Zasady powoływania oraz zakres kompetencji wojewody.

Wojewodę powołuje i odwołuje Prezes Rady Ministrów na wniosek ministra właściwego do spraw administracji publicznej. Wojewoda jest:

- przedstawicielem Rady Ministrów w województwie,
- zwierzchnikiem zespolonej administracji rządowej,
- organem nadzoru nad jednostkami samorządu terytorialnego,
- organem wyższego stopnia w rozumieniu przepisów o postępowaniu administracyjnym,
- reprezentantem Skarbu Państwa w zakresie i na zasadach określonych w odrębnych ustawach.
-
Do jego kompetencji należą wszystkie sprawy z zakresu administracji rządowej w województwie nie zastrzeżone na rzecz innych organów tej administracji.
Jako przedstawiciel Rady Ministrów wojewoda odpowiada za wykonywanie polityki rządu na obszarze województwa. W tym zakresie w szczególności:

- kontroluje wykonywanie przez organy zespolonej administracji rządowej zadań wynikających z ustaw i innych aktów prawnych wydanych na podstawie upoważnień w nich zawartych, ustaleń Rady Ministrów oraz zarządzeń i poleceń Prezesa Rady Ministrów,
- dostosowuje do miejscowych warunków szczegółowe cele polityki rządu, zwłaszcza w zakresie prowadzonej na obszarze województwa polityki regionalnej państwa oraz w zakresie i na zasadach przewidzianych w ustawach koordynuje i kontroluje wykonanie wynikających stąd zadań,
- zapewnia współdziałanie wszystkich jednostek organizacyjnych administracji rządowej i samorządowej działających na obszarze województwa i kieruje ich działalnością,
- reprezentuje Radę Ministrów na uroczystościach państwowych i w trakcie oficjalnych wizyt składanych w województwie oraz przedstawicieli państw obcych,
- wykonuje i koordynuje zadania w zakresie obronności i bezpieczeństwa państwa, wynikające z odrębnych ustaw,
- współdziała z właściwymi organami innych państw oraz międzynarodowych organizacji rządowych i ponadrządowych na zasadach określonych przez ministra właściwego do spraw zagranicznych,
- przedstawia Radzie Ministrów, za pośrednictwem ministra właściwego do spraw administracji publicznej, projekty dokumentów rządowych w sprawach dotyczących województwa,
- wykonuje inne zadania przewidziane w ustawach oraz ustalone przez Radę Ministrów i Prezesa Rady Ministrów.

Ponadto w zakresie wykonywania funkcji przedstawiciela Rady Ministrów, wojewoda może wydawać polecenia obowiązujące wszystkie organy administracji rządowej. W sytuacjach nadzwyczajnych (zagrożenia życia, zdrowia, mienia) polecenia kierowane mogą być również do organów samorządu terytorialnego i są one obowiązujące dla tych organów. Polecenie stanowi wezwanie do wykonania określonej czynności. Jest to jednocześnie środek nadzoru wojewody w stosunku do innych organów i jednostek wykonujących administrację rządową w województwie. O wydanych poleceniach wojewoda niezwłocznie informuje właściwego ministra. Minister może wstrzymać wykonanie danego polecenia, które zostało wydane organom administracji niezespolonej, i wystąpić do Prezesa Rady Ministrów o rozstrzygnięcie sporu.

Jako zwierzchnik zespolonej administracji rządowej wojewoda kieruje nią i koordynuje jej działalność, zapewnia warunki do skutecznego jej działania. Szczegółowe zadania i kompetencje wynikające z tej funkcji określają odrębne ustawy.

Zakres sprawowanego nadzoru wojewody nad organami gminy, powiatu i samorządem województwa oraz środki nadzoru określają: ustawa o samorządzie wojewódzkim, ustawa o samorządzie powiatowym i ustawa o samorządzie gminnym. Nadzór nad wykonywaniem zadań własnych jednostek samorządu terytorialnego sprawowany jest na podstawie kryterium zgodności z prawem.

Skarb Państwa reprezentowany jest przez wojewodę w odniesieniu do mienia powierzonego mu w celu wykonywania jego zadań. Ponadto wojewoda wykonuje uprawnienia i obowiązki organu założycielskiego wobec przedsiębiorstw do czasu przekazania tej funkcji ministrowi właściwemu do spraw Skarbu Państwa lub do czasu wygaśnięcia tych uprawnień i obowiązków z innych tytułów.

Wojewoda wykonuje zadania przy pomocy I i II wicewojewody oraz kierowników zespolonych służb, inspekcji i straży wojewódzkich, dyrektora generalnego urzędu wojewódzkiego oraz dyrektorów wydziałów. Wicewojewodów powołuje i odwołuje Prezes Rady Ministrów na wniosek wojewody.

Przy wojewodzie działa kolegium doradcze w skład, którego wchodzą: wicewojewodowie, dyrektor generalny urzędu wojewódzkiego, komendant wojewódzki Policji, komendant wojewódzki Państwowej Straży Pożarnej a także inne osoby wymienione w statucie urzędu wojewódzkiego. Do udziału w pracach i posiedzeniach kolegium wojewoda może zaprosić i inne osoby w szczególności kierowników zespolonych służb, inspekcji i straży wojewódzkich oraz dyrektorów wydziałów.

Nadzór nad działalnością wojewody sprawuje Prezes Rady Ministrów. Kryteriami tego nadzoru są: zgodność działania z prawem oraz polityka rządu, rzetelność i gospodarność.

W razie przyjęcia dymisji Rządu przez Prezydenta RP, dymisję składają oprócz sekretarzy i podsekretarzy stanu – również wojewodowie i wicewojewodowie. O przyjęciu dymisji Prezesa Rady Ministrów rozstrzyga w ciągu trzech miesięcy od dnia powołania Rady Ministrów.

Literatura

Ura E., Ura E. 2000, „Prawo administracyjne” PWN Warszawa.