Prawo własności intelektualnej

PRAWO WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ - dr Wojciech Włodarczyk
Prawo własności intelektualnej:
1)w znaczeniu przedmiotowym
2)w znaczeniu podmiotowym
1) w znaczeniu przedmiotowym ? normy prawne określające nabywanie, zmianę, utratę
i ochronę praw własności intelektualnej
Prawo własności intelektualnej jest dyscypliną prawa wyodrębnioną wg kryterium przedmiotowego (co regulują?).
Jest to dyscyplina prawa kompleksowego. Obejmuje zarówno normy administracyjno-prawne, cywilno-prawne jak i normy prawa karnego, które odnoszą się bezpośrednio lub pośrednio do praw własności intelektualnej, a łączy je przedmiot.
Jedna strona nie ma możliwości ukształtowania normy prawnej drugiej stronie bez zgody tej drugiej strony.
Przy prawie własności intelektualnej nie ma swoistej metody tylko chodzi oto czego dotyczy.
2) w znaczeniu podmiotowym: - rozumienie szerokie i ścisłe
rozumienie szerokie - wszelkie prawo podmiotowe o charakterze cywilno-prawnym, które odnosi się do dobra intelektualnego określane mianem prawa własności intelektualnej
ścisłe - prawo własności intelektualnej w znaczeniu podmiotowym to każdy typ prawa cywilno-prawnego, który ma charakter prawa wyłącznego.
Prawo własności intelektualnej w znaczeniu podmiotowym = prawo wyłączne.
Niekiedy określamy te prawa terminem prawa na dobrach niematerialnych, a zatem:
prawo własności intelektualnej = prawo wyłączne = prawo na dobrach niematerialnych

PRAWO PRAWO WŁ. INNE
AUTORSKIE PRZEMYSŁOWEJ NP. 1) ochrona baz danych ( nowość w UE od 2000)
Dobra 2) ochrona wiedzy tradycyjnej ( stare receptury med.indyjskiej, wzornictwo ludowe
niematerialne 3) ochrona formatów programów telewizyjnych i radiowych
zbiorowe
Ujęcie historyczne
W starożytności nie było znane prawo własności intelektualnej.
Dużą rolę odegrało chrześcijaństwo; wiązało się to z pojęciem pracy.
Wolni Rzymianie pogardzali pracą fizyczną, uważali, że jest ich niegodna ? pracowali niewolnicy. Rzymianie zajmowali się pracą umysłową, ale bez pobierania wynagrodzenia. Twórcy dzieł dedykowali komuś swoje utwory i te osoby płaciły , ale nie za utwór tylko za dedykację. Potem wymyślono honoraria.
W okresie chrześcijaństwa podniesiono wartość pracy fizycznej, sam Chrystus pracował.
Praca ma wartość samą w sobie, jest wykonywana przez człowieka i dla człowieka, przez co ma wartość moralną. Chrześcijaństwo wyrównało pracę fizyczną z umysłową i za każdą pracę należy się wynagrodzenie. Wg chrześcijaństwa człowiek musi pracować, żeby żyć.
W pracy intelektualnej dostrzeżono wymiar zarobkowy - od tego funkcjonuje prawo własności intelektualnej.
W średniowieczu funkcjonowały przywileje królewskie. Gdy ktoś miał dużo pieniędzy mógł wykupić u króla np. prawo wydobywania soli na określonym terenie. Przywileje zaczęły dotyczyć sfery innych dóbr m.in. literackich, (np. przywilej na drukowanie dzieł J. Kochanowskiego), sfera wynalazków technicznych (ktoś, żeby korzystać z wynalazku musiał płacić osobie, która wykupiła wyłączność.
Rewolucja francuska zniosła wszelkiego rodzaju monopole.
Prawo własności wprowadzili prawnicy francuscy. Chodzi o psychologiczną postać znaczenia własności: ?to jest moje , ja to wytworzyłem? ? to początki prawa własności intelektualnej.
Dobra niematerialne
Prawo własności intelektualnej to dobra niematerialne, duchowe.
Rzecz to coś materialnego ? to przedmiot samodzielnego obrotu.
Dobra niematerialne są to uzewnętrznione rezultaty aktywności (pracy) intelektualnej (rozumowej) człowieka.
Dobra niematerialne są przedmiotem praw własności intelektualnej i mogą być przedmiotem obrotu.
Materia - jest nośnikiem dobra niematerialnego
Materialny substrat ? to nośnik dobra niematerialnego
Rozum ? władza niematerialna człowieka. Wyobrażenie jest materialne.
PRAWO WŁASNOŚCI PRZEMYSŁOWEJ
obejmuje: 1/ twórczość przemysłową
2/ oznaczenia odróżniające
3/ zwalczanie nieuczciwej konkurencji
Słowo ?przemysłowa? (znak czasów) w znaczeniu przedsiębiorca ? chodzi o dobra niematerialne o charakterze produkcyjnym związane z działem gospodarki.
Ad 1/ twórczość przemysłowa:
wynalazki
wzory użytkowe
wzory przemysłowe
topografia układów scalonych
nowe odmiany roślin
Ad 2/ oznaczenia odróżniające:
znaki towarowe
oznaczenia przedsiębiorstw
oznaczenia geograficzne
tytuły ?dzieł? np. prasowych, tytuły gier komputerowych, tytuły serii wydawniczych
Ad 3/ zwalczanie nieuczciwej konkurencji
ochrona dóbr niematerialnych, tj. tajemnica przedsiębiorstwa (sekrety handlowe)
ochrona przed czynami nieuczciwej konkurencji.
W 1883r. powstała Konwencja Paryska o ochronie własności przemysłowej, która obowiązuje do dzisiaj. Ta konwencja cały czas była modyfikowana.
Na początku XX w. Polak Fryderyk Zoll prawnik, prof. UJ, wypracował postanowienie i wylansował w Europie zakazy ogólne czynów nieuczciwych dotyczące ochrony konkurentów (przepis 10 bis wprowadzony w Europie).
Czyny nieuczciwe ? oczernianie konkurenta ? to nie narusza bóbr niematerialnych, ale jest to czyn nieuczciwej konkurencji.
Prof. Zoll głosił koncepcję, że dobrem niematerialnym jest przedsiębiorstwo (zespół składników materialnych i niematerialnych).
Przedsiębiorstwo:
to ucieleśnienie dóbr niematerialnych,
ma zasady działania, którym się podporządkowuje,
myśl, która wszystko łączy w całość i działa.
PRAWO WŁASNOŚCI
INTELEKTUALNEJ
w znacz. podmiotowym
=
PRAWA
NA DOBRACH NIEMATERIALNYCH
=
PRAWA
WYŁĄCZNE
Istotą praw własności intelektualnej są uprawnienia zakazowe!
- zakazanie innym,
- wyłączenie zachowań osób trzecich
[ np. zakaz przedruku dzieła, zakaz wykorzystania renomy znaku, czerpanie z renomy cudzego znaku]
PRAWO WŁASNOŚCI PRZEMYSŁOWEJ
termin ukształtowany na koniec XIX w. oznacza wszelką działalność gospodarczą;
chodzi o dobra niematerialne mające charakter produkcyjny.
W prawie własności przemysłowej ochrona dóbr niematerialnych wynika z dwóch źródeł:
1/ aktu administracyjnego ? (można odnieść do przywilejów królewskich)
zasadnicze źródło ochrony
2/ pracy ? chodzi o wszelką działalność, aktywność (nie tylko praca zarobkowa w sensie Kp).
Wynalazek
- w znaczeniu prawnym
każde rozwiązanie o charakterze technicznym (kategoria dobra niematerialnego), rozwiązanie problemu technicznego; istotna w wynalazku jest cecha techniczności;
60% wyrobów farmaceutycznych opiera się na wiedzy tradycyjnej.
Wynalazkiem jest:
syntetyczne wyselekcjonowanie leku ? jest to odkrycie techniczne,
wynalazki biotechnologiczne ? tkanki, organy wyjęte z organizmu i przeszczepione do innego organu mają charakter techniczny,
komórki wyizolowane z organizmu i podlegające ?obróbce? mają charakter techniczny
[ komórki omnipotentne ? takie, z których można ?wyhodować? człowieka
komórki pluipotentne ? takie, z których można uzyskać wiele tkanek, odbudować skórę,
przyszyć palec itp.]
Zasadą jest, że nie patentuje się ciała ludzkiego.
Nie są wynalazkami:
odkrycia naukowe
sposoby leczenia ludzi i zwierząt, diagnostyka ( sam sposób leczenia nie ma charakteru
technicznego),
w Europie nie uznaje się możliwości patentowania programów komputerowych, gdyż nie ma to
charakteru w technicznego,
metody prowadzenia biznesu, działalności gospodarczej
metody marketingowe.
To, że coś jest wynalazkiem nie przesądza, że podlega ochronie.
WYNALAZEK ? PRAWO DO PATENTU ? PATENT
PRZEDMIOT PATENTU
Patent to prawo - to nie wynalazek
PRAWO WYŁĄCZNE
Wynalazek, żeby mógł być opatentowany musi spełniać 3 cechy:
1)nowość wynalazku ( musi być nowy)
2)nieoczywistość wynalazku (musi mieć poziom wynalazczy czyli być nieoczywisty)
3) przemysłowa stosowalność (musi dać się przemysłowo zastosować).
Nowość wynalazku
? wynalazek nowy, to wynalazek nie udostępniany do wiadomości powszechnej przed datą zgłoszenia w organie patentowym; jak nie należy do stanu techniki nowość ma charakter obiektywny.
Poziom wynalazku (nieoczywistość)
- wynalazek posiada poziom, gdy nie wynika w sposób oczywisty ze stanu techniki dla fachowca z danej dziedziny techniki (fachowiec ?np. technik samochodowy w przypadku mechaniki samochodowej).
Przemysłowa stosowalność
? wynalazek musi mieć wymiar praktyczny dla działalności komercyjnej, a więc da się praktycznie zastosować przemysłowo.
Patent powstaje w drodze aktu administracyjnego czyli decyzji administracyjnej właściwego organu patentowego
DECYZJA ADMINISTRACYJNA
Urząd Patentowy
RP - UPRP
Europejski Urząd Patentowy - EPO
Z wynalazku wynika prawo do patentu.
Patent uzyskuje się po spełnieniu wymogów i uzyskaniu decyzji urzędu patentowego.
Prawo do patentu przysługuje twórcy wynalazku ? ale nie zawsze ? niekiedy pracodawca lub zleceniodawca ma prawo do patentu, w przypadku gdy wynalazek został wykonany w ramach obowiązków pracowniczych na podstawie umowy (umowy zlecenia, o dzieło inne).
Prawo do patentu jest prawem zbywalnym i dziedzicznym również patent jest prawem zbywalnym i dziedzicznym ? to prawo majątkowe.
Prawo do patentu może być sprzedane.
CECHY PATENTU
Prawo okresowe
Terytorialność
Patent z założenia jest prawem okresowym, ale może być przedłużone.
Po pewnym okresie prawa wyłączne gasną.
Prawa wyłączne dotyczą określonego terytorium i tylko na to terytorium mamy ochronę tych praw. Ochrona wynalazku jest terytorialna.
Urząd Patentowy RP (UPRP) jest centralnym organem administracji publicznej rządowej.
Decyzje administracyjne w sprawie patentu wydają w imieniu urzędu eksperci, którzy działają w imieniu urzędu.
Europejski Urząd Patentowy (EPO) ma siedzibę w Monachium i działa na podstawie Konwencji Monachijskiej, do której należą stare państwa UE oraz Polska.
Konwencja Monachijska ( z lat 70-tych) przyznaje patent europejski składający się z wiązki patentów różnych krajów.
Patent Europejski
Pl De Fr Es GB .......
Patent Europejski udziela patentu na kraje europejskie wskazane przez wnioskującego.
Patent Europejski traktowany jak patent udzielony przez urząd krajowy.
może być opatentowane jako wynalazek
Produkt ? urządzenia, maszyny, narzędzia, zw.chemiczne (farmaceutyczne), wzór substancji chemicznej, układy elektryczne, wyizolowana komórka ludzka, zwierzę, nowe zastosowanie znanej substancji(np. w przypadku farmaceutyków).
Sposób otrzymywania produktu ? w branży chemicznej, farmaceutycznej.
CELE OCHRONY
Interes prywatny ? nagradzanie twórcy wynalazku, żeby miał z czego żyć, mógł zarabiać, zwrot poniesionego wysiłku
Interes publiczny ? daje prawo wyłączne na ujawnienie wynalazku.
Prawo wyłączne wydawane jest na czas określony, żeby dać zarobić wynalazcy, a po upływie określonego czasu z tego wynalazku korzystają wszyscy; nie można dać na stałe, bo to ograniczałoby postęp.
PATENT NA
1) wynalazek techniczny
nowość, nieoczywistość, przemysłowa stosowalność
2) wynalazek
patentowalny
inne - negatywne
1)sprzeczność wynalazku z moralnością i porządkiem publicznym
np. ciało ludzkie, komórka macierzysta totipotentna
2)odmiany roślin
NIE!
3)rasy zwierząt
4)sposoby leczenia ludzi i zwierząt
ad1) komórki:
totipotentna ? komórka, z której może powstać człowiek
omnipotentne ? zarodkowe
pluipotentne ? z których można uzyskać wiele tkanek
ad 2) regulują odrębne przepisy
ad 3) nie można opatentować nowego gatunku zwierząt
ad 4) nie dotyczy środków farmaceutycznych
Nie patentujemy badań na człowieku, komórek omnipotentnych!
PATENT [ PRAWO WYŁĄCZNE DO WYNALAZKU ]
UPRAWNIENIE POZYTYWNE UPRAWNIENIE NEGATYWNE
Uprawnienie do czerpania korzyści Wyłączyć innych od czerpania korzyści majątkowej
majątkowych z wynalazku w działalności komercyjnej lub zawodowej.
na zasadzie wyłączności na terytorium
objętym patentem np. w Polsce.
Tylko uprawniony z patentu w Polsce może czerpać korzyści z patentu, na zasadzie wyłączności z wyłączeniem osób trzecich.
Patent daje uprawnionemu możliwość zakazania osobom trzecim czerpania korzyści majątkowej w ramach działalności komercyjnej lub zawodowej na terytorium Polski.
Bardzo ważnym ograniczeniem jest terytorialność.
Patent udzielony w Polsce daje uprawnienie do korzystania z patentu w Polsce.
Przykłady jako ograniczenia patentu czyli uprawnień zakazowych:
1.Przywilej farmaceutyczny
2. Wyczerpanie patentu.
PRZYWILEJ FARMACEUTYCZNY
- powstał w związku z farmaceutykami, ale nie dotyczy tylko farmaceutyków; żeby był w obrocie legalnie musi być dopuszczony do obrotu czyli musi mieć administracyjną autoryzację.
Uzyskanie autoryzacji: - w Europie od 3 do 7 lat
- w Polsce 5 lat.
Są firmy, które produkują leki generyczne czyli nie opatentowane.
W Polsce firmy również produkują leki generyczne.
Firmy produkujące leki generyczne czekają na upływ terminu patentu. Zanim wygaśnie patent firmy sprowadzają substancje czynne, przeprowadzają badania kliniczne i szereg innych czynności i procedur umożliwiających przeprowadzenie wszystkich niezbędnych czynności, aby wprowadzić lek bezpośrednio po upływie terminu ochrony patentu i uzyskaniu zgody.
Nie są objęte uprawnieniem zakazowym działania osób trzecich, które są niezbędne dla pozyskania zezwolenia państwa lub administracji na wprowadzenie opatentowanego produktu.
Przywilej farmaceutyczny dotyczy także innych produktów, jak np. nawozy sztuczne, broń i inne.
Ten przywilej przyjęty jest w Polsce, USA i Kanadzie.
Ochrona patentu : 20 lat ? od daty zgłoszenia wynalazku.
Tymczasowa ochrona ? w czasie od daty zgłoszenia do udzielenia patentu.
Można dochodzić roszczeń za okres od daty zgłoszenia do udzielenia patentu.
Firmy farmaceutyczne i produkujące nawozy sztuczne wywalczyły dodatkowe prawo ochronne ? tzn., że firma może przed wygaśnięciem patentu z powodu upływu 10-letniej ochrony wystąpić do Urzędu Patentowego o dodatkowe prawo ochrony na taki okres, jaki był konieczny dla procedury uzyskania zezwolenia na wprowadzenie do obrotu farmaceutyku lub nawozu sztucznego , jednak nie na dłużej niż na 5 lat.
Dodatkowe prawo ochronne jest ogólnoeuropejskie.
Przywilej farmaceutyczny przyjęty w niektórych krajach (Polska, USA i Kanada).
WYCZERPANIE PATENTU - dotyczy wszystkich praw własności intelektualnych
Przepisy przewidują, ze uprawniony z tytułu patentu w Polsce nie może zakazać dalszego obrotu towarami wytworzonymi wg patentu (opatentowany wynalazek), jeżeli towary wprowadził on do obrotu lub ktoś inny za zgodą uprawnionego
WAŻNE!
PIERWSZE WPROWADZENIE TOWARU WYPRODUKOWANEGO CZY WYNALAZKU
PRZYSŁUGUJE UPRAWNIONEMU
WYCZERPANIE KRAJOWE PATENTU
ma Ap 1
Firma (BC) Patent w Pl
Ap 2
(na farmaceutyk)
Ap 3
F-1 H Ap 4
kupuje hurtownia sprzedaje aptekom
Ap 5
EUROWYCZERPANIE - dotyczy krajów UE
NIEMCY
POLSKA
ROSJA
De
BC Patent
F-1
Niemiec płaci - 10 Euro
a 10 Euro - dopłaca państwo
Pl
BC Patent
F-1
Polak płaci ? 20 Euro
W Polsce państwo nie dopłaca
Lek F-1 Polak sprowadza z Niemiec i sprzedaje w Polsce
po 15 Euro
Ru
F-1
Rosja nie jest w UE
W Rosji tego Polak
nie może robić!
Uprawniony z tytułu patentu w Polsce nie może zakazać dalszego obrotu towarami, jeżeli te towary wprowadził sam uprawniony lub kto inny na jego zgodę gdziekolwiek w UE - to jest EUROWYCZERPANIE
To jest związane ze swobodnym przepływem towarów.
W Japonii jest wyczerpanie międzynarodowe
De Pl
XY BC
F-1 F-1
Patent jest prawem:
zbywalnym,
dziedzicznym,
majątkowym,
terytorialnym,
okresowym
[20 lat, z możliwością pozyskania dodatkowego prawa ochronnego nie więcej niż na 5 lat].
Wyjątkiem jest korzystanie z wynalazku w celach naukowych i edukacyjnych.
Dotyczy wszystkich praw własności intelektualnej.
ZNAKI TOWAROWE
ZNAKI TOWAROWE
z punktu widzenia zasad ochrony wyróżniamy
1 2 3
znaki znaki znaki
zgłoszone powszechnie używane
znane
reguluje ustawa prawo własności ustawa o zwalczaniu nieuczciwej
przemysłowej - upwp konkurencji - uoznk
Znaki zgłoszone
krajowe (UPRP)
międzynarodowe (OMPI ? Biuro Międzynarodowe w Genewie)
wspólnotowe (OHIM ? Biuro w Alicante Hiszpania)
te znaki towarowe mogą podlegać ochronie we wszystkich urzędach.
Znaki krajowe - tylko w Polsce.
Znaki międzynarodowe ? 1 zgłoszenie, ale w kilku krajach, w tym w Polsce
- Porozumienie Madryckie ? zgłoszenie w Genewie (77 krajów w Porozumieniu).
Znaki wspólnotowe ? 1 zgłoszenie na całe terytorium UE.
Krajowe znaki zgłoszone
żeby coś było zarejestrowane jako znak towarowy musi być znakiem towarowym i mieć zdolność rejestrową.
PRAWO OCHRONNE
na znak towarowy
nabywane wskutek zgłoszenia i rejestracji
na
1) znak towarowy 2) znak towarowy mający zdolność rejestrową
Prawo ochronne można uzyskać na znak towarowy mający zdolność rejestrową, jeżeli spełnia warunki:
bezwzględne
względne.
Prawo ochronne na znak towarowy może być udzielone na coś, co jest znakiem towarowym i ma zdolność rejestrową.
Znakiem towarowym ? jest każde oznaczenie, które da się graficznie przedstawić, nadające się do odróżnienia towarów lub usług jednego przedsiębiorstwa od towarów lub usług innego przedsiębiorstwa
Znak towarowy
każde graficznie zdolność
oznaczenie przedstawialne odróżniania
Oznaczenie (każde) - może być słowne, graficzne, przestrzenne (np. kształt butelki coca-cola, magi),oznaczenie muzyczne, i inne (np. znaki multimedialne, kolor lila opakowania czekolady Milka).
Graficznie przedstawialne ? za pomocą rysunku, wykresu, opisu słowami w taki sposób, że jednoznacznie można określić to oznaczenie.
Zdolnośc odróżniania - orzecznictwo wypracowało dwa kryteria:
1/ jeżeli oznaczenie jest samoistne względem towarów,
2/ jednolite.
Oznaczenie jednolite - jeżeli da się ująć poznawczo : ?na pierwszy rzut oka?.
Samoistność oznaczenia ? oznaczenie da się pojęciowo oderwać od towaru lub usług.
Nie są samoistne oznaczenia, które stanowią sam towar lub składają się na jego naturę lub są uwarunkowane technicznie bądź funkcjonalnie (zapach mięty lub cytryny w płynie do mycia naczyń to element funkcjonalny).
Znak towarowy w rozumieniu prawnym musi mieć zdolność rejestrową.
Znak towarowy ma zdolność rejestrową, jeżeli spełnia warunki bezwzględne i względne.
WARUNKI BEZWZGLĘDNE
1.jeżeli posiada dostateczne znamiona odróżniające
2.nie może być znakiem mylącym
3.nie może naruszać dobrych obyczajów i porządku publicznego.
Ad 1) Dostateczne znamiona odróżniające ma znak, który nadaje się do pełnienia
właściwych znakom towarowym funkcji.
Właściwe znakom towarowym funkcje, to:
A-oznaczenia pochodzenia komercyjnego towaru lub usługi,
B-f. jakościowa
C-f. reklamowa.
Np. coca-cola : taka sama jakość, pochodzenie z jednego o tego samego źródła, podlegają jednej kontroli jakościowej, pochodzą z jednego źródła kontroli jakościowej, do zakupu zachęca znak towarowy.
Wszystkie znaki towarowe pełnią dwie funkcje A i B.
WARUNKI BEZWZGLĘDNE
brak znamion - znaki mylące wprowadzają
w błąd, co do właściwości
towarów
Znak
niedystynktywny
opisowy
wolny
Niecharakterystyczny, banalny, rozpowszechniony
Nie można zastrzec opisu ?wieloowocowy? dla soków, oznaczenia aluzyjne i sugerujące nie są oznaczeniami opisującymi
Były kiedyś znakami towarowymi, ale przestały nimi być. Bo się zdegenerowały czyli przekształciły w nazwę rodzajową, np. ptasie mleczko, gramofon, celofan.
18.03.2007r.
WTÓRNA ZDOLNOŚĆ ODRÓŻNIAJĄCA ZNAKU TOWAROWEGO
Wtórna zdolność odróżniająca znaku towarowego
to zdolność znaku towarowego do pełnienia w szczególności funkcji pochodzenia, jakościowej i reklamowej;
f. pochodzenia ? znak towarowy wskazuje, że towary pochodzą z tego samego źródła
(przedsiębiorstwa),
f. jakościowa - towary opatrzone takim samym znakiem są takiej samej jakości,
f. reklamowa - sytuacja, że znaki towarowe zachęcają do zakupu.
Zdarza się tak, że znak towarowy niedystynktywny, opisowy czy wolny
wskutek długotrwałego używania dla klientów zaczyna kojarzyć się jako znak towarowy, nabiera drugie znaczenie;
np. marka ?Bytom? dla garniturów wskutek długotrwałego używania konsumenci zaczęli kojarzyć, że produkuje firma z Bytomia; pierwotnie miało to także charakter opisowy, z czasem nabyły wtórna zdolność odróżniającą,
?Żywiec? dla piwa ? nie kojarzy się tylko z tym, że pochodzi z Żywca, ale też z marka piwa,
firma cukiernicza ?Solidarność? z Lublina udowodniła, że ?Czekoladki z klasą? stanowią znak towarowy.
Przeszkody rejestracji:
bezwzględne- sprzeczność znaku towarowego z dobrymi obyczajami i porządkiem publicznym, bo wynikające z natury znaku towarowego,
względne przeszkody rejestracji ? koliduje w stosunku do praw osób trzecich.
Przypadek:
kolizja z wcześniejszymi znakami towarowymi.
Wcześniejsze znaki towarowe ? to znaki zgłoszone i zarejestrowane przed datą zgłoszenia ocenianego znaku towarowego.
3 rodzaje kolizji:
1)tzw. podwójna identyczność
2)kolizja w zakresie ryzyka konfuzji
3)kolizja poza granicami podobieństwa towarów ze znakiem renomowanym.
Prawo ochronne nie może być udzielone na znak, jeżeli koliduje (poza przypadkami kolizji) z wcześniejszymi znakami:
kolizja z prawem do oznaczenia przedsiębiorstwa
kolizja z prawami autorskimi
kolizja z prawem rejestracji wzoru przemysłowego (tj. dizaj produktu), kolizje w przypadku znaków towarowych przestrzennych.
Gdy znak towarowy spełnia wszystkie wymagania (warunki), to wydaje się decyzję o uchwaleniu prawa ochronnego na znak towarowy ? prawo wyłączne.
Jakie uprawnienia?
pozytywne ? polega na możliwości używania znaku i czerpania korzyści majątkowych czyli przysługuje prawo do korzystania w obrocie gospodarczym dla towarów, dla których został zastrzeżony i na terytorium Polski (tam. Gdzie został zarejestrowany);
negatywne (zakazowe) ? co w związku z tym uprawniony może zakazać innym.
Uprawniony może zakazać osobom trzecim:
używania w obrocie gospodarczym znaku towarowego kolidującego z jego znakiem na terytorium RP, gdy w grę wchodzą 3 kolizje:
1.podwójna identyczność
2.kolizje w zakresie ryzyka konfuzji
3.kolizje poza granicami podobieństwa towarów ze znakiem renomowanym.
Ad1) podwójna identyczność ? zachodzi w tedy, gdy używany znak towarowy jest identyczny z chronionym znakiem towarowym i obydwa znaki towarowe odnoszą się do identycznych towarów i usług
Identyczność ? to nie znaczy identyczność, chodzi o przypadki, gdy z punktu widzenia odbiorcy znaki są identyczne.
Ad 2) kolizja w zakresie ryzyka konfuzji, obejmuje 3 przypadki:
1 przypadek ? kolizja w granicach RYZYKA KONFUZJI
A) RYZYKO KONFUZJI znaki identyczne, ale towary podobne
Znak R = Znak U
Towary ? Towary
Z tej identyczności oznaczeń i podobieństwa wynika ryzyko konfuzji klientów, co do pochodzenia towarów.
Np. znak towarowy ?Ariel? dla butów i znak ?Ariel? dla pasty do butów
? to znak komplementarny.
To musi być podobieństwo na tyle, że biorąc pod uwagę identyczność oznaczeń i podobieństwo towarów wynika ryzyko konfuzji.
B) RYZYKO KONFUZJI znaki podobne, a towary identyczne
Znak R ? Znak U
podobne
Towary = Towary
identyczne
Zakaz używania znaku podobnego, np. ?Ariello? dla butów, gdyż zachodzi prawdopodobiństwo pochodzenia znaku ?Ariel? dla butów.
B) RYZYKO KONFUZJI znaki podobne i towary podobne
Znak R ? Znak U
podobne
Towary ? Towary
podobne
Np. ?Ariel? ? znak dla butów, ?Ariellux? ? znak dla pasty do butów.
Ryzyko konfuzji polega na wyróżnieniu :
ryzyka bezpośredniego,
ryzyka pośredniego.
RYZYKO KONFUZJI
bezpośrednie pośrednie
Z ryzykiem bezpośrednim mamy do czynienia wówczas, gdy klient widząc kolidujący znak towarowy może sądzić, że opatrzone nim towary pochodzą z tego samego źródła co towary opatrzone znakiem chronionym czyli pochodzą od uprawnionego do znaku towarowego.
Ryzyko pośrednie polega na tym, że klient widząc kolidujący znak towarowy wprawdzie wie, że towary nim opatrzone pochodzą z innego źródła aniżeli towary opatrzone znakiem chronionym, ale może sądzić, że te towary pochodzą z firm powiązanych organizacyjnie, prawnie lub gospodarczo.
Ad 3) kolizje poza granicami podobieństwa towarów ze znakiem renomowanym
KOLIZJA ZE ZNAKIEM RENOMOWANYM
Zbieżność towarów nie ma znaczenia. Znaki mogą być podobne lub identyczne, niezależnie od tego czy istnieje zbieżność między towarami czy nie. Ochrona poza granicami podobieństwa towarów .Ważne są oznaczenia (znaki).
Żeby istniała kolizja musi jeszcze wynikać z tej zbieżności nieuczciwe wykorzystanie renomy i nieuczciwe naruszenie renomy, np. firma ?Jacobs? może zakazać również osobom trzecim używania znaku identycznego lub podobnego do ?Jakobs? dla jakichkolwiek towarów , jeżeli tylko używanie tego znaku prowadziłoby do nieuczciwego wykorzystania renomy i nieuczciwego naruszenia renomy.
Znak towarowy jest renomowany, gdy posiada 2 elementy:
RENOMA
element ilościowy element jakościowy
znajomość pozytywne skojarzenia
NIEUCZCIWE WYKORZYSTANIE RENOMY - 2 sytuacje
1)transfer renomy 2) wykorzystanie zdolności
(przeniesienie renomy) odróżniającej
Gdy dojdzie do kolizji przysługują roszczenia:
1)o zaniechanie działań,
2)o złożenie oświadczenia w środkach masowego przekazu o określonej treści (np. przeproszenie)
3)roszczenie odszkodowawcze
4)inne roszczenia.
Ad 1) i 2) ? mają charakter obiektywny, a zatem są całkowicie niezależne od winy,
Ad 3) - może być dochodzone na zasadach ogólnych, tj. za zasadzie winy
Tylko roszczenie odszkodowawcze jest na zasadzie winy
Identyczny zakres ochrony przysługuje znakom, które są powszechnie znane, jeżeli nawet nie jest zarejestrowany.
Znak powszechnie znany ? to ponad 50% potencjalnych klientów musi znać ten znak.
Znaki towarowe nabywające ochronę z używania ? to znaki które są używane i stały się znane pewnej grupie, podlegają ochronie bez względu na rejestrację na gruncie ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, ale tylko na takim terytorium, na jakim są znane (lokalna ochrona).
Znak można sprzedać, odziedziczyć, przenieść prawo do znaku, można udzielić licencji.
SYSTEMY PONADKRAJOWE
WSPÓLNOTOWY
MIĘDZYNARODOWY
CTM
IR
na 27 krajów, zgłasza się
w Alicante
dotyczy 77 krajów, zgłaszane
w Genewie, na podstawie porozumienia międzynarodowego
PRAWO AUTORSKIE
wywodzi się ze średniowiecza, uniwersytetów średniowiecznych; praca ze studentami stała się rzemiosłem; wytworzyła się grupa intelektualistów, stając się zawodem. Książka zaczęła być narzędziem pracy, towarem ? to początek prawa autorskiego.
Prawo autorskie wyrosło z przywilejów królewskich.
Monopol na drukowanie dzieła należał do drukarzy.
Prawo autorskie dotyczy autora, reguluje sytuacje prawne jakie wynikają dla autora, z tego, że dokonał jakiegoś dzieła i jest autorem tego dzieła.
W Polsce ta dziedzina uregulowana w ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
Prawo autorskie dotyczy nie tylko praw autorskich ale i praw pokrewnych.
Przedmiotem ochrony praw autorskich są przedmioty chronione prawami autorskimi jak również przedmioty chronione prawami pokrewnymi.
I ? prawa autorskie (przedmiotem jest utwór)
II ? prawa pokrewne ? nie mają jednolitej nazwy określa się je świadczeniami (osiągnięciami).
Utwór (zgodnie z prawem autorskim) ? jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, w jakiejkolwiek postaci , niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia; każdy rezultat działalności twórczej człowieka.
Twórcza ? wszystko, co wymyśli człowiek, każdy rezultat rozumowego myślenia człowieka, działalność człowieka, w którą zaangażowany jest rozum.
Działalność twórcza ? to wszelki przejaw rozumowej działalności człowieka.
Piętno osobiste twórcy ? nadaje indywidualny charakter czyli jest samodzielne, gdy ktoś tylko powtarza to nie jest jego samodzielna twórczość.
Prawnicy przyjmują kryterium unikalności, jeżeli według wszelkiego prawdopodobieństwa ktoś inny tego nie zrobił, nie wymyślił to jest indywidualna, ma indywidualny charakter, co prawnicy nazywają oryginalnością.
Przykłady przedmiotów, które mogą spełniać cechy utworów:
- utwory wyrażone słownie, plastycznie, fotograficznie, utwory sceniczne, choreograficzne, audiowizualne, filmowe, utwory wzornictwa przemysłowego ? niezależnie od wartości (nie ma znaczenia sposób wyrażenia) wartość ma wpływ na zakres ochrony.
Warunkiem uznania za utwór jest to, że utworem jest tylko coś, co zostało uzewnętrznione w jakiejś zmysłowej postaci, gdyż powinny być ustalone w jakiejś postaci.
Ustalone w jakiejkolwiek postaci ? nikt nie wymaga utrwalenia, utwór nie utrwalony, a uzewnętrzniony.
Utrwalony to np. nagrany na taśmie.
Prawo autorskie to nie tylko kultura i sztuka.
Kategorie utworów
I - UTWORY ZALEŻNE
opracowanie cudzego utworu, w szczególności tłumaczenie, adaptacja, opracowanie skryptu z wykładu, przeróbka
Przejaw:
- uprawniony z tytułu majątkowych praw autorskich do utworu zależnego nie może ich wykonywać bez zgody uprawnionego z tytułu majątkowych praw autorskich do utworu pierwotnego (opracowanego).
Np. opracowanie wykładu przez studenta może być - za zgodą wykładowcy sprzedane;
tłumaczenie to opracowanie cudzego utworu(adaptacja powieści do celów filmu).
II - ZBIORY
rozmaite antologie, wybory, bazy danych, których utworem jest dobór, zestawienie materiałów składających się na ów zbiór, np. książka kucharska, antologia poezji
III ? UTWORY ZBIOROWE I PERIODYCZNE
encyklopedie, słowniki, czasopisma, gazety;
są to prace zbiorowe, utwór zbiorowy składający się z kilku części
prawa autorskie do takiego utworu zbiorowego przysługują wydawcy.
Gdy utwór dokonany w ramach obowiązków pracowniczych prawa majątkowe przysługują pracodawcy. Prawa autorskie pozostają przy twórcy.
Zasada w prawie autorskim:
- prawo do egzemplarza utworu lub nośnika dobra nie daje żadnych praw do utworu; np. płyta Kasi Kowalskiej to nośnik, kupując płytę nie kupujemy żadnych praw.
Prawa do nośnika nie dają żadnych praw do utworu.
PODZIAŁ PRAW AUTORSKICH
PRAWA AUTORSKIE
OSOBISTE MAJĄTKOWE
OSOBISTE
? prawa wieczne, nigdy nie gasną, trwają, po śmierci prawa wykonują osoby bliskie, są to prawa niezbywalne: nie można sprzedać, nie można dziedziczyć, nie można się ich zrzec.
MAJĄTKOWE ? prawa zbywalne, czasowe, to taka własność autorska, czasowość praw majątkowych autorskich ( 70 lat od śmierci autora te prawa wygasną).
Na czym polegają prawa autorskie osobiste? ? wyrażają więź twórcy z utworem.
Podstawowe prawa osobiste:
1 - prawo do autorstwa
nie można wziąć cudzego utworu i podpisać swoim nazwiskiem, bo rozrywa się więź twórcy z utworem,
2 - prawo do decydowania o oznaczeniu utworu własnym nazwiskiem (pseudonimem,
inicjałami, czy też udostępniania go anonimowo
- nikt za twórcę nie może zadecydować jak oznaczać utwór
3 ? prawo do integralności utworu i rzetelnego jego wykorzystania
- nie można opublikować kawałka utworu i twierdzić, że to cały utwór
4 ? prawo do pierwszego udostępnienia publicznego utworu
5 ? prawo do nadzoru autorskiego
jeżeli twórca zażąda, żeby utwór po korekcie był przez niego zaakceptowany, to musi być zaakceptowany przez autora, wydawca musi wystąpić do autora o akceptację.
PRAWA AUTORSKIE MAJĄTKOWE
70 lat od śmierci autora, prawa okresowe, zbywalne. Najważniejszym prawem jest wyłączność eksploatowania utworu na wszelkich polach eksploatacji ? czerpanie korzyści majątkowych z utworu; monopol na czerpanie korzyści w jakikolwiek sposób.
Nikt nie może bez zgody uprawnionego z tytułu majątkowych praw autorskich czerpać korzyści majątkowych z utworu w jakikolwiek sposób.
Jest dozwolony użytek osobisty, tzn. możliwość nieodpłatnego korzystania bez zezwolenia twórcy i nieodpłatnie w zakresie własnego użytku osobistego z już rozpowszechnionego utworu.
Zakres własnego użytku osobistego obejmuje:
korzystanie z pojedynczych egzemplarzy utworu przez krąg osób pozostających w związku osobistym.
Użytek osobisty nie dotyczy programów komputerowych.
Majątkowe prawa autorskie:
zbywalne
dziedziczne
Zbywalne mogą być przenoszone ? można sprzedać, podarować, zamienić się.
Wskutek tych umów przeniesienia zachodzi przejście majątkowych praw autorskich, przejście praw na podstawie umowy pisemnej pod rygorem nieważności. W umowie trzeba określić pola eksploatacji majątkowych praw autorskich. Umowy, w których dochodzi do przeniesienia w ogóle praw majątkowych są nieważne, zawsze trzeba wskazać pole eksploatacji i w jakim zakresie. Pola eksploatacji muszą być znane, nie można zawrzeć umowy na majątkowe prawa autorskie na polu nieznanym.
Elementy umowy przeniesienia majątkowych praw autorskich:
- pomiędzy kim zawierana, utwór, pole eksploatacji majątkowych praw autorskich, podpis; można zawrzeć umowę przeniesienia pod określonym warunkiem rozwiązującym, ale rzadko; umowa przeniesienia zawarta na stałe.
Umowa licencji ? wymagana forma pisemna pod rygorem nieważności; pole eksploatacji, na jakie udzielona licencja.
Prawa pokrewne
są rozmaite, m.in.
1)prawo do artystycznych wykonań - przedmiotem jest artystyczne wykonanie, które przysługuje artyście wykonawcy
2)prawo producenta do fonogramu (płyty) lub wideogramu (teledysku)
? prawo do 10 lat.
3)prawa wydawcy do krytycznych wydań.
ZWALCZANIE NIEUCZCIWEJ KONKURENCJI
Ustawodawstwo polskie
ustawa z dnia 26 kwietnia 1993r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (t.j. Dz.U. z 2003, nr 153, poz. 1503):
określa ogólnie czym jest czyn nieuczciwej konkurencji, w sposób ogólny określa co to znaczy, kiedy mamy do czynienia ? ten przepis ogólny zwany klauzulą generalną.
Skąd bierze się taka konstrukcja?
Wraz z rewolucją przemysłową doszło do liberalizacji gospodarki, odrzucono pęta cechowe ? gospodarka przestała funkcjonować w ramach cechów, które ograniczały wolność gospodarczą, ale z drugiej strony pilnowały porządku, pewnych zasad etycznych. Wraz ze zniknięciem cechów pojawiło się duże niebezpieczeństwo, gdyż wolność interpretowano jako dowolność (przedsiębiorcy zaczęli działać nieetycznie, nieuczciwie). Dość szybko pojawił się problem i trzeba było ograniczyć tę wolność. Pojawiło się hasło, żeby wprowadzić przepisy zakazujące takich zachowań.
Prawnicy francuscy wyprowadzili ogólną zasadę z przepisów dotyczących odpowiedzialności deliktowej.
Przedsiębiorcy upominali się, żeby zdefiniować czyny nieuczciwej konkurencji, określić co jest zakazane.
W systemie niemieckim powiedziano: pewność prawa to podstawowa wartość. Przyjęli założenie, że trzeba przewidzieć każdy czyn nieuczciwej konkurencji i tylko ten czyn może być zakazany. Tu dostrzeżono wadę tego podejścia. Trudno nadążyć na rzeczywistością i przewidzieć wszystko.
Z tych dwóch tradycji ukształtowała się obecna:
1)pewność prawa wymaga, żeby przewidywać zachowania i je katalogować,
2)biorąc pod uwagę, że ciągle pojawiają się zachowania nieetyczne postanowiono wprowadzić klauzulę generalną.
W naszej polskiej ustawie też jest zapis ogólny i katalog konkretnych czynów nieuczciwej konkurencji.
Czyn nieuczciwej konkurencji ? zgodnie z ustawą z definicji ogólnej (klauzuli generalnej) czynem nieuczciwej konkurencji jest każde działanie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami, które narusza (lub zagraża) interes klienta lub innego przedsiębiorcy.
Przykłady konkretnych czynów nieuczciwej konkurencji (z ustawy):
1.używanie cudzego oznaczenia przedsiębiorstwa
2.używanie fałszywych lub oszukańczych oznaczeń geograficznych
3.ujawnienie, przekazywanie tajemnicy przedsiębiorstwa
4.naśladownictwo produktu
5.nieuczciwa reklama wprowadzająca w błąd (nieuczciwa, porównawcza, uciążliwa, ukryta).
Klauzula generalna ?
dwie koncepcje:
1.tradycyjna (moralnościowa) ? obowiązywała w XIX/XX w.
pewne zasady, jakie zdaniem przeciętnie wyrobionego etycznie, moralnie uczestnika obrotu gospodarczego powinny być przestrzegane, aby działalność gospodarczą uważać za uczciwą (zasady nie tylko przestrzegane ale i postulowane);
2.ekonomiczna ? obowiązująca obecnie
zasady, wg jakich powinni działać przedsiębiorcy w modelowo pojmowanej gospodarce rynkowej,
mamy pewien model, jak powinna działać gospodarka rynkowa.
Te dwa ujęcia nie są przeciwstawne.
Ujęcie 2. obejmuje takie zasady jak w ujęciu 1. plus inne, a więc szerszy katalog zasad.
Dobre obyczaje moralnościowe to również obyczaje ekonomiczne.
W klauzuli generalnej czyn nieuczciwej konkurencji może popełnić wyłącznie przedsiębiorca.
Wyjątek w przepisach skonkretyzowanych ? to ujawnienie tajemnicy przedsiębiorstwa, którą może ujawnić pracownik.
Tajemnica przedsiębiorstwa ?
wszelkie informacje (organizacyjne, techniczne, produkcyjne i inne), co do których przedsiębiorca podjął pozytywne działania w celu zachowania ich w tajemnicy ;
ujawnienie , przekazywanie i wykorzystywanie takich informacji bez zgody przedsiębiorcy stanowi czyn nieuczciwej konkurencji, co może popełnić także pracownik przedsiębiorcy.
- wszelkie informacje ? organizacyjne, techniczne, produkcyjne i inne;
- działanie w celu zachowania tajemnicy ? musi być klauzula w umowie z pracownikiem lub w regulaminach pracowniczych jakie informacje są zastrzeżone; te informacje należy zdefiniować; tajemnicą mogą być: procesy produkcyjne, dokumenty, informacje dotyczące przedsiębiorcy, a nie jakieś ogólne racjonalne rozwiązanie związane z działalnością gospodarczą przedsiębiorcy;
- czyn nieuczciwej konkurencji ? to ujawnienie, przekazywanie (pośrednictwo), korzystanie z takiej informacji, szpiegostwo przemysłowe.
Oznaczenia geograficzne ?
znak towarowy odróżnia towary, wskazuje na ich geograficzne pochodzenie;
oznaczenie geograficzne ? odróżniające towar pochodzenia geograficznego (region, terytorium) pod względem jego geograficznego pochodzenia.
Wyodrębniamy oznaczenia geograficzne:
1.zwykłe - takie oznaczenie, które informuje wyłącznie o geograficznym pochodzeniu towaru
2.kwalifikowane - to takie, które informuje o geograficznym pochodzeniu towaru, ale również konsumenci z tym pochodzeniem łączą jakieś szczególne pozytywne walory towarów;
np. Majonez Radomski ? zwykłe; szampan dla wina musującego ? kwalifikowane, gdyż pochodzi z Szampanii; klienci kojarzą z pochodzeniem i dobrym smakiem
Ochrona oznaczeń geograficznych ?
Podstawy zakres
to żeby nie miało charakteru fałszywego, np. winiaku wyprodukowane w Polsce nie można nazwać ?Koniak?, wina musującego ?Szampan?, musztardy wyprodukowanej w Lublinie nie można nazwać musztarda ?Radomska?;
nie można używać oznaczeń geograficznych oszukańczych np. ?makaron włoski? dla makaronu wyprodukowanego w miejscowości Włochy pod W-wą.
Oznaczenia kwalifikowane mają szerszy zakres ochrony ? takie oznaczenia, o ile są wpisane do odpowiedniego rejestru lub zastrzeżone w jakimś akcie prawnym są chronione bez względu na to czy są zdegenerowane czy nie i nie mogą nigdy ulec degeneracji, np. ser ?Feta? - w Polsce zdegenerowane oznaczenie, a Grecy wpisali do rejestru chronionych oznaczeń, to znaczy, że biorąc pod uwagę, że w Polsce oznacza to rodzaj sera jest prawnie chronione.
Na taką listę mogą być wpisane tylko oznaczenia faktycznie kwalifikowane.
Oznaczenia przedsiębiorstwa
oznaczenia odróżniające przedsiębiorstwa od innych przedsiębiorstw.
Przedsiębiorstwo:
1.znaczenie podmiotowe ? przedsiębiorca
2.znaczenie przedmiotowe - zespół składników materialnych i niematerialnych stanowiących własność przedsiębiorstwa, które prowadzi działalność gospodarczą (maszyny, budynki, cała organizacja, struktura)
ad 1) oznaczenia przedsiębiorców nazywamy firmą, np. ?Kowalski Spółka Jawna?
rdzeń dodatek (forma
organizacyjno-prawna)
?Lubella S.A.?, Firma Cukiernicza ?Solidarność Sp. z o.o.?
ad 2) oznaczenie przedsiębiorstwa w znaczeniu przedmiotowym np. ?Winiary? jako przedsiębiorstwo kupione przez Nestle, ?Goplana? kupione przez Nestle, a Nestle sprzedało ?Jutrzence?, przedsiębiorstwo ?Stokrotka? (sieć sklepów).
Ochrona oznaczeń przedsiębiorstwa
polega na tym, że nikt nie może używać jako własnego oznaczenia przedsiębiorstwa cudzego oznaczenia przedsiębiorstwa lub podobnego, jeżeli mogłoby to wprowadzać w błąd klientów co do tożsamości przedsiębiorstwa lub towarów. Warunkiem ochrony oznaczenia przedsiębiorstwa jest jego wcześniejsze używanie, ochrona rozciąga się na takim terytorium, na jakim zachodziło to używanie.
Zakres ochrony ? terytorialny zakres używania.
Z A G A D N I E N I A:
1.Pojęcie własności intelektualnej
2.Patent
3.Zdolność patentowa wynalazku
4.Prawa autorskie
5.Umowy o przeniesienie majątkowych praw autorskich i licencje (zaprojektować umowę)
6.Ochrona oznaczeń przedsiębiorstwa
7.Ochrona oznaczeń geograficznych
8.Czyn nieuczciwej konkurencji
9.Ochrona znaków towarowych
10.Ochrona tajemnicy przedsiębiorstwa
1. Pojęcie własności intelektualnej- jest dwuznaczne:
- w znaczeniu przedmiotowym ? zespół norm prawnych określający nabywanie, zmianę, utratę i ochronę praw wł.intelekt. w znaczeniu podmiotowym. Jest to dyscyplina prawa wyodrębniona wg przedmiotu prawa. Pr. Wł. Int. Obejmuje normy zarówno administracyjnoprawne jak i cywilnoprawne oraz normy prawa karnego. Jest dyscypliną kompleksową.
- w znaczeniu podmiotowym :
szerokim: to wszelkie prawa podmiotowe o charakterze cywilnoprawnym, które odnoszą się do dóbr intelektualnych mogą być określone mianem prawa wł. Intelekt.
ścisłym: jest to każdy typ prawa cywilnoprawnego, który ma charakter prawa wyłącznego.
Pr. Własności przemysłowej - termin ten ukształtował się pod koniec XIX w. wówczas przemysłowcem nazywany był każdy przedsiębiorca. Chodzi tu o dobra niematerialne, które ze swej istoty miały charakter produkcyjny, były używane przez przemysłowców do produkcji.
Ochrona dóbr niematerialnych w prawie własności przemysłowej wynika z 2 źródeł:
- akt administracyjny (zasadnicze źródło ochrony, patent UPRP, EPO)
- praca.
Pr. Wł. Przemysłowej obejmuje twórczość przemysłową, oznaczenia odróżniające oraz zwalczanie nieuczciwej konkurencji.
Twórczość przemysłowa:obejmuje (wynalazek, wzory użytkowe, wzory przemysłowe, typografia układów scalonych, nowe odmiany roślin.
Oznaczenia odróżniające: znaki towarowe, oznaczenia przedsiębiorstw, oznaczenia geograficzne, tytuł?dzieł?np. prasowe, serii wydawniczych.
REGULACJA. Własność intelektualna jest uregulowana w różnych gałęziach prawa. Zawiera konstrukcje typowe dla regulacji prawa rzeczowego, zobowiązań, a normy części ogólnej i prawa spadkowego stosuje się wprost do stosunków uregulowanych przez prawo własności intelektualnej. Podstawowymi jednak aktami prawnymi są:
1. W zakresie prawa własności artystycznej naukowej i literackiej (prawa autorskiego) ? ustawa PrAut oraz ustawa o ochronie baz danych;
2. W zakresie prawa własności przemysłowej ? ustawa Prawo Własności Przemysłowej i ZNKU.
DOBRA NIEMATERIALNE(INTELEKTUALNE) ? Są to dobra występujące w obrocie cywilnoprawnym, nieposiadające postaci materialnej. Stanowią one wynik twórczości artystycznej, naukowej i wynalazczej. Problematykę dóbr niematerialnych regulują przepisy różnych gałęzi prawa np. prawa administracyjnego lub karnego. Cechą wspólną regulacji dotyczących poszczególnych dóbr niematerialnych jest ukształtowanie praw uprawnionych jako cywilnych praw podmiotowych bezwzględnych chroniących interesy osobiste i majątkowe.
PRZEDMIOTY WŁASNOŚCI PRZEMYSŁOWEJ ? są to:
1)projekty wynalazcze, w tym: ?wynalazki, ?wzory użytkowe, ?wzory przemysłowe, ?topografia układu scalonego, ?projekty racjonalizatorskie,
2)znaki towarowe,
3)oznaczenia geograficzne,
4)ochrona konkurencji,
5)zwalczanie nieuczciwej konkurencji.
2. Patent- jest prawem zbywalnym i dziedzicznym, a także terytorialnym, materialnym, okresowym (20lat, z możliwością farmac. I nawozów sztucznych użytków Pr.ochrony na dalsze 5 lat).Zarówno patent jak i prawo do patentu mają charakter majątkowy.
Patent- jest Pr. Okresowym. Wszystkie prawa wyłączne są właściwie okresowe. Prawa wyłączne obowiązują na danym terytorium ? tylko tam obowiązuje ochrona. Patent i prawa
wyłączne są: - okresowe, - terytorialne.
Patent powstaje i w drodze aktu administracyjnego ? decyzji administracyjnej właściwego organu patentowego: UPRP- urząd patentowy RP; EPO ? Europejski Urząd Patentowy
UPRP(Urząd patentowy Rzeczposp.Polskiej), wydaje decyzję o patencie, obowiązuje on tylko w Polsce. UPRP jest organem administracji rządowej. ?Decyzję w imieniu urzędu wydają eksperci, którzy są w swoich merytorycznych ocenach niezależni.
EPO (European, Patent Office) ? siedziba w Monachium, funkcjonuje on na podstawie konwencji monachijskiej, należą do nniej wszystkie kraje starej unii. EPO przyznaje patent europejski, czyli wiązkę patentów krajowych, a także udziela patentu na kraj, kt. Wynalazca wskaże.
Patent jest prawem okresowym. Wszystkie Pr. Wyłączne są właściwe. Prawa wyłączne obowiązują na danym terytorium ? tylko tam tam obowiązuje ochrona. Patent i prawa wyłączne są: - okresowe, terytorialne.
Prawo do patentu jest wynikiem dokonania wynalazku, Pr. Do patentu co do zasady przysługuje wynalazcy, twórcy, ale jeśli wynalazek został dokonany przez wynalazcę w ramach prac i obowiązków pracowniczych wykonywanych na rzecz pracodawcy lub zleceniodawcy prawo do patentu przysługuje pracodawcy, chyba że strony w umowie postanowiły inaczej. Prawo do patentu jest Pr. Zbywalnym i dziedzicznym. Również patent jest zbywalny i dziedziczny. Zarówno patent jak i prawo do patentu mają charakter majątkowy.
3)Zdolności patentowe wynalazków ?
Wynalazek ?(w znaczeniu prawnym,) jest to każde rozwiązanie o charakterze technicznym, wynalazkami nie są odkrycia naukowe, gdyż nie rozwiązują one żadnego problemu technicznego. Odkrycie może być podstawą do wynalazku.
W Europie programy komp. Nie są wynalazkami: podstawą jest matematyka, więc nie jest to rozwiązanie o charakterze technicznym. Amerykanie jednak uważają programy komputerowe za wynalazek. Charakteru technicznego nie mają sposoby leczenia ludzi i zwierząt (diagnostyka) ? również jest to wyłączone z możliwości opatentowania, ale już wynalezienie leku lub urządzenia medycznego ma charakter techniczny. Charakteru technicznego nie mają również metody prowadzenia działalności gospodarczej czy biznesu.
Żeby wynalazek mógł być opatentowany, musi spełniać cechy:
nowości wynalazku ? musi być nowy,- taki, kt. Nie został udostępniony do wiadomości powszechnej przed datę zgłoszenia w urzędzie patentowym.
poziom wynalazcy ? musi być nieoczywisty,- wynalazek ma poziom wynalazcy jeśli nie wynika on z dotychczasowego stanu techniki w sposób oczywisty dla fachowca z danej dziedziny techniki.
przemysłowa stosowalność ? musi dać się zastosować w przemyśle.- wynalazek musi mieć jakiś wymiar praktyczny w działalności w działalności komercyjnej, zawodowej. Przedmiot musi mieć jakiś walor uzytkowy.
Na wynalazek składa się: PRODUKT, kt. Obejmuje urządzenie, substancje chem, układy techniczne, wyizolowana komórka ludzka, nowe zastosowanie znanej substancji), a także SPOSÓB OTRZYMYWANIA PRODUKTU.
Jeśli ktoś ma patent na metodę produkcji a ktoś inny produkuje ten sam produkt, to domniemuje się że produkuje to w ten sam sposób, korzystając z tej samej metody.
Cele ochrony patentowej: - interes prywatny, oraz - interes publiczny (postęp i rozwój )
Ponieważ ochrona jest okresowa, wynalazca ma czas na wynagrodzenie sobie prac wynalazczych, a potem po upływie okresu ochrony, z wynalazku mogą korzystać wszyscy.
4)Prawa autorskie
Prawo autorskie - często w Polsce terminem tym określa się zarówno ogół praw przysługujących autorowi dzieła, jak i szczególną ich część - przepisy upoważniające autora do decydowania o użytkowaniu dzieła i czerpaniu z niego korzyści.
Powodem wprowadzenia praw autorskich majątkowych było zabezpieczenie interesów twórców oraz wydawców. Efektem naruszenia tych właśnie praw są m.in. następujące szkody:
11.utrata przez twórców zysków z tytułu rozpowszechniania utworów
12.straty firm zajmujących się dystrybucją i promocją utworów
13.straty państwa związane z nie odprowadzonymi podatkami
Pamiętać należy, że zbyt restrykcyjne prawa autorskie utrudniają rozwój dziedzin twórczości opartych na wolnych licencjach, a także realizację projektów, opartych na współpracy między grupami twórców.
Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych
Przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia (utwór). W szczególności przedmiotem prawa autorskiego są utwory:
4)wyrażone słowem, symbolami matematycznymi, znakami graficznymi (literackie, publicystyczne, naukowe, kartograficzne oraz programy komputerowe),
5)plastyczne,
6)fotograficzne,
7)lutnicze,
8)wzornictwa przemysłowego,
9)architektoniczne, architektoniczno-urbanistyczne i urbanistyczne,
10)muzyczne i słowno-muzyczne,
11)sceniczne, sceniczno-muzyczne, choreograficzne i pantomimiczne,
12)audiowizualne (w tym wizualne i audialne).
Utwór jest przedmiotem prawa autorskiego od chwili ustalenia, chociażby miał postać nieukończoną. Ochrona przysługuje twórcy niezależnie od spełnienia jakichkolwiek formalności.
5)Umowa o przeniesienie majątkowych praw autorskich
6)Licencje
Licencja - dokument prawny lub umowa, określająca warunki korzystania z utworu jako dobra, którego dana licencja dotyczy. Właściciel praw autorskich, znaku handlowego lub patentu może (i często to robi) wymagać od innych posiadania licencji jako warunku użytkowania lub reprodukowania licencjonowanego utworu. Wyróżnia się licencje: pełną, wyłączną , niewyłączną, otwartą, przymusową oraz sublicencje.
5)Licencja pełna - zezwolenie uprawnionego do korzystania z prawa przez licencjobiorcę w tym samym zakresie co uprawniony i jego posiadacz.
6)Licencja wyłączna - zezwolenie uprawnionego do wyłącznego korzystania z prawa na określonym terytorium lub polu eksploatacji prawa.
7)Licencja niewyłączna - zezwolenie uprawnionego wielokrotne, niewyłączne dla jednego podmiotu dopuszczające wzajemną konkurencję biorców.
8)Licencja otwarta - oświadczenie uprawnionego o gotowości udzielenia licencji, zezwolenia na korzystanie z jego prawa.
7)Ochrona oznaczeń przedsiębiorstwa - jest tylko oznaczeniem odróżniającym przedsiębiorstwa od innych przedsiębiorstw.
Przedsiębiorstwo jest: podmiotowe (przedsiębiorca), oraz przedmiotowe (zespół składników materialnych i nie materialnych przeznaczonych do produkcji.
Spotykamy oznaczenie przedsiębiorców w ramach oznaczeń przedsiębiorstwa. Oznaczenie przedsiębiorcy nazywamy firmą np. Kowalski i spółka.
Ochrona oznaczeń przedsiębiorstwa ? nikt nie może używać jako własnego oznaczenia przedsiębiorstwa cudzego oznaczenia przedsiębiorstwa lub podobnego, jeżeli mogłoby to wprowadzić w błąd klientów co do tożsamości towaru. Warunkiem ochrony oznaczenia przedsiębiorstwa jest jego wcześniejsze używanie. Ochrona rozciąga się na takim terytorium na jakim zachodzi to używanie.
8)Ochrona oznaczeń geograficznych
Oznaczenia geograficzne - to oznaczenie odróżniające, może reklamować, informują nas z jakiego regionu pochodzi towar (geograficzne pochodzenie).
Ozn. Geogr. Zwykłe ? wyłącznie informuje o geograficznym pochodzeniu.
Ozn. Geogr.kwalifikowane ? to takie, kt. Informuje o geogr.pochodz.towaru ale również konsumenci z tym pochodzeniem łączą jakieś szczególnie pozytywne walory towaru.
Ochrona oznaczeń geogr. polega na tym aby oznaczenie nie miało charakteru fałszywego.
Ozn. Kwalifikowane ? to takie oznaczenia, o ile zostały wpisane do odpowiedniego rejestru albo zostały zastrzeżone w jakimś akcie, prawnie są chronione bez względu na to czy są zdegenerowane czy też nie i nie mogą ulec degeneralizacji.
9)Czyn nieuczciwej konkurencji
Zwalczanie nieuczciwej konkurencji: - odbywa się poprzez ? ochronę dóbr niematerialnych (tajemnica przedsiębiorstwa). ? ochrona przed czynami nieuczciwej konkurencji.
Czyny nieuczciwej konkurencji
Czynem nieuczciwej konkurencji jest działanie sprzeczne z prawem lub z dobrymi obyczajami, kt. Narusza interes klienta lub innego przedsiębiorcy, np.
- używanie cudzego oznaczenia przedsiębiorstwa
- używanie fałszywych lub oszukańczych oznaczeń geograficznych, tzn. chodzi tu o wyprodukowanie produktu na danym terenie.
- ujawnienie, przekazywanie tajemnicy przedsiębiorstwa,
- naśladownictwo produktu,
- nie uczciwa reklama (błędne informacje)
Czyn nieuczciwej konkurencji może popełnić wyłącznie przedsiębiorca.
10)Ochrona znaków towarowych
Ochrona znaków towarowych ? najpowszechniejsza forma własności przemysłowej kształtująca wartość przedsiębiorstwa.
Wśród polskich przedsiębiorców zainteresowanie powstawaniem i ochroną dóbr niematerialnych utrzymuje się na niezmiennie niskim poziomie. Mimo, iż jak pokazuje praktyka, marka może skutecznie pomóc w kształtowaniu wizerunku firmy pozwalając często na utrzymanie pozycji rynkowej wobec konkurencji, to wciąż jest niedocenianym instrumentem marketingowym w rękach polskich przedsiębiorców. Nieprzeceniając znaczenia znaków towarowych, w warunkach obecnej gospodarki rynkowej, funkcjonowanie bez zarejestrowania znaku towarowego własnego przedsiębiorstwa staje się praktycznie niemożliwe. Występują trzy odrębne systemy rejestrowania/ochrony znaków towarowych:
a) krajowy
b)Wspólnotowy
c) międzynarodowy
Ad a.
System krajowy może okazać się korzystnym rozwiązaniem z punktu widzenia małego przedsiębiorcy ze względu na niższe koszty rejestracji w stosunku do dwóch pozostałych możliwości.
Zgodnie z polskim systemem prawnym obowiązuje reguła pierwszeństwa, oznaczająca iż o prawie do uzyskania ochrony na znak towarowy decyduje kolejność zgłoszenia znaku do rejestracji. Zgłoszenia dokonuje się w Urzędzie Patentowym określając znak towarowy oraz wskazując towary dla których jest on przeznaczony.
Urząd Patentowy wydaje decyzję o udzieleniu prawa ochronnego, jeżeli stwierdzi spełnienie ustawowych warunków wymaganych do uzyskania prawa ochronnego na znak towarowy. Udzielenie prawa ochronnego następuje pod warunkiem uiszczenia opłaty za dziesięcioletni okres ochronny, w wysokości 350 zł.
Wszelkie niezbędne informacje dotyczące zgłoszeń i rejestracji znaków towarowych znajdują się na stronach Urzędu Patentowego:
Ad b.
Na poziomie UE nastąpiło ujednolicenie przepisów prawa dotyczącego znaku towarowego, które reguluje Rozporządzenie Rady Ministrów WE 40/1994 o znaku towarowym Wspólnoty. Ochrona znaku towarowego rozciaga się na terytorium całej Unii Europejskiej, w związku z tym ochrona znaku Wspólnoty wydaje się mieć szczególne znaczenie z punktu przedsiębiorstw eksportujących na rynki europejskie. Zgłoszenia dokonuje się w Urzędzie Harmonizacji Rynku Wewnętrznego OHIM w Alicante, w Hiszpanii. Językiem, w którym dokonać można zgłoszenia jest jeden z języków krajów członkowskich UE, jednak postępowanie prowadzone przez Urząd prowadzone jest w jednym z pięciu języków: angielskim, francuskim, hiszpańskim, włoskim i niemieckim. Przez trzy miesiące od momentu zgłoszenia do OHIM trwają badania w rejestrze urzędu, jak i w krajowych rejestrach wszystkich państw UE dotyczące zdolności odróżniającej znak towarowy. Po upływie kolejnego miesiąca zgłoszony znak zostaje opublikowany. Nie jest możliwe ograniczenie ochrony tylko do terytorium niektórych krajów członkowskich. Istnieje natomiast możliwość udzielenia licencji ograniczonej do terytorium poszczególnych krajów, do których przedsiębiorca zamierza uruchomić eksport towarów.
Informacje o procedurze Wspólnotowej w pięciu językach postępowania znajdują się na stronie Urzędu Harmonizacji Rynku Wewnętrznego OHIM:
Ad c.
Międzynarodowa ochrona znaku towarowego działa na podstawie Porozumienia Madryckiego o międzynarodowej rejestracji znaków z 1891 r. Jeśli przedsiębiorca jest zainteresowany uzyskaniem ochrony znaku towarowego w wielu państwach, nie tylko w obrębie UE, najlepszym rozwiązaniem jest skorzystanie z możliwości tworzonych przez umowy międzynarodowe upraszczających ową procedurę. Przed rozpoczęciem rejestracji w trybie Porozumienia Madryckiego, konieczne jest uprzednie zarejestrowanie znaku towarowego w polskim Urzędzie Patentowym. Następnym krokiem jest zgłoszenie międzynarodowe do polskiego Urzędu Patentowego. Językiem zgłoszenia jest angielski bądź francuski. We wniosku należy określić kraje, spośród sygnatariuszy Porozumienia, w których zgłaszający chce uzyskać ochronę oraz dla jakich towarów i usług zgłaszający chce uzyskać ochronę. Zgłoszenie jest przekazywane do Międzynarodowego Biura Światowej Organizacji Własności Intelektualnej (WIPO) w Genewie, które powiadamia wszystkie wymienione w zgłoszeniu państwa o dokonanej rejestracji międzynarodowej. Źródłem informacji na temat światowego systemu rejestrowania znaków towarowych jest Międzynarodowe Biuro Światowej Organizacji Własności Intelektualnej:
11)Ochrona tajemnicy przedsiębiorstwa.
Tajemnice przedsiębiorstwa są to wszelkie informacje produkcyjne, organizacyjne, techniczne, co do kt. Przedsiębiorca podjął działania w celu zachowania ich tajemnicy. Ujawnienie, przekazywanie i wykorzystywanie tych informacji bez zgody przedsiębiorcy stanowi czyn nieuczciwej konkurencji i może go popełnić także pracownik.
Tajemnicę przedsiębiorstwa stanowią nieujawnione do wiadomości publicznej informacje przedsiębiorstwa (techniczne, technologiczne, organizacyjne lub inne wchodzące w zakres tzw. know-how) posiadające wartość gospodarczą, co do których przedsiębiorca podjął niezbędne działania w celu zachowania ich poufności. W każdym przypadku za czyn nieuczciwej konkurencji będzie uznane:
przekazanie,
ujawnienie,
wykorzystanie,
nabycie od nieuprawnionego cudzych informacji, stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa.
8.) Czyn nie uczciwej konkurencji- jest to działanie sprzeczne z prawem lub z dobrymi obyczajami, które narusza interes klienta lub innego przedsiębiorcy, np.:
- używanie cudzego oznaczenia przedsiębiorstwa
- używanie fałszywych lub oszukańczych oznaczeń geograficznych (tzn. chodzi tu o wyprodukowanie produktu na danym terenie.)
- ujawnianie, przekazywanie tajemnicy przedsiębiorstwa
- naśladownictwo produktu
- nie uczciwa reklama (błędne informacje)
Czyn nie uczciwej konkurencji może popełnić wyłącznie przedsiębiorca.
10.) Tajemnice przedsiębiorstwa są to wszelkie informacje produkcyjne, organizacyjne, techniczne, co do których przedsiębiorca podjął działania w celu zachowania ich tajemnicy. Ujawnienie, przekazywanie i wykorzystywanie tych informacji bez zgody przedsiębiorcy stanowi czyn nieuczciwej konkurencji i może go popełnić także pracownik.
7.) Ochrona oznaczeń geograficznych.
Oznaczenia geograficzne: oznaczenie odróżniające, może reklamować, informują nas z jakiego regionu pochodzi towar (geograficzne pochodzenie).
Oznaczenie geograficzne zwykłe- wyłącznie informuje o geograficznym pochodzeniu.
Oznaczenie geograficzne kwalifikowane- to takie, które informuje o geograficznym pochodzeniu towaru ale również konsumenci z tym pochodzeniem łączą jakieś szczególnie pozytywne walory towaru.
Ochrona oznaczeń geograficznych polega na tym aby oznaczenie nie miało charakteru fałszywego.
Oznaczenie kwalifikowane- takie oznaczenia, o ile zostały wpisane do odpowiedniego rejestru albo zostały zastrzeżone w jakimś akcie, prawnie są chronione bez względu na to czy są zdegenerowane czy tez nie i nie mogą ulec degeneralizacji.
6.) Oznaczenia przedsiębiorstwa- jest tylko oznaczeniem odróżniającym przedsiębiorstw od innych przedsiębiorstw.
Przedsiębiorstwo jest:
- podmiotowe ( przedsiębiorca0
- przedmiotowe (zespół składników materialnych i nie materialnych przeznaczonych do produkcji .
Spotykamy oznaczenie przedsiębiorców w ramach oznaczeń przedsiębiorstwa.
Oznaczenie przedsiębiorcy nazywamy firmą (np.: Kowalski i spółka).
Ochrona oznaczeń przedsiębiorstwa- nikt nie może używać jako własnego oznaczenia przedsiębiorstwa cudzego oznaczenia przedsiębiorstwa lub podobnego , jeżeli mogłoby to wprowadzić w błąd klientów co do tożsamości towaru.
Warunkiem ochrony oznaczenia przedsiębiorstwa jest jego wcześniejsze używanie.
Ochrona rozciaga się na takim terytorium na jakim zachodzi to uzywanie.