Prawo administracyjne
Prawo administracyjne – jest ono gałęzią prawa obejmującą normy regulujące stosunki powstające w toku wykonawczej i zarządzającej (organizującej) działalności organów administracji państwowej. Prawo administracyjne obejmuje normy określające organizacje administracji i wzajemne zależności organów administracji a także normy regulujące proces wykonywania przez organy państwowe funkcji administrowania.
Do zakresu funkcji administrowania zalicza się tradycyjnie funkcje zarządzania, której składnikami są: programowanie, planowanie, organizowanie, koordynowanie i kontrolowanie.
Administracja – termin ten używany jest zwykle wymiennie z terminem zarządzanie i oznacza realizowanie funkcji o charakterze wykonawczym.
Stosunek administracyjno prawny – stosunek społeczny uregulowany przepisami prawa administracyjnego. Stosunek ten charakteryzują niżej wymienione cechy, które decydują o jego odrębności:
A) jedną ze stron stosunku administracyjno-prawnego jest zawsze organ administracji państwowej wyposażony w kompetencje władcze. Drugą stroną jest obywatel, przedsiębiorstwo lub inny organ administracji państwowej.
B) spory powstające na tle stosunku administracyjno-prawnego są wyłączone spod kompetencji sądów. Jedną drogą dochodzenia praw z tych stosunków jest odwołanie się do organu administracji państwowej stopnia wyższego.
C) Przedmiotem stosunku administracyjno-prawnego są jedynie sprawy należące do kompetencji organów administracji państwowej
D) Stosunki administracyjno-prawne powstają z mocy aktów prawnych, aktów administracyjnych, z mocy samego prawa oraz z roszczenia o określone zachowanie się.
Formy działalności administracji są: wydawani decyzji administracyjnych w wypadkach określonych ustawami, stosowanie norm prawnych, prowadzenie akt, kartotek itp.
Rodzaje prawnych form działania administracji:
A) akt normatywny- władcze rozstrzygnięcie organu administracji państwowej zawierające normy postępowania skierowane do generalnie określonego adresata abstrakcyjnie określonej sprawy.
B) akt administracyjny- oparte na przepisach prawa administracyjnego władcze oświadczenie woli organu administracji państwowej określające sytuacje prawną konkretnie wskazanego adresata indywidualnie oznaczonej sprawy.
Rodzaje aktów administracyjnych:
-akty wew. i zew.
-akty deklaratywny i konstytutywne
-akty zależne od woli adresata i niezależne od woli adresata
-akty wywołujące skutki cywilno-prawne i nie wywołujące skutków cywilno-prawnych
-akty regulujące sytuacje prawną osób i akty regulujące sytuacje prawną rzeczy
-akty wydawana na zasadzie uznania administracyjnego
Przez uznanie administracyjne rozumie się takie uregulowanie kompetencji organu administracji państwowej, że organ może rozstrzygnąć sprawę w różny sposób przy tym samym stanie faktycznym
C) ugoda administracyjna- pisemne porozumienie między stronami o sprzecznych interesach w toczącym się postępowaniu administracyjnymi zastępuje akt administracyjny kończący takie postępowanie
D) porozumienie administracyjne- jest dwustronną lub wielostronną czynnością prawną z zakresu prawa administracyjnego dokonywaną przez podmioty wykonujące, a dochodzące do skutku na podstawie zgodnych oświadczeń woli tych stron
E) społeczno-organizatorska działalność administracji
-działalność społeczno-organizacyjna
-czynności materialno-techniczne
Organami administracji państwowej są organy, które realizują zadania państwa w sferze działalności administracyjnej. Wśród organów państwa niemal wszystkie zajmować się muszą w większym lub mniejszym stopniu działalnością administracyjną. Dla organów administracji jest jednak charakterystyczne, że realizowanie funkcji wykonawczo-zarządzających w formach administracji stanowi wyłączne lub główne ich zadanie.
Klasyfikacja organów administracji państwowej:
-organy jednoosobowe- są np. minister, wojewoda i kolegialne- są organy, w których decyzje podejmowane są kolektywne zwykle większością głosów (Rada Ministrów).
-organy naczelne są np. wojewodowie i centralne-obejmują zasięgiem swego działania z reguły teren całego kraju.
-organy o właściwości ogólnej i szczególnej- przeprowadzany jest w zależności od tego czy działalność danego organu administracji dotyczyć może wszystkich dziedzin czy tylko pojedynczej dziedziny administracji. Organami o kompetencji ogólnej są np. rada ministrów wojewoda sferą ich działalności, bowiem objęte są wszystkie dziedziny administracji. Organem o kompetencji szczególnej jest natomiast minister, który działa i może podejmować decyzje tylko w określonej dziedzinie
-organy decydujące i pomocnicze-większość organów administracji państwowej uprawniona jest do rozstrzygania przez dany organ spraw wchodzących w zakres ich kompetencji (ministrowie). Są jednak organy, których zadaniem jest jedynie podejmowanie inicjatyw, formułowanie wniosków i wydawania opinii, na podstawie, których rozstrzygnięcia wydawane są przez organy decydujące.
Organy samorządu terytorialnego:
A) organami samorządu wojewódzkiego są:
-sejmik województwa
-zarząd
B) samorząd powiatowy:
-rada powiatu
-zarząd
C) władze gminy
-rada gminy
-zarząd
Przez postępowanie administracyjne rozumie się tryb, w jakim organy administracji państwowej rozpoznają indywidualne sprawy wymagające rozstrzygnięcia w drodze decyzji administracyjnej. W toku postępowania administracyjnego normy prawne zawarte w aktach normatywnych zostają zastosowane do konkretnej sytuacji w wyniku, czego wydana zostaje przez organ administracji określona decyzja.
Zakres postępowania administracyjnego:
A) zasady postępowania administracyjnego:
-praworządności
-pogłębienia zaufania do obywateli
-informowania stron o ich prawnych prawach i obowiązkach
-szybkości i wnikliwości postępowania
-pisemności
-dwuinstancyjności
-trwałości decyzji administracyjnych
-sądowy i kontroli decyzji administracyjnej
B) organy postępowania administracyjnego:
-określania właściwości rzeczowej i miejscowej organu
-strona postępowania administracyjnego
-terminy w postępowaniu administracyjnym:
· Terminy zwykłe (porządkowe), które ustalone są w celu sprawnego przebiegu postępowania i ułatwienia pracy organom administracji
· Terminy prekluzyjne są to takie terminy, których niedochowanie pociąga za sobą ujemne konsekwencje dla osób, które ich dotyczą
Postępowanie przed organami pierwszej instancji:
A)fazy postępowania
B)zawarcie ugody- ugoda w postępowaniu administracyjnym stanowi formę porozumienia między stronami w konkretnej sprawie będącej przedmiotem postępowania. Zwykle ugoda stron jest równoznaczna z definitywnym załatwienie sprawy.
C)wydanie decyzji administracyjnej
Postępowanie odwoławcze:
A) charakterystyka zwyczajnych środków odwoławczych:
-odwołanie na decyzję
-zażalenie na postanowienie
B) nadzwyczajne środki odwoławcze
-wniosek o stwierdzenie nieważności decyzji administracyjnej
Skargę na niezgodność decyzji administracyjnej z prawem mogą wnosić do NSA (Naczelny Sąd Administracyjny) strony, których decyzja dotyczy organizacja społeczna biorąca udział w postępowaniu oraz prokurator i rzecznik praw obywatelskich. Skarga taka musi być wniesiona w ciągu 30 dni od ogłoszenia lub doręczenia decyzji za pośrednictwem organu, który wydał decyzje w ostatniej instancji. Dłuższe terminy na wniesienie skargi przysługują prokuratorowi i rzecznikowi praw obywatelskich.
Postępowanie egzekucyjne nie ma na celu karania osoby nie wykonującej swych obowiązków a jedynie wymuszenie ich wykonania. Stosowanie środka egzekucyjnego staje się wiec niedopuszczalne, gdy egzekwowany obowiązek został wykonany lub stał się bezprzedmiotowy.
Zasady postępowania egzekucyjnego:
A)poszanowanie egzystencji
B)stosowania środków egzekucyjnych przewidzianych w ustawie
C)prowadzenia egzekucji eksofigo
D)stosowania przymusu w granicach ustawy
Przepisy o postępowaniu egzekucyjnym- określają tryb postępowania i rodzaje środków przymusowych, jakie mogą być stosowane przez organy administracji państwowej w celu doprowadzenia do wykonania przez zobowiązanych ich obowiązków o charakterze pieniężnym (uiszczenia należności pieniężnych) lub niepieniężnym a także sposób zabezpieczenia wykonania tych obowiązków.
Środki egzekucyjne i ich charakterystyka:
A) środki egzekucyjne należności pieniężnych:
-egzekucja z pieniędzy
-egzekucja z wynagrodzenia za prace
-egzekucja z rachunków bankowych i wkładów oszczędnościowych
-egzekucja z innych wierzytelności pieniężnych i praw majątkowych
-egzekucja z ruchomości
B) środki egzekucyjne obowiązków o charakterze niepieniężnym
-grzywna w celu przymuszenia
-wykonanie zastępcze
-odebranie rzeczy ruchomej
-odebranie nieruchomości oraz opróżnienie lokali i innych pomieszczeń
-przymus bezpośredni