Świadczenia z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.
Osoby, które uległy wypadkowi przy pracy albo chorobie zawodowej, mają prawo do świadczeń wypadkowych, które wypłacane są przez ZUS z tzw. ubezpieczenia wypadkowego.
Prawo do w.w. świadczeń mają osoby objęte tym ubezpieczeniem z racji zatrudnienia na podstawie umów o pracę, umów cywilnoprawnych (zlecenie, umowa agencyjna), gdzie praca wykonywana jest w siedzibie zleceniodawcy, a także przedsiębiorcy opłacający składkę wypadkową z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej, twórcy, artyści, duchowni, bezrobotni odbywający staż lub szkolenie, posłowie, senatorowie.
Świadczenia te wypłacane są pracownikom, którzy doznali uszczerbku na zdrowiu wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej oraz członkom rodzin pracowników zmarłych wskutek wypadku lub choroby zawodowej.
Natomiast nie przysługują one ubezpieczonemu, jeżeli wyłączną przyczyną wypadku było udowodnione naruszenie przez ubezpieczonego przepisów dotyczących ochrony życia i zdrowia, spowodowane przez niego umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa oraz gdy ubezpieczony, będąc
w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środków odurzających bądź substancji psychotropowych, przyczynił się w znacznym stopniu do spowodowania wypadku, jak również nie przysługują one osobom prowadzącym pozarolniczą działalność i osobom z nimi współpracującym, duchownym będącym płatnikami składek na własne ubezpieczenia oraz członkom ich rodzin, powyższe świadczenia nie przysługują, gdy w dniu wypadku lub w dniu złożenia wniosku o przyznanie świadczeń z tytułu choroby zawodowej, osoby te mają zadłużenie z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne w kwocie przekraczającej 6,60 zł.
Z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej przysługują następujące świadczenia:
zasiłek chorobowy - otrzymuje go ubezpieczony, którego niezdolność do pracy powstała w wyniku wypadku przy pracy lub choroby zawodowej. Przysługuje niezależnie od okresu podlegania ubezpieczeniu wypadkowemu, od pierwszego dnia niezdolności do pracy, w wysokości 100 proc. podstawy wymiaru (także za okres pobytu w szpitalu), przez 182 dni, a w przypadku gruźlicy przez 270 dni.
Zasiłek chorobowy nie przysługuje, jeżeli ubezpieczony, na podstawie odrębnych przepisów, zachowuje prawo do wynagrodzenia, uposażenia, stypendium lub innego świadczenia za czas niezdolności do pracy.
świadczenie rehabilitacyjne - przysługuje ubezpieczonemu, który po okresie pobierania zasiłku chorobowego nadal jest niezdolny do pracy z powodu choroby zawodowej, a dalsza rehabilitacja i leczenie rokują powrót do zdrowia i odzyskanie zdolności do pracy. Wynosi 100 proc. podstawy wymiaru. Maksymalny okres pobierania świadczenia to 12 miesięcy.
Świadczenie nie przysługuje osobie uprawnionej do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy, zasiłku dla bezrobotnych, zasiłku przedemerytalnego, świadczenia przedemerytalnego, urlopu na poratowanie zdrowia
zasiłek wyrównawczy - przysługuje pracownikowi ze zmniejszoną sprawnością do pracy, którego wynagrodzenie uległo obniżeniu wskutek stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu i w związku z tym konieczne stało się poddanie rehabilitacji zawodowej w celu adaptacji lub przyuczenia do określonej pracy.
Zasiłek wyrównawczy stanowi różnicę między przeciętnym miesięcznym wynagrodzeniem z okresu 6 lub 12 miesięcy poprzedzających rehabilitację a wynagrodzeniem miesięcznym osiąganym podczas pracy z obniżonym wynagrodzeniem.
Czas pobierania zasiłku to okres rehabilitacji pracownika, nie dłużej jednak niż 24 miesiące.
Zasiłek nie przysługuje osobie uprawnionej do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy.
jednorazowe odszkodowanie - jednorazowe odszkodowanie przysługuje osobie, która w wyniku wypadku przy pracy lub choroby zawodowej doznała stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu.
Od 1 kwietnia 2007 r. jednorazowe odszkodowanie przysługuje w wysokości 20 proc. przeciętnego wynagrodzenia za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu.
Jednorazowe odszkodowanie zwiększa się o 20 proc., jeśli stan zdrowia ubezpieczonego pogarsza się i wskutek tego stały lub długotrwały uszczerbek na zdrowiu ulega zwiększeniu o co najmniej 10 punktów procentowych lub o kwotę stanowiącą 3,5-krotność przeciętnego wynagrodzenia, jeżeli w stosunku do ubezpieczonego została orzeczona całkowita niezdolność do pracy oraz niezdolność do samodzielnej egzystencji wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej.
Jednorazowe odszkodowanie otrzymują członkowie rodziny ubezpieczonego, który zmarł wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej. Odszkodowanie to przysługuje również w razie śmierci wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej rencisty, który był uprawniony do renty z ubezpieczenia wypadkowego.
Jeżeli do odszkodowania jest uprawniony tylko jeden członek rodziny, przysługuje ono w wysokości:
- 18-krotnego przeciętnego wynagrodzenia, gdy uprawnionymi są małżonek lub dziecko,
- 9-krotnego przeciętnego wynagrodzenia, gdy uprawniony jest inny członek rodziny.
Jeśli do jednorazowego odszkodowania uprawnieni są równocześnie:
- małżonek i jedno lub więcej dzieci ? odszkodowanie przysługuje w wysokości ustalonej powyżej i zwiększonej o 3,5-krotne przeciętne wynagrodzenie, na każde dziecko,
- dwoje lub więcej dzieci ? odszkodowanie przysługuje w wysokości określonej powyżej i zwiększonej o 3,5-krotne przeciętne wynagrodzenie, na drugie i każde następne dziecko.
W okresie od 1 kwietnia 2007 r. do 31 marca 2008 r. kwoty jednorazowych odszkodowań z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej wynoszą:
495 zł za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu,
495 zł za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, z tytułu zwiększenia tego uszczerbku co najmniej o 10 punktów procentowych,
8670 zł z tytułu orzeczenia całkowitej niezdolności do pracy oraz niezdolności do samodzielnej egzystencji ubezpieczonego,
8670 zł z tytułu orzeczenia całkowitej niezdolności do pracy oraz niezdolności do samodzielnej egzystencji wskutek pogorszenia się stanu zdrowia rencisty,
44 590 zł, gdy do jednorazowego odszkodowania uprawniony jest małżonek lub dziecko zmarłego ubezpieczonego lub rencisty,
22 295 zł, gdy do jednorazowego odszkodowania uprawniony jest członek rodziny zmarłego ubezpieczonego lub rencisty inny niż małżonek lub dziecko,
44 590 zł, gdy do jednorazowego odszkodowania uprawnieni są równocześnie małżonek i jedno lub więcej dzieci zmarłego ubezpieczonego lub rencisty oraz 8670 zł z tytułu zwiększenia tego odszkodowania przysługującego na każde z tych dzieci,
44 590 zł, gdy do jednorazowego odszkodowania uprawnionych jest równocześnie dwoje lub więcej dzieci zmarłego ubezpieczonego lub rencisty oraz 8670 zł z tytułu zwiększenia tego odszkodowania przysługującego małżonkowi lub dzieciom,
8670 zł, gdy obok małżonka lub dzieci do jednorazowego odszkodowania uprawnieni są równocześnie inni członkowie rodziny zmarłego ubezpieczonego lub rencisty; każdemu z nich przysługuje ta kwota, niezależnie od odszkodowania przysługującego małżonkowi lub dzieciom,
22 295 zł, gdy do jednorazowego odszkodowania uprawnieni są tylko członkowie rodziny inni niż małżonek lub dzieci zmarłego ubezpieczonego lub rencisty oraz 8670 zł z tytułu zwiększenia tego odszkodowania przysługującego na drugiego i każdego następnego uprawnionego.
Decyzję w sprawie przyznania lub odmowy jednokrotnego odszkodowania oraz ustalenia jego wysokości wydaje ZUS.
renta z tytułu niezdolności do pracy - otrzymuje ją ubezpieczony, który stał się niezdolny do pracy wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej.
Renta ta nie może być niższa niż:
- 80 proc. podstawy jej wymiaru ? dla osoby całkowicie niezdolnej do pracy,
- 60 proc. podstawy jej wymiaru ? dla osoby częściowo niezdolnej do pracy.
renta szkoleniowa - przysługuje ubezpieczonemu, który z powodu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej nie może pracować na dotychczasowym stanowisku i wobec którego orzeczono celowość przekwalifikowania zawodowego,
Renta szkoleniowa z ubezpieczenia wypadkowego nie może być niższa niż 100 proc. podstawy jej wymiaru.
renta rodzinna - renta rodzinna przysługuje po ubezpieczonym lub renciście uprawnionym do świadczenia, który zmarł wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej.
dodatek do sieroty zupełnej - świadczenie to stanowi dodatek do renty rodzinnej. Od 1 marca 2006 r. dodatek dla sieroty zupełnej wynosi 287,93 zł.
dodatek pielęgnacyjny - przysługuje uprawnionemu do renty z tytułu wypadku przy pracy i choroby zawodowej ? osobie, która została uznana za całkowicie niezdolną do pracy i samodzielnej egzystencji, a także osobie, która skończyła 75 lat.
Dodatek pielęgnacyjny wynosi 153,19 zł.
Osobie przebywającej w domu pomocy społecznej, w zakładzie opiekuńczo-leczniczym lub w zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym dodatek pielęgnacyjny nie przysługuje, chyba że przebywa poza tą placówką przez okres dłuższy niż 2 tygodnie w miesiącu.
pokrycie kosztów leczenia z zakresu stomatologii i szczepień ochronnych oraz zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne w zakresie określonym ustawą ? ze środków funduszu wypadkowego są pokrywane:
- koszty skutków wypadków przy pracy lub chorób zawodowych, związane ze świadczeniami zdrowotnymi z zakresu stomatologii i szczepień ochronnych, na które ubezpieczony został skierowany przez lekarza orzecznika ZUS, na wniosek lekarza prowadzącego, nierefundowane na podstawie odrębnych przepisów,
- koszty wyrobów medycznych będących przedmiotami ortopedycznymi, w wysokości udziału własnego ubezpieczonego, określonego w przepisach o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.
Świadczenia te realizowane są przez placówki medyczne wybrane przez ZUS.