Prawo własności intelektualnej
Prawo własności intelektualnej
Pojęcie „prawo własności intelektualnej” odnosi się do wszelkich wytworów ludzkiego umysłu jak i praw do korzystania z nich. Dotyczy głównie wynalazków, wzorów użytkowych i przemysłowych, znaków towarowych, odkryć naukowych, dzieł literackich, muzycznych i plastycznych, technologii i programów komputerowych.
W Polsce prawo własności intelektualnej regulowane jest przez prawo autorskie i prawo własności przemysłowej.
Prawo własności przemysłowej obejmuje: wynalazki, wzory użytkowe i przemysłowe, znaki towarowe i oznaczenia geograficzne.
Prawo autorskie chroni przejawy działalności twórczej, a w szczególności: dzieła literacki (książki) i artystyczne (utwory muzyczne, plastyczne, filmowe, fotograficzne, sceniczne), publicystyczne, naukowe i programy komputerowe. Prawo autorskie nie obejmuje aktów normatywnych, materiałów urzędowych, opublikowanych opisów patentowych i prostych informacji prasowych.
Ochrona praw autorskich powstaje samoczynnie w chwili stworzenia utwory i nie potrzebna jest żadna ochrona certyfikacyjna. Autorskie prawa majątkowe mogą przejść na inne osoby poprzez dziedziczenie lub podpisanie stosownej umowy (o przeniesienie majątkowych praw autorskich lub licencji – umowy o korzystaniu z utworu).
Konsekwencją prawną naruszenia praw autorskich jest odpowiedzialność karna, m. in. grzywna, ograniczenie lub pozbawienie wolności do 5 lat oraz zabranie własności powstałej na drodze przestępczej.
Aby uniknąć nieprzyjemności związanych z łamaniem praw autorskich można starać się o licencję. Licencja może być pełna lub niepełna, w zależności od rodzaju zawartej umowy licencyjnej.
Na utworach różne symbole:
Symbol © (copyright) oznacza zastrzeżenie prawa autorskiego, obok znaku © powinno znajdować się wskazanie uprawnionego z tytułu prawa autorskiego i roku pierwszej publikacji utworu, np.: © Copyright by Wydawnictwo Szkolne PWN Sp. z o.o, Warszawa 2003.
Symbol ® (reserved) to zastrzeżenie znaku towarowego, np.: Microsoft® Word 97.
Symbol ™ (trademark) to znak towarowy (handlowy) właściciela produktu, zgłoszony do odpowiedniego urzędu określa prawa własności itp.
Aby być twórcą w rozumieniu prawa autorskiego i czerpać z tego tytułu profity nie trzeba mieć ukończonych szkół artystycznych, nie trzeba przywdziewać ekstrawagandzkich strojów czy porzucać statecznego stylu życia.
Twórcą jak chce tego ustawa o prawie autorskim jest każdy, kto stworzył utwór, a więc także i obok Michała Anioła, dziecko rysujące kotka czy babcia wyszywająca różne wzory na ręcznie robionych sweterkach. Zgodnie z prawem autorskim za utwór uznaje się między innymi: zdjęcia, katalogi, informatory, instrukcję obsługiwania maszyny, instrukcję BHP, kompozycje kwiatów, wzór zdobniczy, projekt znaku towarowego, program komputerowy.
Prawidłowa kwalifikacja wytworów działalności intelektualnej jako utworu sprawia problemy, które można rozwiązać poprzez dokładne przestudiowanie prawa autorskiego oraz orzecznictwa sądowego.
Jak widać, przestrzeganie praw związanych z prawem własności intelektualnej jest trudne (ciężko ustalić zakres, praktycznie wszystko, co robimy jest utworem, do którego tylko my mamy prawa autorskie). Nieprzestrzeganie grozi poważnymi konsekwencjami prawnymi. Aby uniknąć takich konsekwencji, należy pamiętać o tym, że:
Autorskie prawa majątkowe trwają w zasadzie przez cały czas życia twórcy i 70 lat po jego śmierci lub jeżeli twórca nie jest znany – 70 lat od daty pierwszego rozpowszechnienia utworu
Jeżeli z mocy prawa (w oparciu o konkretną ustawę) prawa autorskie przysługują innej osobie niż twórca, to:
70 lat liczy się od daty rozpowszechnienia utworu
gdy utwór nie został rozpowszechniony – 70 lat od daty ustalenia utworu
50 lat w odniesieniu do nadań programów RTV (licząc od roku pierwszego nadania)
50 lat w odniesieniu do sporządzania i korzystania fonogramów i wideogramów (licząc od roku sporządzenia)
Aby zgodnie z prawem i z czystym sumieniem korzystać z utworu (literackiego, muzycznego, plastycznego, filmowego, fotograficznrgo, scenicznego, publicystycznego, naukowego i programów komputerowych) nie trzeba starać się o nadanie praw autorskich. Wystarczy wykupić licencję. Bacząc na konsekwencje prawne myślę, że warto korzystać z legalnych utworów.
BIBLIOGRAFIA:
- http://www.patentmen.pl/roz5-3.html
- http://akson.sgh.waw.pl/~mmarks/isd/ksiazka/Raport4.doc
- http://www.carpent-tua.resam.com.pl/pr-autor.htm