Pojęcia związane z Romantyzmem.
ROMANTYZM- romanus= rzymski, w średniowieczu tą nazwę przypisano ludom żyjącym na prowincjach rzymskich, ich twórczość, zwykłe legendy, baśnie, podania zwano romancami. Ponieważ ta kultur fascynowała młodych XIXw. Nazwano ich romantykami, a całą epokę romantyzmem Romantyzm to nie tylko literatura, ale także filozofia, estetyka, sposób myślenia, postawa życiowa, myśl polityczna. WERTERYZM-Typ Werterowski to człowiek pełen emocji, nadwrażliwy, odczuwający Weltschmerz i nieszczęśliwie zakochany. Ukojenie znajduje w bliskości natury, jednak rozczarowanie światem prowadzi go do samobójstwa. (niebieski frak, żółta kamizelka)WELTSCHMERZ- odczucie młodych rozgoryczonych twórców. Oznacza: ból świata, przyjmowanie na siebie cierpienia całej ludzkości, rozgoryczenie, zwątpienie w dawne wartości. BAJRONIZM- postawa na wzór Byrona oraz jego bohaterów. Typ człowieka dumnie odwróconego od świata samotnego, niepospolitego niezrozumianego przez tłumy. WALLENRODYZM- stworzona przez Mickiewicza typ walki o słuszną ideę, który wymaga postępowania nieetycznego- spisek, zdrada, sabotaż. IRRACJONALIM- wiar w pozarozumowe metody poznawania świata, w poszukiwanie prawdy droga uczuć, a nie rozumu. PROFETYZM- dar przewidywania przyszłości, jasnowidzenia, przypisywana niektórym jednostką. MISTYCYZM- wiara w możliwość kontaktu z Bóstwem poprzez widzenie, wizję, sen, wiara w to, że każda rzecz ma inną, niewidzialną, niepoznawalną stronę. MESJANIZM- wiara w posłannictwo, w misję do spełnienia wobec całego narodu lub społeczeństwa przepisywana jednostką lub całym narodom. HISTORYZM- zainteresowanie historią (zwłaszcza średniowieczem) czerpane z tematów i inspiracji. LUDOWOŚĆ- zainteresowanie twórczością i kultura ludu, moralnością, obyczajowością- jako źródłem literatury. INDYWIDUALIZM- cecha romantyków, poczucie odrębności, jednostkowości, wyobcowania z tłumu. STURM UND DRANG- czas burzy i naporu, tak zwano epokę romantyzmu, bowiem tak postrzegano twórczą, budowniczy postawę i aktywne, nowe nastawienie młodzieży. ORIENTALIZM- fascynacja kulturą wschodu. POLEMIKA- spór klasyków z romantykami- klasycy- wierzenia ludu to zabobon, nie mogą być tematem poezji, najważniejsze wartości, to wiedza, rozum nauka, Trzeba dbać o czystość języka, a nie zaśmiecać go nowościami. Romantycy- Ludowe podania, etyka, wierzenia ukazują nowe prawdy, dlatego mają prawo wejść do literatury, Serce wiara, uczucia- to najważniejsze wartości i środek poznawania prawdy. Należy dojść od skostniałych autorytetów i reguł zniewalających wyobraźnię, wprowadzić nowe gatunki i tematykę. Dramat romantyczny - to specjalny, bardzo ważny gatunek epoki. Nawiązuje do budowy dramatu szekspirowskiego, natomiast zupełnie różni się od klasycznego dramatu i łamie jego reguły. Nie ma tu jedności miejsc, jedności czasu (czasem zdarzenia przedzielają miesiące i lata) ani jedności akcji (splątanych jest wiele wątków). Cechą dramatu romantycznego jest: synkretyzm kompozycja otwarta obecność bohatera romantycznego obecność scen i osób fantastycznych “niesceniczność” dramatu