Podstawy Zarządzania

Organizacje możemy interpretować w znaczeniu atrybutowym, rzeczowym oraz czynnościowym.
a) Org. Atrybutowe – to cecha bycia zorganizowanym
b) Org. Rzeczowe
c) Org. Czynnościowe – czynność organizowania bądź też samoorganizowania się.

1. Kierowanie(w znaczeniu szerszym)
To takie oddziaływanie na kogoś lub coś, aby spowodowało ono zachowanie zgodne z wolą kierującego. (są 3 elementy podmiot kierujący, podmiot kierowania, relacje między 1 a 2)

2. Kierowanie(w znaczeniu węższym)
To takie oddziaływanie, aby spowodować zachowanie zgodnie z wolą kierującego.

3. Rodzaje kierowania ze względu na źródło władzy:
a) Rządzenie-jest rodzajem kierowania gdzie źródłem władzy jest możliwość stosowania legalnego przymusu.
b) Wymuszanie-forma kierowania, źródłem władzy jest nielegalne stosowanie przymusu
c) Egzekwowanie roszczeń-źródłem władzy jest możliwość odwołania się do wyroku sądowego
d) Zarządzanie-źródłem wł. Jest własność produkcji lup upoważnienie właściciela do dysponowania tymi środkami.

5. Działanie, Praca, Cel
a) Działanie- to celowe i świadome zachowanie człowieka w specyficznych warunkach
b) Praca – jest to splot czynów mających charakter pokonywania trudności dla uczynienia zadość czyimś potrzebą istotnym.
c)Cel – dotyczy przyszłości, dla podmiotu działania cenny (pożądany), wyznacza kierunek i strukturę naszego działania.

Cechy CELU
I cecha celu dotyczy przyszłości
II cecha celu dotyczy tego, że musimy sobie go wyobrazić
III cecha celu dotyczy tego, że musi być cenny

4. Warunki, jakie musza być spełnione przy formułowaniu celów.
a) Cel - formułowany w sposób jasny precyzyjny
b) Cel – konkretny
c) Cel – sformułowany w sposób realny (możliwy do wykonania)
d) Cel – musi być sformułowany tak, aby był społecznie użyteczny(który zaspokaja czyjeś potrzeby)

5. Klasyfikacja i typologia celów działania:
a) od strony strategii zarządzania:
• strategia funkcjonalna- odpowiedzialna za badania i rozwój
• Strategie instrumentalne-strategia wynagrodzenia
b) Podział celu głównego, czyli rozwój i przetrwanie:
• Ekonomiczne-zysk krótko-długo-terminowy, poprawa rentowności
• Produkcyjne- poprawa jakości, maksymalizacja jakości
• Społeczne- wzrost wynagrodzenia
• Regionalne, ekologiczne- poprawa infrastruktury, ochr ś. Naturalnego
• Cel główny- dotyczy przyszłości, jest na tyle ważny, że podmiot jest gotów podjąć to działanie
• Cel uboczny-również ważny, ale nie na tyle aby podjąć te działania, jest to cel realizowany przy okazji realizacji celu głównego.
• Cele etapowe-to cele częściowe, wynikają z rozłożenia w czasie(drugim kryterium celu jest Kryterium ważności.
• Cele stopniowalne-które można wykonać w jakimś stopniu
• Cele konkurencyjne- realizacja jest możliwa, ale jeśli częściowo się zrezygnuje z części celów pozostałych
• Cele wykluczające się- realizacja wyklucza realizacje innych celów
• Cele niezależne- realizowana niezależnie od innych celów, czyli nie wpływają na nich.

6. Warunki jakie muszą być spełnione przy realizacji celu.
a) Cele muszą być sformułowane strategicznie
b) Cele poszczególnych elementów nie mogą być sprzeczne i wykluczać się
c) Cele formułować operacyjnie, tak aby znać stopień realizacji tego celu.
d) Cele formułować zrozumiale, konkretnie
e) Cele powinny być zbieżne, ale nie sprzeczne z celami pracowników

7. Działanie aby było sprawne musi spełnić warunki:
a) SKUTECZNE – działanie skuteczne jest wtedy, gdy umożliwia, ułatwia realizację skutku traktowanego jako cel działania, miarą skuteczności jest stopień przybliżenia się do celu.
b) NIESKUTECZNE – kiedy nie przybliżamy ani nie oddalmy się od realizacji celu
c) PRZECIWSKUTECZNE- oddalamy się od skutku traktowanego jako cel działania

8. Główne walory sprawnego działania: skuteczność, ekonomiczność, korzystność
Korzystamy z dwóch kategorii:
• Kosztu działania
• Wyniku działania
Działanie jest korzystne, gdy różnica między kosztem, a wynikiem jest >od 0 wtedy uzyskujemy korzyści.
Jeżeli różnica kształtuje się niekorzystnie wówczas mówimy że działanie jest niekorzystne(strata netto w działaniu)

9. Koszt-przewidywane nakłady działania
• Wysiłek fizyczny
• Wydatki finansowe
• Nakłady związane z czasem
• Wysiłek umysłowy

10. Między skutecznością, a korzystnością mogą zajść różne relacje:
a) Działanie jest skuteczne i korzystne
b) Działanie jest skuteczne, a mimo to niekorzystne, czyli wynik użyteczny + koszty działania są < od 0, wówczas cenność skutku ubocznego oceniamy negatywnie
c) Działanie jest korzystne i nieskuteczne gdy nie osiągnęliśmy celu, nawet się nie przymierzaliśmy, ale jesteśmy zadowoleni z działania, skutki uboczne oceniamy pozytywnie
d) Działanie jest niekorzystne, nieskuteczne(w ogóle nie powinniśmy podejmować)

11. Kiedy działanie jest ekonomiczne??
Kiedy relacja wyniku użytecznego do kosztu działania ma być > od jedności. Jeżeli jest < od jedności, działanie jest nieekonomiczne. Jeżeli = jedności jest to działanie obojętne.
PODSUMOWANIE:
a) Gdy wynik użyteczny jest >od kosztu to działanie jest korzystne, ekonomiczne
b) Gdy wynik użyteczny jest < od kosztu to jest działanie niekorzystne, nieekonomiczne
c) Gdy wynik użyteczny =jest kosztowi, to działanie jest obojętne ze względu na walor korzyści i walor ekonomiczny.

12. Ekonomizacja działań- to proces polegający na zmianie sposobu działania, doprowadzający do zwiększenia ekonomiczności lub zmniejszenia nieekonomiczności.

13. Metoda oszczędnościowa- koszty maleją, wynik maleje. Koszty maleją więcej niż proporcjonalnie w stosunku do spadku kosztów(Np. z 100% na 80%)

14. Metoda nie alternatywna
Wynik rośnie, koszty spadają
Do walorów sprawnego działania zaliczamy
• Energiczność
• Prostota
• Czystość
• Udatność
• Dokładność
• Racjonalność
• Pewność
• Solidność
• Spolegliwość

Udatność- przy opracowaniu danego obiektu uwzględnia się nie tylko sprawy istotne, ale i cele uboczne nie sprzeczne z głównymi.
Spolegliwy-człowiek to taki, na którym można polegać. Zupełna pewność, solidność i spolegliwość to NIEZAWODNOŚĆ.
Prostota-polega na tym, że pewne elementy prowadząc do celu zostają wyeliminowane.
Sprawność-ogół warunków sprawnego działania, działa się tym sprawniej im działanie bliższe jest posiadaniu w sobie wszystkich walorów dobrej roboty i to w jak największym wymiarze.
Działanie-sprawne gdyż w rzeczywistości odpowiada właściwym kryterium sprawności.

5 dyrektywy(wytyczne) sprawnego działania:
a) specjalizacja i kumulacja wyspecjalizowanych działań
b) aktywizacja działania i minimalizacja interwencji
c) minimalizacja- ograniczenie działania
16. Główne formy minimalizacji interwencji:
a) Inwigilacja czysta- konieczność obserwowania baz konieczności interweniowania, dopiero, gdy okoliczności do tego zmuszają
b) Potencjalizacja działania-ukazanie możliwości do podjęcia działania zamiast podjęcia działania czynnego
c) Machinalizacja działania- pewne czynności powtarzamy parę razy i są działaniami machinalnymi
d) Instrumentalizacja działania- pewne czynności są przyjmowane przez aparaty, maszyny, ograniczenie działalności człowieka

15. Dyrektywy sprawnego działania
a) Unikanie zbędnej zwłoki w działaniu trzeba wybrać odpowiedni czas działania
b) (działać w porę) zachowanie swobody działania, czyli unikanie. Znalezienia się w sytuacji zbędnej zwłoki w działaniu. Znalezienie się w takiej sytuacji przesądza kierunek działania podmiotu, swoboda manewru jest wówczas ograniczona w takich sytuacjach. Zaleca się antycypacje, czyli uprzedzenie działaniem własnym okoliczności, które w chwili późniejszej mogłyby nasze działanie utrudnić lub uniemożliwić. Tzn. DZIAŁAĆ W PORĘ!
c) Zachowanie w przygotowaniu własnej woli i zdolności do działania własnego zespołu, jak również zdolności do funkcjonowania własnej aparatury(utrzymanie rezerw) oraz dyrektywa jak najpełniejszego wykorzystania zasobów. Nie chodzi tylko o zasoby materialne, ale także ludzkie
d) Dyrektywa koncentracji sił i wszechstronności działania – skoncentrowanie wysiłków na przekształcenie tego elementu sytuacji, który uważany za podstawowy może być warunkiem skuteczności całego działania, ale zaniedbanie pozostałych elementów może podważyć skuteczność.

16. Kierunek naukowego zarządzania
I szkoła: KLASYCZNA
II szkoła: STOSUNKÓW MIĘDZYLUDZKICH
III szkoła: TEORII, DECYZJI

Szkoła I KLASYCZNA wyróżnia dwa kierunki:
a) Naukowego zarządzania(naukowej organizacji pracy)
b) Administracyjny
Do przedstawicieli tego kierunku zaliczmy: F.W.Taylora, H.Gantta, F.Gilberth’a, K.Adamieckiego, ale również Chattelier’a

Ad a)kierunek naukowego zarządzania

H.GANTT:
Wykresy przebiegu robót dają możliwość przyspieszenia wykonywania pracy poprzez stałe porównywanie wyników z planem i ujawnianie przyczyn niepowodzeń.

F.GILBERTH
Rozpoczął badania bardziej statyczne. Metoda badawcza-cykrograficzna- do rąk robotnika przykręcano małe żaróweczki, a potem do prądu i filmowano jakie ruchy wykonywał, otrzymano obraz, który wskazywał na tor ruchu rąk pracującego robotnika. Miało to wykazać, które ruchy są zbędna a które potrzebne. Między żaróweczki, a prąd podłączył przerywnik prądu, który pozwolił na zbadanie czasu ruchów rąk (17 mikroruchów)

L.GILBERTH
Wskazywała, że można wyróżnić dwa znaczenia pracowników
a) Nieuniknione
b) Zbędne
Wskazała, że organizm pracy ma być w ten sposób utrzymany CHRONOCYKROGRAFICZNIE- wyeliminowanie tych ruchów, które są zbędne.

EMERSON(12 zasad wydajności) K.ADAMIECKI
Jest znany z kilku rzeczy:
a) Zasady harmonizacji pracy
b) Prawa wzrastającej produkcji(zasada optymalnej produkcji)
c) Prawa przekory i inercji przyzwyczajeń

Zasada harmonizacji pracy-podstawowa zasada organizacji składa się z 3 elementów:
a) Harmonijny dobór organów(maszyny, urządzenia)do realizacji określonego zadania trzeba dobrać takie organy, które pasują do wykonania takiego zadania, muszą do siebie pasować.
b) Zharmonizowanie działania tych organów
c) Harmonia duchowa-ten rodzaj, który wskazuje na dobór członków, którzy umieją się ze sobą komunikować(zespól musi być zgrany)

Zasada – to pewne reguły, które ustala człowiek i może je zmieniać.

Prawo wzrastającej produkcji:
W miarę wzrostu produkcji koszt jednostkowy maleje, ale tylko do pewnego momentu po przekroczeniu którego kosztem zaczyna wzrastać

Punkt optymalnej produkcji:











Prawo przekory i inercji przyzwyczajeń – oznacza 3 postawy pracowników:
a) Pionierska- taka, która sprzyja zmianą w organizacji
b) Recepcyjna – można zaakceptować zmianę wprowadzoną przez kierownictwo, ale trzeba przekonać, że skutki zmiany będą dobre
c) Zachowawcza – neguje konieczność wprowadzenia zmian(strach o prace itp.) Można i należy wprowadzać zmiany, ale musi być wcześniej przygotowany plan.


Ad b)Kierunek administracyjny

HENRY FAYOL
Życie zawodowe związał tylko z jednym zakładem. Stwierdził, że nie trzeba się urodzić tylko można zdobywać odpowiednie kwalifikacje.
Dokonał klasyfikacji wszystkich czynności wew. przedsiębiorstwa:
a) Definiczne – proces podstawy funkcjonowania firmy
b) Handlowe – kupno, sprzedaż
c) Finansowe, – czyli pozyskiwanie kapitału i odpowiednie gospodarowanie
d) Ochronne – ubezpieczenia pracowników, zabezpieczenie majątku trwałego
e) Rachunkowe
f) Kierownicze – planowanie (przewidywanie), organizowanie, rozkazywanie(motywowanie), koordynowanie, kontrolowanie

14 zasad administracji:

a) podział pracy
b) autorytet
c) dyscyplina
d) jedność rozkazodawstwa
e) jedność kierownictwa
f) podporządkowanie
g) wynagrodzenie
h) centralizacja
i) hierarchia
j) ład
k) odpowiednie traktowanie personelu
l) stabilność personelu
m) inicjatywa
n) esprit de corps




Szkoła II KIERUNEK STOSUNKÓW MIĘDZYLUDZKICH

Przedstawiciele: E.Mayo, M.Folett, F.J.Roethlisberger, C.J.Barnard, Simon, Gregor

MAYO
1. Praca jest działalnością zespołową i człowiek który ją wykonuje należy do swojej organizacji, i do różnych grup społecznych
2. Ludzie pracy przywiązują większą wagę do stosunków międzyludzkich aniżeli do rodzaju wykonywanej pracy
3. Dobre, przyjacielskie stosunki z innymi ludźmi powodują psychiczne stany zadowolenia
4. Pracownicy pracują lepiej, gdy widzą że kierownicy troszczą się o nich
5. W grupach pracowniczych obowiązują nieformalne formy zachowań, oraz nowej grupy wydajności i przestrzegania norm grupy określa przynależność do niej danego pracownika.
6. Przynależność do małych grup nieformalnych jest wyżej ceniona niż cele org. i będą one lekceważone, jeśli będą rozbieżne z normami obowiązującymi w grupie nieformalnej.
7. Zachęty materialne, ważne dla pracowników, nie wpływają na dodatkowy wzrost wydajności pracy. Lecz cała gama poza ekonomicznych bodźców i nagród akceptowanych przez grupę.








III szkoła TEORIA DECYZJI – charakterystyczna cecha jest:
1. Geneza powstania
2. Modele matematyczne i ich zastosowanie w zarządzaniu przedsiębiorstwem



8.

Metodę tą można zastosować w zakresie zarządzania org., mogą być wykorzystywane w obszarze zarządzania „twardego”:
a) pl. produkcji
b) pl. finansowe
c)określanie zapasu przedsiębiorstwa

Nie mogą być wykorzystywane w obszarze zarządzania „miękkiego”:
a)konflikt org.
b) komunik. Interpersonalne
c) kultura org.
d) motywacja pracownicza

Co to znaczy, że przedsiębiorstwo jest systemem??
1.Przedsiębiorstwo jest org., czyli pewną całością złożoną z szeregu elementów(podsystemów)
2. Podsystemy są bardzo związane
3. Przedsiębiorstwo org. Funkcjonuje w określonym otoczeniu. Sprzężenie między przedsiębiorstwem a otoczeniem jest dwu kierunkowe.