Makroekonomia

Cykl koniunkturalny – wahania w gospodarce (falowanie w gospodarce, jeśli chodzi o wielkość zatrudnienia, PKB, bezrobocie)
Koniunktura – stan gospodarki w danym okresie.
III RODZAJE WSKAŹNIKÓW:
PILOTUJĄCE – zapowiadające, co się będzie działo z gospodarką. Np. indeksy na giełdach papierów wartościowych
rotacji firmy – zestawienie : liczba firm, które powstają/liczba firm, które upadają
zestawienie > 1 - zapowiedź dobrej koniunktury (więcej powstaje niż upada)

zezwoleń w gospodarce tak rośnie liczba zezwoleń na budowę to wróży to dobrą koniunkturę
WSPÓŁBIEŻNE,( co się w danym momencie dzieje)
Zyski netto przedsiębiorstw
Liczba bezrobotnych
Przychody firm Pokazują
DZIAŁAJĄCE Z OPÓŻNIENIEM – są reakcją na stan gospodarki (zmieniają się wraz ze zmianami w gospodarce) Np.: wielkość sprzedaży detalicznej.
III RODZAJE WAHAŃ KONIUNKTURALNYCH:
wahania sezonowe (zgodne ze zmiennością pór roku najwyraźniej widoczne w rolnictwie, turystyce) Wpływają na aktywność gosp.
Wahania przypadkowe (zdarzają się w sposób nieregulowany, związane z np. klęską żywiołową, wojną, zmianą ministra finansów)
wahania cykliczne (periodycznie się powtarzają)
III RODZAJE CYKLÓW KONIUNKTURALNYCH
CYKL JUGLARA (GŁÓWNY)




Jest on powodowany przez cykle inwestycyjne
Ok. 8-10lat Ożywienie, rozkwit, recesja, kryzys
Recesja – wtedy mamy do czynienia z deflacją ;wcale nie jest dla gospodarki taką złą fazą –gdyż jest to czas weryfikacji gospodarki naszych decyzji; firmy, które doświadczyły recesji inaczej się zachowują niż te, które jej nie doświadczyły. Ożywienie i recesja – teraz uwzględniane są tylko te dwie fazy. Wychodzenie z recesji – zdaniem neoklasyków-należy spokojnie przeczekać.
2) CYKL CITCHINA (MNIEJSZY)3-35lat
Ściśle związany ze zmianami w kapitale obrotowym (z zapasami). sporządzanie zapasów niezbędnych zapasów, później je zużywać.
JUST-IN-TIME –robienie zapasów na niezbędne działanie Później już tylko uzupełnianie.
Cykl Kondratiewa (długi)40-60 lat
Związane z wynalezieniem jakiegoś epokowego wynalazku istotnego na skale całego świata.
Epokowe wynalazki: maszyna parowa, elektryka, samochody, elektronika, telekomunikacja.

BEZROBOCIE:
Jawne-w momencie gdy cześć osób chce pracować i jest przygotowana a nie znajduje pracy.
Ukryte –formalnie nie ma bezrobocia Istnieje gdy jakąś prace wykonuje większa liczba ludzi niż potrzeba. Duże przerosty zatrudnienia. Bezrobocie agrarne-w rolnictwie, Występują w: podkarpackie, małopolskie, w sektorze publicznym.
Stopa bezrobocia- miara bezrobocia jawnego. GUS wylicza te stopy
Przyczyny bezrobocia jawnego: 1) frykcyjne- przejściowe (gdy szukamy lepszej pracy niż mamy lub zmieniamy miejsce zamieszkania) 2) Strukturalne- nie dostosowanie podaży pracy do popytu na prace np. szkolnictwo zawodowe, 3) cykliczne- wiąże się z cyklem koniunkturalnym.(cyklicznie się pojawiają wraz z przebranżowieniem w czasie cylku)
Dobrowolne-gdy oferowana praca nam nie odpowiada i jej nie przyjmiemy
Przymusowe-gdy jesteśmy tak bardzo zdesperowani, że podejmiemy każdą prace a jej nie ma
Naturalna stopa bezrobocia: 5-6%
Stopa zatrudnienia = pracujący/prac i bezrob. * 100 %
Stopa bezrobocia = bezrob./prac i bezrob. * 100 %
Prawo Okuna- każdy punkt % bezrobocia powyżej naturalnej stopy bezrobocia powiększa lukę PKB o 3%
Skutki bezrobocia: Powiększenie obszarów ubóstwa; tworzą się obszary depresji społecznej. Ekonomiczne: tracimy PKB; zmniejsza się popyt.
Polityka państwa zwalczania: Pasywna- łagodzenie skutków bezrobocia np. zasiłki, Aktywna stara się sięgnąć do przyczyn zjawiska np.: jak popyt spada to- służy nakręceniu tego popytu, obniżanie podatków, obniżanie stopy kredytów; organizowanie robót publicznych, redukcja czasu pracy, system refundowania miejsc pracy, pośrednictwo pracy, kursy i szkolenia, wcześniejsza emerytura, zakupy rządowe,

INFLACJA
Inflacja- wzrost ogólnego poziomu cen. Deflacja-spadek ogólnego poziomu cen
Miernik inflacji-wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych. Średnia ważona-w różnym stopniu elementy wpływają na średnią
3 rodzaje inflacji:
- inflacja ciągniona przez popyt (inflacja popytowa lub nabywców) równanie fishera p=M*V+M’*V’/T -jest następstwem tego że popyt rośnie szybciej niż podaż. Popyt rośnie szybciej gdy mamy do czynienia z większą podaża pieniądza. Rodzaje: 1) budżetowa-następstwo przyjęcia doktryny Keyns’a. Założenie że budżet będzie nie zrównoważony (będziemy wydawać więcej niż zarobimy i różnice dodrukujemy) zwiększy się podaż pieniądza gotówkowego 2)Bankowa- następstwo emisji przez banki pieniądza głownie bez gotówkowego, 3) spirala placowo-cenowa- presja związków zawodowych na wzrost płac. Przez co koszty rosną.
- inflacja pchana przez koszty (inflacja kosztowa lub dostawców)- ceny rosną na skutek wzrostu kosztów. Inflacja przenoszona- wzrost kosztów przez podniesienie podatków VAT lub akcyzy.-> spirala cenowo-płacowa, polityka kursowa.
- inflacja strukturalna- następuje gdy struktura podaży nie jest dostosowana do struktury popytu. Ten typ inflacji sam się reguluje przez działanie mechanizmy gospodarki rynkowej.
Inflacja: pełzająca- wzrost o 1%; krocząca- wzrost o 1-10% ma tendencje do wymykania się spod kontroli ; galopująca-wzrost od 50-100% w skali roku; ukryta- cena towaru się nie zmienia jednak jego jakość jest gorsza.
Krzywa Philipsa
stopa
zjawiska substytucyjne mają charakter krótkotrwały(do9%)
inflacji

Stopa bezrobocia

Zanika inwestowania gdy jest: Stagflacja- dwu cyfrowa(ustabilizowanie się PKB na niskim poziomie); slumpflacja- 3cyforwy, duży spadek PKB

Pieniądz – powszechnie akceptowany środek wymiany.
3 rodzaje popytu na pieniądz: 1)transakcyjny-utrzymujemy pieniądz aby kupić towar usługi czyli do transakcji; 2) przezornościowy- aby być zabezpieczony na pewne nie przewidziane wypadki 3) spekulacyjny- spekulujemy na giełdzie,
Podaż pieniądza- agregaty: 1)MO(H) –baza monetarna. obejmujemy ilość pieniądza gotówkowego w obiegu także
W kasach banku, środki na rachunkach bieżących, rezerwy obowiązkowe banków komercyjnych, banku centralnego. M1-zasoby cyrkulacji (podaż pieniądza jako środka wymiany)- obejmuje pieniądz gotówkowy w obiegu bez gotówki w kasach bankowych, a także depozyty na żądanie na wszystkich rachunkach bankowych. M2- obejmuje M1 +depozyty terminowe. Zasób pieniądza który reprezentuje siłę nabywczą społeczeństwa
System bankowy
Bank – instytucja usługowa, mogą prowadzić dworactwo finansowe, wynajmują skrydki.
Banki komercyjne-jest ich najwięcej są nastawione na zysk.
Banki o celach nie komercyjnych-istnieją nie dla zysku ale mogą go osiagać.
Ze względu na: 1) zakres działalności dzielimy:
- uniwersalne – dla każdego klienta jest oferta np. PKO BP; -wyspecjalizowane- większe wymogi wobec klienta
2) zasięg przestrzenny: -lokalne(gmina, powiat); -regionalne(województwa); -krajowe(ogólnopolski); -międzynarodowy.
Funkcje banku: 1) przyjmuje wolne środki finansowe i na ich podstawie udziela kredytu. 2) dokonuje transformacji terminów kredytów, lokat. Banki udzielają większej ilości kredytów niż wynikało by to ze złożonych lokat. 3) kreuje pieniądz (także kredyt bez gotówkowy)rozliczają się saldami (różnicą);
Pożyczki – są w formie gotówkowej. Mniejsze kwoty. Kredyty-kreowane przez banki- nowy pieniądz bezgotówkowy
Mnożniki kreacji pieniądza bezgotówkowego: M=1/1-(1-c)(1-r); c- wskaźnik wypłat gotówkowych w kasie; r- stopa rezerw obowiązkowych.
Okres karencji- zawieszenie spłaty
Zabezpieczanie kredytów: 1)osobowe-żyrant 2)majątkowe 3)ubezpieczanie kredytu 4)poręczony kredyt (inny bank)
Kredyty: konsumpcyjne- bierze osoba fizyczne, która nie prowadzi działalności gospodarczej; związane z działalnością gospodarcza: -inwestycyjne; - obrotowe
Funkcje Kapitału własnego: - założycielska; -decyduje o sposobie podziału zysków w banku; -określa możliwość pozyskiwania kapitału obcego; -finansująca majątek trwały w banku; - służy pokrywaniu strat; - działanie marketingowe.
Rynek pierwotny: -zajmują się emisją obligacji, akcji
Rynek wtórny- najważniejsza jest giełda- dzięki niej banki chcą maksymalizować obroty.
Bank Centralny-ma wyłączne prawo emisji znaków pieniężnych; -prowadzi obsługę kasowo-kredytową budżetu państwa; -bank w banku(wszystkie banki deponują tam lokat, udziela kredytu);- kształtuje warunki dla rozwoju bankowości CEL: utrzymanie stabilnego poziomu cen, przy jednoczesnym wspieraniu polityki gospodarczej rządu o ile to nie ogranicza 1 funkcji.
Organy NBP: 1) Prezes- wybierany przez sejm; nie ma prawa zajmować innego stanowiska; może korzystać z praw autorskich; przewodniczy radzie polityki pieniężnej i zarządowi; reprezentuje Bank Polski na zewnątrz i Polskę w międzynarodowych instytucjach bankowych, powoływany na 6 lat. Odwołanie prezesa jest możliwe gdy: - nie może wypełnić obowiązków z powodu choroby; został skazany wyrokiem za przestępstwo; staną przed trybunałem stanu który zakazał mu pełnienia funkcji; 2)Rada polityki pieniężnej: corocznie ustala założenia polityki pieniężnej i realizuje te założenia; o tych założeniach sejm jest tylko informowany a nie debatuje; 9 członów + prezes. Powołanie na 6 lat Mają zakaz wykonywania innych funkcji; 3) zarząd

RYNEK PIENIĘŻNY (termin wykupu do roku):
Weksel- papier wartościowy, ucieleśniającym określona wierzytelność pieniądza którą posiadacz weksla powinien otrzymać przedstawiając go do realizacji w terminie zapłaty.
Funkcje weksla: 1) płatnicza; 2) obiegowa-udział w transakcjach kupna-sprzedaży; 3) gwarancyjna- za pomocą weksla zabezpiecza się roszczenia np. banku wobec klienta to tzw. Weksel inblanco; 4) kredytowa- dzięki funkcjonowaniu weksla otrzymujemy kredyt kupiecki
Weksel własny: wystawca (trasant)- zleca regulacje swoich zobowiązań innej osobie Trasantowi  awal – przyrzeczenie zapłaty określonej sumy przez inny podmiot w przypadku nie zapłaty określonej kwoty  remitent –wierzyciel wskazany na wekslu może czekać z wekslem do terminu zapłaty indos-może swoje zobowiązania pokryć wekslem, który posiada dyskonto- bank odkupi weksel potrącając jakąś kwotę czyli stopę dyskontową w banku komercyjnymredyskonto- bank centralny odkupi od banku komercyjnego weksel potrącając kwotę zwaną stopa redyskontowa
Weksel trasowany: wystawcaakcept-osoba wskazana do regulacji należności awal remitent (beneficjent) –wierzyciel na weksluindos dyskontoredyskontotrasant(inna osoba)
Bon skarbowy- rodzaj krótko okresowego papieru wartościowego(3-12mies) emitowanego przez rząd, potwierdzającego zobowiązania skarbu państwa z tytułu zaciągniętego kredytu w formie pieniężnej. Można za ich pomocą regulować zobowiązania wobec skarbu państwa np. podatkowe. Termin ich wykup nie przekracza roku. Są sprzedawane po niższej cenie nominalnej.
Bon pieniężny –papier wartościowy emitowany w celu regulowania płatności finansowych systemu bankowego. wyraża zobowiązania banku centralnego do zapłaty wartości nominalnej która jest realizowana w terminie jego wykupu.
Bony komercyjne- papier wartościowy, emitowany przez podmioty nie bankowe, zwłaszcza przez spółki nie bankowe w celu pozyskania środków na działalność bieżącą. Krótko terminowy papier dłużny. Stanowi dowód udzielenia pożyczki. Zawiera zobowiązanie do jej zwrotu.
Certyfikat depozytowy- zbywalny papier wartościowy, który potwierdza udostępnienie bankowi depozytu pieniężnego o określonej wartości nominalnej. Na ściśle określony czas, po określonej stopie % w wraz z zapewnieniem banku o zwrocie depozytu z odsetkami okazicielowi certyfikatu.
Lokaty międzybankowe- forma lokowania nadwyżek pieniężnych przez posiadający je bank w drodze pożyczenia ich innemu bankowi. Na ściśle określony czas i stopę %.
Funkcję rynku międzybankowego: Spekulacyjna
Transakcje miedzy bankowe: 1)depozyty – pieniądz przejęty z rynku. 2)lokata- pieniądz udostępniony innemu bankowi.
WIBOR- średnia roczna procentowa oferowana przy dawaniu lokaty innemu bankowi (średnia cena lokaty kształtowana przez rynek)
RYNEK KAPITAŁOWY (termin wykupu ponad rok):
Akcja- papier wartościowy, który potwierdza współwłasność spółki akcyjnej. Akcjonariusz ma: 1) uprawnienia majątkowe:- prawo: do dywidendy(do udziału w zysku); -do uczestnictwa w podziale majątku w przypadku likwidacji spółki;- poboru nowej emisji akcji 2)uprawnienia organizacyjne: prawo do: -uczestnictwa w walnym zgromadzeniu akcjonariuszy (raz do roku); - głosowania na zgromadzeniu; - bierne wyborcze-może być wybierany do organów spółki; - informacji o sytuacji spółki
Korzyści: dywidenda i prawo do spekulacji akcjami.
Obligacja- papier wartościowy, stwierdzający zobowiązanie imitenta do zwrotu w określonym terminie wartości nominalnej obligacji wraz z należnymi odsetkami.
Akcja Obligacja
niebezpieczny papier wartościowy który może zapewnić duże zyski lub duże straty
duża zmienność wartości rynkowej bezpieczny papier wartościowy dokładnie wiadomo jaki będzie z niego dochód.
Małe zyski
Ma określony termin wykupu
Niewielkie wahania kursowe
Nie daje praw majątkowych