Makroekonomia.

Wzrosrt gosp.- to zmiany ilościowe(zmiany z roku na rok podst. wielkości ekonomicznych tj. produkcja,konsumpcja,inwestycje itp)
Rozwój gosp.- to zmiany jakościowe
Rozwój społ-gosp-to zmiany ilościowe,jakościowe i strukturalne plus zmiany szeroko rozumiane w sferze społecznej.

Mierniki wzrostu:
1 Syntetyczne- oparte na dochodzie narodowym PKB,PNB, wskażnik ich dynamiki i struktury wytwarzania oraz podziały w układzie działowym, regionalnym i w skali gospodarki
2 Szczegółowe- dotyczą wybranych dziedzin gospodarowania,dotyczą inwestycji, innowacji
3 Symptomatyczne- przypisuje się im zdolność diagnozowania jak gospodarka będzie rozwijała się w przyszłości

Rodzaje wzrostu:
- ze względu na tempo wzrostu(wzrost równomierny, przyspieszony, malejący,
- ze względu na warunki równowagi(wzrost zrównoważony, niezrównoważony)
- ze względu na czynniki dominujące w procesach wzrostu(wzrost ekspensywny)

Czynniki procesów wzrostowo rozwojowych:
1 Czynniki historyczne(kapitał,praca,ziemia)
2 Czynniki modelowe(bezpośrednie, pośrednie)
Inwestycje - jest to sfera nowego kapitalu dodawanego w ciagu roku do juz istniejacego. W sprawozdawczosci tej nie ujmuje sie inwestycji w czlowieka i inwestycji finansowych, poniewaz nie przyczyniaja sie one do rzeczowej akumulacji kapitalu.
Wydatki inwestycyjne - obejmuja niemieszkaniowe inwestycje w kapital trwaly dokonywane przez przedsiebiorstwa np.: lokale, budynki. Mieszkaniowe inwestycje w kapital trwaly dokonywane przez gospodarstwa domowe. Wydatki inwestycyjne z zapasem.
Cykl koniunktuarny- to periodycznie powtarzające się wahania aktywności gospodarczej (tylko wahania popytu konsumpcyjnego) wokół jej trendu
Trend- tendencja rozwojowa ,długookresowa zmiana aktywności gosp. głównie w produkcji
Bezrobocie- zjawisko gospodarcze polegające na tym, że pewna część ludzi zdolnych do pracy i poszukujących jej nie znajduje zatrudnienia.

W zależności od przyczyn wyróżniamy:
- bezrobocie frykcyjne, obejmujące osoby czasowo bezrobotne z powodu zmiany miejsca pracy lub kwalifikacji,
- bezrobocie strukturalne, związane z ograniczeniem produkcji lub zanikaniem pewnych dziedzin działalności gospodarczej, w związku z czym powstaje nadmiar pracowników reprezentujących określone zawody,
- bezrobocie technologiczne, związane z wprowadzaniem postępu technicznego, zastępowaniem pracy ludzi pracą maszyn i urządzeń,
- bezrobocie klasyczne, pojawiające się, gdy w wyniku działalności związków zawodowych lub ustawodawstwa pracy poziom płac jest wyższy od poziomu równowagi (pracodawcy zmniejszają wówczas popyt na pracę),
- bezrobocie koniunkturalne (Koniunktura), powstaje w wyniku zmniejszenia się popytu globalnego w fazie załamania gospodarczego (Cykl gospodarczy).
Naturalna stopa bezrobocia- występująca gdy rynek pracy jest w równowadze.Gdyby wszyscy w wieku produkcyjnym byli zatrudnieni byłby tostan równowagi idealnej(czyli nierzeczywisty)

Walka z bezrobociem:
- ekonomia podażowa
-obniżka podatku dochodowego
-osłabienie monopolistycznej pozycji związków zawodowych poprzez zmianę ustawodastwa oraz wpływ na politykę płac
- dotacje dla absolwentów na doskonalenie kwalifikacji

Środki oddziaływania na popyt na pracę:
-oddziaływanie na ceny dóbr produkcyjnych
* dotacje czyli subwencje inwestycyjne
* ulgi podatkowe
* obniżenie stopy procentowej dla kredytów inwestycyjnych
- Ekonomia Keynsowska-niedostateczny popyt globalny a zwłaszcza oddziaływanie na popytinwestycyjny
Budżet państwa-to plan finansowy zawierający dochody i wydatki państwa w związku z realizacją polityki społecznej, gospodarczej,obronnej, składa się z dochodów i wydatków centralnych władz państwowych(budzet centralny),władz lokalnych(budżety lokalne) i ubezpieczeń społecznych

Rodzaje popytu na pieniądz:
-popyt tranzakcyjny-dążenie do posiadania pieniądza w związku z planowanymi zakupami
-popyt przezornościowy-związany z nieprzewidywanymi zakupami
-popyt spekulacyjny-dązenie do posiadania pieniądza w celu dokonywania korzystnych lokat

Najważniejsze czynniki wpływające na popyt pieniądza:
-dochód realny
-poziom cen
-stopa procentowa
Narodowy Bank Polski, NBP, bank centralny w Polsce, utworzony w 1945. Główne jego zadania dotyczą kreacji i emisji pieniądza oraz kontroli i kredytowania - w oparciu o kredyt refinansowy - banków komercyjnych. Do 1989 prowadził również działalność operacyjną w sferze kredytowania podmiotów gospodarczych i osób oraz gromadzenia lokat pieniężnych, którą przejęły wyłonione z NBP tzw. banki komercyjne. W 1993, po wyłonieniu ze struktury NBP Polskiego Banku Inwestycyjnego, całkowicie zaprzestał on działalności operacyjnej. Na czele NBP stoi prezes, powoływany na 6-letnią kadencję przez Sejm na wniosek Prezydenta RP.

funkcje NBP:
- emisyjna (wydaje pieniądze i organizuje obieg)
- banku państwa (prowadzi rozliczenia z innymi krajami, może regulować- kursy walut)
- finansuje deficyt budżetowy (dodruk lub kredyt)
- prowadzi politykę pieniężną (restrykcyjna zmniejsza SM, ekspansywna zwiększa SM)
- sporządza analizy i prognozy
- bank banków (licencje, nadzór, ustalanie wskażników)

Rodzaje budżetu
a. rzeczywisty - wyrażone w pieniądzu wydatki deficyt
b. strukturalny - oblicza jakie byłyby dochody wydatki i deficyt gdyby gospodarka osiągnęła produkt potencjalny
c. cykliczny - oblicza wpływ cyklu koniunkturalnego na budżet, mierząc zmiany w dochodach, wydatkach i deficycie powstające gdy produkcja różni się od potencjalnej, a gospodarka jest w okresie boomu lub recesji - to różnica między budżetem rzeczywistym, a strukturalnym.

Inflacja, proces wzrostu poziomu cen, powodujący niekontrolowane i nie akceptowane społecznie zmiany proporcji podziału dochodu narodowego. We współczesnej gospodarce światowej występuje ona powszechnie, choć z różnym nasileniem w poszczególnych krajach. Stopień nasilenia inflacji określa stopa inflacji, wyrażająca w procentach wzrost poziomu cen w okresie badanym w stosunku do okresu przyjętego przez ustawę. W zależności od poziomu stopy inflacji rozróżniamy:
1) inflację pełzającą (do kilku procent w skali rocznej), nie powodującą zakłóceń w przebiegu procesów gospodarczych, poddającą się kontroli.

2) inflację kroczącą (z reguły do kilkunastu procent rocznie), gdy oczekiwania inflacyjne wywołują określone zachowania podmiotów gospodarczych wzmagające ten proces, przy czym zaczyna się ona wymykać kontroli.

3) inflację galopującą (powyżej 20%), powodującą narastające zakłócenia w przebiegu procesów gospodarczych, osłabienie systemów motywacyjnych, a w rezultacie zahamowanie wzrostu gospodarczego.

4) hiperinflację, gdy natężenie procesów inflacyjnych uniemożliwia racjonalne gospodarowanie z powodu niemożności prowadzenia rachunku ekonomicznego, planowania działań gospodarczych, nieskuteczności systemów motywacyjnych, co prowadzi do anarchizacji życia społecznego.
Inflacja popytowa jest wynikiem nadmiernej ilości pieniądza w obiegu. Nazywa się ją także inflacją pieniężną. Jej źródłem mogą być nadmierne wydatki państwa, nie znajdujące pokrycia w dochodach (inflacja budżetowa), nadmierna kreacja pieniądza kredytowego (inflacja kredytowa) lub nadmierny w stosunku do wzrostu produkcji wzrost płac (inflacja płacowa).
Inflacja kosztowa związana jest ze wzrostem kosztów produkcji.
Deficyt budżetowy, niedobór dochodów budżetu państwa w stosunku do jego wydatków (inaczej - nadwyżka wydatków nad dochodami). Źródłami finansowania deficytu budżetowego mogą być kredyty bankowe udzielane przez bank centralny, emisja papierów wartościowych (obligacji, weksli, bonów skarbowych), podwyższenie stopy podatkowej, a w ostateczności dodatkowa emisja pieniądza.