Udział obywateli w życiu publicznym. Formy życia publicznego. (partie, systemy partyjne, związki zawodowe)

UDZIAŁ OBYWATELI W ŻYCIU PUBLICZNYM

FORMY ŻYCIA PUBLICZNEGO

*Wstęp:

Polska jest krajem demokratyczny. Zgodnie z konstytucją obywatele mają prawo do zrzeszania się i tworzenia różnych organizacji społecznych i samorządowych. (np. partie polityczne, związki zawodowe, stowarzyszenia) Warunek jest jeden- muszą być one zgodne z prawem.

*PARTIE POLITYCZNE:

-PARTIA POLITYCZNA- jest to dobrowolna organizacja, która dąży do zdobycia i utrzymania władzy w państwie. Jej celem jest realizacja przygotowanego programu.
-Partie umożliwiają obywatelom uczestnictwo w sprawowaniu władzy publicznej w państwie.
-partie powstały w XIX i XX wieku i dzisiaj są w każdym państwie.
*CECHY PARTII:
-dążenie do zdobycia władzy w państwie i utrzymanie jej po to, żeby móc zrealizować program.
*PROGRAM PARTII:
- często przedstawia problemy występujące w państwie i przede wszystkim probozycje ich rozwiązania
-program partii oparty jest na ideologii partii.


*RODZAJE PARTII:

-PARTIA LIBERALNA
-dla tej partii najważniejsza jest wolność i dobro jednostki.
-za podstawowe prawa człowieka liberałowie uznają wolność osobistą, słowa, sumienia itp.
-uznają też zróżnicowanie społeczeństwa (np. bogaci , biedni) uważają ,że jest to naturalne i wzięło się z rywalizacji jednostek.
-liberałowie popierają gospodarkę wolnorynkową. (wolność ekonomiczna jednostki i własność prywatna)
-liberałowie uznają państwo demokratyczne, z trójpodziałem władzy (ustawodawcza, wykonawcza, sądownicza)
-prawo powinno być praworządne, sprawne i mieć niewielki zakres kompetencji
-zadaniami państwa są: tworzenie prawa, strzeżenie bezpieczeństwa obywateli i tworzenie warunków gwarantujących wolność obywateli i nietykalność własności prywatnej.
-przykłady- Partia Wolnych Demokratów w Niemczech , Liberalna Partia w Wielkiej Brytanii

-PARTIA KONSERWATYWNA:
-odwołuje się do tradycji
-podkreśla rolę religii w życiu człowieka, traktuje ją jako zbiór zasad dobrego ,moralnego postępowania.
-podział społeczeństwa jest tłumaczony tym, że ludzie mają różne zdolności.
-każdy człowiek ma prawa i obowiązki, każdy odgrywa ważną rolę w społeczeństwie i każdy powinien dążyć do pokoju i ładu na Świecie.
-dobro ogółu jest stawiane nad dobro jednostki.
-konserwatyści są zwolennikami gospodarki wolnorynkowej. Szczególnie wspierają prywatną przedsiębiorczość (np. małe firmy)
-prawo własności uznają za naturalne prawo człowieka.
-zwolennicy systemu parlamentarnego z silną władzą wykonawczą.
-przeciwni rewolucją, ponieważ niszczą one porządek publiczny.
-przykłady partii: Partia Konserwatywna w Wielkiej Brytanii

-PARTIA CHRZEŚCIJAŃSKA:
-odwołuje się do wartości religijnych, zasad moralnych i tradycji rodzinnych.
-najważniejszymi prawami wg tej partii są prawa do życia, do swobodnych praktyk religijnych ,do życia rodzinnego, do posiadania własności i odpowiednich warunków pracy.
-są zwolennikami gospodarki rynkowej z zachowaniem uprawnień socjalnych (szczególnie dla uboższych grup społecznych)
-popierają silne państwo z silną władzą wykonawczą.
-przykłady Unia Chrześcijańsko- demokratyczna i Unia Chrześcijańsko-Społeczna w Niemczech ,Włoska Chrześcijańska Demokracja.

-PARTIA SOCJALDEMOKRATYCZNA
-zwolennicy sprawiedliwości społecznej (sprawiedliwy podział dóbr ,równość społeczna = równość szans, równość wobec prawa.
-aprobują katalog praw i swobód obywatelskich
-akcentują znaczenie praw socjalnych i ekonomicznych dla człowieka i społeczeństwa.
-zwolennicy państwa demokratycznego ,w którym istotną rolę odgrywa parlament reprezentujący interesy całego społeczeństwa.
-popiera gospodarkę rynkową z możliwością interwencjonalizmu państwowego.
-przykłady partii: Socjaldemokratyczna Paria Niemiec, Partia Pracy w Wielkiej Brytanii.

*FUNKCJE PARTII:
Dla państwa demokratycznego: partie zapewniają obywatelom udział w sprawowaniu władzy państwowej
W państwach niedemokratycznych- partie rządzące zmierzają do podporządkowania społeczeństwa rządzącym.

OGÓLNE FUNKCJE PARTII:
- funkcja kształtowania opinii społecznej (tworzenie pozytywnego wizerunku partii w celu uzyskania zwolenników)
- -funkcja wyborcza partii (budowanie programów, wyłanianie kandydatów, organizowanie kampanii wyborczej
- funkcja rządzenia –realizowana przez partię która wygrała wybory i sprawuje władze w państwie. Pozostałe partie tworzą opozycję.

*SYSTEM PARTYJNY:

-System partyjny- układ partii politycznych działających w państwie oraz zachodzące między nimi relacje a także stosunki między partiami i państwem. (aparatem państwowym)

*SYSTEM WIELOPARTYJNY:
-przykłady- Belgia, Holandia, Włochy, Polska
-w państwie działa wiele partii ,które rywalizują ze sobą w celu przejęcia władzy
-tworzą się rządy koalicyjne ,ponieważ żadna z partii nie jest w stanie zdobyć takiego poparcia w parlamencie, aby samodzielnie utworzyć rząd.
-ten system świadczy o zróżnicowaniu społeczeństwa.
-system wielopartyjny daje społeczeństwu możliwość pełniejszej reprezentacji poglądów politycznych w parlamencie.
-jednak taka duża ilość partii politycznych, może być zagrożeniem dla rządu. (prowadzi do częstych zmian rządów)
-system wielopartyjny może też utrudniać rozwiązywanie istotnych problemów społecznych i tworzyć konfliktowe sytuacje w państwie.

*SYSTEM DWUPARTYJNY:
-działa w nim wiele partii, ale tylko dwie rywalizują miedzy sobą o władze.
-ostatecznie spośród tych dwóch partii wygrywa jedna i tym samym sprawuje władze. (np. Partia Republikańska lub Partia Demokratów w USA czy Partia Konserwatywna lub Partia Pracy w Wielkiej Brytanii)
-system ten stwarza korzystne warunki stabilizacji władzy ,ponieważ rządy są utrzymywane przez stała kadencję.
-system ten nie opiera się na koalicji.
-w tym systemie ugrupowania partyjne mają bardzo małe znaczenie.

*SYSTEM JEDNOPARTYJNY:
-władzę sprawuje tylko jedna partia rządząca , działalność innych jest zakazana.



*PARTIE POLITYCZNE W RP

-Polskie Stronnictwo Ludowe PSL
-Polska Partia Socjalistyczna PPS
-Porozumienie Polskich Chrześcijańskich Demokratów PPChD
-Polska Partia Emerytów i Rencistów PPEiR
-Ruch Społeczny Akcja Wyborcza Solidarność RS AWS
-Ruch Odbudowy Polski ROP
-Ruch Ludzi Pracy RLP
-Sojusz Lwicy Demokratycznej SLD
-Stronnictwo Konserwatywno-Lodowe SKL
-Unia Pracy UP
-Unia Wolności UW
-Zjednoczenie Chrześcijańsko-Narodowe ZChN.




*ZWIĄZKI ZAWODOWE:
Związek zawodowy- dobrowolna i samorządna organizacja ludzi pracy, powołana do reprezentowania i obrony ich praw zawodowych i socjalnych.
-działają we wszystkich państwach.
-związki zawodowe w Polsce zrzeszają ludzi pracy o podobnych zawodach. Mogą one łączyć się w federacje.
-związek zawodowy w działalności statutowej jest niezależny od administracji państwowej, samorządu terytorialnego, organizacji pracodawców oraz innych organizacji.
-związki zawodowe mają prawo do prowadzenia sporów zbiorowych ,które mogą dotyczyć warunków pracy, świadczeń socjalnych, a także praw i wolności związkowych.
-związek zawodowy prowadzi spory wg reguł określonych prawem
-broniąc praw związki zawodowe stosują różne formy- negocjacje, marsze protestacyjne, protest głodowy, pogotowie strajkowe i strajki.
-działalność związku zawodowego nadzoruje sąd.



-Niezależny Samorządny Związek Zawodowy „Solidarność”
-Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych (OPZZ)
-Federacja Związków Zawodowych Górników.
-Krajowy Związek Rolników, Kółek i Organizacji Rolniczych
-NSZZ „Solidarność” Rolników Indywidualnych i inne.