Prawo administracyjne

1.Pojęcie prawa administracyjnego – podział wewnętrzny ( definicja (najlepiej prof.Starociaka,)jaki jest podział wewnętrzny, (prawo materialne,proceduralne)wskazanie norm materialnych, proceduralnych, ustrojowych. Podać przykłady prawa przykład aktów normatywnych, które zawierają normy prawa materialnego, ustrojowego, proceduralnego)
Prawo admin. Najbardziej pełną definicją prawa adm. Jest definicja prof. Starościaka Prawo administracyjne to gałąź prawa, która reguluje działalność organów państwowych podejmowana w celu wykonywania ustalonych prawem zadań organizatorskich wypełnianych w swoistych formach działania Wyróżniamy tu takie formy działania wydawanie aktów administracyjnych,- zawieranie porozumień admin..-zawieranie umów,- prowadzenie działalności społeczno-organizacyjnej, -wykonywanie czynności materialno-technicznych. Podział wewnętrzny prawa adm. normy prawa dzielone są na grupy zależnie od przyjętego kryterium podziału na: ustrojowe prawo administracyjne na które składają się normy bezpośrednio dotyczące organizacji apar.admin ustawa o samorządzie gminnym , ustawa o administracji rządowej w województwie, ustawa o policji ustawa i straży pożarnej proceduralne prawo admin normy dotyczące toku działania organów admin. np. kodeks postępowania administ, ordynacja podatkowa materialne prawo admin.- na które składają się normy dotyczące konkretnych działów admin.publicznej. .(normy te tworzą tz. szczegółową część prawa admin.):prawo budowlane, oświatowe, górnicze, wodne, lotnicze, ustawa o broni i amunicji.
2 .Definicja administracji podmiotowa, przedmiotowa, negatywna (wyjaśnić co to jest ustawodawstwo i sądownictwo)
Adm. publiczną tworzą wszystkie instytucje i urzędy, których zadaniem jest bezpośrednie, praktyczne zarządzanie różnymi dziedzinami życia społecznego. W teorii wyróżniamy administrację publiczną w ujęciu podmiotowym stanowi ona ogół podmiotów administracji, czyli organy administracyjne i inne podmioty administracji
w ujęciu przedmiotowym (materialnym) administracją publiczną jest taka działalność państwa, której przedmiotem są sprawy administracyjne, czyli zadania i kompetencje w zakresie władzy wykonawczej
w ujęciu formalnym jest cała działalność wykonywana przez podmioty administracji bez względu na to, czy ma charakter administracyjny czy też nie ma takiego charakteru definicja negatywna- opiera się na zasadzie podziału władzy. Jest to ta część administracji, która nie jest sądownictwem i ustawodawstwem
sądownictwo- oznacza powierzenie wyodrębnionym organizacyjnie strukturom państwowym możliwości rozstrzygania sporów prawnych, orzekanie w rozpoznawanych sprawach z zakresu prawa karnego, prawa cywilnego i prawa administracyjnego, a w wielu państwach również kontrola zgodności działań innych organów państwa z prawem i konstytucją, którą przeprowadza przez sądownictwo konstytucyjne W Polsce w myśl Konstytucji władzę sądowniczą sprawują sądy: SN y, sądy powszechne, sądy administracyjne, sądy wojskowe oraz trybunały: TK i T S
ustawodawstwo- działalność państwa polegająca na stanowieniu prawa (konstytucji i ustaw). Pojęcie władzy ustawodawczej stosowane jest także na określenie organów państwa, które powołane są do stanowienia prawa.
W Polsce, w myśl konstytucji władzę ustawodawczą sprawuje Sejm RP i Senat RP.
3. Klasyfikacja administracji według kryteriów ( terenowa, centralna, samorządowa, rządowa centralna, rządowa zespolona rządowa niezespolona) (władcze niewładcze, władcza świadcząca , rządowa samorządowa, zespolona niezespolona,
Organy administracji państwowej można podzielić na: naczelne i centralne oraz terenowe organy rządowej administracji ogólnej i administracji specjalnej.

Administracja rządowa realizuje zadania na poziomie centralnym i terenowym. Ma strukturę hierarchiczną. Na czele administracji centralnej stoi prezes RM. Tworzą ją organy naczelne i centralne oraz administracje ministerstw i urzędy centralne kierowane odpowiednio przez ministrów i kierowników urzędów centralnych. Z kolei terenowa administracja rządowa dzieli się na administrację zespoloną i niezespoloną.
Administracja zespolona działa na zasadach zespolenia i zwierzchnictwa wojewody. W efekcie realizacja zadań odbywa się przez wojewodę lub w jego imieniu przez wojewódzkich komendantów, inspektorów lub inne osoby określone przez ustawy głownie w takich obszarach jak bezpieczeństwo wewnętrzne, przestrzeganie prawa, porządek publiczny, stany nadzwyczajne. Z kolei administracja niezespolona jest podlega bezpośrednio ministrom i stosownym organom centralnym ale wojewoda wobec nich dysponuje uprawnieniami koordynacyjne, opiniodawcze i częściowo kontrolne między innymi obejmuje administrację skarbową, celną, statystyczną. Administracja samorządowa wykonuje zdecentralizowane zadania publiczne na poziomie gminy, powiatu i województwa. Poprzez organy wykonawcze tj. (wójtów, burmistrzów i prezydentów miast),zarządy powiatów i województw wsparte odpowiednio przez urzędy gminne, starostwa powiatowe i urzędy marszałkowskie.
Administracja działa na zasadzie reglamentacyjnej lub świadczącej
(zawiadowczej), obejmuje wszystkie dziedziny i zjawiska życia społecznogospodarczego (np. ewidencja ludności, dowody osobiste, paszporty, służba zdrowia).Postacie adm.publi, w oparciu o kryterium stosowania środ. wyróżniamy admin. władczą i niewładczą. Adm.wł. charakteryzuje prawo wydawania jednostronnych aktów prawnych, którym służy domniemanie ważności oraz możliwość zastosowania środków przymusu bez ingerencji sądu Adm. niewładcza działa przy pomocy środków dostępnych osob.fizycz. tj.środ. prawa cywiln. lub działania faktyczne . Stosowanie środ. prawa cywilnego bądź działań faktycznych musi być określone przepisami prawa admin. Drugim podział wyróżnia adm. władczą i admi.świadcz. Taki podział stosuje się gdy mówimy o środkach jakimi posługuje się adm. O adm. władczej mówimy wówczas gdy adm. wkracza w sferę prawną jednostki, aogranicza jej wolność lub własność, gdy nakłada na niż obowiązek lub w jakiś sposób ją obciąża. Przeprowadza swoje nakazy, zakazy lub używa środków przymusu.Adm.świadcz.zapewnia określone świadcz. lub inne korzyści. Zaliczamy tu pomoc społeczną,dotacje, subwencje. Oddanie dróg lub urządzeń komunalnych do dyspozycji ogółu
4. Pojęcie źródeł prawa administracyjnego.(rodzaje) (co to jest źródło prawa w ujęciu formalnym, materialnym, hierarchia źródeł prawa.
Źródłem prawa administracyjnego jest sam akt, w którym zawarte są normy prawne. Źródłem prawa jest forma w której akty prawa powstają i są ogłaszane.
Podział źródeł prawa;
Źródła powszechnie obowiązujące,- źródła prawa wewnętrznego
inny podział opiera się według kryteriów pozycji organu stanowiącego prawo
Źródła prawa stanowione przez centralne organy państwowe-(centralne org.władzy ustawodawczej Sejm, Senat)(centr.org.władzy wykonawczej prezydent RP,RM, prezes RM inne org.admin.publicz.)
Źródła prawa stanowione przez organy terenowe (np. sejmiki wojewódzkie, rada powiatu, rada gminy)
Z innego punktu widzenia można źródła podzielić na;
a) Powszechnie obowiązujące – art. 87 konstytucji, np. ustawy, ratyfikowane ustawy międzynarodowe, rozporządzenia, akty prawa miejscowego
b) Źródła prawa wewnętrznego – art. 93 konstytucji – tworzone są wewnątrz danego organu administracyjnego,
Źródła prawa admin .hierarchia
1. Konstytucja
2. Ustawa
3. Akty normatywne z mocą ustawy
4. Umowy międzynarodowe
5. Rozporządzenia
6. Akty prawa miejscowego/źródła prawa wewnętrznego/ zarządzenia, uchwały, okólniki
5. Rozporządzenie jako akt prawny tworzony przez administrację (wszystko o rozporządzeniu ( co to jest akt normatywny i forma działania administracji. upoważnienie ustawowe co to jest?, co powinno zawierać? podmioty uprawnione do wydawania
Rozporządzenie jest zarówno źródłem prawa jak i jednocześnie formą działania administracji. Rozporządzenia są aktami normatywnymi wydawanymi na podstawie upoważnień ustawowych przez organy władzy wykonawczej. Rozporządzenia wydawane są na podstawie upoważnień ustawowych o charakterze specjalnym bądź generalnym w hierarchii źródeł prawa akty te zajmują pozycje niższą niż ustawy, pomimo tego, iż zawierają w sobie normy prawne powszechnie obowiązujące. Upoważnienie do wydawania rozporządzeń dla władzy wykonawczej ma na celu odciążenie ustawodawcy parlamentarnego. Rozporządzenia nie mogą zastępować ustaw z wyjątkiem rozporządzenia z mocą ustaw. Rozporządzenia maja odciążać ustawy od szczegółów technicznych, postanowień fachowych bądź uregulowań zmiennych w czasie postanowień ściśle fachowych. Upoważnienie do wydawania rozporządzeń musi być szczegółowo zawarte w ustawie, a rozporządzenie wydane na podstawie tego upoważnienia ma służyć wykonaniu ustawy.
Cechy rozporządzenia;
Rozporządzenie jest zawsze aktem normatywnym, ogólnym źródłem prawa powszechnie obowiązującego
 Rozp. wydawane są na podstawie szczególnych upoważnień ustawowych.
 Upoważnienie do wydawania rozporządzeń może mieć charakter obligatoryjny lub fakultatywny. Rozp. może być wydane tylko wówczas, gdy ustawa upoważnia do regulacji danej materii w drodze rozporządzenia. Rozp. musi pozostać w granicach udzielonego upoważnienia ustawowego. Rozp. nie może być sprzeczne z Konstytucją i aktami ustawodawczymi. Rozp. musi powoływać się na upoważnienie ustawowe. Warunkiem wejścia w życie rozporządzenia jest jego ogłoszenie w dzienniku ustaw RP. Podmioty uprawnione do wydawania rozporządzeń; Prezydent RP, RM, Prezes RM
Minister kierujący działem administracji rządowej, Przewodniczący komitetu wchodzący w skład Rady Ministrów, Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji
6. Akty normatywne o charakterze wewnętrznym .Co to jest zarządzenie?, co to jest uchwała, statuty, regulaminy ?
Akty kierownictwa wewnętrznego: wydawane są na podstawie ustawy, istnieje upoważnienie ustawowe. Ustawodawca określa kto ma być organem wydającym te akty- czy organy jednoosobowe- monokratyczne (np. minister lub prezydent), czy wieloosobowe- kolegialne( np. RM)muszą być one zgodne z ustawą.Regulaminy i statuty mają na celu rozwinięcie przepisów ustawy w zakresie niezbędnym dla skonkretyzowania zasad organizacji i działania określonych jednostek; zasady odnoszą się do użytkowników; wydają je organy adm. publicznej wytyczne, instrukcje, okólniki to interpretacja przepisów prawa powszechnie obowiązującego lub aktów kierownictwa wewnętrznego sporządzane przez organ centralny dla użytku wewnętrznego; podają zasady organizacji i funkcjonowania, sposoby działania organów, wyjaśniają struktury organizacyjne
W ramach przepisów prawa miejscowego wyróżniamy:
1)akty zawierające statuty, 2)akty zawierające przepisy wykonawcze, czyli akty wydawane na podstawie szczegółowych upoważnień, 3)przepisy porządkowe wydawane na podstawie upoważnień generalnych,
7. Prawo miejscowe akty prawa miejscowego, co to jest akt prawa miejscowego ? jakie są uprawnienia w zakresie ustanowienia prawa miejscowego organów samorządu terytorialnego , organów administracji rządowej wiedzieć gdzie są publikowane
Akty prawa miejscowego są stanowione przez wojewodów, organy administracji niezespolonej oraz przez organy jednostek samorządu terytorialnego na podstawie upoważnienia zawartego w ustawie. Akty te są wydawane z uwagi na zróżnicowanie kraju i brak możliwości wydawania optymalnych przepisów, dostosowanych do wymagań lokalnych na szczeblu centralnym. Akty prawa miejscowego dzielą się na: Stanowione przez organy administracji rządowej:
Wydawane przez wojewodę
Rozporządzenia wykonawcze
Rozporządzenia porządkowe
Wydawane przez organy administracji niezależnej
Stanowione przez organy jednostek samorządu terytorialnego:
Przepisy prawa miejscowego wydawane przez:
Radę gminy Radę powiatu Sejmik województwa
Przepisy prawa miejscowego porządkowe wydane przez: Radę gminy Radę powiatu a w sprawach nie cierpiących zwłoki przez: Zarząd gminy Zarząd powiatu
Zwykle wchodzą w życie z chwila ogłoszenia przez rozplakatowania, w środkach masowego przekazu lub w sposób zwyczajowo przyjęty.
8 Pojęcie stosunku administracyjnoprawnego, elementy składowe stosunku administracyjnoprawnego, rodzaje stosunków administracyjnoprawnych (wiedzieć co to jest jednostka organizacyjna nie mająca osobowości prawnej )
Stosunek administracyjnoprawny odzwierciedla relacje zachodzące między władzą publiczną i działającymi w jej imieniu podmiotami adm. publicznej, a podmiotami administrowanymi, czyli osob. fizycznymi, osob. prawnymi, jednostkami organizacyjnymi nie posiadającymi osobowości prawnej oparte na normach prawa admin. Elementami stosunku admin.praw. są przedmiot, podmiot, treść stosunku, oraz układ prawnej zależności między podmiotami. Przedmiotem stosunku są rzeczy i zachowania ludzi. Przedmiot stosunku mieści się w sferze kompetencji admin. publ. Podmiotami stosunku admin. zawsze jest organ administracji a ściślej podmiot administrujący, z drugiej zaś podmiot administrowany którym może być osoba fizyczna, osoba prawna, jednostka organizacyjna nie mająca osob. prawnej.(np. stowarzyszenie zwykłe lub grupa 3 osób chcąca takie założyć)Cechą charakterystyczną stos. admin. jest nierównorzędność podmiotu. Organ admin.ma pozycję nadrzędną ponieważ w sposób władczy rozstrzyga o prawach i obowiązkach podmiotu administrowanego. Treścią stosunku admin.praw. są wyznaczone prawem administrac. obowiązki, możliwości określonego działania znoszenia lub zaniechania. Układ stosunków pomiędzy organem a podmiotami administrowanymi charakteryzuje się brakiem równorzędności tylko w przypadku stosunku spornoadministracyjnego zachodzi równorzędność partnerów, stosunek taki ma miejsce w przypadku zaskarżenia rozstrzygnięcia do sądu. W sądzie zarówno organ jak i strona są równorzędni. Właściwości stos.admin.praw.- powstają na podstawie norm prawa admin., które określają również ich treść,- mają charakter indywidualny łączą konkretnie oznaczony podmiot z właściwym organem admin.publicz. w celu załatwienia konkretnej sprawy (tz. podwójna konkretność)- wykonanie stos.adm.praw. jest zabezpieczone możliwością zastosowania przymusu państwowego. Powstanie stos.adm.praw. może wynikać bezpośrednio z mocy prawa (np. obowiązek zgłoszenia się do rejestracji wojskowej) z mocy indywidualnego aktu admin. skierowanego do konkretnej osoby(np. dec.przydział mieszkania)poprzez roszczenia o określone zachowanie się org.admin.(np.o odszkodowanie za szkody powstałe przy budowie drogi) określone prawem zachowanie się obywatela lub org.administracyjnego.W oparciu o kryterium podstawy prawnej wyróżniamy stosunki admin.praw. materialny.- mogą one być trwałe(obow.szkolny) lub jednorazowego działania(kontrola paszportu na granicy)- proceduralny(procesowy)powstaje na podstawie stos.mater. i trwa przez okres postępowania administ.,-spornoadminis.(stos.czasowy trwający od chwili zaskarżenia aktu do czasu wydania rozstrzygnięcia przez sąd)- egzekucyjny(zastosowanie środków przymusu, podporządkowania się), nadzoru(sprawowanie nadzoru nad organami), zależności organizacyjnej(stosunki służbowe pracownika względem przełożonego). Z chwilą wygaśnięcia uprawnienia bądź obowiązku dochodzi do ustania stosunku prawnego.
9 .Pojęcie aktu administracyjnego, decyzja , pozwolenie, zezwolenie, licencja, koncesja,
Akt admin. To jednostronne władcze wyrażenie woli organu administracji państwowej, załatwiające konkretną sprawę i skierowane do określonego adresata.- jest wydawane przez organ adm. państwowej, niekiedy także przez inny organ państwa, lub jednostkę wyposażoną w prawo wydawania aktów adm.- przy wydawaniu aktu adm. organ państwowy korzysta z posiadanych uprawnień władczych, występuje więc w stosunku do adresata jako rozkazodawca.- akt adm. narzuca na adresata odpowiednie obowiązki lub przyznaje mu odpowiednie uprawnienia powodując powstanie zmianę lub zniesienie stosunku prawnego.
akt adm. dotyczy zawsze stosunku adm. prawnego lub taki stosunek tworzy.
Decyzja – to jednostronne rozstrzygniecie organu administracji państwowej o wiążących konsekwencjach obowiązującej normy prawnej dla indywidualnie określonego podmiotu i konkretnej sprawy, podjęte przez ten organ w sferze stosunków zewnętrznych (wg NSA).
Decyzja może występować pod różnymi nazwami, np. zezwolenia, pozwolenia, zgody, koncesji. Elementy, które powinna zawierać decyzja; oznaczenie organu administracji publicznej data wydania, oznaczenie strony lub stron, podstawę prawną rozstrzygnięcia, uzasadnienie faktyczne i prawne pouczenie, czy i w jakim trybie służy od niej odwołanie podpis z podaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska służbowego osoby uprawnionej do wydania decyzji
Ponadto powinna zawierać pouczenie co do formy wystąpienia na drogę sądową, jeżeli istnieje taka możliwość. Koncesja – to akt, w którym następuje przeniesienie na określony podmiot uprawnienia do wykonywania ściśle określonej działalności gospodarczej produkcyjnej bądź usługowej w sposób i na warunkach określonych w ustawie, których przestrzeganie podlega kontroli organu wydającego koncesję. Licencja – jest to taki akt admin. w drodze którego zezwala się indywidualnemu podmiotowi na korzystanie z określonych praw (praw na dobrach materialnych) bądź wykonywania określonej działalności związanej z koniecznością legitymowania się określoną wiedzą lub umiejętnościami. Zezwolenie , pozwolenie – jest to akt w drodze którego uprawnia się konkretnego adresata do prowadzenia działalności gospodarczej bądź dokonania określonej czynności, bądź używania jakiegoś sprzętu bądź urządzenia. Zezwolenie nie nadaje nowych praw, lecz jedynie je konkretyzuje.
10. Cechy prawidłowego aktu administracyjnego
Akt adm.musi być zgodny z prawem materialnym- prawo zezwala na rozstrzyganie o prawach i obowiązkach określonych podmiotów w drodze aktu adm. z prawem ustrojowym – przestrzeganie właściwości rzeczowej, miejscowej instancyjnej. z prawem proceduralnym – odpowiedni tryb z właściwym wykorzystaniem samodzielności prawnej organu.
Akty które nie spełniają tych warunków są aktami wadliwymi.
Wady istotne naruszające przepisy prawa materialnego, ustrojowego i procesowego, naruszające konstytucję i wykładnię prawa. Wady nieistotne – błędy pisarskie i rachunkowe
11. Uznanie administracyjne
Istnieje wówczas, gdy administracja dla urzeczywistnienia stanu prawnego może wybrać między różnymi rozwiązaniami. Uznanie występuje wtedy gdy norma prawa nie determinuje w sposób jednoznaczny konsekwencji skutku prawnego, lecz pozostawia w sposób wyraźny dokonanie takiego wyboru organowi administracyjnemu. Ustawa pozwala na wybór następstwa prawnego, przy czym można dokonywać wyboru między dwiema lub więcej możliwościami. Uznanie może polegać na tym, że administracja musi się zdecydować czy dany środek można w ogóle zastosować albo też jaki ze środków wybrać. Pojęcia nieokreślone; interes publiczny, interes społeczny, dobro publiczne, interes bezpieczeństwa państwa, ważny interes strony, ważny interes państwowy, porządek publiczny, i inne. Ustalenie, co się kryje pod takimi określeniami należy do administracji wykonywującej ustawy.
12. Pojęcie organu administracji publicznej (organy monokratyczne, organy kolegialne)-
Organ administracji :stanowi wyodrębnioną organizacyjnie część aparatu administracji publicznej, tworzoną na podstawie prawa i w sposób przez prawo przewidziany; działa w imieniu i na rachunek państwa; z reguły jest uprawniony do stosowania środków władczych; wykonuje zadania publiczne z zakresu administracji; działa w ramach przyznanych mu przez prawo kompetencji. Organem centralnym jest organ, którego zasięg działania rozciąga się na obszar całego państwa, a organem terenowym - organ, który realizuje swoje kompetencje tylko na określonej części terytorium państwa, np. w województwie, powiecie, gminie czy okręgu. Organ kolegialny- grupa osób. Wolę organu wyraża uchwala zespołu osób. Organy kolegialne tworzy się do tego, aby ustalały ogólne kierunki działania, cele strategiczne, założenia polityki w poszczególnych dziedzinach działalności państwa. Organ monokratyczny jedna osoba. Organy jednoosobowe są powoływane do załatwienia spraw konkretnych, licznych, wymagających szybkiego rozstrzygnięcia, gdy niezbędna jest wiedza fachowa i gdy chodzi o jasno określoną odpowiedzialność. Organy zawodowe i społeczne Organ zawodowy składa się lub jest obsadzany przez osoby, które z tego tytułu otrzymują wynagrodzenie, będące źródłem utrzymania. Chodzi o osoby, które są zatrudnione w danym organie, a więc o urzędników służby cywilnej, pracowników państwowych czy samorządowych.Za organ społeczny uważa się taki organ, w skład którego wchodzą osoby traktujące swą pracę (działalność) w organie honorowo. Nie otrzymują one z tego tytułu stałego wynagrodzenia będącego podstawą ich utrzymania
13. Pojęcie organu administrującego-
Organ jest powołany w drodze wyboru lub powoływania. Podmiot który ma wszystkie atrybuty organów administracji a nie jest organem administracji ma prawo wydawania decyzji administracyjnych w drodze cesji uprawnień , na podstawie przepisów prawa lub upoważnień. Funkcje adm.publicznej mogą być zlecone organizacjom społecznym, fundacjom, państ. jedn. organizac, komunalnym jedn .organiz. nie będącymi organami adm. rządowej bądź samorządu teryt. Zlecenie funkcji z zakresu adm.publ. następuje gdy przepisy prawa powierzają lub zwalają na powierzenie określonym podmiotom nie będącym org.adm.publ. wykonywanie zadań tej admin. Do takich org. społ. Realizujących zadania adm.publ. należą: np. OSPoż. PCK
14. Pojęcie urzędu
Urząd, struktura organizacyjna i majątkowa oraz zespół ludzi wyodrębniony do realizacji zdań ( praw i obowiązków) związanych z określonym organem adm.publ.( urząd jako stanowisko np.Urząd Ministra, Starosty, Wojewody) jako szczególna nazwa org. administrującego( np.Urząd Celny, USC- nazwa umowna organem tego urzędu jest kierownik)Zorganizowany zespół osób wyposażonych w środ. materialne przydatne org. do pracy i wykonywaniu jego funkcji(np. Urząd Gminy, Starostwo, Ministerstwo)
15. Właściwość rzeczowa, miejscowa , funkcjonalna
Właściwość organu to kompetencje i zakres działania. Są 3 rodzaje właściwości: właściwość rzeczowa dotyczy przydzielonych organowi kategorii spraw np. z zakresu budownictwa wykonuje zadania organ. Właściwość miejscowa(terytorialna) – określa obszar kraju na jakim dany organ może realizować swoją właściwość rzeczową(np. wojewoda mazowiecki) Właściwość funkcjonalna(instancyjna) określa, którego stopnia jest organ właściwy do załatwienia sprawy Przenoszenie właściwości może się odbywać tylko na podstawie ustawy. Gdy przenoszenie właściwości odbywa się na podstawie porozumień to nazywamy to funkcjami zleconymi
16. Klasyfikacja organów administracji publicznej (centralne,terenowe,jednoosobowe,kolegialne,zcentralizowane,zdecentralizowane
Klasyfikacja organów administracji publicznej.
rządowa, samorządowa
Skład osobowy organów administracji.
Kolegialne- organ stanowi więcej niż 1 osoba. Organ ten działa skutecznie prawnie, gdy wolę wyrażają wszyscy(lub quorum) członków
monokratyczne – organ stanowi jedna osoba(w Polsce jest ich przewaga
Ze względu na terytorialny zasięg działania administracji.
Centralne-organ, którego właściwość przestrzenna obejmuje obszar całego państwa
Terenowe-który realizuje swoje kompetencje tylko na określonej części terytorium państwa, zazwyczaj na określonym terytorium zasadniczego lub specjalnego podziału terytorialnego kraju.
Zcentralizowane skupienie uprawnień w zakresie podejmowania decyzji w zasadniczych dziedzinach życia państwowego w centralnych organizacjach władzy. Cechy centralizmu: hierarchiczność; podporządkowanie;
W wielostopniowej strukturze organizacyjnej tylko jeden organ uprawniony do podejmowania decyzji pozostałe, podległe, zobowiązane są do jej realizacji, pełnią one funkcje pomocnicze, typowo wykonawcze;
odpowiedzialność spoczywa na organie decyzyjnym, centralnym; organy pomocnicze będą mogły działać na podstawie pierwotnego rozstrzygnięcia przez organ centralny.
Zalety: jednolitość rozstrzygania; jednolitość działania w całym systemie pełne i merytoryczne określenie podstaw.
Wady: sformalizowanie; nieekonomiczny sposób podejmowania decyzji (wydłuża czas); oderwanie ośrodka decyzyjnego od tego, który działa na stopniu podstawowym; brak odpowiedzialności na stopniu podstawowym na działania.
Decentralizacja
Jest zjawiskiem ciągłym polegającym na przenoszeniu kompetencji i odpowiedzialności za ich realizację na określone organy przejmujące wykonywanie zadań publicznych
17. Administracja centralna. Pojęcie organów naczelnych, pojęcie organów centralnych. Różnica między organami naczelnymi a centralnymi
Pojęcie organu administracji odróżnia się od osoby, która pełni funkcję "piastuna" organu .Administracja rządowa składa się z organów naczelnych i centralnych. Organy naczelne to przede wszystkim Rada Ministrów, Prezes Rady Ministrów oraz ministrowie i szefowie komitetów wchodzący w skład Rady Ministrów, obsługiwani przez urzędy, zwane ministerstwami. Organy naczelne powoływane są przez Prezydenta RP lub przez Sejm, a ich właściwość obejmuje terytorium całego państwa. Ministrowie kierują określonymi działami administracji rządowej lub powierza się im odrębne zadania ("minister bez teki"). O tym, jakimi działami administracji rządowej kierują ministrowie, decyduje Prezes RM. W niektórych ministerstwach działają pełnomocnicy rządu powołani do wyodrębnionych spraw. Organy centralne to organy jednoosobowe noszące najczęściej nazwy: prezes, przewodniczący, szef, główny inspektor, kierownik, dyrektor generalny, dyrektor. Przepisy prawa określają je jako centralne organy administracji rządowej podległe bezpośrednio organom naczelnym i przez nie nadzorowane, których właściwość obejmuje teren całego państwa. Obsługiwane są przez urzędy, a ich podstawowym zadaniem jest wykonywanie prawa. Należą do nich także komisje, czyli organy kolegialne kierowane przez przewodniczących. Centralne organy administracji rządowej podlegają Prezesowi RM, Radzie Ministrów lub odpowiednim ministrom, które to organy sprawują nad nimi nadzór.
Wszystkie organy naczelne są centralnymi ale centralne nie są naczelnymi. Do organów naczelnych zaliczamy organy spełniające najważniejsze funkcje w systemie adm. publicznej .Organy które skupiają w sobie funkcję polityczną i administracyjną
18. Pozycja prawna ministra jako organu administracji rządowej (jakie funkcje)
Minister jest powoływany dla kierowania określonym działem administracji rządowej lub dla wypełniania zadań wyznaczonych przez Prezesa Rady Ministrów. Przy ministrze może funkcjonować powołany przez Radę ministrów komitet doradczy. Minister zajmuje jednocześnie dwie pozycje : Jest członkiem kolegialnego organu administracji rządowej zwanym Radą Ministrów ( gdzie w sytuacji określonej ustawą konstytucyjna może pełnić funkcję wicepremiera lub premiera)
Jest organem kierującym określonym działem administracji państwowej zwanym resortem Zadania i kompetencje ministra określone są: w akcie o powołaniu urzędu ministra w akcie określającym szczegółowy zakres działania ministra w innych ustawach i niższych aktach normatywnych Całość funkcji ministra można w najogólniejszym ujęciu rozdzielić na: funkcje prawotwórcze ( gdzie minister wydaje rozporządzenia i zarządzenia) funkcje polegające na wydawaniu decyzji administracyjnych funkcje szczególne wynikające ze specjalnego statusu ministra w określonej sferze
19. Zakres uprawnień wojewody (jako zwierzchnik zespolonej administracji rządowej jako organ nadzoru)
Wojewoda to: Przedstawiciel rządu w województwie, jest zwierzchnikiem zespolonej administracji rządowej, jest organem nadzoru nad jednostkami podziału administracyjnego(np.gminy, powiaty, rada wojewódzka)Reprezentant Skarbu Państwa
Powoływany i odwoływany przez Prezesa Rady Ministrów. Zmiana rządu powoduje zmianę na stanowiskach wojewodów. Zadania wojewody: Ponosi odpowiedzialność za prowadzenie polityki rządu Kontroluje działalność organów administracji zespolonej
Zapewnia współdziałanie jednostek administracji rządowej i niezespolonej
Reprezentant rządu w czasie w czasie wizyt osób z państw obcych
Wykonuje zadania zlecone przez premiera. Wojewoda wydaje decyzje przygotowane przez komórki administracji publicznej. Decyzje te są z upoważnienia wojewody lub w imieniu własnym. Wojewoda stanowi prawo miejscowe: na podstawie upoważnień ustawowych wydaje rozporządzenia wykonawcze rozporządzenia porządkowe dotyczące materii nie uregulowanej prawnie ( w celu ochrony życia, zdrowia, bezpieczeństwa, publicznego, mienia) Wszystkie akty wojewody obowiązują na terenie województwa
20. Rządowa administracja zespolona pojęcie
Administracja zespolona jest elementem rządowej administracji terenowej. Obejmuje ona wszystkie organy administracji państwowej podległe bezpośrednio wojewodzie. Są to między innymi: I i II wicewojewoda, zespolone służby, inspekcje i straż wojewódzka, dyrektor generalny urzędu wojewódzkiego
21. Administracja niezespolona pojęcie
Administracja niezespolona w Polsce jest częścią administracji rządowej w terenie, nie jest podległa wojewodzie tylko bezpośrednio organom centralnym administracji, tak jak to jest w przypadku urzędu skarbowego, czy urzędu celnego. Organami administracji niezespolonej są terenowe organy aministracji rządowej podporządkowane właściwemu ministrowi, a także kierownicy państwowych osób prawnych i kierownicy innych państwowych jednostek organizacyjnych wykonujących zadania z zakresu administracji rządowej na obszarze województwa. Ustanowienie tych organów może następować wyłącznie w drodze ustawy, jeżeli jest to uzasadnione ogólnopaństwowym charakterem wykonywanych zadań lub terytorialnym zasięgiem działania przekraczającym obszar jednego
22. Organy wykonawcze jednostek samorządu terytorialnego
Funkcje adm.publicznej mogą być zlecone organizacjom społecznym, fundacjom, państ. jedn. organizac, komunalnym jedn .organiz. nie będącymi organami adm. rządowej bądź samorządu teryt. Zlecenie funkcji z zakresu adm.publ. następuje gdy przepisy prawa powierzają lub zwalają na powierzenie określonym podmiotom nie będącym org.adm.publ. wykonywanie zadań tej admin. Do takich org. społ. Realizujących zadania adm.publ. należą: np. OSPoż. PCK,
23. Pojęcie samorządu terytorialnego.
Samorząd terytorialny stanowi wyodrębniony w strukturze państwa, powstały z mocy prawa, związek lokalnego społeczeństwa, powołany do samodzielnego wykonywania administracji publicznej. Samorząd terytorialny wykonuje zadania publiczne (jako zadania własne) służące zaspakajaniu potrzeb wspólnoty samorządowej. Ustawa może zlecić jednostkom samorządu terytorialnego wykonywanie innych zadań publicznych. Działalność samorządu terytorialnego podlega nadzorowi pod względem legalności. Organami nadzoru nad jednostkami samorządu terytorialnego są Prezes Rady Ministrów, Wojewodowie. Sejm na wniosek prezesa rady ministrów może rozwiązać jednostkę samorządu jeśli ona rażąco narusza konstytucję. Charakterystyczne elementy władzy samorządowej:- samodzielność finansowa,- wyłączność realizacji zadań własnych samorządu,- odrębna od państwa struktura organizacyjna.- Oddzielna osobowość prawna- Sądowa ochrona interesów samorządu
24. System samorządu terytorialnego w Polsce.
Samorząd teryt. Jest jedną z form decentralizacji..Sam. tert. stanowi wyodrębniony w strukturze państwa, powstały z mocy prawa związek lokalnego społeczeństwa, powolany do samodzielnego wykonywania adm.publ. wyposażony w środ.finans i materialne umożliwiające wykonywanie nałożonych na nie zadań.
25. Pojęcie kontroli, pojęcie nadzoru
Kontrola jest zjawiskiem badawczym, stwierdzającym odchylenia od stanu modelowego. Nie polega na władczym wkraczaniu w sferę podmiotu badanego. Ma dać tylko określony wynik- sprawozdanie pokontrolne. Jeżeli podmiot kontrolujący stwierdzi uchybienie to zawiadamia odpowiedni organ. Nadzór jest to pewien zespół realizowanych kompetencji mających na celu usunięcie nieprawidłowości i zapobiegnięcie im na przyszłość. Pojęcie nadzoru jest pojęciem szerszym od kontroli, obejmuje pojęcie kontroli (nadzór obejmuje zawsze kontrolę, natomiast wykonywanie kontroli nie musi się łączyć z prawem wykonywania środków nadzorczych. O nadzorze mówi się wówczas gdy w grę wchodzi prawo wydawania poleceń, wiążących dyrektyw co do zmiany kierunków działania. Nadzór nie ogranicza się zatem do obserwacji i ustaleń stanu faktycznego, ale łączy się z możliwością stosowania środków nadzoru. Kontrola to pierwszy etap nadzoru.
26 .Kontrola wewnątrz administracyjna, kontrola niezawisła
W instancyjnej kontroli decyzji indywidualnych w sprawach z zakresu administracji publicznej ,wydawanych przez organy jednostek samorządu terytorialnego stosuje się kodeks postępowania administracyjnego ,który jako organ drugiej instancji ustanawia (wojewodę w sprawach z zakresu zadań zleconych lub samorządowe kolegium odwoławcze w sprawach z zakresu zadań własnych)Od decyzji ostatecznej przysługuje zaś skarga do Sądu administracyjnego Kontrola niezawisła- system organów państwowych niezawisłych od adm.publ.stanowią :Sejm, Senat, NIK, Gen.Ins.dan.Osob. sądy pracy, sądy antymonopolowe, TS, TK, Pań Ins. Prac.
Kryteria kontroli –legalność, celowość, gospodarność, rzetelność




WŁADZA SĄDOWNICZA
stoi na straży sprawiedliwości. Sądy rozstrzygają spory (prawo cywilne) i wymierzają kary za popełnione przestępstwa (prawo karne). Sędziowie, aby mogli wypełnić dobrze swoje zadania, muszą być niezawiśli, to znaczy być wolni od nacisków i wydawać orzeczenia, kierując się jedynie obowiązującym prawem i własnym sumieniem. Specjalne znaczenie w systemie władz państwa odgrywają Trybunał Konstytucyjny i Trybunał Stanu, który sprawdza, czy sprawujący władzę nie naruszyli prawa.

WŁADZA USTAWODAWCZA
(legislatywa) jedna z centralnych władz państwa, której zadaniem jest stanowienie prawa w formie pisemnych ustaw. W demokracji współczesnej władza ustawodawcza należy do parlamentu (jedno- lub dwuizbowego), wybieranego przez ogół obywateli w wyborach powszechnych. Do uprawnień władzy ustawodawczej w Polsce należy także kontrola nad finansami państwa (uchwalanie budżetu) i pracą rządu (wotum nieufności).

WŁADZA WYKONAWCZA
(egzekutywa) jedna z centralnych władz państwa, której zadaniem jest wykonywanie ustaw i bieżące zarządzanie s prawami państwowymi. W Europie władza wykonawcza należy najczęściej zarówno do prezydenta, jak i do rządu. Możliwe jest także inne rozwiązanie:

WŁADZE GMINY
najważniejszą rolę w gminie odgrywa rada gminy, organ władzy pochodzący z wyborów, w których uczestniczyć mogą wszyscy dorośli mieszkańcy gminy. Rada gminy jest władzą stanowiącą
(uchwałodawczą), która podejmuje najistotniejsze decyzje (np. plany zagospodarowania terenu i rozwoju gminy, decyzje finansowe). Zarząd gminy, powoływany przez radę, jest organem władzy wykonawczej i ma za zadanie wprowadzanie w życie uchwał rady gminy. Na czele zarządu stoi zależnie od wielkości gminy wójt, burmistrz albo prezydent miasta