Działania prowadzące do przemian własnościowych
Przemiany własnościowe polegają na sprzedaży własności państwowej, np. zakładów przemysłowych, sklepów, banków, ziemi po likwidacji PGR- ów, oraz przekazaniu majątku państwowego samorządom lokalnym. Skutkiem tego procesu jest zmniejszenie udziału państwa w sferze działalności gospodarczej. Przemiany własnościowe mają na celu zwiększenie efektywności gospodarowania i poprawę konkurencyjności gospodarki na tle innych krajów.
Proces tych przemian można podzielić na:
- prywatyzację
- reprywatyzację
- restrukturyzacje
- demonopolizację
Prywatyzacja ma na celu m.in. uwolnienie działalności gospodarczej od bezpośredniego nadzoru państwa, dzięki czemu dość szybko następuje wzrost wydajności pracy i jej lepsza organizacja. Obniżają się koszty produkcji i jest ona dostosowywana do potrzeb rynku. Napływ zagranicznego kapitału może mieć wpływ na wzrost inwestycji produkcyjnych i usługowych oraz wdrażanie nowoczesnych technologii.
Reprywatyzacja polega na przekazywaniu dawnym właścicielom, ich spadkobiercom, organizacjom społecznym, religijnym majątku, który został znacjonalizowany w PRL z naruszeniem prawa.
Restrukturyzacja jest procesem polegającym na wprowadzaniu nowoczesnych technologii i unowocześnianiu produkcji, zwiększaniu udziału w strukturze produkcji wyrobów zaliczanych do środków konsumpcji, np. produkcji sprzętu gospodarstwa domowego, wyposażenia mieszkań, itp. W ramach restrukturyzacji przekształcana jest struktura gałęzi przemysłu. Rozwojowi ulegają zaniedbane dotychczas a ważne kierunki. Następuje dekoncentracja wybranych rodzajów przemysłu na określonych obszarach kraju.
Demonopolizacja gospodarki to działania polegające na ograniczaniu dominującej roli pojedynczych przedsiębiorstw i sprzyjanie w powstawaniu konkurencji rynkowej tzn. wielu producentów oferujących te same lub podobne produkty.