Metody i formy ochrony krajobrazu

METODY I FORMY OCHRONY KRAJOBRAZU

OCHRONA KRAJOBRAZU jest to działalność zapewniająca ochronę, utrzymanie lub restytucję naturalnych i kulturowych walorów określonego środowiska geograficznego. Wiąże się ona zarówno z ochrona zabytków kultury, sztuki, archeologii i folkloru. Ochrona krajobrazu łączy się z ochrona przyrody i środowiska. Jedno i drugie dąży przez zespół idei i działań do zachowania środowiska w stanie zapewniającym optymalne warunki bytowania człowieka i gwarantujące ciągłość najważniejszych procesów w biosferze (np.: globalny i lokalne obiegi wody w przyrodzie) jako podstawy produkcyjnej działalności człowieka. W razie potrzeby również do
odtworzenia obiektów przyrody w postaci pierwotnej lub możliwie mało zmienionej we wszystkich formach jej różnorodności, łącznie z warunkami i procesami decydującymi o ich trwałości. Krajobraz to ogół cech przyrodniczych i antropogenicznych wyróżniających określony teren, zespół typowych cech danego terenu. Jednym słowem to wszystko co nas otacza. Każdy człowiek chciałby aby był on zadbany i czysty. Tylko czy na pewno każdy o niego dba?
Z pewnością nie. Prasa, radio, telewizja czy internet dostarczają nam wielu informacji na ten temat. Zanieczyszczenie krajobrazu czyli całego środowiska jest bardzo duże. Walczenie z tym jest ciężkie a także długotrwałe i pracochłonne. Nie każdy docenia walory naszej ziemi. Ludzie chcąc zapewnić sobie dobre warunki życia zmieniają krajobraz, dostosowując go do swoich potrzeb. Człowiek wykorzystuje bez umiaru: glebę, wodę, zwierzęta, rośliny, powietrze. Wyjaławia glebę, zanieczyszcza wodę, powietrze, zabija zwierzęta. Często doprowadza do dewastacji i zanieczyszczenia tych naturalnych zasobów.

Celem ochrony przyrody jest:

- utrzymanie procesów ekologicznych i stabilności ekosystemów,
- zachowanie różnorodności biologicznej,
- zachowanie dziedzictwa geologicznego,
- zapewnienie ciągłości istnienia gatunków roślin lub zwierząt wraz z siedliskami poprzez utrzymywanie lub przywracanie ich do właściwego stanu,
- utrzymywanie lub przywracanie do właściwego stanu siedlisk przyrodniczych, a także innych zasobów przyrody i jej składników,
- kształtowanie właściwych postaw człowieka wobec przyrody

W jaki sposób możemy chronić krajobraz?

Formy ochrony krajobrazu, przyrody i całego środowiska:

1. Park narodowy- to stosunkowo rozległy, który obejmuje jeden lub kilka ekosystemów, mało lub w ogóle nie przekształconych przez człowieka. Na tym obszarze gatunki roślin, zwierząt, grzybów oraz ich siedlisko mają szczególną wartość. Obszar danego parku nie może być mniejszy niż 1000 ha. Powoływany jest przez władze najwyższe danego kraju, musi posiadać administrację i służby ochronne. Parki narodowe są tworzone w celu zachowania różnorodności biologicznej, zasobów, tworów i składników przyrody nieożywionej i walorów krajobrazowych, przywrócenia właściwego stanu zasobów i składników przyrody oraz odtworzenia zniekształconych siedlisk przyrodniczych, siedlisk roślin, siedlisk zwierząt lub siedlisk grzybów. Nadrzędnym celem funkcjonowania parku jest poznanie i zachowanie całości systemów przyrodniczych danego terenu oraz odtwarzanie zniekształconych i zanikłych ogniw rodzimej przyrody.
Każdy z nas może zwiedzać dane miejsce ale pod warunkiem przestrzegania przepisów prawnych, które są bardzo surowe. Ich celem jest powstrzymanie antropopresji i zachowanie lub odtworzenie naturalnego krajobrazu.

2. Pomniki przyrody-to pojedynczy twór przyrody ożywionej i nieożywionej. Są nim m.in. pojedyńcze drzewa, aleje, głazy, jaskinie, jary czy tez wwozy. Ma on bardzo ważną wartość naukową, kulturową, historyczną, krajobrazową, a także szczególną bo pamiątkową. Pomnik nie może być poddawany zabiegom upiększającym, zmieniającym jest kształty itp. Jedyne zabiegi to konserwacja. Na terenach niezurbanizowanych, jeżeli nie stanowi to zagrożenia dla ludzi lub mienia, drzewa stanowiące pomniki przyrody podlegają ochronie aż do ich samoistnego, całkowitego rozpadu. Minister właściwy do spraw środowiska może określić kryteria uznania tworów przyrody żywej i nieożywionej za pomniki przyrody, kierując się potrzebą ochrony drzew i krzewów ze względu na ich wielkość, wiek, pokrój i znaczenie historyczne.
3. Rezerwat przyrody- obszarem obejmującym dobrze zachowane ekosystemy, gatunki roślin i zwierząt, obiekty przyrody nieożywionej itp. Ze względu na przedmiot ochrony mamy rezerwaty:
? faunistyczne i florystyczne
? biocenotyczne: leśne, torfowiskowe, wodne, murawowe itp.
? geologiczno - geomorfologiczne
? glebowe
? przyrodniczo - historyczne
? krajobrazowe
Rozróżniamy również rezerwaty:
- ścisłe- w których nie można dokonywać jakichkolwiek zabiegów technicznych. Niepotrzebna jest w nich również ingerencja człowieka.
-częściowe-ingerencja człowieka jest niezbędna bo przeciwdziała sukcesji wtórne
Rezerwat pełni bardzo zbliżone funkcje do parku narodowego.
4. Park krajobrazowy to wielko powierzchniowa forma ochrony przyrody i krajobrazu. Organizowane są głównie dla zapewnienia funkcji rekreacyjnych i potrzeb estetycznych. Spełniać powinny funkcje sozotechniczne i być przystosowane do ruch turystycznego. Powoływane są przez Wojewodę, mają dyrekcję ale brak w nich straży ochronnej. Na obszarach graniczących z parkiem krajobrazowym może być wyznaczona otulina. Utworzenie parku krajobrazowego lub powiększenie jego obszaru następuje w drodze rozporządzenia wojewody, które określa jego nazwę, obszar, przebieg granicy i otulinę, jeżeli została wyznaczona, szczególne cele ochrony oraz zakazy właściwe dla danego parku krajobrazowego lub jego części wynikające z potrzeb jego ochrony. Likwidacja lub zmniejszenie obszaru parku krajobrazowego następuje w drodze rozporządzenia wojewody, po uzgodnieniu z właściwymi miejscowo radami gmin, z powodu bezpośredniej utraty wartości przyrodniczych, historycznych i kulturowych oraz walorów krajobrazowych na obszarach projektowanych do wyłączenia spod ochrony.

5.Strefy chronionego krajobrazu powstają po to by chronić krajobraz i środowisko przed degradacją. Nie są to instytucje, powstają na drodze planowania przestrzennego. Ograniczają możliwości rozwoju niektórych gałęzi gospodarki na danym terenie.

6. Użytki ekologiczne to zasługujące na ochronę pozostałości ekosystemów mających znaczenie dla zachowania różnorodności biologicznej - naturalne zbiorniki wodne, śródpolne i śródleśne oczka wodne, kępy drzew i krzewów, bagna, torfowiska, wydmy, płaty nieużytkowanej roślinności, starorzecza, wychodnie skalne, skarpy, kamieńce, siedliska przyrodnicze oraz stanowiska rzadkich lub chronionych gatunków roślin, zwierząt i grzybów, ich ostoje oraz miejsca rozmnażania lub sezonowego przebywania.


7. Zespoły przyrodniczo - krajobrazowe to fragmenty krajobrazu naturalnego i kulturowego zasługujące na ochronę ze względu na ich walory widokowe lub estetyczne.

Ustanowienie zespołu przyrodniczo - krajobrazowego następuje w drodze rozporządzenia wojewody albo uchwały rady gminy, jeżeli wojewoda nie ustanowił takiej formy ochrony przyrody.

8. Ochrona gatunkowa roślin, zwierząt i grzybów ma na celu zapewnienie przetrwania i właściwego stanu ochrony dziko występujących roślin, zwierząt i grzybów oraz siedlisk gatunków rzadko występujących, endemicznych, podatnych na zagrożenia i zagrożonych wyginięciem oraz objętych ochrona na podstawie umów międzynarodowych, a także zachowanie różnorodności gatunkowej i genetycznej. W celu ochrony ostoi i stanowisk roślin lub grzybów objętych ochroną gatunkową lub ostoi, miejsc rozrodu i regularnego przebywania zwierząt objętych ochroną gatunkową mogą być ustalane strefy ochronne.

Oprócz form rozróżniamy również metody ochrony krajobrazu:
? konserwatorskie:
? właściwa konserwacja
? prezerwacja: rezygnujemy z działań mogących zaszkodzić przyrodzie
? profilaktyka: zapobiegamy wnikaniu ścieków do rzeki
? restytucja: odnowa populacji częściowo zniszczonego gatunku
? introdukcja: wprowadzamy gatunek do układu biologicznego, tam gdzie go wcześniej nie było - rośliny ozdobne w naszych ogrodach
? reintrodukcja: wprowadzamy gatunek do układu biologicznego, tam gdzie wcześniej był
? planistyczne:
? rekultywacja: przywracamy wartość użytkową terenom, które ją utraciły poprzez rabunkową gospodarkę człowieka
? kształtowanie środowiska i krajobrazu: wprowadzamy ład przestrzenny, godzimy różne funkcje danego terenu, wykorzystujemy zróżnicowanie terenu, preferujemy w nasadzeniach gatunki rodzime, kanalizujemy ruch ludzi, włączamy elementy swojszczyzny racjonalne użytkowanie zasobów
? ponowne użytkowanie zasobów: zwracamy uwagę na możliwość recyclingu.

Poza tym:
- zakładanie filtrów
- zmniejszenie wydzielania spalin
- budowanie oczyszczalni ścieków
- zbiórka rzeczy szkodliwych po rozłożeniu dla środowiska np. baterie
- wprowadzenie toreb ekologiczncznych
- oszczędzanie energii i wszystkich zasobów przyrody
- wprowadzanie w życie programów ekologicznych
Ekolodzy, żeby zjednoczyć sobie ludzi rozwieszają plakaty, transparenty, zbierają podpisy pod petycjami, piszą listy do polityków, a nawet stosują strajki okupacyjne i barykady.
Starajmy się chronić przyrodę. Ona nas otacza. Jest częścią naszego życia, czyli częścią nas.