Cele zagranicznej polityki ekonomicznej

Zagraniczne polityka ekonomiczna określonego kraju – świadome oddziaływanie państwa na wymianę gospodarczą z zagranicą sprowadzające się z jednej strony: do wytyczenia określonych celów w tej dziedzinie, z drugiej: do wyboru i zastosowania określonych instrumentów oraz niezbędnych środków (finansowych, rzeczowych), które przez swój wpływ na obroty gospodarcze z zagranicą mają przyczynić się do osiągania tych celów.
Zagraniczna polityka ekonomiczna stanowi ogólnej polityki ekonomicznej każdego kraju i dlatego jest ściśle powiązana z pozostałymi dziedzinami tej polityki: polityką pieniężną, rolną, przemysłową, naukowo-badawczą, technologiczną itd. U podstaw związku leży ścisła zależność między sytuacją w wymianie gospodarczej z zagranicą a sytuacją w gospodarce wewnętrznej danego kraju.
Zagraniczną politykę ekonomiczną dzielimy na:
- autonomiczną (prowadzona całkowicie samodzielnie, bez uzgodnień z zagranicznymi partnerami),
- umowna (prowadzona z uzgodnieniami z zagranicznymi partnerami).
Głównym celem zagranicznej polityki ekonomicznej jest sprzyjanie osiąganiu możliwie najwyższego poziomu dobrobyt społeczeństwa. Realizacja tego celu w praktyce jest trudna do jednoznacznej oceny – jest to przedmiot subiektywnych ocen i odczuć. W praktyce zagraniczna polityka ekonomiczna zmierza do osiągnięcia konkretnych celów cząstkowych.
Praktyczne cele zagranicznej polityki ekonomicznej:
- osiągnięcie możliwie najwyższego poziomu zatrudnienia
- osiągnięcie możliwie wysokiego tempa rozwoju gospodarczego
- stabilność cen
- możliwie najbardziej sprawiedliwy podział dochodu narodowego
dążenie do osiągania równowagi w wymianie gospodarczej z zagranicą
W dążeniach do osiągnięcia równowagi w obrotach z otoczeniem chodzi głównie o zapewnienie równowagi zewnętrznej- trzeba na niego patrzeć w kontekście wszystkich innych celów ogólnej polityki ekonomicznej. W związku z tym zagraniczna polityka ekonomiczne jest często wykorzystywana do osiągania pewnych celów w gospodarce wewnętrznej np.: przyspieszenia tempa wzrostu gospodarczego lub zapewnienia wewnętrznej równowagi mierzonej stabilnością cen, i odwrotnie.
Do celów cząstkowych zagranicznej polityki ekonomicznej zaliczamy:
- osiągnięcie równowagi bilansu płatniczego,
- stabilność kursu walutowego,
- równowaga bilansu handlowego (wpływy z importu i eksportu),
- równowaga bilansu obrotów bieżących (wszelkie płatności danego kraju związane z międzynarodową wymianą towarów i usług)
- równowaga bilansu obrotów kapitałowych (przepływy kapitału we wszystkich jego formach- kredytów międzynarodowych, zagranicznych inwestycji bezpośrednich i tzw.: kapitału portfelowego).
Powyższe instrumenty mają charakter instrumentalny, służą do osiągania wymienionych celów zagranicznej polityki ekonomicznej o charakterze długo lub średniookresowych.
Cele krótkookresowe:
- zmiany poziomu eksportu/importu,
- zwiększenie zaopatrzenia w określone produkty,
- zmniejszenie rozmiarów zaciąganych kredytów krótkookresowych.
Poszczególne cele zagranicznej polityki ekonomicznej nie zawsze są ze sobą zgodne- mogą być ze sobą sprzeczne (np.: dążenie do poprawy sytuacji w bilansie płatniczym w przypadku trudności z rozwijaniem eksportu może wywołać tendencje do ograniczania importu, to prowadzi do zmniejszenia udziału kraju w międzynarodowym podziale pracy i związanych z tym korzyści). Jeśli istnieją sprzeczne cele należy wybrać priorytety- dokonać wybory ważniejszego do osiągnięcia celu.