Źródła finansowania małych i średnich przedsiębiorstw

Leasing jest umową specyficzną w stosunku do tradycyjnych umów, gdyż ma pewne cechy umowy najmu (dzierżawy) oraz kredytu. Cechą charakterystyczną jest to, że celem tej umowy jest zapewnienie finansowania inwestycji (środków transportu, maszyn, komputerów, nieruchomości itd.) bez nabywania prawa własności przedmiotu umowy w trakcie jej trwania. W tym zakresie umowa leasingu nie różni się znacznie od umowy najmu, gdyż korzystający ma prawo używania przedmiotu leasingu.
Celem podstawowym takiej umowy jest jednak nie tylko zapewnienie możliwości korzystania ze składnika majątkowego, lecz również umożliwienie jego ostatecznego nabycia po zakończeniu umowy. Umowa leasingu, co do zasady zawierana jest na czas określony. Jej długość w zasadzie zależy od stron. W pewnych przypadkach (leasing operacyjny) jest uzależniona od przepisów podatkowych, które wskazują, jaki jest minimalny okres trwania umowy, zależny od tego, co jest przedmiotem umowy i jaki jest okres amortyzacji dla celów podatkowych.
Leasing jest to bardzo elastyczna forma finansowania zakupu składników inwestycyjnych. Elastyczność leasingu polega przede wszystkim na tym, że firma leasingowa może ustalić harmonogram w różnej wysokości, w zależności od możliwości finansowych korzystającego. głównym celem korzystającego jest możliwość korzystania ze składnika majątkowego dla celów prowadzenia własnej działalności gospodarczej. Możliwości te, zwłaszcza przedsiębiorców
z sektora MSP, są w praktyce znacznie zróżnicowane. W odróżnieniu od umowy kredytu, w której wysokość miesięcznych opłat zależy głównie od wysokości kredytu oraz okresu trwania umowy, umowa leasingu pozwala na istotną elastyczność, gdyż oprócz wartości przedmiotu leasingu oraz okresu trwania umowy, wpływ na opłaty ma również wysokość opłaty końcowej (tzw. opcja nabycia). Podobnie jak w przypadku opłaty wstępnej, im jest ona wyższa tym niższe powinny być opłaty okresowe. Wynika to z tego, iż część kapitałowa raty leasingowej jest niższa w przypadku, wyższej wartości końcowej. Pozwala to dokonać przedsiębiorcy prostego wyboru: mniejsze opłaty miesięczne, ale za to wykup droższy czy wyższe opłaty miesięczne, ale na koniec możliwość zakupu przedmiotu leasingu nawet za symboliczną złotówkę.
Rodzaje leasingu w przepisach podatkowych
W aktualnych regulacjach podatkowych można wyróżnić dwa rodzaje leasingu:
• Leasing finansowy
• Leasing operacyjny
Podstawową różnicą między leasingiem finansowym a leasingiem operacyjnym jest uprawnienie do dokonywania odpisów amortyzacyjnych. W leasingu finansowym amortyzacji podatkowej dokonuje korzystający, natomiast w leasingu operacyjnym finansujące. Ma to zasadniczy wpływ na wysokość kosztów podatkowych stron umowy leasingu.
Leasing operacyjny pozwala na zwiększenie bieżących kosztów uzyskania przychodów, a przez to zmniejszenie podstawy opodatkowania o poniesione koszty rat leasingowych. Inaczej jest
w leasingu finansowym, gdyż przy tej formie leasingu korzystający może dokonywać jedynie odpisów amortyzacyjnych w stałej wysokości wynikającej z przepisów podatkowych, bez względu na to, jaka była faktyczna wysokość opłat leasingowych w danym roku podatkowym.
Rodzaje leasingu w przepisach o rachunkowości
Ustawa o rachunkowości również przewiduje dwa rodzaje leasingu, które potocznie określa
się jako:
• leasing finansowy
• leasing operacyjny
Kryterium rozróżnienia podobnie jak w przypadku przepisów podatkowych będzie to, która ze stron umowy będzie dokonywała odpisów amortyzacyjnych dla celów księgowych.
Polskie Stowarzyszenie Funduszy Pożyczkowych reprezentuje na szczeblu ogólnokrajowym interesy funduszy pożyczkowych z całej Polski, wspierając ich działania w celu rozwoju regionów
i sektora mikro, małych i średnich przedsiębiorstw.
Celem Stowarzyszenia jest tworzenie i rozwój silnego i niezależnego systemu funduszy pożyczkowych w Polsce, umożliwiającego efektywne finansowanie startu i rozwoju mikro, małych
i średnich przedsiębiorstw.
Mali - w tym mikro- a także średni przedsiębiorcy (MSP) zawsze i wciąż potrzebują wsparcia finansowego (pożyczka, kredyt) dla rozpoczęcia, prowadzenia i rozwoju swojej działalności. Tego wsparcia, często nie mogą uzyskać w systemie bankowym. Stosunkowo wysokie wymogi proceduralne ze strony banków komercyjnych sprawiają, że przedsiębiorcy zmuszeni są do poszukiwania pomocy w systemie funduszy pożyczkowych.
Fundusze pożyczkowe udzielając wsparcia finansowego w postaci pożyczek przygotowują mikro
i małych przedsiębiorców do efektywnego finansowania w przyszłości ze strony systemu bankowego. Dzięki temu finansowaniu fundusze pożyczkowe starają się kreować dobrą historię pożyczkową, tak istotną dla finansowania dalszego rozwoju MSP przez system bankowy.
Budowany w Polsce, wzorem krajów zachodnich, coraz silniejszy system funduszy pożyczkowych wspierający finansowo powstawanie i rozwój MSP świadczy o zasadności i wzroście efektywności funkcjonowania zróżnicowanych systemów, metod i instrumentów finansowania MSP. Wzmożone zainteresowanie działalnością pożyczkową, rozumianą jako działalność realizowaną przez instytucje pozarządowe o charakterze non-profit, których celem jest ułatwianie dostępu MSP oraz osobom rozpoczynającym działalność gospodarczą do finansowania, umożliwia efektywne podejmowanie, prowadzenie i rozwój działalności gospodarczej. Polskie Stowarzyszenie Funduszy Pożyczkowych działa na podstawie prawa o stowarzyszeniach i statutu. Najwyższą władzą PSFP jest Walne Zebranie Członków. Stowarzyszeniem kieruje powołany przez założycieli PSFP Zarząd. Organem kontrolnym PSFP jest Komisja Rewizyjna.
Polskie Stowarzyszenie Funduszy Pożyczkowych ma na celu:
• Wspieranie rozwoju przedsiębiorczości na poziomie regionalnym i krajowym
• Reprezentowanie na szczeblu ogólnokrajowym interesów funduszy pożyczkowych oraz wspieranie ich działań zmierzających do rozwoju regionów
• Oddziaływanie na kształtowanie ustawodawstwa gospodarczego wspierającego rozwój przedsiębiorczości
• Organizowanie wymiany doświadczeń pomiędzy instytucjami wspierającymi rozwój przedsiębiorczości w zakresie funduszy pożyczkowych dla MSP
• Współpraca z instytucjami rządowymi, ustawodawczymi, samorządowymi, pozarządowymi, finansowymi i innymi realizującymi podobne cele w zakresie rozwoju przedsiębiorczości i funduszy pożyczkowych
• Promocja funduszy pożyczkowych
• Współdziałanie z instytucjami krajowymi i zagranicznymi w zakresie pozyskiwania środków, tworzenia warunków finansowania i wymiany doświadczeń dotyczących funduszy pożyczkowych
• Podejmowanie inicjatyw i działań zmierzających do podnoszenia poziomu kwalifikacji i wiedzy polskich MSP
• Wspieranie procesu integracji gospodarczej Polski z Unią Europejską oraz ułatwianie funduszom pożyczkowym współpracy z partnerami zagranicznymi
Polskie Stowarzyszenie Funduszy Pożyczkowych realizuje swoje cele poprzez:
• pomoc w tworzeniu i współpracę z innymi instytucjami wspierającymi rozwój przedsiębiorczości,
• współpracę i wzajemną pomoc członkom Stowarzyszenia i członkom wspierającym, w tym występowanie do władz ustawodawczych, organów administracji państwowej, organów samorządowych i instytucji zagranicznych w sprawach dotyczących funduszy pożyczkowych,
• prowadzenie działalności integrującej członków Stowarzyszenia,
• prezentowanie opinii związanych z systemem funduszy pożyczkowych w Polsce,
• organizowanie spotkań, seminariów, konferencji i innych form wymiany doświadczeń funduszy pożyczkowych oraz małych i średnich przedsiębiorców,
• wypracowywanie i przedkładanie opinii władzom ustawodawczym, rządowym i samorządowym na temat finansowych i pozafinansowych instrumentów wspomagania rozwoju przedsiębiorczości oraz środków przeznaczonych na ich realizację,
• popularyzację wiedzy ekonomicznej, prawnej, organizacyjnej i technicznej dotyczącej finansowania małych i średnich przedsiębiorców oraz gromadzenie i upowszechnianie informacji o funkcjonowaniu funduszy pożyczkowych,
• organizowanie spotkań, szkoleń i doradztwa oraz innych form kontaktów funduszy pożyczkowych z instytucjami krajowymi i zagranicznymi w zakresie pozyskiwania środków na udzielanie pożyczek dla małych i średnich przedsiębiorców,
• inicjowanie i prowadzenie badań w zakresie instrumentów finansowania zewnętrznego małych i średnich przedsiębiorców, a także wydawanie publikacji dotyczących tych zagadnień,
• organizowanie zespołów doradczych do wykonywania zadań statutowych Stowarzyszenia,
• inne działania sprzyjające realizacji celów statutowych Stowarzyszenia.
Celami Krajowego Stowarzyszenia Funduszy Poręczeniowych są:
• Wspieranie rozwoju systemu poręczeń kredytowych;
• Upowszechnianie wiedzy oraz wymiana doświadczeń w zakresie
prowadzenia działalności poręczycielskiej;
• Współpraca z instytucjami rządowymi, samorządowymi, finansowymi i innymi realizującymi podobne cele w zakresie rozwoju systemów poręczeń kredytowych;
• Promocja funduszy poręczeń kredytowych.
Cele te realizowane są przez różnorodne działania m.in. organizację wyspecjalizowanych usług doradczych i szkoleniowych, głównie w zakresie tworzenia, uruchamiana i rozwoju instrumentów finansowych ułatwiających dostęp małym i średnim przedsiębiorstwom do kapitału. Stowarzyszenie aktywnie uczestniczy w pracach nad tworzeniem systemu poręczeń w Polsce, współpracując z Ministerstwem Gospodarki i Pracy, Agencją Własności Rolnej Skarbu Państwa, Bankiem Gospodarstwa Krajowego, Polską Agencją Rozwoju Przedsiębiorczości, a do 2001 r. również z Sejmową Komisją Małych i Średnich Przedsiębiorstw.
Definicja i mechanizm działania faktoringu

Faktoring to rodzaj działalności finansowej polegającej na wykupie nieprzeterminowanych wierzytelności przedsiębiorstw, należnych im od odbiorców z tytułu dostaw towarów lub usług, połączony z finansowaniem klientów oraz świadczeniem na ich rzecz dodatkowych usług.

Z ekonomicznego i prawnego punktu widzenia (definicja Ottawska, 1988), firma faktoringowa wykonuje co najmniej dwie z czterech czynności:
• finansuje bezsporne i niewymagalne należności
• prowadzi sprawozdawczość i konta dłużników
• egzekwuje należności
• przejmuje ryzyko wypłacalności odbiorcy
Firmy świadczące usługi faktoringowe (faktorzy) dostarczają przedsiębiorstwom środki finansowe pod nieuregulowane faktury, odnoszące się zarówno do sprzedaży krajowej, jak
i eksportowej. Przedsiębiorstwa mogą uzyskać do 90% wartości wystawionych faktur w momencie wysłania towarów (lub świadczenia usług), a wypłata pozostałej części następuje po zapłacie odbiorcy na konto faktora.
Typowy adresat faktoringu to firma:
• prowadząca sprzedaż z odroczoną płatnością
• o dużym zapotrzebowaniu na elastyczne finansowanie
• utrzymująca stałą współpracę z odbiorcami
• realizująca ekspansywną strategię zwiększenia obrotów m.in. poprzez stosunkowo długie terminy płatności.
Firma korzystająca z faktoringu uzyskuje natychmiastowe finansowanie, dzięki czemu może spłacać swoje zobowiązania, planować zarządzanie finansami, w znaczący sposób minimalizować ryzyko ściągnięcia należności i przeciwdziałać negatywnym skutkom różnic kursowych
w eksporcie.
Porównując faktoring i kredyt bankowy, należałoby zwrócić uwagę na to, że kredyt:
• wymaga od klienta odpowiedniego zabezpieczenia
• stale obciąża budżet firmy, z tytułu zadłużenia
• obciąża firmę za spóźnienie w spłatach kolejnych rat, nawet jeśli zawiodą dłużnicy tej firmy a nie ona sama.
Dla porównania, faktoring:
• zadowala się zabezpieczeniami w postaci wierzytelności handlowych
• nie wprowadza zadłużenia, bo jego koszty to prowizja i oprocentowanie
• sprawia, że udzielone firmie dofinansowanie spłacane jest przez dłużników tej firmy.
Należy podkreślić, że faktoring nie jest panaceum na wszystkie gospodarcze, a zwłaszcza finansowe, kłopoty przedsiębiorstwa. Korzystanie z faktoringu powinno być zatem poprzedzone stosownym rachunkiem opłacalności.
Venture capital (VC) jest jedną z odmian private equity. Są to inwestycje dokonywane we wczesnych stadiach rozwoju przedsiębiorstw, służące uruchomieniu danej spółki lub jej ekspansji. Fundusze PE mogą inwestować także w spółki dojrzałe, planujące wejście na giełdę w przyszłości, wymagające restrukturyzacji lub zmieniające właścicieli. W Europie zachodniej popularną formą inwestycji PE jest udział w wykupie menedżerskim.
NOTATKI WŁASNE
mikro - poniżej 9 osób
małe – 10-49 osób
średnie – 49-249 osób
Wewnętrzne źródła finansowania przedsiębiorstwa
W finansowaniu wewnętrznym wyróżniamy następujące sposoby pozyskiwania środków finansowych są to: przekształcenia majątkowe gdzie zmiany powstają w wyniku finansowania inwestycji, z odpisów amortyzacyjnych, w wyniku przyspieszenia obrotu kapitału oraz poprzez zmniejszenia majątku i sprzedaż zbędnych jego składników. Kształtowanie kapitału polega natomiast na tworzeniu długookresowych rezerw i zatrzymaniu zysku w przedsiębiorstwie.
Zewnętrzne źródła finansowania przedsiębiorstwa
Fundusze i kapitały stanowiące wewnętrzne źródło finansowania przedsiębiorstwa mają ograniczone rozmiary i zazwyczaj nie wystarczają do sfinansowania wszystkich potrzeb związanych z działalnością gospodarczą danego przedsiębiorstwa. Niezbędne tym samym staje się poszukiwanie źródeł finansowania "na zewnątrz" przedsiębiorstwa.
Charakterystyka źródeł finansowania działalności przedsiębiorstw
Przedsiębiorstwa prowadząc działalność gospodarczą wykorzystują kapitał pochodzący z różnych źródeł, które są bardzo zróżnicowane pod wieloma względami. Optymalny dobór kapitału wymaga
określenia bieżących i przyszłych potrzeb finansowych firmy. Oprócz tego niezbędna jest też wiedza dotycząca różnic pomiędzy poszczególnymi źródłami finansowania. Planując skorzystanie z różnych form pozyskania kapitału w pierwszej kolejności należy wziąć pod uwagę jego dostępność w podmiocie gospodarczym. Istnieją bowiem ograniczenia w tej materii, które związane są głównie z następującymi czynnikami:
• wewnętrznymi: formą prawną przedsiębiorstwa, jego renomą,
wielkością, sytuacją finansową;
• zewnętrznymi: dostępność na rynku wybranego źródła finansowania.

Źródła finansowania działalności małych i średnich przedsiębiorstw w Polsce
W Polsce wśród małych i średnich przedsiębiorstw, dominują mikroprzedsiębiorstwa (stanowiące około 95% wszystkich zarejestrowanych podmiotów gospodarczych), które często mają ograniczony dostęp do niektórych źródeł finansowania. Stanowi to poważne zagrożenie co do dalszego funkcjonowania firmy – realizowanie działalności gospodarczej wymaga bowiem odpowiedniej bazy majątkowej zarówno w momencie rozpoczęcia działalności, jak i w trakcie jej prowadzenia. Dotyczy to zarówno składników aktywów trwałych (środków trwałych, wartości niematerialnych i prawnych), jak i aktywów obrotowych (poziom zapasów). Majątek w sposób pośredni (aktywa trwałe), bądź bezpośredni (aktywa bieżące) pozwala na wypracowanie nadwyżki ekonomicznej.