Buddyzm
Słowem najlepiej opisującym naukę Buddy jest: DHARMA, które oznacza "Prawo, któremu poddane są istoty i rzeczy, zjawiska i idee". Dharma jest nazwa głównej doktryny buddyzmu, która utrzymuje, że wszystko co się zdarza, ma swoją przyczynę.
Fundamentem nauki Buddy są SUTRY ( nauki, teksty kanoniczne uważane za nauki samego Buddy ), ale najważniejszą jest Pierwsza Sutra znana jako Cztery Szlachetne Prawdy:
1) Życie jest cierpieniem ( Prawda o Cierpieniu ) – prawda ta mówi o wielu rodzajach cierpienia, począwszy od fizycznych takich jak narodziny, choroba, starość i śmierć do cierpień psychologicznych i emocjonalnych takich jak „ból, smutek, żal, opłakiwanie oraz rozpacz”. Według buddystów życie jest więc cierpieniem. Gdzie leży jego przyczyna wyjaśnia Druga Szlachetna Prawda:
2) Cierpienie jest wynikiem pragnienia ( Prawda o Powstaniu Cierpienia ) – mówi, iż cierpienie – efekt pragnienia życia – ma trzy odmiany: pragnienie rozkoszy (=doznawania przyjemności zmysłowych: przyjemnych smaków, zapachów, dźwięków, widoków ), pragnienie istnienia ( pcha człowieka do ponownych narodzin i życia ) oraz pragnienie przemijania.
3) Można położyć kres cierpieniu ( Prawda o Zniszczeniu Cierpienia ) – głosi ona, iż kiedy usunie się pragnienie, ustaje cierpienie i osiąga się nirwanę. NIRWANA dosłownie oznacza „zgaszenie” lub „zdmuchnięcie”. Chodzi tu o stan wyzwolenia od narodzin i śmierci, czyli sansary ( nieskończonej wędrówki dusz ). Kto zostanie raz oświecony jest już uwolniony od wątpliwości, lęków, obaw. Zostaje przerwany łańcuch ponownych wcieleń i oświecony już się nie odradza.
4) Istnieje droga, która prowadzi do ustania cierpienia ( Prawda o Ścieżce lub Drodze prowadzącej do Zniszczenia Cierpienia ) – wyjaśnia jak przejść z sansary do nirwany. Szlakiem pomiędzy życiem pełnym uciech a życiem wypełnionym wyrzeczeniami jest Ośmiostopniowa Ścieżka, czyli właściwe: rozumienie, postanowienie, mowa, działanie, zarobkowanie, wysiłek, uwaga i skupienie.
Budda swoje nauki spisał w księdze zwanej Kandziur, która składa się z 108 tomów czyli 84 000 nauk. Na przestrzeni wieków zostały dodane kometarze zwane Tendziur i są to 254 grube księgi.
Żywą teść buddyzmu stanowi medytacja. Ma ona na celu zagłębienie się w swej osobowości, czyli samodoskonalenie.
Buddyści wierzą w reinkarnację, czyli odradzanie polega na tym, że po śmierci następuje kolejne życie, a po nim następne. Obecne życie było poprzedzone innymi. Ten cykl narodzin i śmierci nazywany jest samsarą i samsara kończy się poprzez nirwanę. Nasze przyszłe wcielenie zależy od nagromadzonej karmy ( suma uczynków „Czyniąc dobro otrzymuje się dobro. Czyniąc zło otrzymuje się zło”. Człowiek może wcielić się w zwierzę, a zwierzę w człowieka. Rośliny nie mogą się reinkarnować, ponieważ nie mają świadomości.
Buddyzm ( większość odłamów ) nie wymaga wiary w bogów, ale nie twierdzi, iż bogów nie ma. Nie mają oni wpływu na życie człowieka i są jedynie duchami, które nie osiągnęły pełnego wyzwolenia.
Buddyście nie wolno zabijać, kraść, postępować bezwstydnie, kłamać, pić alkoholu i zażywać narkotyków. Mnich buddyjski ma jeszcze obowiązek zachowywania postów, zakaz używania pachnideł i ozdób, uczestniczenia w świeckich rozrywkach, spania w wygodnym łóżku, używania pieniędzy. Większość buddystów to wegetarianie.
SYMBOLE BUDDYZMU:
Buddę symbolizuje zawsze posąg,
Dharmę - tekst zawierający nauki,
Samghę - stupa (świątynia-relikwiarz wzniesiona nad miejscem, gdzie spoczywają spopielone szczątki doczesne Buddy)
W LITERATURZE BUDDYJSKIEJ MOŻEMY WYRÓŻNIĆ:
Vinaya - kodeks buddyzmu i drogi moralnej używany głównie przez mnichów.
Dharma - nazwa głównej doktryny buddyzmu.
Sutra - kolekcja dyskusji i kazań Buddy, jak Cztery Szlachetne Prawdy lub Sutra Serca w Buddyzmie Mahayana. Kazania obejmują kodeks moralny, techniki medytacyjne i filozofię buddyzmu.
Mantry czyli wielokrotnie powtarzane frazy ułatwiające osiągnięcie stanu duchowości.
Tantry czyli teksty w Vajrayanie ( głównie Tybet ) ułatwiające wizualizację mandali i głębszą medytację. Służą do osiągnięcia nirwany. Praktyki pełne rytuałów i obfitujące w symbole.
NAJWAŻNIEJSZE ŚWIĘTA BUDDYZMU:
Duruthu Perahera – święto obchodzone na Sri Lance na pamiątkę odwiedzin wyspy przez Buddę
Dzień Bodhi – dzień przebudzenia Buddy
Dzień Nirwany – śmierć Buddy
Dzień Buddy – narodziny Buddy
Esala Perahera – święto obchodzone na pamiątkę przyjęcia przez księcia Siddharatha ascezy i wygłoszenia przez niego pierwszego kazania.
Tybet - "dach świata" sprzyjał rozwojowi myśli religijnej. W 779 roku założono klasztor w Bsam-yas. W klasztorze mnisi przekładali na tybetański sanskryckie teksty.
W XI wieku zainicjowano budowę wielu klasztorów i opracował strukturę życia mnichów wraz z hierarchią monastyczną, której wyższą klasę stanowią lamowie. W 1578 roku ustanowiono tytuł Dalajlamy - nauczyciela oceanu - uważanego za reinkarnację bodhisattvy Avalokiteśvary. Kult sprawowany w klasztorach tybetańskich przebiegał w bardzo bogatej oprawie liturgicznej. Komuniści chińscy po inwazji na Tybet zburzyli 3650 z 3700 klasztorów.