrodki górnictwa kruszcowego na ziemiach polskich od XII wieku.Małopolska, Górny Śląsk, Dolny Śląsk, Góry Świętokrzyskie, Jelenia Góra, Legnica, Złotoryje, Lwów Śląski, Boguszów, Złoty Stok

8/9. Opisz tradycję karczm piwnych od Odrodzenia po dzień dzisiejszy. Z jakiego ośrodka akademickiego ten zwyczaj przeszedł do Polski?
Karczma piwna. Uczestnicy zasiadają przy dwóch długich stołach, starsi (stare strzechy) oraz młodsi (młode strzechy), dzielą się na tzw. tablice lewą i prawą, współzawodniczą ze sobą na punkty, władzę nad tablicami sprawują tzw. Kontrapunkty powoływani przez Wysokie Prezydium w sprawach piwnych i nie tylko piwnych, nigdy nieomylne. Karczma oficjalnie rozpoczyna się odśpiewaniem hymnu górniczego. Podczas biesiady śpiewane są pieśni i piosenki górnicze, opowiada się dowcipy, zasłużonych nagradza się szpadami górniczymi, darowywane są również prezenty nawiązujące w jakiś sposób do śmiesznych wydarzeń mających miejsce od ostatniej biesiady.
Rys historyczny: Gwarkowie, czyli udziałowcy(właściciele kopalń), spotykali się raz do roku "co by rozrachunku rocznego dokonać". Ze względu na różną ilość udziałów i ważności zasiadali w różnych ławach zwanych tablicami ( na tych tablicach dokonywano prawdopodobnie rozrachunku ), tworząc starą i młodą strzechę górniczą.Ponieważ jedynymi większymi izbami, gdzie mogli się pomieścić, a przy okazji ugościć, były karczmy, wiec tam też na rozrachunku rocznym się spotykali. Z tego to właśnie faktu wywodzi się Spotkanie Gwarków, często Karczmą Piwną zwane, które przez prawdziwych górników kultywowane jest do dzisiaj na wieczną rzeczy pamiątkę. Przeszedł do polski z Akademi Górniczej w Leoben.

Ośrodki górnictwa złota w Polsce
Złoty Stok, Złotoryja, Lwówek Śląski, Bolesławiec, Głuchołazy
Przedstaw metody urabiania skał stosowane w górnictwie na przestrzeni dziejów.
Przedstaw proces wytopu rudy w dymarce
W dymarce (piec hutniczy) była bardzo duża temperatura ze względu na wdmuchiwane do niej powietrze (przez rurki).Poprzez redukcję tlenkowych rud żelaza za pomocą węgla drzewnego otrzymywano żelazo w postaci gąbczastej zawierającej żużel.
Przedstaw rozwój sposobów odwadniania kopalń na przestrzeni dziejów górnictwa
Czerpadła, czerpadła łańcuchowe, pionowe pompy odwadniające, śruby Archimedesa, kieraty konne, sztolnie odwadniające, pompy (spalinowe, elektryczne)
Przedstaw rozwój sposobów przewietrzania kopalń na przestrzeni dziejów.
Palenie ognisk dla wymuszenia ruchu powietrza, niewolnicy wachlujący liśćmi, maszyny wentylacyjne, piece wentylacyjne, kominy powierzchniowe, wentylatory osiowe
Przedstaw schemat organizacyjny Żupy Królewskiej
Żupnik – wybierany przez gwarków z pośród ich grona, sprawował
władzę sądowniczą, wydawał zezwolenia na prowadzenie
robót górniczych
Dwóch Zastępców Żupnika – wymierzali nadania w terenie,
wyznaczali lokalizację szybu gównego i szybów rząpiowych
Siedmiu ławników wybieranych spośród gwarków
Pisarz żupny – prowadził: rejestr wydanych zezwoleń na
prowadzenie robót górniczych oraz księgi sądu górniczego
Sprawy ekonomiczne
Olbornik - poborca dziesięcin, nabijał cechy na kruszec
vice-olbornik – zastępca olbornika
Pisarz olbory – prowadzenie ksiąg racunkowych
Dozór kopalniany
Oberman – nadzorował roboty górnicze i realizcji uchwał Laudum
Sztolmistrz – nadzorował drążenie sztolni i ich utrzymanie
Pisarz sztolny – prowadzenie ksiąg związanych z budową
i utrzymaniem sztolni
Pisarz gwarecki – prowadzenie ksiąg rachunkowych gwarków
sztolniowych i opolnych
Hutman (sztygar sztolniowy lub górny) – nadzorował pracę kopaczy,
terlarzy goniarzy, kieratowych etc.
Robotnicy w żupach kruszcowych
Kopacze:
dyngarze płaceni od łachtra
leszoftnicy – płaceni od kibla
szychtowi – płaceni za dniówkę
Terlarze (cieśle górniczy) – naprawa starych i wznoszenie nowych
obudów w komorach i chodnikach. Cembrowanie szybów, naprawa
kunsztów i kieratów
Ciągarze – transport urobku pod szyb

Ważnik – pilnował wagi i ważył wytopiony z rudy kruszec
Przedstaw sposoby transportu rudy w kopalniach w okresie odrodzenia
Przedstaw sposób odwadniania kopalń opisywane przez G. Agricol’ę
-kubełkowe (napędzan przez koło wodne albo depczących ludzi)
-Pompy tłokowe (pojedyncze o napędzie ręcznym)
-Zespoły pomp równoległych i kaskadowych
Scharakteryzuj postać Georgiusa Agricol’i

Żył na przełomie XV i XVI wieku; niemiecki lekarz i uczony : górnik, metalurg i mineralog; z zawodu lekarz, znany jako „ojciec geologii”. Początkowo był lekarzem i aptekarzem w Jachymowie, gdzie interesował się pracą mieszkańców (górnictwo, hutnictwo) – studiował zastosowanie metali w medycynie, napisał wiele ksiąg poświęconych górnictwu, hutnictwu i geologii. Po przenosinach do innego miasta (gdzie przez pewien moment był burmistrzem) poświęcił się pracy naukowej: zajmował się bezpieczeństwem pracy górników i ich zapadalnością na choroby zawodowe. Czasy, w których żył Agricola określa się mianem złotego wieku kunsztów.

Scharakteryzuj postać Karola Goduli i przedstaw jego wkład w rozwój przemysłowy Górnego Śląska

Śląski przedsiębiorca, pionier przemysłu górniczo- hutniczego na ziemiach polskich; żył na przełomie XVII i XIX wieku, urodzony w Makoszowach (dziś część Zabrza) ; był zarządcą majątku u jednego z hrabiów, później został jego ekonomem. Zaczął zarządzać hutą cynku "Karlhütte", w której później miał swoje udziały. Później wybudował kopalnię galmanu, a za zarobione pieniądze kupił majątki ziemskie ( Orzegów, Szombierki, Bobrek, Bujaków) . Nastpnie kupił jeszcze 2 kopalnie i 2 huty, a podczas kryzysu W latach 20. XIX wieku udało mu się jeszcze zwiększyć swój majątek. Po śmierci na jego majątek składało się: 19 kopalń galmanu, 40 kopalń węgla kamiennego, 3 huty cynku, 28 kuksów w hucie "Karol" oraz liczne ziemie.
Jest uważany za człowieka , który położył podwaliny pod cały górnośląski przemysł. Był doskonałym zarządcą, organizatorem, innowatorem , przedsiębiorcą i wizjonerem. Z wszystkich górnośląskich potentatów przemysłowych przyczynił się najbardziej do budowy potęgi technicznej i cywilizacyjnej Górnego Śląska, z której korzystały wiele lat po jego śmierci dwa kraje - Niemcy i Polska.

Scharakteryzuj postać Walentego Roździeńskiego.

Żył na przełomie XVI i XVII wieku, urodzony w dzisiejszych Katowicach; śląski hutnik, właściciel kuźni, zarządca hut, poeta epoki baroku; tworzył poematy, w których opisywał m. In. Życie i pracę śląskich górników i hutników, historię obróbki żelaza oraz stan górnictwa i hutnictwa. Pod koniec XVI w. przegrał sprawę sądową i został skazany na więzienie, którego ostatecznie udało się mu uniknąć. Później wyjechał do Rzeczypospolitej, a po powrocie na Śląsk prowadził kuźnię z bratem.

Scharakteryzuj rolę F. W. v. Redena w rozwoju przemysłowym Śląska

Był on dyrektorem Wyższego Urzędu Górniczego we Wrocławiu, a później ministrem w rządzie pruskim; zasłużony dla rozwoju przemysłu Górnego Śląska; na początku wprowadził innowacje technologiczne podpatrzone w Anglii i rozpoczęto wiele inwestycji przemysłowych na Śląsku. Jego zasługą było m.in. uruchomienie pompy parowej w kopalni rud ołowiu i srebra w Tarnowskich Górach oraz wybudowanie pierwszych pieców hutniczych na paliwo mineralne. Górny Śląsk zawdzięcza mu ożywienie gospodarcze spowodowane rozwojem przemysłu. Z jego inicjatywy wybudowano wiele kopalni i hut oraz odlewnię żelaza w Gliwicach. Podróżował po Polsce, w wyniku czego powastał cenny dla historyków gospodarki raport o Rzeczypospolitej



Scharakteryzuj rolę rodu Donesmarków w rozwoju przemysłowym Górnego Śląska

Była to rodzina niemieckich magnatów i przemysłowców. Zakładali oni przedsiębiorstwa górniczo - hutnicze na terenie Górnego Śląska np. w 1718 r. zbudowano wielki piec w Halembie, jeden z pierwszych na Śląsku. Posiadali huty ołowiu i srebra , wiele kopalni. W 1850 przedsiębiorstwa Donnersmarcków dostarczały 23% surówki i 15% żelaza sztabowego wytwarzanego na całym Górnym Śląsku. W 1870 r. wielkość zatrudnienia w ich zakładach wynosiła 7,7 tys. Robotników. Jednak w 1928 r. sprzedali prawie wszystkie swoje zakłady.

Scharakteryzuj życie osady górniczej w XVI wieku (Agricola, Ordunek Gorny)

Polacy oczyszczali rudy ołowiu, którą po odkopaniu wywozili nad potok i spuszczali do rowu. Tam ruda oczyszczała się w wodzie, i osadza się błyszcz, który suszy się i przesiewa. Na takiej zasadzie działała płuczka (?????????? – nie wiem skąd to wziąć )

Skąd wywodzi się tradycja karczm piwnych

Tradycja ta wywodzi się ze średniowiecza. Gwarkowie byli to udziałowcy kopalni (posiadacze kuksów – udziałów). Spotykali się oni raz do roku, by dokonać rozrachunku rocznego, a jedynym miejscem , gdzie mogli się oni wszyscy pomieścić były karczmy. Tradycja ta pochodzi (chyba!! ) z Austrii.

Sposoby oświetlenia wyrobisk górniczych na przestrzeni dziejów górnictwa

Ogień, Kaganek, Łuczywo, Lampy z zamkniętym płomieniem, Lampy naftowe, Lampy elektryczne

Systemy eksploatacji rud cynkowo ołowianych w kopalni Laurion w Grecji

System schodowo spągowy.
System schodowo stropowy.