Charakterystyka cukrzycy oraz dieta w cukrzycy.

1) Cukrzyca dotyczy schorzeń metabolicznych, w których występuje przewlekła hiperglikema (za wysoki poziom glukozy we krwi) z zaburzeniami metabolizmu węglowodanów, tłuszczów i białek wywołany nieprawidłowym wydzielaniem lub działaniem insuliny.

2) Rodzaje cukrzycy:
a) Cukrzyca typu I (insulino-zależna lub tzw. młodzieńcza) wystepuje w iem skłonność do powstawania kwasicy ketonowej. Może być spowodowana czynnikami autoimmunologicznymi lub nieznanymi. Wymaga ona podawania nnsuliny do przeżycia i zapobiegania kwasicy ketonowej. Najczęściej na t a chorobę chorują dzieci i młodzież, ale może występować w każdym wieku. Osoby są zazwyczaj szczupłe.
b) Cukrzyca typu II (insulino-niezależna) lub (cukrzyca dorosłych) spowodowana jest zaburzeniami wydzielającymi insuliny (niekiedy insulina jest wydzielana,ale w zbyt małych ilościach) niemal zawsze z występującą odpornością na działanie insuliny (insulino-odporność)
Podawanie insuliny w tym typie cukrzycy nie jest niezbędne do przeżycia, przynajmniej w początkowym okresie choroby, niekiedy przez cały okres jej trwania.Większość osób z tym typem cukrzycy jest otyła, a otyłość zwiększa odporność na działanie insuliny.
c) Cukrzyca ciężarnych jest to cukrzyca rozpoznana praz pierwszy w okresie ciąży i zalicza się do niej, zarówno cukrzycę wywołaną przez ciążę jak i istniejącą wcześniej,ale wykrytą dopiero w okresie ciąży.W wypadku cukrzycy wywołanej przez ciąże, tolerancja glukozy powraca do normy po porodzie, chociaż pozostaje wy zsze ryzyko rozwoju cukrzycy typu II w późniejszym czasie.

3) Celem diety w cukrzycy jest:
- pokrycie zapotrzebowania energetycznego pacjenta w stosunku do jego biologicznych potrzeb życiowych i zawodowych ;
- zapobieganie gwałtownym, szkodliwym wzwyżkom poziomu glukozy we krwi ;
- zapobieganie miażdżycy ;

4) Ogólne właściwości diety:
Wartość energetyczna diety zależy przede wszystkim od masy ciała pacjenta, jego aktywności fizycznej.Wielu chorych ma nadwagę lub są otyli, dlatego zaleca się stosowanie diety redukcyjnej, nie należy jednak gwałtownie redukować masy ciała (1 kg na 2-3 tygodnie)
Zaleca sie w tej diecie produkty skrobiowe zawierające blonnik, natomiast redukuje sie cukry proste. Różne produkty wchłaniają się w różny sposób.
Na szybkość trawienia skrobii mają wpływ następujące czynniki:
- błonnik pokarmowy ;
- struktura skrobii ;
- enzymy trawienne ;
- fitymiany ;
- fizyczna postać produktu ;

5) Ogolne zasady diety:
a) Wartość energetyczna dostosowana do rzeczywistej masy ciała, wieku, płci oraz aktywności fizycznej ;
b) Ograniczenie lub usunięcie łatwo przyswajalnych węglowodanów jak cukier oraz potrawy o znacznej jej zawartości (ciastka, miód, syropy) ;
Ilość węglowodanów w diecie u osoby o prawidłowej masie ciała powinna wynosić 250-300g na dobę.
Węglowodany te powinny byc dostarczone z produktów zbożowych i ziemniaków, u chorych, ktorzy nie muszą przestrzegać diety łatwostrawnej ;
c) Ograniczenie tłuszczów pochodzenia zwierzęcego, zwiększenie pracy pokarmowej, olejów roślinnych i usunięcie potraw produktów zawierających dużą ilość cholesterolu ;
d) Ilośc białka w diecie powinna wynosić ok. 1-1,2g na 1kg masy ciała ;
e) Dietę należy rozłożyć na 4-5 posiłków dziennie i przestrzeganiatych samych godzin (dotyczy chorych, leczonych insuliną)

Ze względu na ograniczenie ilości tłuszczu w diecie stosuje się takie metody obróbki cieplnej, które nie wymagaja dodatku tłuszczu (gotowanie, gotowanie na parze, duszenie bez obsmazania, pieczenie w folii aluminiowej).
*Tłuszcz dodaje się do potraw w postaci olejów roślinnych (np. do sałatek lub surówek)
* Warzywa i owoce stosowane w celu dostarczenia skł. mineralnych i witamin, można stosowac w postaci surowej lub gotowanej. Należy jednak pamietać, że zawierają one łatwoprzyswajalne cukry, a w przypadku diety z ograniczeniem cukrów czy węglowodanów, należy kontrolować ich ilość.
*Napoje czy porawy można słodzić aspartanem lub saharyną.
Układając dietę cukrzycową, należy pamiętać aby jej wart. energetyczna oraz ilość węglowodanów była stała tak jak i białka i tluszcze. Należy tylko zmieniać rodzaje pokarmu.