Wypadki, świadczenia powypadkowe

Rodzaje świadczeń powypadkowych
Jednorazowe odszkodowanie z tytułu uszczerbku na zdrowiu. Jest to świadczenie pieniężne przysługujące z mocy ustawy wypadkowej pracownika, który wskutek wypadku przy pracy doznał stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, należne pracownikowi z tytułu materialnej szkody i moralnej krzywdy doznanej wskutek uszczerbku na zdrowiu
- za długotrwały uszczerbek na zdrowiu uważa się takie naruszenie sprawności organizmu, które powoduje upośledzenie czynności organizmu na okres przekraczający 6 miesięcy mogące jednak ulec poprawie
- za stały uszczerbek na zdrowiu uważa się takie naruszenie sprawności organizmu, które powoduje upośledzenie organizmu nie rokujące poprawy
Wysokość jednorazowego odszkodowania z tytułu stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu zależy od procentu uszczerbku, jakiego doznał pracownik. Za każdy procent przysługuje mu określona kwota, która podlega waloryzacji stosownie do wzrostu przeciętnego wynagrodzenia - minimum kwota 4% - jeżeli pracownik został zaliczony do I grupy inwalidów - kwota określa 20 % uszczerbku na zdrowiu. Stopień uszczerbku ustalają komisje lekarskie w procentach według tabeli norm uszczerbku. Odszkodowanie należy się od pracodawcy, z tym że pracownikowi nieuspołecznionego pracodawcy wypłaca je ZUS.
1. jednorazowe odszkodowanie z tytułu śmierci pracownika - przysługuje członkom rodziny pracownika, który zmarł wskutek wypadku przy pracy ( małżonek, dzieci własne i przysposobione, pasierbowie, wnuki, rodzeństwo, rodzice, macocha lub ojczym, osoby przysposabiające jeżeli w dniu śmierci prowadzili wspólne gospodarstwo )
2. Świadczenie wyrównawcze - jest to świadczenie pieniężne kompensujące do pewnej granicy szkodę, jaką pracownik ponosi w następstwie wypadku w postaci zmniejszenia wynagrodzenia za pracę wskutek obniżenia zdolności do zarobkowania spowodowanego wypadkiem. Świadczenie to stanowi różnicę między tym wynagrodzeniem z okresu przed wypadkiem, czyli okresu powstania uszczerbku a wynagrodzeniem z okresu powstania tego uszczerbku. Świadczenie wyrównawcze jest ustawowo ograniczone, gdyż:
i. Kompensuje uszczuplenie wynagrodzenia pracownika tylko:
a. powyżej ustawowej granicy (zmniejszone co najmniej o 10 %)
b. do wysokości 30 % wynagrodzenia, z okresu przed powstaniem uszczerbku na zdrowiu,
c. za okres nie dłuższy niż 3 lata (wlicza się tu też okresy pobierania dodatku i zasiłku wyrównawczego),
d. należy się tylko w razie doznania przez pracownika wskutek wypadku przy pracy stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowia co najmniej w 20 %, nie przysługuje gdy pracownik pobiera z tego tytułu rentę inwalidzką.
Podstawę wymiaru świadczenia stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie pracownika z okresu 6 miesięcy - obliczone wg. przepisów o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.
ii. Odszkodowanie za przedmioty utracone lub uszkodzone wskutek wypadku przy pracy (przysługuje):
a. pracownikowi który wskutek wypadku doznał uszczerbku w zdrowiu uzasadniającego prawo do świadczeń z tytułu czasowej niezdolności do pracy
b. członkom rodziny pracownika zmarłego wskutek wypadku przy pracy uprawnionym do jednorazowego odszkodowania
Należy się ono w razie utraty lub uszkodzenia wskutek wypadku przy pracy pojazdu mechanicznego pracownika rzeczy osobistych, jeżeli nie zostały one skradzione po wypadku.
iii. Wysokość odszkodowania:
a. utrata lub całkowite zniszczenie - równowartość ceny zakupu w czasie ustalania odszkodowania z uwzględnieniem stopnia zużycia przedmiotów.
b. w razie uszkodzenia - równowartość przywrócenia ich do stanu sprzed wypadku przy pracy, a jeżeli koszt naprawy przekracza wartość - pkt a.

Rodzaj świadczenia z tytułu wypadku przy pracy i choroby zawodowej Osoba uprawniona do świadczenia
zasiłek chorobowy dla ubezpieczonego, którego niezdolność do pracy spowodowana została wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową,
świadczenie rehabilitacyjne dla ubezpieczonego, który po wyczerpaniu zasiłku chorobowego jest nadal niezdolny do pracy, a dalsze leczenie lub rehabilitacja lecznicza rokują odzyskanie zdolności do pracy,
zasiłek wyrównawczy dla ubezpieczonego będącego pracownikiem, którego wynagrodzenie uległo obniżeniu wskutek stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu,
jednorazowe odszkodowanie dla ubezpieczonego, który doznał stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu,
jednorazowe odszkodowanie dla członków rodziny zmarłego ubezpieczonego lub rencisty,
renta z tytułu niezdolności do pracy dla ubezpieczonego, który stał się niezdolny do pracy wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej;
renta szkoleniowa dla ubezpieczonego, w stosunku do którego orzeczono celowość przekwalifikowania zawodowego ze względu na niezdolność do pracy w dotychczasowym zawodzie spowodowaną wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową,
renta rodzinna dla członków rodziny zmarłego ubezpieczonego lub rencisty uprawnionego do renty z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej,
dodatek do renty rodzinnej dla sieroty zupełnej;
dodatek pielęgnacyjny dla osoby uprawnionej do renty z ubezpieczenia wypadkowego,
pokrycie kosztów leczenia z zakresu stomatologii i szczepień ochronnych oraz zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne w zakresie określonym ustawą dla ubezpieczonego skierowanego przez lekarza orzecznika na wniosek lekarza prowadzącego.

Protokół powypadkowy ? sporządzanie

Po ustaleniu okoliczności i przyczyn wypadku, zespół powypadkowy sporządza nie później niż w ciągu 14 dni od uzyskania zawiadomienia o wypadku protokół ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku zwany w skrócie protokołem powypadkowym.
Przekroczenie terminu 14 dni może nastąpić w przypadku gdy zaistniały uzasadnione przeszkody i trudności w terminowym sporządzeniu protokołu na przykład:
- stan zdrowia poszkodowanego nie pozwala na jego przesłuchanie.

Zespół powypadkowy stwierdza w protokole powypadkowym, że:
- wypadek jest wypadkiem w pracy
- wypadek nie jest wypadkiem w pracy
uzasadniając i wskazując odpowiednie dowody stanowiące podstawę takich stwierdzeń.
W przypadku rozbieżności zdań wśród członków zespołu o treści protokołu decyduje pracodawca. Przed zatwierdzeniem protokołu poszkodowany zostaje zapoznany z jego treścią oraz pouczony o prawie zgłaszania uwag i zastrzeżeń do ustaleń zawartych w protokole.
Zatwierdzenie protokołu powypadkowego

Protokół powypadkowy zatwierdza pracodawca albo upoważniona przez niego osoba(jeżeli wypadkowi uległ sam pracodawca) nie później niż w ciągu 5 dni od dnia jego sporządzenia.
Protokoły powypadkowe wypadków śmiertelnych, ciężkich i zbiorowych sporządza się w ilości zależnej od potrzeb, przeważnie w 5 egzemplarzach dla:
- poszkodowanego
- właściwego terenowo organu PIP(wypadki śmiertelne, ciężkie i zbiorowe)
- jednostki sprawującej nadzór
- ZUS, jeżeli poszkodowany ubiega się o odszkodowanie
- pracodawcy sporządzającego dokumentacje powypadkową ? przechowuje się ją 10 lat w aktach wraz z załącznikami.
Zatwierdzony protokół powypadkowy zakład pracy dostarcza:
- poszkodowanemu pracownikowi
- organowi założycielskiemu zakładu lub sprawującemu nadzór nad zakładem.
Środki profilaktyczne

Na podstawie dokonanych ustaleń okoliczności i przyczyn wypadku pracodawca jest zobowiązany:
- zarządzić stosowanie profilaktycznych środków oraz środków mających na celu poprawę warunków bezpieczeństwa i higieny pracy
- zapewnić omówienie okoliczności i przyczyn wypadku z pracownikami
dokonuje tego w formie zarządzenia.
Rejestr wypadków

Zakład pracy jest zobowiązany prowadzić rejestr wypadków ? wzór poniżej:

Nr.
Proto-
kołu Imię
nazwisko

Data i godz
wypadku Miejsce
wypadku Skutki wypadku
Symbol
choroby Czas trwania
niezdolności do
pracy Przyczyny wypadku Uznanie
Wypadku
tak/nie

Statystyczna karta wypadku przy pracy

Na podstawie zatwierdzonego protokołu powypadkowego, w którym stwierdzono , że wypadek jest wypadkiem przy pracy lub wypadkiem traktowanym na równi z wypadkiem przy pracy sporządza się statystyczną kartę wypadku.
Wypełnioną karę pracodawca przekazuje do urzędu statystycznego w terminie:
- do 15 dnia roboczego następującego po miesiącu w którym został zatwierdzony protokół
- nie później niż 6 miesięcy od zatwierdzenia dalszą część uzupełniającą karty.

Wszystkie świadczenia z tytułu wypadku przy pracy nie przysługują poszkodowanemu oraz jego rodzinie, gdy wyłączną przyczyną wypadku było udowodnione naruszenie przez poszkodowanego przepisów dotyczących ochrony życia i zdrowia, spowodowane przez niego umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa.
Świadczenia nie przysługują również poszkodowanemu, który będąc w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem substancji odurzających lub psychotropowych, przyczynił się w znacznym stopniu do spowodowania wypadku.

LITERATURA:

1. Rączkowski B. ? BHP w praktyce, Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Kadr Sp, zoo Gdańsk 1998
2. Abramowski M. ? BHP. Organizacja bezpiecznej pracy, Wydawnictwo C.H. Beck.
3. Ustawa z dnia 30.10.2002. o ubezpieczeniu zdrowotnym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.