Program profilaktyczny

Agresja w Twoim otoczeniu-jak sobie z nią radzić


Działania profilaktyczno-wychowcze

„Złość to nie wszystko”

I. Faza wstępnej identyfikacji

Obecnie obserwuje się wśród uczniów wzrost zachowań agresywnych. Współczesna młodzież nie potrafi wyrażać uczuć negatywnych. Coraz częściej słyszymy o przyjmowaniu przez młodych ludzi postaw wrogich, agresywnych wobec swojego otoczenia.
Na pomnażanie się tych negatywnych zachowań mają wpływ zarówno media, środowisko w którym się wychowują oraz łatwa dostępność do alkoholu i innych środków odurzających.
Jednak zachowania negatywne ukazują nam dorosłym brak zaspokojenia najważniejszych potrzeb psychicznych (miłości, akceptacji, uznania, bezpieczeństwa, przynależności),próby jaką podejmują młodzi ludzie w realizacji ważnych zadań rozwojowych (np. określeniu własnej tożsamości) oraz problemu w radzeniu sobie z przeżywanymi trudnościami życiowymi .

Werbalizacja problemu

Zachowania agresywne

Teoretyczna perspektywa problemu

definicja agresji:
„Agresja jest to każda formy zachowania, której celem jest wyrządzanie szkody lub spowodowanie obrażeń innej żywej istocie , motywowanej do uniknięcia takiego potraktowania”.
Pierwotnym motywem agresywnego zachowania może być albo chęć wyrządzania szkody drugiej osobie jako ekspresja uczuć negatywnych., jak w przypadku agresji wrogiej, albo zamiar osiągnięcia określonego celu za pomocą aktu agresji, jak w przypadku agresji instrumentalnej. Te dwa typy motywacji do zachowania agresywnego mogą wprawdzie często współistnieć. Dodatkowa cecha, którą można wziąć pod uwagę definiując agresję, jest związana z oceną normatywną omawianego zachowania.
Z zachowaniem agresywnym wiążą się też dwa pojęcia takie jak przymus i przemoc.
(Tedeschi) definiuje przymus jako „działanie podjęte z intencją wyrządzenia szkody drugiej osobie lub wymuszenia jej posłuszeństwa”.
Działanie przymuszające może przybrać formę gróźb, kar lub przemocy fizycznej.
W przeciwieństwie do przymusu, który jest pojęciem szerszym od agresji, termin przemoc oznacza podtyp agresji obejmujący skrajne formy agresji fizycznej, „sile oddziaływanie na osobę lub własność w celu zniszczenia, ukarania, kontroli”.
Archer i Browne proponują, żeby zdefiniować przemoc jako „szkodliwe fizyczne napaści ,które nie są w żaden sposób społecznie uprawnione”.



II. Diagnoza zachowań agresywnych
Identyfikacja populacji badawczej
Media w ostatnich miesiącach nagłaśniają zjawisko agresji i przemocy między uczniami, dlatego skłania nas to do przeprowadzenia badań, które pozwolą nam zlokalizować gdzie są korzenie tego problemu.
Badania zostały przeprowadzone na terenie Licem Ogólnokształcącego
Badaniem objęci zostali wszyscy uczniowie obecni na zajęciach lekcyjnych
Dobór metod badawczych
W ankiecie zostały zawarte pytania, których analiza odpowiedzi umożliwia nam zrozumienie problemu agresji wśród młodzieży szkolnej.
Pytania ankietowe zostały podzielone na następujące grupy:
1. Pytania dotyczące środowiska, z którego pochodzi uczeń:
· Uwzględnienie wieku ucznia, z jakiego rejony miasta pochodzi, dotyczące sytuacji rodzinnej ucznia
2. Grupa pytań dotyczących subiektywnej oceny środowiska, w którym uczeń się znajduje:
· Pytania umożliwiające ocenę atmosfery panującej w domu rodzinnym.
· Pytania umożliwiające ocenę atmosfery w szkole, czy uczeń czuje się bezpiecznie w szkole, czy lubi do niej uczęszczać, czy ma przyjaciół, czy ma wrogów, czy swobodnie może poruszać się na terenie szkoły, czy unika pewnych miejsc w szkole-jeśli tak to dlaczego
· Pytania oceniające świadomość uczniów w zakresie agresji i przemocy, czy uczeń rozróżnia agresję słowną i fizyczną, czy stosuje którąś z nich czy jest wobec niego stosowana, czy agresja jest sposobem na rozładowanie emocji
· Pytania dotyczące samooceny ucznia
· Pytania mające na cel uzyskanie informacji czy uczeń ma zaufanie do pracowników szkoły, czy ma osobę do której może zwrócić się z problemem
· Pytania oceniające poziom aktywności ucznia, jego zainteresowania i sposób na spędzane wolnego czasu
Realizacja procedury badawczej
Badania zostały przeprowadzone w miesiącu grudniu 2006 roku.
Etapy badania:
· Spotkanie z dyrektorem szkoły, pedagogiem i wychowawcą poszczególnych klas objętych badaniem
· Przeprowadzenie ankiet skierowane było do uczniów w każdej klasie trwało około 20-25 minut. Obejmowało wprowadzenia omawiającego treść ankiety ze szczególnym naciskiem na zapewnienie anonimowości oraz reszta czasu przeznaczona została na wypełnienie ankiety wraz z wyjaśnieniami i wskazówkami.
· Wypełnianie na lekcjach
Analiza wyników badania:
Przeprowadzona ankieta i jej analiza pozwoliła uzyskać następujące informacje na temat przemocy na terenie szkoły:
1. informacje na temat wpływu środowiska rodzinnego i sytuacji rodzinnej ucznia na zachowania agresywne
2. uzyskanie informacji na temat stopnia obecności zachowań agresywnych na terenie szkoły
3. otrzymanie obrazu bezpieczeństwa uczniów i poczucia zaufania oraz postawy ich wobec szkoły, nauczycieli i rówieśników
4. uzyskanie informacji na temat stosunku samych uczniów do zjawiska przemocy i agresji
5. Informacje na temat poziomu empatii i pozytywnego stosunku uczniów wobec siebie nawzajem

Objawy zachowań umożliwiające identyfikację uczniów-ofiar:
· zamykanie się w sobie
· smutek, przygnębienie
· zaległości w nauce
· osamotnienie
· zmienność nastrojów
· unikanie zajęć szkolnych
· izolacja
Objawy zachowań umożliwiające identyfikację uczniów- sprawców:
· silna potrzeba dominacji
· trudności w podporządkowaniu się normom
· impulsywność
· buntowniczość
· słaba empatia wobec słabszych


Wpływ środowiska
Np
Tabela I: Przedstawia ocenę atmosfery panującej w domu rodzinnym uczniów. Mały udział jest odpowiedzi „raczej zła” i „zła” wskazuje zaś na zadawalającą ocenę domowej atmosfery. To pozytywny wynik. Uczniowie w tym wieku, a zwłaszcza chłopcy w okazują duży krytycyzm do domu rodzinnego. Ta ilość pozytywnej odpowiedzi wskazuje na coś odmiennego.
Porównując odpowiedzi na pytania, młodzież ma pozytywne nastawienie do środowiska w którym żyje. Znaczna większość ankietowanych ocenia atmosferę panującą w szkole jako „raczej dobrą”.

Celem programu jest przede wszystkim uświadomienie i zrozumienie destruktywnych skutków stosowania agresji wobec drugiego człowieka.

1. Wyczulenie uczniów na zachowani agresywne

2. Pomoc młodzieży w radzeniu sobie w sytuacjach trudny


3. Uświadomienie uczniom jak agresja wpływa na nasze życie i jakie są jej skutki dla nas samych


Cele ćwiczeń przeprowadzanych na zajęciach wychowawczych:

· utrwalenie zasad i norm obowiązujących w życiu każdego człowieka,


· doskonalenie umiejętności rozpoznawania symptomów zachowań agresywnych,


· zapoznanie z powodami zachowań agresywnych,


· przybliżenie negatywnych konsekwencji zachowań agresywnych,


· wypracowanie mapy zachowań agresywnych charakterystycznych dla klasy,
· doskonalenie umiejętności rozpoznawania emocji towarzyszących zachowaniom wzbudzającym agresję


· doskonalenie integracji klasowej.

Zarówno do wykrycia poziomu agresji obecnej wśród młodzieży szkolnej, jak również zbudowanie sytemu pomocy muszą być podejmowane działania wielokierunkowe. Program zawiera przede wszystkim sesję przeszkalającą, przeznaczoną dla grona pedagogicznego, które będzie współpracowało z młodzieżą. Zarówno ich wiedza jak i wsparcie oraz zrozumienie sytuacji w jakiej znajdują się często uczniowie będzie pomocna.

· Trening umiejętności personalnych dla nauczycieli. Warsztaty mają wspomóc nauczycieli w nawiązywaniu kontaktów z uczniami, poprawić kontakty interpersonalne z uczniami. Musi być to na zasadzie wglądu w samego siebie w sytuacjach trudnych a w szczególności w kontaktach z uczniami agresywnymi.
· Trening interpersonalny dla uczniów.


Przebieg ćwiczeń:

·tu ćwiczenia


Określenie sposobu realizacji programu:

Realizacja programu rozwija wśród uczniów jak i nauczycieli umiejętności radzenia sobie z własną agresją i agresją innych. Uczy również rozpoznawać zachowania agresywne oraz przeciwdziałać nim.
Program zostanie wprowadzony w miesiącu styczniu 2007 roku.


Bibliografia
Psychpatia-Pospiszyl
Psychopatologia-GWP