Mózg i jego budowa

Mózg
Mózg człowieka znajduje się w jamie czaszki. Ciężar mózgu dorosłego człowieka 1200-1400 g. Narząd ten jest z pewnością jednym z najbardziej złożonych pod względem budowy narządem człowieka. Jest najważniejszą częścią układu nerwowego.

Mózg otoczony jest 3 oponami. Opony otaczające mózg są błonami łącznotkankowymi. Najbardziej zewnętrzną oponą jest opona twarda, jej włóknista błona stanowi jednocześnie okostną czaszki. Pajęczynówka, opona średnia, oddzielona jest od opony miękkiej przestrzenią wypełnioną płynem mózgowo-rdzeniowym. Opona miękka zaś, wewnętrzna błona, przylega bezpośrednio do mózgu i jest bardzo silnie unaczyniona. Funkcja wszystkich trzech sprowadza się do ochrony mózgu przed wszelkimi urazami mechanicznymi. Powierzchnia mózgu jest pofałdowana i posiada liczne zagłębienia i bruzdy, największa bruzda zwana jest szczeliną podłużną i dzieli mózg na 2 półkule, ponadto bruzdy: boczna i środkowa, dzielą każdą z półkul na 4 płaty; czołowy, ciemieniowy, skroniowy i potyliczny.

W każdym z płatów znajdują się skupiska komórek nerwowych kierujące określonymi funkcjami. Zwane są one ośrodkami korowymi. Pośród nich wyróżniamy takie jak:
- mieszczące się w płacie czołowym ośrodki kojarzące, ruchowe, pisania,
- znajdujące się w płacie ciemieniowym ośrodki czuciowe, odbierające wrażenia dotyku, ciepła oraz chłodu
- ośrodki słuchu i mowy zlokalizowane w płacie skroniowym,
- mieszczący się w płacie potylicznym środek wzroku.

Na przekroju czołowym mózgu można wyróżnić dwie warstwy, takie jak:
- warstwa zewnętrzna, kora (istota szara) zbudowana z ciał komórek nerwowych
- warstwa wewnętrzna, podkorowa (istota biała) zbudowana ze ściśle przylegających do siebie włókien.

Kora mózgu stanowi warstwę grubości około 2-3mm, ale liczne pofałdowania zwiększają znacznie jej powierzchnię. Zbudowana jest z komórek nerwowych czuciowych, ruchowych i kojarzeniowych. Jest ona najważniejszą częścią układu nerwowego, nadrzędnym ośrodkiem regulującym i kierującym czynnościami całego ustroju (ruch, czucie, pamięć, mowa i uczenie się).

Móżdżek
Stanowi on część mózgowia. Położony jest w tylnej części czaszki i waży około 150 gram. Móżdżek składa się z dwóch półkul. Są one ze sobą połączone częścią środkową nazywaną zwykle robakiem mózgu. Móżdżek ma za zadanie:
- utrzymywać napięcie mięśniowe
- regulować utrzymywanie równowagi i pionowej postawy ciała
- koordynować ruchy mięśni, odpowiadać za współpracę mięśni i precyzyjne wykonywanie ruchów.

Rdzeń przedłużony
Jest on częścią mózgowia, która łączy się z rdzeniem kręgowym bez wyraźnie zaznaczonej granicy. Pełni on rolę komunikacyjną mózgu z rdzeniem kręgowym, to przez niego przebiegają wszystkie impulsy. Znajdują się w nim także środki nerwowe dla wielu ważnych czynności odruchowych. Czynności kontrolowane przez rdzeń przedłużony to np. odruch ssania, połykania, kichania, kaszlu, żucia czy wydzielania potu. Najważniejszymi ośrodkami umiejscowionymi w rdzeniu przedłużonym są:
- ośrodek oddechowy – reguluje on czynność oddechową (długość wdechów i wydechów), a więc jego uszkodzenie prowadzi do ustania ruchów oddechowych i śmierci
- ośrodek naczynioworuchowy –reguluje stan napięcia ścian naczyń krwionośnych
- inne, takie jak ośrodek czynności serca, wymiotny czy regulacji przemiany materii.
Podsumowując można powiedzieć że mózg jest jednym z najbardziej skomplikowanych ale zarazem najmniej poznanym narządem człowieka. Wielu naukowców uważa że wykorzystujemy go w zaledwie 5 procentach. Trzeba jednak zauważyć że mimo to jako ludzkość, poczyniliśmy i czynimy nadal wielkie postępy, z pewnością z wielką udziału mózgu.