Warianty podatku dochodowego od osób fizycznych.
Podatek dochodowy od osób fizycznych (PIT od ang. - Personal Income Tax, czyli podatek od dochodów osobistych) to podatek bezpośredni obejmujący dochody uzyskiwane przez osoby fizyczne. Polski podatek dochodowy od osób fizycznych uregulowany jest ustawą z dnia 26 lipca 1991 r. z późniejszą zmianą. Ponadto prawa i obowiązki podatnika tego podatku wynikają z szeregu postanowień Konstytucji RP, wielu ustaw i ratyfikowanych umów międzynarodowych oraz rozporządzeń wykonawczych.
Podatek dochodowy od osób fizycznych pobierany jest według kilku wariantów:
A.Pobierany na zasadach ogólnych : B. Pobierany od niektórych przychodów:
a) od dochodów z działalności gospodarczej a) od przychodów ewidencjonowanych
b) od dochodów osobistych b) w formie karty podatkowej
c)od umów-zleceń i umów o dzieło
A.Podatek dochodowy od osób fizycznych pobierany na zasadach ogólnych:
Stawki podatku dochodowego od osób fizycznych prowadzących działalność gospodarcza i od dochodów osobistych, pobieranego na zasadach ogólnych w 2007r. wynoszą 19,30 i 40 % Od 2003 r. progi dochodów od których zależy wysokość stawki nie są waloryzowane zgodnie ze wskaźnikiem wzrostu przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej.
Podatek według tych stóp oblicza się według tej tabeli:
Skala podatkowa w roku 2007
Ponad Do Podatek wynosi
43 405 PLN 19% podstawy minus 572,54 PLN
43 405 PLN 85 528 PLN 7 674,41 30% nadwyżki ponad 43 405 PLN
85 528 PLN 20 311,31 40% nadwyżki ponad 85 528 PLN
Dochody, które nie realizują w polskim podatku dochodowym zasady powszechności przedmiotowej i nie są włączone do dochodu globalnego podatnika oraz opodatkowane są oddzielnie zostały obciążone stawkami proporcjonalnymi o różnej wysokości. Są to m.in.:
?w przypadku zryczałtowanego podatku dochodowego ze sprzedaży lub zamiany nieruchomości i praw majątkowych - 19% uzyskanego przychodu;
?dochodów z działalności literackiej, z uprawiania sportu, praw autorskich, dziennikarstwa również nie łączy się z innymi dochodami i ustala się w formie ryczałtu w wysokości 20% uzyskanego przychodu;
?wygrane w konkursach i grach oraz nagrody związane ze sprzedażą premiową obciążone są 10% stawką;
?wynagrodzenia za udzielanie pomocy policji, organom kontroli skarbowej, straży granicznej, odpowiednim służbom wywiadu i kontrwywiadu opodatkowane są w wysokości 20% wynagrodzenia;
?od dochodów z nieujawnionych źródeł przychodu podatek ustala się według 75% stawki w relacji do tego dochodu (tzw. stawka sankcyjna)
Wszystkie dochody kapitałowe (np. odsetki z lokat bankowych, zyski ze sprzedaży akcji) są oprocentowane według 19% stawki podatkowej, przy czym w niektórych przypadkach możliwe jest uwzględnienie kosztów uzyskania przychodów.
Specjalne metody obliczania podatku dochodowego oraz stawki podatkowej związane są z unikaniem podwójnego opodatkowania dochodu. Istnieją tu dwie możliwości:
?pierwsza z tych metod zwana metodą zwolnienia z progresją (tzw. exemption with progression), polega na tym, że dochód opodatkowany w jednym państwie jest zwolniony od podatku w drugim, jednakże przy ustalaniu stawki od dochodu osiągniętego w drugim państwie uwzględnia się również dochód osiągnięty w tym drugim państwie. I tak dla ustalenia stawki procentowej - do dochodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym dodaje się dochody zwolnione od tego podatku ze źródeł położonych za granicą (dochód łączny); od dochodu łącznego oblicza się podatek według właściwej progresywnej skali podatkowej (kwota podatku); oblicza się stopę procentową podatku, którą wyraża stosunek kwoty podatku do dochodu łącznego; stopa procentowa podatku stosowana jest do dochodu uzyskanego ze źródeł przychodu położonych w Polsce, co daje należny podatek dochodowy.
?druga metoda to tzw. kredyt podatkowy (tax credit), zwana też metodą odliczenia, polega ona na tym, że dochody osiągnięte w kraju łączy się z dochodami osiągniętymi za granicą, od tak uzyskanej sumy oblicza się podatek, a następnie od tego podatku odlicza się kwotę podatku zapłaconego za granicą. Odliczenie to nie może jednak przekroczyć tej części podatku obliczonego przed dokonaniem odliczenia, która proporcjonalnie przypada na dochód uzyskany w państwie obcym (taką metodę przewiduje obecna umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania między Polską a Wielką Brytanią
W związku z powszechnym ubezpieczeniem zdrowotnym od obliczonego podatku dochodowego od osób fizycznych(z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej, wynagrodzeń z umów o pracę i umów-zleceń) potrąca się składki wpłacone na ubezpieczenie zdrowotne w wysokości 7,5 % podstawy, którą jest dla:
?Osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą(przedsiębiorcy) zdeklarowany(w tym celu) dochód, nie mniejszy niż 60% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za poprzedni kwartał kalendarzowy;
?Pracownika na umowie o pracę lub innej umowie wynagrodzenie brutto pomniejszone o kwotę składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i chorobowe potrącane z tego wynagrodzenia.
Zgodnie z ustawą dochód na opodatkowania zaokrągla się do pełnych złotych, natomiast obliczony podatek do 10 gr.
Od prac wykonywanych wg umowy zlecenia i umowy o dzieło, w tym za prace twórcze, wynikające z praw autorskich, projektów wynalazczych, działalności naukowej itp. oblicza się zaliczki na podatek dochodowy w specyficzny sposób. Specyfika polega na ryczałtowanym ustaleniu kosztów uzyskania przychodu (50% przychodu za prace twórcze i 20% za pozostałe prace) oraz zastosowaniu stawki podatkowej w wysokości 20%.
B.Podatek dochodowy od osób fizycznych pobierany od niektórych przychodów :
a) ryczałt od przychodów ewidencjonowanych
Prawo do opłacania podatku dochodowego w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych przysługuje osobom fizycznym prowadzącym pozarolniczą działalność gospodarczą. Ustawodawca stawia podatnikowi cały szereg warunków aby korzystać z tej formy opodatkowania, m.in.
?ich przychody z danej działalności w roku poprzedzającym rok podatkowy nie mogą przekraczać 250 000 euro ponadto nie opłacają podatku w formie karty podatkowej,
?nie prowadzenie działalności określonej przez ustawę takiej jak: apteki, wykonywanie wolnego zawodu, pośrednictwa finansowego, prawnicze, rachunkowo-księgowe, detektywistyczne i ochroniarskie itp.
Stawki podatku płaconego w systemie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, wynoszą odpowiednio: 20%, 17%, 8,5%, 5,5% i 3% przychodów z określonej działalności. Dla ustalenia przychodu podatnicy zobowiązani zostali do prowadzenia ewidencji przychodu odrębnie za każdy rok podatkowy, a ponadto wykazu środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, a także przechowywania dowodów zakupu towarów.
Podatnikom płacącym podatek w tej formie przysługuje prawo pomniejszania przychodu ewidencjonowanego z tytułu spłaty odsetek od komercyjnych kredytów mieszkaniowych na nowe budownictwo czy z tytułu darowizn na rzecz organizacji pożytku publicznego oraz na cele kultu religijnego, prawo do odliczenia m.in.: składek na ubezpieczenie zdrowotne, 1% ryczałtu w przypadku wpłat na rzecz organizacji pożytku publicznego, na remont i modernizację zasobów mieszkaniowych w ramach limitu obowiązującego na lata 2003-2005
Podatnicy ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych są zobowiązani do samo obliczenia należnego świadczenia podatkowego, obliczania ryczałtu w okresach miesięcznych i złożenia zeznania rocznego w terminie do 31 stycznia następnego roku. Ryczałt od przychodów
ewidencjonowanych wynikający z zeznania jest podatkiem należnym za dany rok podatkowy, chyba że naczelnik urzędu skarbowego wyda decyzję, w której określi inną wysokość podatku.
W razie nie prowadzenia ewidencji lub prowadzenia ewidencji bez zachowania warunków do uznania jej za dowód w postępowaniu podatkowym, organ podatkowy określa przychód na podstawie innych niż ewidencja dowodów lub w drodze oszacowania, opodatkowując tak określony przychód sankcyjną stawką podatkową w wysokości pięciokrotności stawki właściwej dla danej działalności, jednak nie większą niż 75% przychodu.
b)karta podatkowa
Z tej formy opodatkowania mogą korzystać jedynie podmioty wymienione przez ustawę w odpowiednim załączniku (jest to głównie działalność usługowa lub wytwórczo-usługowa). Ponadto trzeba spełnić jeszcze dodatkowe warunki, takie jak:
?nieprzekroczenie określonego limitu zatrudnienia pracowników najemnych,
?nieprowadzenie innej pozarolniczej działalności gospodarczej,
?nieprowadzenie działalności w tym samym zakresie co małżonek podatnika.
Podatek jest płacony miesięcznie według stawek kwotowych wynikających z tabel stanowiących załącznik do ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym. Wysokość miesięcznych stawek karty podatkowej uzależniona jest od rodzaju wykonywanej działalności, miejsca jej wykonywania oraz liczby zatrudnionych pracowników. Dlatego podatnicy prowadzący działalność opodatkowaną w formie karty podatkowej są zwolnieni od obowiązku prowadzenia ksiąg, składania zeznań podatkowych czy wpłacania zaliczek. Obowiązani są jedynie do prowadzenia książki ewidencji zatrudnienia. Podatek dochodowy w formie karty podatkowej wynikający z decyzji uwzględniającej wniosek podatnika o zastosowanie karty podatkowej obniża się o kwotę składki na powszechne ubezpieczenie zdrowotne. Płacony jest on bez wezwania w terminach miesięcznych na rachunek właściwego urzędu skarbowego. Naruszenie warunków, na których przyznano prawo do opodatkowania w formie karty podatkowej, powoduje wygaśnięcie decyzji o wysokości podatku dochodowego w formie karty podatkowej i opodatkowanie podatkiem dochodowym na zasadach ogólnych.
Korzystanie z karty podatkowej
Przejście na kartę podatkową jest możliwe po otrzymaniu stosownej decyzji z urzędu skarbowego. Zryczałtowany podatek dochodowy w formie karty podatkowej mogą płacić:
?osoby fizyczne oraz
?spółki cywilne osób fizycznych,
spełniające ustawowe warunki uprawniające do skorzystania z tej formy opodatkowania. Karta podatkowa w przeciwieństwie do ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych jest fakultatywną formą opodatkowania, co oznacza, że jej zastosowanie zależy od wyboru podatnika, który by móc skorzystać z tej formy opodatkowania musi złożyć stosowny wniosek.
Zryczałtowany podatek dochodowy w formie karty podatkowej mogą płacić podatnicy prowadzący działalność:
?usługową lub wytwórczo ? usługową,
?usługową w zakresie handlu detalicznego żywnością, napojami, wyrobami tytoniowymi oraz kwiatami, z wyjątkiem napojów o zawartości powyżej 1,5% alkoholu,
?usługową w zakresie obnośnego i obwoźnego handlu detalicznego artykułami nieżywnościowymi, z wyjątkiem handlu paliwami silnikowymi, środkami transportu samochodowego, ciągnikami rolniczymi i motocyklami oraz z wyjątkiem handlu artykułami nieżywnościowymi objętego koncesjonowaniem,
?gastronomiczną - jeżeli nie jest prowadzona sprzedaż napojów o zawartości powyżej 1,5% alkoholu,
?w zakresie usług transportowych wykonywanych przy użyciu jednego pojazdu,
?w zakresie usług rozrywkowych,
?w zakresie sprzedaży posiłków domowych w mieszkaniach, jeżeli nie jest prowadzona sprzedaż napojów o zawartości powyżej 1,5% alkoholu,
?w wolnych zawodach, polegającą na świadczeniu usług w zakresie ochrony zdrowia ludzkiego,
?w wolnych zawodach, polegającą na świadczeniu usług weterynaryjnych, w tym również sprzedaż preparatów weterynaryjnych wymienionych w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym,
?w zakresie opieki domowej nad dziećmi i osobami chorymi,
?w zakresie usług edukacyjnych, polegającą na udzielaniu lekcji na godziny.