Żywienie krów mlecznych

Temat: Żywienie krów mlecznych.



Racjonalne żywienie polega na dostarczaniu w paszach odpowiedniej ilości i jakości składników pokarmowych. W zasadniczym stopniu wpływa na poziom hodowli zwierząt gospodarskich. Wszelkie wysiłki zmierzające do doskonalenia ras,stad czy poszczególnych zwierząt zawiodą, jeśli nie będą poparte właściwym żywieniem.
Racjonalne żywienie polega na dostarczeniu zwierzęciu odpowiedniej ilości niezbędnych dla jego organizmu składników pokarmowych, przy jednoczesnej dbałości o osiągnięciu zysku z danego kierunku produkcji.
Pierwszą czynnością zmierzającą do prawidłowego żywienia jest zapoznanie się z dziennym zapotrzebowaniem zwierzcie na podstawowe składniki pokarmowe oraz energię. Zestaw tych wartości nazywamy normą żywienia. Obliczaniem jej dla poszczególnych gatunków i grup zwierząt ułatwiają wydawane przez PWRiL.,, Normy żywienia zwierząt gospodarskich,, różnorodność naszych zwierząt znajduje odzwierciedlenie w układaniu norm żywienia. I tak na przykład w normie żywienia dla bydła uwzględnia się dzienne zapotrzebowanie jednostek owsianych, suchej masy, białka ogólnego strawnego , wapnia, fosforu i karotenu ,podczas gdy np.norma dla kur obejmuje zapotrzebowanie na suchą masę, białko ogólne strawne, włókno surowe, energie metaboliczną, 9 aminokwasów, 6 składników mineralnych mineralnych 14 witamin.
Układając normy żywienia krów, należy uwzględniac zapotrzebowanie bytowe, produkcyjne oraz tzw.dodatki. zapotrzebowanie bytowe informuje o ilości składników pokarmowych niezbędnych do utrzymania normalnych czynności życiowych organizmu(oddychanie ,trawienie, przemiana materii, praca narządów wewnętrznych , ruch itp.). nie uwzględnia się tu składników na przyrost ciężaru ciała , produkcje mleka, a u krów cielnych – na rozwój płodu.
Podstawowym czynnikiem decydującym o wielkości zapotrzebowania bytowego jest wielkość zwierząt, dlatego też zapotrzebowanie bytowe bydła dorosłego zależnie od masy ciała.
Zapotrzebowanie produkcyjne określa ilość składników pokarmowych niezbędnych do wyprodukowania przez krowy 1kg mleka o określonej zawartości tłuszczu. Chcąc obliczyc ogólne zapotrzebowanie do zapotrzebowania bytowego dodaje się zapotrzebowanie na produkcję mleka.
Niezależnie od ustalonego zapotrzebowania bytowego i produkcyjnego produkcyjnego pewnych okolicznościach należy zwiększyć poziom podstawowych składników pokarmowych stosując tzw. dodatki. Przeznacza się je dla krów młodych- rosnących, a także w okresie zasuszenia. Dla krów młodych zapotrzebowanie bytowe powiększa się w okresie pierwszej laktacji o 20% w okresie drugiej laktacji o 10%.
Dodatek na rozdajanie stosuje się po wycieleniu dopóty dopóki wzrasta dzienna wydajność mleka krowy.
W żywieniu bydła należy uwzględnić przede wszystkim zapotrzebowanie na jednostki owsiane, białko i suchą masę, natomiast niedobory wapnia, fosforu czy soli uzupełniać mieszanką mineralną. Dawką pokarmową nazywamy pobrane przez zwierze w ciągu doby. Jeśli suma składników pokarmowych w pobranych paszach jest zgodna z norma żywienia czyli z zapotrzebowaniem na te składniki, wówczas dawkę nazywamy prawidłową. Wszelkie niedobory lub nadmiary składników pokarmowych w dawce w stosunku do zapotrzebowania świadczą, że jest ona ułożona nieprawidłowo. W praktyce dość często spotykamy się z rozbieżnością między normą żywienia a dawką pokarmową. Wynika to najczęściej z ograniczonej ilości pasz, którymi w danym czasie dysponuje gospodarstwo. Skład i właściwościpasz stosowanych w żywieniu zwierząt gospodarczych są rozmaite, należy zatem dążyć do uwzględnienia w dawce pokarmowej jak największej ich różnorodności. Istnieje wówczas duże prawdopodobieństwo właściwego zbilansowania dawki, gdyż niedobory jakiegoś składnika w jednej paszy mogą być wyrównane jego nadmiarem w innej. Różnorodność pasz wpływa też dodatkowo na smakowitość dawki, powodując chętne i pełne jej wyjadanie. Podstawę żywienia bydła dorosłego stanowią pasze objętościowe soczyste i suche, a uzupełnieniem dawki pokarmowej są pasze treściwe, natomiast żywieniu cieląt stosuje się także wysoko wartościową pasze pochodzenia zwierzęcego jaką jest mleko.
Pasze objętościowe soczyste. Należy tu wymienić zielonki, kiszonki, okopowe i niektóre produkty uboczne przemysłu rolno- spożywczego(wywar ziemniaczany, wilgotne wysłodzi ziemniaczane, melasa)
Dzienna dawka zielonki powinna wynosić około 10% ciężaru ciała zwierzęcia wartość pokarmowa zielonek w żywieniu bydła jest bardzo zmienna i waha się w szerokich granicach. Wynika to nie tylko z różnic w składzie chemicznym między poszczególnymi gatunkami roślin pastewnych, lecz także z różnych systemów uprawy i nawożenia. Zielonki, szczególnie młode, są bardzo chętnie zjadane przez bydło, ponieważ jednak składniki pokarmowe występują w nich w małej koncentracji, niezbędne jest skarmianie dużych ilości tych pasz. Żywienie bydła samymi tylko zielonkami powoduje występowanie niedoborów energi i suchej dawce pokarmowej. Należy tu również zwrócić uwage na szybki rozkład białka zielonek w żwaczu. Powstające przy tym znaczne ilości amoniaku nie mogą być w pełni wykorzystane przez bakterie żwacza,amoniak wiec po przetwożeniu w wątrobie na mocznik jest wydalany z organizmu, co stanowi oczywistą stratę azotu pochodzącego z paszy. Zielonką szczególnie podatną na dezaminację w żwaczu jest lucerna i to jest przyczyną licznych rozczarowań hodowców, którzy żywiąc krowy samą tylko lucerną, oczekują wybitnego wzrostu ich mleczności. Tym czasem wzrost wydajności uniemożliwia zbyt mała ilośc węglowodanów węglowodanów tej paszy oraz wspomniany już intensywny i nie ekonomiczny rozkład jej białka w żwaczu. Przy żywieniu zielonkami konieczne jest uzupełnienie dawki pokarmowej paszami węglowodanowymi,w praktyce nie raz dość trudne . Najlepszymi paszami uzupełniającymi niedobory składników energetycznych są wysłodzi buraczane suche, płatki lub susz ziemniaczany, ziarno kukurydzy. Pasze te SA dość kosztowne i nie zawsze dostępne, najczęściej wiec stosuje się gorsze siano i słomę na zakładkę, która z kolei w okresie letnim są niechętnie zjadane przez bydło. Przy żywieniu zielonkami występuje również zachowanie stosunku wapnia do fosforu dawce pokarmowej. Zielonki są paszami bogatymi w wapń i jego poziom w dawce często znacznie przekracza dzienne zapotrzebowanie zwierzęcia. Z ekonomicznego punktu widzenia podstawową zaletą zielonek jest ich niska cena i mała pracochłonność uprawy, co powinno stanowić zachętę do żywienia nimi bydła przez jak najdłuższy okres w ciągu roku.
Skarmianie kiszonek stanowi w pewnym sensie przedłużenie okresu letniego żywienia bydła. Wskutek jednak strat składników pokarmowych przy zakiszaniu wartość kiszonek jest nieco niższa od wartości zielonek, z których zostały wykonane. Wartość kiszonek zależy od jakości zakiszonej masy oraz od prawidłowości procesu zakiszania. Najwyższą wartość w żywieniu bydła ma kiszonka z podsuszonych traw lub mieszanki traw z motylkowymi, tzw. sianokiszonki z liści buraków, kukurydzy i słonecznika. Najczęstszą przyczyną wad kiszonek kukurydzy i słonecznika stanowi zbyt późny zbiór tych rośli. Kiszonka sporządzona ze starych, zdrewniałych roślin jest mniej wartościowa i niechętnie wyjadana przez bydło.
Przy skarmianiu kiszonek niezbędne jest podawanie kredy pastewne, tzw. szlamowanej, która neutralizuje zbyt niski odczyn treści żwacza. Odczyn kiszonki, bowiem wynosi około 4, podczas gdy pH w normalnej pracującym żwaczu powinno wahać się w pobliżu 6,9. Dla dorosłej krowy żywionej kiszonkami należy przeznaczyć około 100g kredy dziennie. Jeśli kiszonka jest jedyna paszą objętościową soczystą podawaną krowie, to zadaje się ją w ilości do 8% ciężaru ciała. Krowa, więc o masie 500kg może otrzymać 40kg kiszonki dziennie. W razie jednoczesnego skarmiania kiszonki i okopowych ilość kiszonki trzeba zmniejszyć, dążąc do najwłaściwszej proporcji pasz soczystych, tj. 50% kiszonki i 50% okopowych. Należy tu podkreślić, że skarmianie kiszonek zobowiązuje do szczególnie dokładnego przestrzegania zasad higieny doju, gdyż w przeciwnym razie otrzymuje się mleko złej jakości, o przykrym zapachu, nierzadko nie nadające się do spożycia. Złej jakości kiszonki mogą też obniżyć jakość technologiczną mleka, np. uniemożliwić wyrób serów tzw. twardych.
Okopowe jako pasze węglowodanowe, są dobrym uzupełnieniem dawki ubogiej w składniki energetyczne. Spośród okopowych soczystych najczęściej stosuje się w żywieniu bydła buraki pastewne, półcukrowe oraz rzadziej marchew, ziemniaki, brukiew i rzepę. Są to pasze bardzo wodniste, zawierające mało białka, a dużo węglowodanów, dlatego stanowią dobre uzupełnienie dawki pokarmowej ubogiej w składniki energetyczne.
Buraki pastewne i półcukrowe są bardzo dobrą paszą dla krów mlecznych, mają bowiem właściwości mlekopędne. Ponadto dzięki dużej smakowitości są chętnie wyjadane i przyczyniają się do pobierania większych ilości pozostałych pasz z dawki pokarmowej. Dzienna dawka buraków wynosi do 40kg na krowę, jeśli stanowią jedyną paszę objętościową soczystą. Przy jednoczesnym podawaniu kiszonki ilość ich zmniejsza się nawet o 20kg. Buraki pastewne i półcukrowe można podawać również cielętom i jałowienie.
Marchew czerwona stanowi najlepszą paszę okopową dla buhajów użytkowych rozpłodowo i cieląt, zawierającą znaczną ilość karotenu- około 90mg w 1kg- dzięki czemu wpływa dodatnio na wzrost zwierząt młodych i jakość nasienia buhajów rozpłodowych.
Surowe ziemniaki mają właściwości tuczące, nadają się więc głównie dla opasów i krów mlecznych będących w złej kondycji. Skarmianie ziemniaków w nadmiernej ilości lub jako jedynej paszy soczystej w dawce pokarmowej niewskazane gdyż skrobia i pozostałe cukry łatwo fermentują w żwaczu, co może spowodować wzdęcia i inne schorzenia na tle pokarmowym. Krowom mlecznym można zadawać 10-15kg surowych ziemniaków dziennie a opasom zależnie od wieku 10-25kg.
Brukiew i rzepa należą do najbardziej wodnistych pasz okopawych, wskutek czego ich wartość pokarmowa jest niska. Wadą ich jest też to, ze powodują gorzki smak i nieprzyjemny zapach mleka.
Wywar ziemniaczany jest paszą wodnitą o małej wartości pokarmowej, lecz bardzo chętnie wyjadaną przez bydło. Najlepiej nadaje się dla opasów. Krowom mlecznym zadaje się umiarkowane ilości wywaru około 30l dziennie, a cielakom i buhajom nie należy podawać go w ogóle.
Świerze wysłodzi buraczane powstają przy przerobie buraków cukrowych na cukier. Są paszą smakowitą, lecz wodnistą. Dla krów mlecznych najwyższa ich dawka wynosi 30kg, a dla dorosłych opasów nawet 60kg dziennie. Nie zaleca się stosowania wilgotnych wysłodków w żywieniu cieląt, młodzieży hodowlanej i buhajów.
Melasa jest paszą bogatą w cukier i składniki mineralne. Ze względu na właściwości przeczyszczające powinna być skarmiana w umiarkowanych ilościach najlepiej po rozcieńczeniu wodą i zmieszaniu z sieczką lub plewami. Dla krów mlecznych przewiduje się około 1,5kg melasy dziennie.
Świerze młóto skarmianie w umiarkowanych ilościach, po 10-15kg jest dobrą paszą dla krów mlecznych lecz nadmierna jego ilość wywołuje biegunki.
Wymienione pasze objętościowe soczyste pochodzenia przemysłowego łatwo się psują, nie mogą więc być długo przechowywane. Przy ich skarmianiu należy bardzo dbać o czystość koryta, nie dopuszczając do skwaśnienia nie wyjedzonych resztek.
Spośród pasz objętościowych suchych podstawową role w żywieniu bydła odgrywa dobre siano, wywierające m.in. dodatni wpływ na zawartość tłuszczu w mleku. Dobrej jakości siano spełnia bardzo dużą role w żywieniu wszystkich kategorii bydła: dostarcza suchej masy, białka, karotenów, składników mineralnych, stwarza poczucie sytości przez wypełnianie przewodu pokarmowego i pobudza u młodych cieląt rozwój żwacza.
Pasze objętościowe soczyste i suche w okresie żywienia zimowego powinny w pełni pokrywać zapotrzebowanie krowy produkcyjnej do 12kg mleka a w okresie letnim do 15kg a nawet do 20kg mleka dziennie.
Przy układaniu dawek żywieniowych dla krów należy posługiwać się normami żywienia zwierząt gospodarczych. Na podstawie zawartych w nich tabel oblicza się normę żywienia oraz ustala się w przybliżeniu wartość pokarmową pasz aktualnie przeznaczonych do skarmiania. Następnie przystępuje się do układania dawki pokarmowej dbając o to aby możliwie jak najwierniej odpowiadała ona normie. Układanie dawki pokarmowej należy zacząc od pasz objętościowych soczystych soczystych suchych, ponieważ są podstawą żywienia krów. W okresie żywienia zimowego powinny one w pełni pokrywać zapotrzebowaniekrowy produkcyjnej do 12kg, a w okresie letnimdo 15kg a nawet do 20kg mleka dziennie.