partie, związki zawodowe, prawa człowieka
Partia pol. : dobrowolna organizacja, która dąży do zdobycia i utrzymania władzy w państwie w celu realizacji swojego programu. Typy: liberalne: własność prywatna, nieskrępowane prawa i wolności człowieka wyboru, praworządne państwo z niewielkim zakresem kompetencji, zróżnicowanie społeczne(biedni i bogaci)Partia Wolnych Demokratów. Konserwatywne: tradycja, religia, prawo, gospodarka rynkowa, przeciw rewolucji, zróżnicowanie społeczeństwa, Partia Konserwatywna (GB). Chrześcijańskie: religia, wartości moralne i rodzinne, gospodarka rynkowa z zachowaniem wartości socjalnych. LPR, UCh-D. Socjaldemokratyczne: równe szanse dla wszystkich, r wobec prawa, prawa socjalne i ekonomiczne dla człowieka i społeczeństwa: Socjaldemokratyczna Partia Niemiec. Sys. Partyjne: wielopartyjny: w państwie działa wiele partii, które rywalizują o zdobycie władzy. Dwupartyjny: wiele partii, ale tylko dwie uczestniczą w rywalizacji o władzę i mają realną szansę jej zdobycia(GB). Jednopartyjny: jedna partia rządząca(np. III Rzesza). Hegemoniczny: jedna partia sprawuje władzę, reszta jest jej podporządkowana(PRL). Partii dominującej: wiele partii ale jedna zdolna do władzy Zw. Zawodowy: dobrowolna i samorządna organizacja ludzi pracy powołana do reprezentowania i obrony ich praw zawodowych i socjalnych. Zadania: opiniowanie projektów ustaw, prowadzenie sporów zbiorowych, stosuje różne formy nacisku zgodne z prawem np. strajki Org. Pracodawców: są samorządne i niezależne w swej działalności od samorządów, organów administracji państwowej oraz innych organizacji. Stowarzyszenie: dobrowolne i samorządne zrzeszenie ludzi w celu działalności społecznej, nie zarobkowej. Funkcje: kulturalne, gospodarcze, charytatywne, turystyczne, sportowe itd. Fundacja: realizuje zadania o charakterze publicznym, a ich celem jest zbieranie funduszy na określone cele. Przykłady: Fundacja Nagroda Nobla, Fundacja Kultury Europejskiej. Org. Pozarządowe: zrzeszenia tworzone przez obywateli tworzone z własnej woli niezależne od rządu i samorządu. Mają umożliwić obywatelom wypowiadanie się w sprawach publicznych. Typy kult. Politycznej: Parafialna: całkowita obojętność polityczna. Poddańcza: społ. Ma świadomość istnienia władzy centralnej, dostrzega związek między jej decyzjami a własnym losem i podporządkowuje się im. Uczestnicząca: obywatele interesują się tym co sys. Polityczny im dalej i wykazują się aktywnością w zdobywaniu wiedzy o funkcjonowaniu życia społ-polit.