Człowiek pod władzą despotyzmu w oparciu o scenę "Sen Senatora" oraz inne wybrane fragmenty "Dziadów" cz. III Adama Mickiewicza.

Człowiek pod władzą despotyzmu. Rozważ problem, odwołując się do sceny "Sen Senatora" oraz innych wybranych fragmentów "Dziadów" cz. III Adama Mickiewicza

Despotyzm jest to forma niczym nieograniczonej, opartej na samowoli i w sposób bezwzględny sprawowanej władzy jednostki. Opiera się ona na przemocy i terrorze wobec przeciwników.
Przytoczony fragment „Sen Senatora” pochodzi z III cz. Dziadów Adama Mickiewicza. Sen będący wytchnieniem dla ludzi, w literaturze często staje się udręką dla bohaterów negatywnych. Autor przyglądając się pogrążonemu we śnie Senatorowi, mówi o nim jak o człowieku despotycznym, bezwzględnym, opętanym przez władzę i dla którego nic poza zaszczytami się nie liczy.
Przywołany tekst przedstawia Senatora jako złego człowieka, który śni o wielkiej władzy, awansach, potędze i pieniądzach. Podczas snu u Senatora widać duże emocje, a po przebudzeniu pojawia się u niego strach oparty na wizji własnej przyszłości.
Najważniejsza dla niego była władza i pieniądze: „Rubli sto tysięcy. Order! – Gdzie lokaj? Przypnij tu! Tytuł książęcy!”
Słowa: „A! – A! – Wielki marszałku! A… pękną z zazdrości!”, mówią o tym jak Senator cieszy się, że jest obiektem zazdrości w oczach innych urzędników, a także nienawiści:
„ Nienawidzą mnie wszyscy, kłamią się, boją.”
Będąc przy władzy boi się, że gdy ją straci to nie będzie w stanie poradzić sobie w życiu, ponieważ świadomy jest tego, że poza rządzeniem nic nie potrafi. Bez władzy będzie nikim i wszyscy o nim zapomną: „ Głos mi zamarł! – Ach, dreszcz, pot – ach, dreszcz ziębi, chłodzi! Ach, marszałek… Co? Do mnie odwraca się tyłem! Tyłem! A! Senatory, dworskie urzędniki! Ach, umarłem, umarłem, pochowany, zgniłem I toczą mię robaki, szyderstwa, żarciki. Uciekają ode mnie. Ha! Jak pusto, głucho!”
Pod koniec fragmentu pojawia się Diabeł, który zapowiada mu jego mroczną przyszłość. Za życia jest władcą, a po śmierci będzie psem służalczym: „I złe psisko uwiążem tam, na pograniczu: Tam pracuj, ręko moja, tam świstaj, mój biczu!”
W tekście widzimy kontrast pomiędzy pełnieniem władzy: „Senator w łasce, w łasce, w łasce”, oraz utraceniem wszystkich przywilejów oraz wyśmiewaniem go przez innych: „Senator wypadł z łaski, z łaski, z łaski, z łaski.”
W tym fragmencie można dostrzec, że sen pełni tu rolę poznania prawdy o człowieku.
Despotyzm robi z człowieka istotę pozbawioną uczuć. Liczy się tylko dla niego władza i pieniądze. Tak stało się z Nowosilcowem, który zapatrzony w cara szedł za jego bezsensownymi rozkazami.
Scena „Przegląd wojska” ukazuje nam niewinnych ludzi, którzy padają ofiarami, gdy przeciwni są carskiej myśli. Z powodu despotyzmu cierpieli ludzie wywożeni na Sybir, a także Rosjanie z powodu uciśnienia, którzy woleli zginąć niż nie wykonać rozkazu, a gdy go nie wykonano to i tak ginęli.
Despotyzm jest niewątpliwie jedną z najgorszych form rządów. Ludzie nie mają prawa wyboru, nie mogą nawet myśleć zgodnie ze swoimi przekonaniami. Car jest uosobieniem zła, której wszyscy są podporządkowani, jest okrutny. Ludzie tacy jak Senator są zaślepieni, ogarnia ich strach, który jest wszechobecny i wszechogarniający: człowiek zostaje pozbawiony własnej woli, świadomości, a także rozumu.