Finansowanie gmin

Gmina samodzielnie prowadzi gospodarkę finansową na podstawie budżetu gminy.
Budżet jest uchwalany na rok kalendarzowy. Statut gminy określa uprawnienia jednostki pomocniczej do prowadzenia gospodarki finansowej w ramach budżetu gminy.

W naszej pracy skwalifikowaliśmy źródła dochodów budżetów gminy na:

1. - źródła dochodów własnych,


2. - źródła dochodów obcych.

.
AD.1. ŹRÓDŁA DOCHODÓW WŁASNYCH GMINY:


1) wpływy z podatków:

a) od nieruchomości - Opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości podlegają: grunty, budynki, budowle a także urządzenia budowlane w rozumieniu przepisów prawa budowlanego związane z obiektem budowlanym, które zapewniają możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem.
b) rolnego - Opodatkowaniu podatkiem rolnym podlegają grunty sklasyfikowane w ewidencji gruntów i budynków jako: użytki rolne lub jako grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych, z wyjątkiem gruntów zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej innej niż działalność rolnicza.
c) leśnego - Przedmiotem opodatkowania podatkiem leśnym są lasy - co w ustawie oznacza grunty leśne sklasyfikowane w ewidencji gruntów i budynków jako lasy, z wyjątkiem lasów zajętych na wykonywanie innej działalności gospodarczej niż działalność leśna.

d) od środków transportowych

Przedmiotem opodatkowania są:
• samochody ciężarowe o dopuszczalnej masie całkowitej od 3,5 tony i wyższej,
• ciągniki siodłowe i balastowe przystosowane do używania łącznie z naczepą lub przyczepą o dopuszczalnej masie całkowitej zespołu pojazdów od 3,5 tony i wyższej,
• przyczepy i naczepy, które łącznie z pojazdem silnikowym posiadają dopuszczalną masę całkowitą od 7 ton i wyższą,
• autobusy.
e) dochodowego od osób fizycznych, opłacanego w formie karty podatkowej:
Przedmiotem opodatkowania podatkiem dochodowym opłacanym w formie ryczałtu objęte są następujące rodzaje działalności:
 usługowa lub wytwórczo-usługowa,
 detaliczny handel artykułami spożywczymi, rolnymi i ogrodniczymi,
 obnośny i obwoźny handel artykułami przemysłowymi,
 działalność gastronomiczna,
 usługi transportowe,
 usługi rozrywkowe,
 sprzedaż posiłków domowych w mieszkaniach,
 działalność wykonywana w ramach niektórych tzw. wolnych zawodów (pielęgniarka, położna, weterynarz),
 opieka domowa nad dziećmi i osobami chorymi,
 usługi edukacyjne.
f) od posiadania psów,

g) od spadków i darowizn:
Podatkiem objęte jest nabycie własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem:
o spadku,
o darowizny,
o zasiedzenia,
o nieodpłatnego zniesienia współwłasności,
o zachowku, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w postaci powołania do spadku albo w postaci zapisu.
o nabycia praw do wkładu oszczędnościowego na podstawie dyspozycji wkładcy na wypadek jego śmierci,
o nabycia własności rzeczy znajdujących się za granicą lub praw majątkowych wykonywanych za granicą, jeżeli w chwili otwarcia spadku lub zawarcia umowy darowizny nabywca był obywatelem polskim lub miał miejsce stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

h) od czynności cywilnoprawnych;


2) wpływy z opłat:

a) skarbowej:
Przedmiotem tej opłaty, są tylko te przedmioty, które są wymienione expressis verbis w przepisie art. 1 ust. 1 ustawy o opłacie skarbowej. Ze względu na ich charakter można je przyporządkować do jednej z 5 grup:
 podania (żądania, wnioski, odwołania, zażalenia) i załączniki do podań:
 czynności urzędowe dokonywane na podstawie zgłoszenia lub na wniosek zainteresowanego,
 zaświadczenia wydawane na wniosek zainteresowanego,
 zezwolenia (pozwolenia, koncesje) wydawane na wniosek zainteresowanego,
 dokumenty:
 stwierdzające ustanowienie pełnomocnika i ich odpisy (wypisy),
 weksle,
 dokumenty zwierające oświadczenie woli poręczyciela.

b) targowej - Przedmiotem opłaty jest sprzedaż dokonywana na targowiskach (niezależnie od tego, czy jest to targowisko prowadzone przez gminę, czy osobę prywatną). Podmiotami zobowiązanymi do wniesienia opłaty są osoby fizyczne, osoby prawne i jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej.
c) miejscowej - Przedmiotem opłaty miejscowej jest czasowy pobyt w celach wypoczynkowych, zdrowotnych szkoleniowych lub turystycznych w miejscowościach posiadających korzystne właściwości klimatyczne, walory krajobrazowe oraz warunki umożliwiające pobyt osób w tych celach.
d) administracyjnej - opłata administracyjna pobierana jest za czynności urzędowe wykonywane przez organy gminy, wójta (burmistrza, prezydenta miasta).
e) eksploatacyjnej - w części określonej w ustawie z dnia 4 lutego 1994 r. - Prawo geologiczne i górnicze (Dz. Nr 27, poz. 96, z późn. zm.). Przedmiotem opłaty eksploatacyjnej, zgodnie z przepisami ustawy Prawo geologiczne i górnicze, jest:
 koncesjonowane wydobywanie kopalin ze złoża - art. 84 ust. 1ustawy,
 koncesjonowana działalność inna niż określona w art.84 ust. 1 - art. 85 ust. 1 ustawy,
 działalność regulowana ustawą a prowadzona bez wymaganej koncesji lub z rażącym naruszeniem jej warunków - art. 85a ustawy:
 polegająca na wydobywaniu kopaliny bez wymaganej koncesji lub z rażącym naruszeniem jej warunków - art. 85a ust. 1,
 polegająca na prowadzeniu działalności innej, niż określona w art. 85a ust. 1, bez wymaganej koncesji lub z rażącym naruszeniem jej warunków - art. 85a ust. 3

f) innych stanowiących dochody gminy takich jak:
 opłaty za usuwanie drzew i krzewów
 opłaty drogowe

g) opłata adiacencka - za użytkowanie wieczyste gruntów komunalnych i za użytkowanie gruntów nie zabudowanych w terminie,

h) opłata za zezwolenie na sprzedaż napojów alkoholowych

3) dochody uzyskiwane przez gminne jednostki budżetowe gminy oraz wpłaty od gminnych zakładów budżetowych i gospodarstw pomocniczych gminnych jednostek budżetowych;

4) dochody z majątku gminy takie jak:

 dochody z wynajmu bądź wydzierżawienia nieruchomości, lokali i przedmiotów majątkowych
 dochody ze sprzedaży majątku gminy,
 odsetki od środków finansowych,
 odsetki od pożyczek udzielanych przez gminę,
 wpłaty z zysku od przedsiębiorstw komunalnych.
 czynsze z dzierżaw i najmu (lokale mieszkalne, użytkowe, grunty)



oraz:

 dochody jednostek budżetowych,
 wpływy odsetek od nieterminowych wpłat do budżetu, odsetki od środków pieniężnych zgromadzonych na rachunku bankowym,
 wpływy z usług,
 rozliczenia z lat ubiegłych,
 nadwyżka Śródków obrotowych zakładów budżetowych,

5) spadki, zapisy i darowizny na rzecz gminy;

6) dochody z kar pieniężnych i grzywien określonych w odrębnych
przepisach;

7) 5,0% dochodów uzyskiwanych na rzecz budżetu państwa w związku z
realizacją zadań z zakresu administracji rządowej oraz innych zadań
zleconych ustawami, o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej;

8) odsetki od pożyczek udzielanych przez gminę, o ile odrębne przepisy
nie stanowią inaczej;

9) odsetki od nieterminowo przekazywanych należności stanowiących dochody
gminy;

10) odsetki od środków finansowych gromadzonych na rachunkach bankowych
gminy, o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej;

11) inne dochody należne gminie na podstawie odrębnych przepisów.


Następnym źródłem dochodów własnych gminy są:

Subwencje – stanowią one bezzwrotną formę przekazywania pieniędzy gminie, przez państwo, z przeznaczeniem na wykonywanie zadań własnych, głównie na prowadzenie zadań oświatowych.

Subwencja ogólna składa się z trzech części:

a) wyrównawczej – otrzymują te gminy, których wskaźnik dochodów podatkowych na jednego mieszkańca jest niższy niż 92 % wskaźnika dochodów podatkowych dla wszystkich gmin w Polsce.

b) równoważącej - część równoważąca subwencji ogólnej dla gmin ustala się w wysokości stanowiącej sumę łącznej kwoty wpłat gmin, których wskaźnik dochodów podatkowych na jednego mieszkańca jest wyższy niż 150 % średniej krajowej oraz dochodów, które zasiliłby budżet gmin o niskiej gęstości zaludnienia ale mających wysoki potencjał podatkowy.


c) oświatowej – część oświatowa subwencji ogólnej przekazywana jest wszystkim gminom w związku z realizacją zadań w dziedzinie oświaty i wychowania. Wysokość środków docierających do poszczególnych gmin jest uzależniona od liczby uczniów, stopnia awansu zawodowego nauczycieli, rodzaju prowadzonych szkół.

Kwoty subwencji przekazuje gminie Minister Finansów. W wypadku nieterminowego przekazania subwencji gminie przysługują odsetki obliczone na zasadach obowiązujących w wypadku odsetek od zaległości podatkowych. Jednakże w wypadku nie przekazania bądź nieterminowe przekazanie kwot subwencji wyrządziło gminie szkodę to dochodzenie roszczeń tego tytułu jest drogą sądową.


AD. 2 ŹRÓDŁA DOCHODÓW OBCYCH GMINY:
Podstawowymi źródłami dochodów obcych gminy są dotacje. Są one przekazywane przede wszystkim na finansowanie zadań zleconych, ale także na dofinansowanie zadań własnych.
Dotacje - gmina otrzymuje z budżetu państwa na wykonanie zleconego gminie zadania, np. wypłata zasiłków z pomocy społecznej. Gmina nie może swobodnie decydować, na co wydać te pieniądze. Niewydatkowane na wskazany cel pieniądze podlegają zwrotowi.
Gmina może wspomagać swój budżet dzięki:
1. Finansowaniu programów ze środków bezzwrotnych pochodzących z Unii Europejskiej
2. Współfinansowaniu programów realizowanych ze środków bezzwrotnych pochodzących z Unii Europejskiej
3. Finansowaniu z pożyczek i kredytów zagranicznych
4. Współfinansowaniu pożyczek i kredytów zagranicznych
5. Finansowaniu z innych środków bezzwrotnych
6. Współfinansowaniu innych środków bezzwrotnych


Dotacje celowe w przeciwieństwie do subwencji przekazywane są na konkretne cele. Spośród otrzymywanych przez gminę dotacji najpowszechniejsze znaczenia mają dotacje na zadania z zakresu administracji rządowej. Niedotrzymanie przez organ administracji rządowej warunków wypłaty dotacji umożliwia dochodzenie roszczeń z tego tytułu przez gminę na drodze sądowej. Dotacje celowe otrzymywane na finansowanie niektórych zadań własnych mają charakter uznaniowy. Kwoty dotacji niewykorzystane bądź wykorzystane niezgodnie z przeznaczeniem podlegają zwrotowi do budżetu państwa.

Gmina może jeszcze pozyskiwać środki pieniężne za pomocą dochodów zwrotnych w gospodarce finansowej gminy, czyli:

• Kredytów bankowych oraz pożyczek.
• Dochodów z emisji papierów wartościowych.


Są to dodatkowe źródła pozyskiwania środków finansowych na realizację zadań gminy, które mogą służyć lepszemu rozwojowi gminy w szczególności jej infrastruktury technicznej i społecznej, ochronie środowiska naturalnego oraz zwalczania bezrobocia.

Budżet może dodatkowo być wspomagany funduszami pochodzącymi z:


• Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa
• Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
• Funduszu Pracy
• Kredytu z banku światowego na aktywizację obszarów wiejskich

Oraz z funduszy strukturalnych takich jak:

1. Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (ERDF)
2. Europejski Fundusz Socjalny (ESF)
3. Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej (EAGGF)
4. Finansowy Instrument Orientacji Rybołówstwa (FEFG)
5. SPO - Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego i rozwój obszarów wiejskich