Polityka społeczna

1.CZŁOWIEK W ŚWIECIE POLITYKI
Życie ludzi w różnym stopniu związane jest z polityką
Czynniki które determinują nasz stosunek do polityki społecznej tzw. determinanty:
czynnik systemowy
czynnik historyczny
czynnik społeczny
czynnik indywidualny
CZYNNIK SYSTEMOWY-typ reżimu politycznego; dwa rozwiązania, skrajności- państwo demokratyczne i państwo totalitarne. W państwie demokratycznym stawia się na aktywność obywatela, jednostka ma możliwość wpływania na rzeczywistość społeczną; państwo totalitarne-wpływ jednostki na politykę żaden, jednostka ma być bierna politycznie lub jeżeli jest aktywna to ma wyłącznie wspierać ekipę rządzącą
CZYNNIK HISTORYCZNY- taki moment historyczny, który zdaża się w dziejach danego społeczeństwa, jakieś zdażenie historyczno-społeczne, zmiany ustrojowe, walki zbrojne, ważne wydażenia historyczne, konflikty, kryzysy polityczno-społeczne.
CZYNNIK SPOŁECZNY-czyli akceptowany społecznie system wartości, wartości indywidualistyczne-sukces indywidualny jednostki, społeczeństwa indywidualistyczne;
wartości kolektywne-życie rodzinne, spokój, przyjaźń
CZYNNIK INDYWIDUALNY-ludzie angażują się w politykę aby: zaspokoić swoją potrzebę wpływu, kierowania innymi; potrzeba władzy, osiągnięć, sukcesu; potrzeba afiliacji, budowania więzi, nawiązywania kontaktów międzyludzkich, przynależności do jakiejś grupy.
Znaczenie polityki dla jednostki zależy od jej miejsca w systemie społecznym (status społeczny, dochody, wykształcenie, zawód; im wyższy status społeczny tym wyższe zaangażowanie polityczne- tak powinno być!). Sprzyja naszemu zaangażowaniu: samoocena, ekstrawersja, nastawienie się na osiągnięcia sukces
MENTALNOŚĆ SPOŁECZNO-POLITYCZNA- każdy z nas ma system zasad oparty na założeniach normatywnych czyli przekonaniach o tym jak być powinno, którymi kierujemy ię przy przetważaniu informacji o życiu społecznym
MENTALNOŚĆ- ma różne wymiary, które można ująć na kontinuum:
I wymiar
indywidualizm- dla mnie istotna jest rola jaką dana osoba pełni, kompetencje tych osób w ich ocenianiu przeze mnie; pożądane cechy to; inteligencja, zaradność, rozsądek,pomysłowość, nowe znajomości, uczestnictwo w wielu środowiskach, szeroki zakres kontaktów, istotny jest polityczny aspekt władzy, współzawodnictwo bardziej cenione niż współpraca.
kolektywista- w ocenie innych zwraca uwagę na postawy jakie ta osoba reprezentuje, kategoria ?my? i ?oni?, cechy pożądane- tolerancja, troskliwość, uczynność, sympatyczność, ciągłość, głębokość, jakość relacji, zaangażowanie emocjonalne, ważny jest obywatelski aspekt władzy, kolektywista stawia na współpracę, na współdziałanie.
II wymiar
autokratyzm- przekonanie o konieczności podporządkowania się innym, jakimś autorytetom; hierarchiczny układ stosunków międzyludzkich, przekonanie o braku wpływu na swój los, brak kierowania nim, osoba skłonna do ademokratycznego zachowania politycznego
demokratyzm- wizja świata gdzie jesteśmy złączeni i tworzymy wspólnotę; potrzeba decydowania o swoim losie; stawianie na podmiotowość swoją czy innych
III wymiar
prawica- konserwatywność, hasła wiary, tradycji, ograniczenie roli państwa w gospodarce, wolność jednostki
lewica- hasła wolności i równości; konieczność pomocy socjalnej ze strony państwa, wolność jednostki trochę ograniczona
IV wymiar
elitaryzm- stwierdza że ludzi cechuje różna wartość i urzyteczność, różnie się ich powinno traktować w zależności od ich zasług, liczy się miejsce jakie jednostka zajmuje w hierarchi społecznej -jest to pryzmat przez który jest oceniana- im wyżej tym lepiej; mniej ważne interpersonalne aspekty sytuacji, ważna maksymalizacja swoich zyków
egalitaryzm- przekonanie o równości, stawianie na wzajemność, przynależność do grupy, ważne interpersonalne aspekty sytuacji, koncentruje się na wrażeniach jakie wywołuje na ludziach, wszyscy ludzie powinni być równo traktowani bez względu na zasługi czy użyteczność
ORIENTACJE IDEOWE- są to względnie ustrukturalizowane i trwałe przekonania odnosące się do spraw publicznych i zakorzenione w poziomie wartości
I orientacja narodowo-katolicka ? widać wyraźnie pozytywny stosunek do politycznej roli kościoła katolickiego; pozytywny stosunek do publicznego, państwowego charakteru symboli religijnych; teza antysemicka; negatywny stosunek do aborcji i eutanazji; pozytywny stosunek do uznania bezrobocia za największy problem polskiej gospodarki; pozytywny stosunek do upatrywania przyczyn ubóstwa w cznnikach zewnętrznych
II orientacja socjal-demokratyczna- pozytywny stosunek do bezpłatnej, publicznej służby zdrowia; pozytywny stosunek do bezpłatnej, publicznej edukacji wyższej; pozytywny stosunek do kontroli czynszów mieszkaniowych przez państwo i do ustalenia ich górnej granicy, której nie wolno przekroczyć; pozytywny stosunek do upatrywanaia przyczyn ubóstwa w czynnikach zewnętrznych; negatywny stosunek do politycznej roli kościoła; pozytywny stosunek do większej niż obecnie progresji podatkowej (wyższe stopy podatkowe); negatywny stosunek do prawnego zakazu aborcji
III orientacja populistyczna- nie zawiera komponentu ani pro ani anty kościelnego; zawiera wszystkie postulaty socjalne wymienione w orientacji socjal-demokratycznej; pozytywny stosunek do propozycji wprowadzenia górnej granicy zarobków; postulat dotowania przez państwo wczasów i kolonii
IV orientacja liberalna- negacja wszystkich postulatów socjalnych w/w orientacji; nie występuje wskaźnik pro ani anty kościelny; ceniona wolność światopoglądowa; prawo do aborcji powinno być; uważa się że jest silnie związana z młodym wiekiem, dobrym wykształceniem i zarobkami.
FORMY AKTYWNOŚCI POLITYCZNEJ- jest to zachowanie polegające na formuowaniu i realizacji celów politycznych. Wyróżniamy dwie formy aktywności politycznej:
zaangażowanie polityczne- to wszelkie formy zainteresowania polityką, także wiedza o polityce, występuje 5 stopni zaangażowania politycznego:
1) znikome zainteresowanie życiem politycznym
2) ograniczanie się do spełniania podstawowych obowiązków politycznych
3) członkostwo w organizacjach społeczno-politycznych
4) pełnienie rół w organizacjach społeczno-politycznych
5) zawodowe uprawianie polityki
partycypacja inaczej uczestnictwo polityczne, wyróżniamy 3 rodzaje
1) partycypacja konwencjonalna- jest to aktywność polityczna zgodna z porządkiem konstytucyjnym np. aktywność wyborcza, która obejmuje uczestnictwo w wyborach samorządowych, parlamentarnych, prezydenckich, referendach; dla większości jest to podstawowa forma aktywności politycznej
2) partycypacja niekonwencjonalna- ma dwa poziomy:
a) poziom legalności- działania zgodne z prawem np. petycje, listy, udział w bojkocie
b) poziom nielegalności- są to dzikie strajki, okupacje dudynków czy blokowanie ruchu drogowego
partycypacja symboliczna- oznacza ona uczestnictwo w różnego rodzaju uroczystościach państwowych np. pochód 1-go maja
INTENYWNOŚĆ PARTYCYPACJI- może być wywołana trzema hasłami:
1) uległość- czyli podporządkowanie się, wiąże się z chęcią unikania kary
2) identyfikowanie się- np. z rządzącymi lub z systemem
3) internalizacja- aktywnoć polityczna zgodna z wartościami, normami, potrzebami jednostki
ZACHOWANIA WYBORCZE- jako przykład partycypacji konwencjonalnej, najczęstsza forma aktywności politycznej, ogół zachowań obywateli ujawnianych w związku z procesem wyborczym.
TYPOLOGIA WYBORCÓW
wyborcy pozytywni- ktoś kto swoje wybory opiera na uczuciach, sympatii,
wyborcy negatywni- podejmują decyzję kierując się uczuciami negatywnymi, niechęcią, nienawiścią
wyborcy programowi- cybernetycznie-racjonalni, kierują się programami partii,
wyborcy aksjologiczni- kierują się wartościami, które sami sobie cenią i które ceni określona partia
wyborcy partyjni- kierują się lojalnością, przynależnością do określonego ugrupowania politycznego
wyborcy grupowi- utożsamiają sie z określoną grupą społeczną i są lojalni wobec tej grupy,
wyborcy niezależni- ich zachowanie jest trudne do przewidzenia, głosują w sposób niespójny (zawsze inaczej)
wyborcy wyalienowani- nie głosują z powodu niezadowolenia, bądź z powodu, że są wyalienowani
ALIENACJA POLITYCZNA- pewien proces, w którym to co przynależy do istoty człowieka, jest jego wytworem pracy, staje się mu obce, inaczej separacja, wyobcowanie, izolacja, poczucie samotności, bezradność; alienacja to syndrom 4 poczuć:
1) poczucie bezsilności- nie mogę wywierać wpływu na otoczenie w którym funkcjonuję
2) poczucie bezsensu- nie jestem w stanie zrozumieć świata w którym funkcjonuję
3) poczucie anomii- czuję się zagubiony w tym świecie
4) poczucie wyobcowania- nie identyfikuję się z systemem politycznym
IMPLIKACJE (konsekwencje) ALIENACJI (społecznej) POLITYCZNEJ-mają dwojaki charakter:
1) dotyczą poszczególnych jednostek- osoby takie czują się zagubione w społeczeństwie, czują się obco, odczuwają niezadowolenie, czują się zmęczine, przyszłość wydaje im się beznadziejna, nie czują oparcia ani pomocy z nikąd, zajmują peryferyjne pozycje społeczne, są to osoby niewykształcone, niezatrudnione
2) ta alienacja może dotykać społeczeństwa jako całości- taki stan może być zagrożeniem dla porządku społeczno-politycznego; jest to taka sytuacja gdy liczba osób wyalienowanych zbliża się do progu określanego jako próg krytyczny i konsekwencją jest możliwość destabilizacji porządku; występuje groźba że jest ono podatne na oddziałaywania skrajnie politycznych przywódców
POLITYKA SPOŁECZNA- jest to pewnego rodzaju teoria służby społecznej; polityka społeczna za działalnością której stoją oferty działalności danego państwa; wiąże się z polityką socjalną (która ma za sobą węższy zakres usług i działań). Termin ten powstał na przełomie XVIII i XIXw., jego autorstwo przypisuje się Francuzowi Charlsowi Fourier; na gruncie polskim prekursorem był Fryderyk Skarbek oraz J. Supiński, K. Krzeczkowski, H. Radlińska
HISTORIA IDEII SOCJALNEJ- każda formacja historyczna tworzyła własne idee, a ich celem była poprawa sytuacji społecznej; idee socjalne zawierają w sobie hasła dążenia do sprawiedliwości, wolności i równości. Współcześnie te idee są podawane obok takich haseł jak wyrównywanie różnic i szana, a także asekuracja przed ryzykami socjalnymi.
WĘDRÓWKA IDEII SOCJALNYCH
starożytność od XII w p.n.e do V w n.e- główni przedstawiciele to Homer, Sokrates, Platon, Artstoteles, Hipokrates, Cyceron, Seneka, Cezar Marrek Aureliusz, Diogenes z Synopy, św.Augustyn,
średniowiecze od V w n.e do XIV w n.e- główni przedstawiciele to: św. Tomasz z Akwinu, Marsyliusz z Padwy, Dante,
czasy nowożytne od XV do XIX w n.e- dzielą się na:
*okres wczesnonowożytny- Makiawelli, Tomasz Morr, Campanella,
*okres nowożytny XVII w- John Lock, Monteskiusz, J.J.Russo, Turgot, Leibniz
*okres późnonowożytny- August Comte, Emil Durkheim, Robert Owen, Fryderyk Engels, Karol Marks- twórcy socjalizmu,
czasy najnowsze- wyróżniamy okresy:
*okres międzywojenny- Wołodia Ilicz, Lenin, Sheler, Poretto,
*okres powojenny- Deutsch, Poper, Duhrendorf, Beveridge, Churhil, Jan Paweł II
Idee socjalne są obecne we wszystkich systemach politycznych- federacjach, republikach, monarchiach- mają charakter ponadczasowy.
PROCESY SPOŁECZNE W UJĘCIU HISTORYCZNYM, GŁÓWNE KWESTIE SPOŁ.
Przedmiotem zainteresowania polityki społ. są kwestie społeczne.
? STAROŻYTNOŚĆ ? dominuje niewolnictwo, główne idee społ to wolność, równość, miłosierdzie, filantropia. Główne wydarzenia: powstanie państw-miast, wojny domowe, powstania niewolników, pierwsze reformy społ. Główne kwestie:
Niewolnictwo, prostytucja, żebractwo, zarazy, lichwiarstwo, duże rozwarstwienie społ.
? ŚREDNIOWIECZE ? dominuje feudalizm, główne idee społ to absolutyzm, teokratyzm, dobroczynność. Główne wydarzenia: powstanie chłopskie, wędrówki ludów, rozwój uniwersytetów, wyprawy krzyżowe, wymiana pieniężna. Główne kwestie: ubóstwo, zarazy, kwestia chłopska, migracje, duże różnice społeczne
? CZASY NOWOŻYTNE ? dominuje kapitalizm, główne idee społ to humanizm, rozwój opieki społecznej, demokracja. Główne wydarzenia: wielkie odkrycia geograficzne, pierwsze regulacje socjalne, silna urbanizacja, wzrost klasy robotniczej. Kwestie socjalne: bezrobocie, przestępczość, zatrudnianie dzieci, złe warunki sanitarno-higieniczne, wyzysk klasy robotniczej.
? CZASY NAJNOWSZE (XXw.) ? domonuje poza kapitalizmem socjalizm, liberalizm, faszyzm. Główne idee społ: poprzednie hasła pomocniczość, egalitaryzm, poszanowanie godności ludzkiej, bezpieczeństwo socjalne, demokracja. Główne wydarzenia: rozwój gospodarczy, industrializacja, urbanizacja, rozwój opieki społecznej, powstanie Unii Europejskiej, wprowadzenie Euro, w miarę swobodny przepływ osób w ramach Unii. Główne kwestie: mieszkaniowa, bezdomność, złe warunki pracy, ekokwestia, ekskluzja społeczna, marginalizacja społeczna.

POLITYKA WOBEC WYZNAŃ WSPÓŁCZESNOŚCI I PRZYSZŁOŚCI
Wiek XX określa się wiekiem nerwic, a wiek XXI jako wiek uzależnień. Polityka Społeczna powinna głównie funkcjonować w sferach jakimi są profilaktyka i terapia społeczna dziś i przyszłości.

POLITYKA SPOŁECZNA JAKO NAUKA
Polityka społ. Jest nauką praktyczną (wypracowuje pewne dyrektywy które chcemy wprowadzać w życie) i interdyscyplinarną (polityka jako nauka korzysta z dorobku wielu innych nauk: ekonomia, prawo, medycyna, psychologia)
PROCEDURY JAKIE WYSTĘPUJĄ W POLITYCE SPOŁECZNEJ
1. Postgnoza ? procedura oparta na pytaniu ?jak było dawniej??
2. Diagnoza ? jak jest teraz? Dlaczego jest tak jak jest?
3. Prognoza ? jak może być?
4. Programowanie ? po co? Dlaczego? Z kim? Kiedy? Jak? przekształcać daną rzeczywistość
5. Ewaluacja (ocena) ? monitoring który ma odpowiedzieć na pytanie ?co dała polityka związana z daną kwestią?? (monitoring reform)

Poziom życia:- miara poziomu życia (1)metoda genewska ? lista potrzeb, do których przypisane są mierniki tych potrzeb (2) indeks rozwoju społecznego (HDI)3 miary:
-poziom dochodów => PKB na mieszkańca
Wydłużenie życia ludzkiego => przeciętne trwanie życia
-poziom osiągnięć edukacyjnych
HD ? od 0 do 1
0-0,5państwo słabo rozwinięte
0,501-0,8państwo średnio rozwinięte
0,801-1,0państwo wysoko rozwinięte
Wartość poli. społ.-państwo nie może być neutralne aksjologicznie. Utopią jest państwo, który zadowoli każdego obywatela.3 podstawowe doktryny (1) konserwatyzm (2) liberalizm (3) socjalizm ad.(1) wysuwa na czoło: rodzina, rodzicielstwo, wiara, religia, ojczyzna, naród, patriotyzm, ciągłość kulturowa, umiłowanie tradycji, stabilność i poszanowanie hierarchii społecznej=> dziedziczenie własności i statusu.
ad.(2)eksponuje: wolność, aktywność, dążenie do samorealizacji, poszukiwanie własnego ja, dążenie do szczęścia w sensie hedonistycznym, =>szczęśliwy, gdy kolekcjonujemy przyjemności, wrażenia, gdy konsumujemy
-gloryfikuje własność prywatną, zaleca wysiłek, pięcie się w górę drabiny społecznej
-wiedza zamiast wiary w Boga
-rozwój ekonomiczny
-opanowanie przyrody przez człowieka
-demokracja polityczna
-pluralizacja ideologii
ad.(3)-wyrasta z protestu o nierówności klasowej
-ceni równość, braterstwo, wyzwolenie pracy
-jednowartościowa kultura
-jedność kulturowa
-odrzuca religię
-wszechpotęga nauki
-zaleca opanowanie przyrody
-rozwój gospodarczy, który ma służyć zaspokojeniu potrzeb ludzkich
-rozwój demograficzny, który ma świadomość , że te potrzeby są właściwie zaspokojone
-własność wspólna, centralne sterowanie gospodarką
Każdy z tych doktryn zawiera się w czasie i tworzy się neoizm:
Neoizm- odmiany doktryn czyste np.
1) Socjalizm: wolność , równość
2) Spół. Nauczanie kościoła katolickiego(liberalizm, socjalizm, konserwatyzm)
-rodzina i wiara(k)
-przedsiębiorczość i rozwój(l)
-socjologia społeczna i egalitaryzm(s)
Kontrowersje. Strategie polityki społecznej:
1) strategia konfrontacyjna
-rozpoznaje się układ sił w społeczeństwie
-stawia się na większość
-silniejszy zagarnia wszystką pulę wygranych, urządza świat po swojemu i musi radzić sobie z przegraną, niezadowoleniem i brakiem współpracy
2) strategia negocjacyjna
-w trudach doprowadzany do kompromisu w efekcie wszyscy odczuwają swoje preferencje i wszyscy odczuwają niedosyt.
Cel polityki społecznej
- powinien być postęp społeczny
-jest ucieczka przed regresem społecznym(aby nie było gorzej)
Funkcje polityczne:
uprawomocniająca- określa racje i nadaje sens politycznemu zaangażowaniu daje moralne prawo do uczestnictwa w walce o władze
programowo polityczna -ma wpływ na kształt programów partii politycznych, a także na drogi realizacji celów programów
poznawcza -tworzy uproszczenia określony obszar świat odwołuje się do nauki. Jest dostępna niewielkiej elicie politycznej przede wszystkim intelektualnej
integrująca- łączy ludzi opowiadających się za takim samym wartościami tworzy więzi emocjonalne i organizacyjne

IDEE
Liberalizm polityczny:
indywidualizm: Jednostka jest najważniejszą wartością jest to jednostka pełna radości ograniczona jedynie rodzinnymi. Prawo jednego człowieka jest granicą wolności drugiego tylko jednostka nie ? trwalszym ?
- prawo własności prywatnej prawo nabywania i pozbywania dóbr.
- idea wolności: wolność myśli sumienia wyznania zrzeszania się
-idea postępu: postęp społ i ekon jest konieczny nieunikniony
- ograniczone funkcje państwo to stróż nocny właściwą działalność państwa jest bezpieczeństwo porządek wewnętrzny. Krytyka interwencjonizmu państwowego w gospodarce
Liberalizm gospodarczy
Leseferyzm (lesefer- pozwala działać pozwólcie chodzić) warunkiem optymalnego rozwoju, gospodarczego jest swoboda ekonomiczna jednostek bez ingerencji państwa
Homoeconomicus ? człowiek jest jednostką gospodarującą, Dominującą motywacją ludzi jest maksymalizacja zysków i minimalizacja strat
Podstawowe warunki działalności gospodarczej
* nieskrępowana własność prywatna
* wolność umów
* doskonałość znajomość sytuacji
* racjonalne postępowanie w stosunkach społecznych
Neoliberalizm pojecie używane o 1930 roku w stosunku do ideologii głoszonej przez rzeczników liberalizmu, którzy szczególny nacisk kładą na konieczność powrotu do zasad wolnej gry rynkowej. Rzecznicy, którzy krytykują formy dobrobytu i formy interwencjonalizmu w gospodarkę. Neoliberaliści są zdania, że jedynym obowiązkiem państwa jest zapewnianie faktycznej konkurencji w gospodarce. Inicjatywa powinna zostać w rękach jednostki. Obowiązkiem państwa jest wprowadzanie ustaw automonopolowych.
Socjalizm
Welfare state- (państwo/ dobrobytu) doktryna oparta na interwencjonaliźmie państwa w gospodarkę. Państwo stoi na straży dobra wspólnego.
Strefy działalności państwa:
- gospodaczka: polityka pełnego zatrudnienia i zapobiegania kryzysom gospodarczym,
- socjalna: ograniczenie istniejących sfer ubóstwa i niedopuszczanie do powstawania nowych, opieka zdrowotna, ubezpieczenia społ, pomoc podatkowa redystrybucja dochodów.
Państwo dobrobytu powinno gwarantować wszystkim obywatelom wysoki poziom dobrobytu materialnego.
Konserwatyzm - uzasadnia konieczność zachowania historycznie ukształtowanego porządku społ z jego zyskiem wartości i instytucjami.
Elementy doktryny konserwatywnej:
- społ jest naturalnym wytworem powolnego rozwoju historycznego
- społeczeństwo jest wewnętrznie złożone i shierarchizowane
-solidaryzm społeczny zakłada konieczność świadomego działania elementów społeczeństwa
- społ jest nadrzędne wobec jednostki
- konieczna jest silna i sprawna władza w gosp ponieważ taka władza zapewnia ład społeczny i chroni przed przemocą i anarchią
- ludzie z natury nie są sobie równi ? antyegalitaryzm istnieje tylko równość szans.
- wyższość istniejącego wypróbowanego, systemu ustrojowego nad tym który się projektuje i który jest niesprawdzony
- przywiązanie do tradycji i zwyczajów co jednocześnie zabezpiecza przed gwałtownym zmianami społ
- społ i jego instytucje muszą się zmieniać ale stopniowo i ostrożnie: ewolucjonizm i gradualizm, każda gwałtowna zmiana zrywa ciągłość i jest zagrożeniem dla spł państwa
- człowiek jest istotą religijną, a sama religia sankcjonuje porządek, stabilizuje i umacnia ład społ
- podstawową jednostką organizacji społ jest rodzina która odgrywa najważniejszą role w wychowaniu jest istotna dla kultywowania tradycji jest osoba społ.
- fundamentalne znaczenie mają własności prywatną i ekonomiczną ponieważ pobudzają ludzi do uczciwej wytężonej pracy i są źródłem dobrobytu.
Katolicyzm społ ? sztuka społ kościoła katolickiego rozumiemy przez to: ogół myśli poglądów sformułowanych przez Magisterium ( Urząd Nauczycielski kościoła w sprawach społ politycznych ekonomicznych i ogólnokulturalnych) Dokumentem który zaczyna wykład katolickiej nauki społ jest encyklika wydana przez Leona XIII tzw encyklika Leona XIII ?reum norarum? o kwestii rodzinnej wyd 15.05.1891r
4 okresy historyczne:
a) 1789-1878- jest to wybuch wielkiej rewolucji francuskiej czas panowania Leona XIII w Europie zaczyna się walić porządek feudalny w Europie
b) 1878-1958 ? okres pontyfikatu Leona XIII i Piusa XII czas odchodzenia od idei pofeudalnej, oraz poszukiwania jakiegoś wspólnego łącznika z kapitalizmem, Pius XI krytykował XXw totalitaryzm; komunizm i nazizm.
c) 1958-1971 Panowanie Jana XXIII, Paweł XI odnowa kościoła, sobór watykański II pojawia się personalizm katolicki
d) 1971-2003 nauka Jana Pawła II jego encykliki pontyfikat cechują bogaty dorobek w zakresie nauczania społecznego. Encyklika ?laboren exercems? traktuje o godności pracy ludzkiej o wywyższaniu człowieka pracującego.
Hasła: (zasada kat. nauk społ)
- człowiek
-godność
- wzajemna zależność osoby ludzkiej i społeczeństwa
- zasada wspólnego dobra
- zasada solidarności
- pomocniczość
- organiczna koncepcja życia społ
- zasada uczestnictwa
- własność prywatna
Osoba ludzka jako centrum porządku społecznego
GODNOŚĆ Jest to wartość człowieka; u godności osoby ludzkiej są opisywane następujące wartości; prawda, mądrość , sprawiedliwość, solidarność, pokój i miłość
- wzajemna należność osoby ludzkiej i społ ? społ musi być godne czyli sprawiedliwe
Wyróżniki społ sprawiedliwego:
? prawne uznanie własności prywatnej
? uznanie znaczenia pracy ludzkiej
? szanowanie każdej istoty ludzkiej od pożycia do naturalnej śmierci
- Znaczenie idei państwa prawnego i opiekuńczego
Postrzeganie dwóch wymiarów demokracji:
- formalnego ? reguły ?.
- duchowy ? uniwersalne wartości ogólnoludzkie

- Zasada wspólnego dobra ? zasada ta ?.. jednostki, członków wspólnot do współpracy do dbałości o wspólne dobro.
- zasada solidarności ? oznacza wolę angażowania się na rzecz wspólnego ( każdego i wszystkich)
- Pomocniczość: zasada osiągnięcia własnych praw i osoby i mniejszej wspólnoty do samodzielnego odpowiedzialnego działania * pomocniczość ? prawo i obowiązek większej wspólnoty świadczenia pomocy tam gdzie samopomoc nie wystarczy.
Z uczestnictwa -> zobowiązanie grup społ do sprawiedliwego pozycjalnego i odpowiedzialnego uczestnictwa w życiu społ.
Własność prywatna dobra ziemskie przeznaczone do użytku ludzi, prywatna własność ??. Który sprzyja ??. Się zasady powszechnego przeznaczenia dóbr.
Modele polityki społecznej
Mają dwojakie znaczenie:
- politykę prowadzoną w poszczególnych państwach
- drugi model to koncepcja realizacji pożądanych
strategii polityki społecznej.
Lata 60- to próby porównawcze, które opierały się
O kryterium ilościowe. Bada się tutaj jak duże środki
W poszczególnych państwach przeznaczone są na
Politykę społeczną, jak wysoki jest udział w danym
Państwie wydatków socjalnych w dochodzie narodowym.
Wyróżniamy 2 grupy państw:
- dużo wydatków na cele socjalne - mało wydatków na cele socjalne Obowiązuje nowe kryterium: jakościowe i jego wskaźniki Kryterium jakościowe: - uwarunkowanie dostępu do świadczeń i usług, - selektywność czy powszechność ochrony socjalnej, - jakość i poziom świadczeń i usług, - zakres i cele polityki rynku pracy, - rola władz publicznych w zaspakajaniu podstawowych potrzeb obywatela, - sposoby finansowania programów socjalnych. Kryterium ilościowe: orientacje ideologiczne - orientacja liberalna - orientacja socjal- liberalna - orientacja socjal- demokracja ad1. przyporządkowujemy do niej model marginalno- liberalny ad2. przyporządkowujemy do niej model Motywacyjny czyli socjalna gosp. Rynkowa Ad3. przyporządkowujemy do niej model Instrumentalno- redystrybucyjny MODEL marginalno- liberalny: Opowiadają się za nim liberałowie, podstawowym Źródłem zaspakajania potrzeb ludzkich są rynek Prywatny i rodzina. - państwo powinno ingerować w ostateczność i tylko w stosunku do osób i grup społecznych, które nie są w stanie zaspakajać swoich potrzeb - przyjmuje się, że większość członków społ. Jest w stanie zaspakajać swoje potrzeby, a jeśli nie same to za pomocą rodziny lub organizacji charytatywnych, - polityka w tym modelu jest uważania za niepotrzebną, a nawet szkodliwą, bo niszczy indywidualną inicjatywę i motywację - świadczenia socjalne mają charakter fakultatywny czyli uznaniowy i zależą od sytuacji materialnej MODEL motywacyjny- socjal. Gosp. Rynkowa: - opowiadają sięsocjal- liberałowie, - dopuszcza się większą ingerencję państwa niż w modelu w/w - ingerencja państwa tylko jeśli nie zakłóci funkcjon. Gospod. Rynkowej, - potrzeby ludzkie zaspakajane w oparciu o takie kryteria jak: staż pracy, zasługi i wydajność pracy - prawo do pomocy i jej zakres zależą od stosunku danej osoby na rynku pracy czyli im wyższe dochody tym wyższe świadczenia - świadczenia społeczne mają charakter ubezpieczeniowy- wysokość świadczeń zależy od czasu i wysokości płaconej składki. - ubezpieczenia są obowiązkowe i powszechne, - osobą, które nie pracują przyznaje się świadczenia uznaniowe z pomocy społecznej, MODEL instytucjonalno- redystrybucyjny: - opowiadają się za nim socjal- demokraci, - państwo nie ma wyznaczonych granic interwencji w sferę gospodarczą, - przyjmuje się, że za sytuację materialną danej jednostki ponosi odpowiedzialność państwo, - polityka społeczna powinna obejmować wszystkich obywateli, - dostępność do świadczeń i usług powinna opierać się nie tylko na kryterium potrzeb, - każdy obywatel ma prawo do tych świadczeń i usług od narodzenia aż do śmierci Najwięcej elementów modelu marginalnego jest w USA I W. Brytanii. MODEL gosp. Rynkowej dominuje w Austrii, Niemczech, Holandii. MODEL instrum- redystrybucyjny- Przeważ w Szwecji, Finlandii, Danii. MODEL śródziemnomorski Kraje południowej Europy jest to katolicki model Pol- społecznej - polityka społeczna jest słabo rozwinięta, - działalność państwa opiera się na zasadzie pomocniczości, pomagają kręgi lokalne a nie państwo. MODEL konfucjański- Kraje pd- wsch Azji - odpowiedzialność rodziny za zaspakajanie potrzeb jej członków, - rozbudowana działalność zakładów pracy, - Paternalizm- odpowiedzialny jest zakład pracy, który organizuje czas wolny Państwa Europy środkowo- wschodniej Polska należała do roku 1990 do bloku państw SOCJALISTYCZNYCH SOCJALISTYCZNYCH miała MODEL państwa- kolektywistycznego łączył on cechy Modelu motywacyjnego motywacyjnego modelem Instrumentalno- redystrybucyjnym cechował się: - gwarantowano bezpieczeństwo socjalne czyli płacy i płacy, - powszechny i prawie bezpłatny -niskopłarny dostęp do świadczeń i usług, supsydja państwowe państwo dopłacało do cen i usług -dobrze rozbudowany system świadczeń socjalnych- emerytury itd. Modele pol- społ wg autorów Wg R. Titmuss?a Dzieli on modele pol społ na 3: - model marginalny ? rodzina, źródłem zaspakajania potrzeb, celem państwa jest nauczyć ludzi jak mają sobie bez tego państwa radzić, - model motywacyjny lub służebny- świadczenia wg wydajności, zasług, stażu pracy - m. instrumentalno- redystrybucyjny- pełni ważną rolę, powszechny dostęp do świadczeń i usług dla każdego wg Furnisa i Tiltona - państwo pozytywne ? prowadzi politykę, której celem jest chronić właścicieli kapitału przed ewentualnymi żądaniami redystrybucji dochodów- stawia się na rozwój bezp.. społ - państwo bezpieczeństwa- socjalnego- zakłada się gwarancję minimalnego dochodu wszystkim obywatelom przez to mają być równe szanse - państwo dobrobytu społecznego- wszystkim obywatelom ma żyć się tak samo dobrze Wg Esping- Andersen?a - model liberalny- stymulacja rynku i rodziny, polityka podatkowa, każdy płaci podatek w zależności od wysokości uzyskanego dochodu - model konserwatywno- korporacyjny stawia na różnice świadczeń w zależności od stosunku danej osoby - model socjal- demokratyczny gwarantuje się każdemu równe prawa do świadczeń i usług - konstrukcja podatkowa obciąża się wszystkich podatkami ze względu na wysokość dochodów - są zasiłki dla potrzebujących, - państwo na straży sprawiedliwego podziału dochodów wg M Księżopolskiego - model liberalny, marginalny Wolny rynek, państwo powinno pomagać tym, którzy nie Potrafią sobie sami pomóc, obowiązkowe społeczne ubezpiecz - model korporacyjny, konserwatywny lub motywacyjny obywatele ubezpieczają się na okres kiedy nie będą mogli utrzymać się z pracy świadczenia dla ubezpieczonych , podstawowe ubezpieczenia socjalne, - model opiekuńczy ,instytucjonalno-redystrubucyjny, socjalny państwo troszczy się o wszystkich: -prawo do świadczeń i usług według kryterium potrzeb -zasada społecznej odpowiedzialności -gwarancja opieki od urodzenia się aż do śmierci -wysoki poziom do systemu świadczeń, bezpłatne świadczenia Model rudymentarny i elementarny- zasada pomocniczości, model w państwach najsłabiej rozwiniętych, świadczenia dla obywatela, opierają się dobrowolności, głównie podmioty to rodzina, kościół, organizacje dobroczynne. Według Komisji Europejskiej 1.model Beverige`a ?jest to grupa państw UE, które realizują ten model: -długofalowa opieka socjalna -dobrze rozwinięty system społecznego zabezpieczenia -wysoki poziom świadczeń i usług socjalnych socjalnych i dla wszystkich obywateli -są to państwa, gdzie odbywaj się debaty na temat aktualnej sytuacji kraju i polepszenia tej sytuacji 2.Model Bismark`a ? stawia się na zabezpieczenia, gdzie nie wiąże się one z państwem tylko jest w rękach każdego obywatela stawia się na prywatne ubezpieczenia społeczne, obowiązek opieki głównie spoczywa na rodzinie, gwarancja odpowiedniej jakości życia jest rodzina.
Sytuacja współczesna w państwach unijnych-widać nierówności społeczne, marginalizacja wielu grup spolecznych, znajduja one odzwierciedlenie w ustawodastwie socjalnym za którym stoi odpowiednia polityka unijna.
Czy można mowic o zanikaniu poszczegolnych modeli pol.społ. na rzecz wprowadzenia ujednolicenia modeli-model unijny-państwo nie może być biernym na potrzeby socjalne obywateli ale stopien zaangazowania panstwa jest różny.Najbardziej zadowoleni ze swojego zycia ludzie mieszkaja w Danii 67%,Holandii 44%,Luksemburg 40%. Z drugiej strony sa panstwa w których obywatele sa niezadowolneni:Portugalia 5% (zadowolonych) 40% (niezadowolonych),Grecja 7%(zadowolonych) 44%(niezado.) Polska 8% czuje się bezpiecznie i spokojnie ? zmienia się to u nas w kierunku pozytywnym,ludzie deklaruja wieksze poczucie bezpieczenstwa.
Tendencje w panstwach unijnych:
- istotna tendencja jest starzejace się spoleczenstwo,co musi obciazac system emerytalny co powoduje nacisk na system spoleczny,brakuje rak do pracy.
- Coraz wiekszy udzial kobiet w zyciu zawodowym i spolecznym, co powoduje zmiany w modelu rodziny w obecnych czasach.To przede wszystkim:
a. na znaczeniu traci rodzina nuklearna
b. upowszechnia się rodzina 1 rodzica (w Niemczech 1/3 osoby samotne)
c. coraz czesciej rejestruje się malzenstwa bezdzietne
d. zmniejsza się stopa urodzen
e. zmniejsza się liczba zawieranych malenstw(Dania,Szwecja 2/3 dzieci rodzi w zwiazkach pozamalzenskimi)
- zwieksza się czas zwiazany z nauka, zatem wzrasta odseek osob wykszatalconych sczegolnie w predziale 25-29 lat
- obserwuje się wyraznie zmniejszenie szacunku a nawet calkowite odrzucenie istniejacych autorytetow politycznych,administracyjnych,spolecznych
- rozwijajaca się nowa technologia,która w rezultacie będzie prowadzila do przeorganizowania pracy,przekwalfikowania ludzi
- problem bezpieczenstwa i nowych zagrozen, spowodowane globalizacja i ruchliwoscia spoleczenstwa
- ochrona srodowiska naturalnego-braka rownowagi miedzy konsumpcja dobr a ich odnowa przez nature:
a. nadmierna emisja CO2
b. wylesianie-zmniejsza absorbcje gazu
c. zmniejszanie uzytkow rolnych
d. deficyt wody
Scenariusze dla UE które maja być zrealizowane do 2010 roku
- instytucje i rzady
- spoleczna spojnosc
- rozszerzenie się UE
- adaptacyjnosc gospodarki
- kontekst miedzynarodowy
5 scenariuszy rozwoju UE
- triumf rynku- absolutnie panuje liberalizm,wolna wymiana,UE to przestrzen ekonomiczna coraz bardziej ujednolicona,pol. Spoleczna będzie zablokowana jako nieistotny cynnik, najwazniejsze projekty gospodarcze,zaniedbywaniewartosci: ingerencja spol.,solidarnosc
- 100 kwiatow- postepujacy paraliz instytucji publicznych, obywatele uni skupieni na sprawach lokalnych,gospodarka nieformalna,wielosc incjatyw bez zadnej logiki jakosciowej,zwiekszy się poczycie tozsamosci lokalnej,zwiekszenie organizacji,stowarzyszen samopomocowych,poglebienie nierownosci społ.,regiony silne będą się wzmacniac
- odpowiedzialnosc podzielona- nastapic prebudowa sektora publicznego,odnowiona pol.społ. dzieki pomyslnym reformom,lizne reformy społ.,rospowsechnianie wartosci;odpowiedzialnosc,zaufanie,solidarnosc
- tworzace się spoleczenstwo- przebudowanie systemu politycznego,ekonomicznego pod wplywem wartosci prefesujacych poszanowania rozwoj srodowiska i rozwoj ludzkiej jednostki,obywatele uni będą pragnac lepszej jakosci zycia i będą domagac się poszanowania srodowiska i indywidualnosci srodowiska
- turbulentne sąsiedztwo- opisuje Europe sasiadujaca z karajami w ktoryh sa konflikty, napięcia zbrojne, co zmusi unie do powolania Rady Europejskiego Bezpieczenstwa która będzie zajmowala się bezpieczenstwem i obrana
Najbardziej dla europejskiej polityki spolecznej i integracji europejskiej sa: odpowiedzialnosc podzielona i tworzace się spolecenstwo