Układ nerwowy i jego choroby

Choroby układu nerwowego

Choroby systemu nerwowego są tak samo rozpowszechnione, jak choroby innych układów. Jednak z powodu jego nadrzędnej roli, pełnionej w organizmie, choroby z nim związane bywają bardzo ciężkie i upośledzające lub też uniemożliwiające pracę całego organizmu. Dotyczy to zwłaszcza ostrych schorzeń mózgu ( zapalenia mózgu, udaru mózgu urazów, zatruć różnego rodzaju), szczególnie w obrębie ośrodków odpowiedzialnych za kontrolę podstawowych czynności życiowych organizmu (praca serca, oddychanie).
Choroby obejmujące układ nerwowy mogą się od początku rozwijać właśnie w tym układzie lub przenosić się z innych układów, gdzie rozwijają się pierwotnie.
Zdarza się, że układ nerwowy jest opanowywany przez chorobę, która atakuje stopniowo cały organizm, zajmując układ po układzie, aż w końcu obejmuje też system nerwowy, którego wyniszczenie zwykle prowadzi do śmierci. Przykładem takiej choroby jest miażdżyca, która polega na odkładaniu się twardej płytki w naczyniach krwionośnych, zwężając tym samym światło naczyń. Jeśli dojdzie do miażdżycy naczyń krwionośnych mózgu, to nastąpi ostre lub przewlekłe niedotlenienie mózgu, które prowadzi do utraty świadomości, zdolności logicznego myślenia, utraty pamięci i w końcu śmierci.
Zdarza się, że choroby innych układów czy narządów w stadium wysokiego zaawansowania atakują ośrodkowy układ nerwowy. Tak jest np. w przypadku niektórych chorób nerek (ostre kłębuszkowe zapalenie nerek) czy też chorób wątroby (encefalopatia czy bardzo ostro przebiegające wirusowe zapalenie wątroby).
Cukrzyca jest chorobą, która atakuje układ nerwowy bardzo często. Jeśli chory na cukrzycę człowiek zaaplikuje sobie zbyt wysoką ilość insuliny, to dojdzie do gwałtownego spadku poziomu glukozy we krwi, w wyniku czego może dojść do niedocukrzenia mózgu i śpiączki hipoglikemicznej. Jeśli jednak u cukrzyka jest za dużo cukru we krwi, to również może dojść do śpiączki - tym razem hiperglikemicznej - oraz do kwasicy. W opisywanym powyżej przypadku cukrzyca atakowała mózg, jednak może ona także wykazywać szkodliwe działanie na pracę nerwów obwodowych.
Chorobami wywołanymi nieprawidłową pracą lub uszkodzeniem układu nerwowego ośrodkowego są: padaczka, infekcje mózgu, choroby nowotworowe (guzy), wady wrodzone. Do chorób obwodowego układu nerwowego można zaliczyć: zapalenia lub uszkodzenia nerwów, polineuropatie. Jednak są jeszcze inne choroby, które dotykają cały układ nerwowy, np. stwardnienie rozsiane, w którym dochodzi do niszczenia otoczki mielinowej komórek nerwowych przez komórki układu odpornościowego. Chorobami o podłożu neurologicznym są także choroby mięśni, jak np. dystrofia mięśniowa albo miastenia, spowodowane zaburzeniami przewodzenia impulsów nerwowych pomiędzy nerwami i mięśniami ( w synapsach nerwowo- mięśniowych). Jesli natomiast dojdzie do uszkodzenia mięśni, np. po intensywnym wysiłku fizycznym, to nie należy wiązać tego z układem nerwowym.
Często ludzie borykają się z chorobami psychicznymi, jednak nie są one zaliczane do chorób neurologicznych, pomimo tego, że ich powstawanie jest związane z korą mózgową.
Choroba Alzheimera (choroba otępienna) powstaje jako zaburzenie funkcjonowania mózgu. Są też choroby, których efektem jest powstawanie szkodliwych substancji uszkadzających mózg. Typową chorobą neurologiczną jest padaczka, przy której mogą w końcu pojawić się zaburzenia psychiczne, będące skutkiem uszkodzenia centralnego układu nerwowego.
Choroba Creutzfelda-Jacoba- bardzo groźna i nieuleczalna jest obecnie,znana jako gąbczaste zwyrodnienie mózgu (choroba wściekłych krów). Przenosi się ona na ludzi i prowadzi do śmierci. Czynnikiem wywołującym chorobę jest białko - prion. Nie wiadomo, w jaki sposób białko może wywoływać chorobę. Znamy obecnie mechanizm działania wirusów czy bakterii, a nawet grzybów i pierwotniaków, jednak nie wiemy, w jaki sposób zniszczenia w tkance może wywoływać białko. Każdy organizm składa się z wielu białek i nie są to cząstki infekcyjne. Okazuje się jednak, że priony wykazują infekcyjność. Potrafią one oddziaływać na zdrowe (wytworzone przez organizm człowieka) białka i doprowadzać do ich uszkodzenia, będącego przyczyną choroby.
Choroba Parkinsona-Występuje ona z reguły u ludzi po 60 roku życia. Objawia się początkowo drżeniem rąk, żuchwy, ramion, twarzy. Prowadzi do spowolnienia i zaniku ruchów, upośledzenia ruchu i równowagi. Przyczyna choroby tkwi w zaniku istoty czarnej mózgu, której komórki produkują dopaminę-neuroprzekaźnik niezbędny do przekazywania sygnałów nerwowych. Jest to choroba nieuleczalna i nie wiadomo obecnie jak jej zapobiegać. Można jednak osłabić jej objawy i wydłużyć stan, kiedy człowiek w miarę normalnie funkcjonuje. W tym celu podaje się pacjentowi lewodopę, czyli prekursor biochemiczny dopaminy. Nie można podawać dopaminy, gdyż nie przenika ona z krwi do mózgu (lewodopa przenika).
Stwardnienie rozsiane -jest chorobą, w której układ odpornościowy człowieka atakuje komórki nerwowe, jakby były one ciałami obcymi - intruzami- podobnie jak bakterie. Jest to więc choroba autoimmunologiczna. Komórki układu immunologicznego atakują osłonki mielinowe komórek nerwowych. Niszczone są osłonki mielinowe komórek mózgowych i rdzenia kręgowego. Prowadzi to do nasilających się zaburzeń neurologicznych. Pierwsze objawy, to niesprawność kończyn, zwłaszcza górnych, zaburzenia czucia (chory nie czuje dotyku), osłabienie mięśni, trudności w chodzeniu. Jest to choroba ludzi młodych (pojawia się w wieku 20-40 lat). Leczenie polega na podawaniu leków immunosupresyjnych (obniżających odporność).
Padczka-tez jest chorobą mózgową,spowodowana jest ona niewłaściwym rozprowadzaniem (zbyt silnym) potencjału komórek nerwowych w mózgu. Może mieć charakter choroby wrodzonej lub może zostać nabyta w czasie życia, np. w wyniku jakiejś choroby (np. zapalenia opon mózgowych). Atak padaczki może być gwałtowny. Jest to nagły silny skurcz wszystkich mięśni ciała (bardzo bolesny), co objawia się upadkiem chorego, utratą przytomności i wystąpieniem silnych drgawek. W czasie ataku chory przestaje oddychać, dlatego staje się siny. Po kilku minutach odzyskuje przytomność, jednak jest otępiały i źle się czuje jeszcze przez jakiś czas.
U niektórych ludzi dochodzi do ucisku nerwów wychodzących z rdzenia kręgowego. Na nerw naciskają kręgi. Objawia się to silnym bólem w okolicy lędźwiowej. Pospolita jest tzw. rwa kulszowa, w której dochodzi do ucisku nerwu kulszowego. Ciągły ucisk nerwu może doprowadzić do niedowładu i porażenia. Rwa ramienna wywołana jest uciskiem krążków międzykręgowych (zwyrodniałych) na korzeń nerwów szyjnych.