Układ krążenia

Fizjologia- nauka o czynnościach życiowych organizmu. Bada prawa rządzące pracą narządów, komórek, tkanek, oraz zachodzących w tych organizmach procesy integracyjne i regulacyjne
Podział fizjologii:
1.Roślin- przemiana energii procesami zachodzącymi w roślinach
2.Zwierząt- przemiana energii, trawieniem, oddychaniem, krążeniem, wydalaniem, pobudliwością narządów, organizmów. Reakcja na bodźce zewnętrzne i wewnętrzne
3.Człowieka- nauka zajmująca się procesami życiowymi organizmu ludzkiego. Stanowi zbiór praw fizjologicznych jakimi podlegają cały organizm oraz poszczególne jego układy narządy, tkanki i komórki.
Komórki jednakowe w budowie tworzą tkanki zespół tkanek posiada określony kształt i pełni określone funkcje to narządy
Zespół narządów dzielimy na układy narządów:
naczyniowy
szkieletowy
mięśniowy
oddechowy
moczowo- płciowy
nerwowy
wewnątrz- wydzielniczy
narządy zmysłu
skóra
Układ krążenia
Odgrywa podstawową rolę w rozprowadzaniu w obrębie organizmów do prawie wszystkich jego komórek, wchłoniętych składników budulcowych, energetycznych,tlen, hormony,a odprowadzaniu tych komórek dwutlenku węgla, produktów przemiany materii.
Krążenie krwi w organizmie zapewnia ustawioną odmianę środowiska wewnętrznego organizmu i utrzymuje jego limeostazy czyli utrzymywanie w dynamicznej równowadze stałości środowiska wewnętrznego.
Do układu krążenia należy:
serce
naczynia krwionośne(żyły, tętnice)
krew(płynna tkanka)
Rola krwi:
transport tlenu z płuc do tkanek
transport dwutlenku węgla z tkanek do płuc
transport do wszystkich tkanek produktów energetycznych i budulcowy w przewodzie pokarmowym
transport wchłoniętych z tkanek produktów przemiany materii do nerek i płuc
transport hormonów i witamin
magazynowanie hormonów gruczołu tarczycowego i hormonów steroidowych po związaniu z białkami osocza
wyrównywanie ciśnienia osmotycznego we wszystkich tkankach
wyrównanie jonów wodorowych w tkankach
wyrównanie różnic temperatury występujące między narządami
tworzenie zapory przed drobnoustroje, które po przedostaniu się do środka organizmu są pożerane przez leukocyty
eliminacja za pomocą przeciwciał i układu dopełniacza substancji obcych
Krew w tkankach stanowi 6-8% masy ciała ludzkiego, obej. 5-6l. Krew składa się z elementów morfotycznych: erytrocyty, leukocyty, trombocyty(45%). Pozostałe 55% to osocze. Erytrocyty(u kobiet 5-6ml, u mężczyzn 5,5-6,5 ml/1 milimetr 3), leukocyty(u kobiet 4-6 tyś), trombocyty(150-350 tyś/mil3) określamy mianem hematokryt.
Hematokryt oznacza głównie masę erytrocytów ponieważ na leukocyty i trombocyty przypada jedynie 1% tej masy.

Osocze- płynna składowa krwi. Stanowi środek w którym zwiększa się elementy morfologiczne krwi(erytrocyty, leukocyty i trombocyty)
Skład osocza:
92% - woda
7% - związki organiczne
1% - związki nieorganiczne
białka
albuminy
globuliny
fibrynogen
kwasy tłuszczowe
glukoza
cholesterol
trójglicerydy
witaminy rozpuszczalne w tłuszczach (A, D, E, K)
dwutlenek węgla
produkty metabolizmu białek (mocznik, aminokwasy)
produkty metabolizmu hemu (bilirubina oraz urobilinogen)
sole mineralne (Cl-,K+,Na+)

Serce:
centralny narząd układu krwionośnego, położony w klatce piersiowej, wewnątrz worka osierdziowego. Jest narządem zbudowanym ze swoistego mięśnia poprzecznie prążkowanego.
Budowa ogólna [edytuj]
Serce człowieka jest narządem czterojamowym, składa się z 2 przedsionków i 2 komór.
Przedsionek prawy - zbiera krew z całego organizmu oprócz płuc. Uchodzą do niego:
żyła główna górna - zasadniczo zbiera krew z nadprzeponowej części ciała
żyła główna dolna - zbiera krew z podprzeponowej części ciała
zatoka wieńcowa - uchodzą do niej żyły duże i średnie serca.
Rozwojowo przedsionek prawy powstaje z dwóch części:
końcowego odcinka embrionalnej zatoki żylnej - do niej uchodzą obie żyły główne i zatoka wieńcowa - jej ściany są gładkie
właściwego przedsionka prawego, którego powierzchnia wewnętrzna pokryta jest przez równoległe beleczki mięśniowe - mięśnie grzebieniaste . Szczególnie silne beleczkowanie zaznaczone jest w wypustce przedsionka prawego, uszku prawym . Obie części rozwojowe rozdziela grzebień graniczny.
Komora prawa - z przedsionka prawego przez zastawkę trójdzielną krew przepływa do komory prawej, a stąd przez pień płucny do obu płuc tworzą krążenie czynnościowe płuc.
W położeniu opisowym komora prawa ma kształt trójściennego ostrosłupa skierowanego podstawą ku górze. Komora ta pompuje krew pod znacznie niższym ciśnieniem niż komora lewa. Z tego powodu ściana komory prawej jest znacznie cieńsza (ok. 5 mm), co wywołuje sierpowaty kształt komory na przekroju poprzecznym. Wierzchołek komory leży ok. 10 mm od wierzchołka serca. Odpowiada to najniższym odcinkom bruzd międzykomorowych przedniej i tylnej. W położeniu prawidłowym podstawa komory skierowana jest ku górze, tyłowi i w prawo. Znajdują się w niej dwa otwory zamknięte zastawkami: ujście przedsionkowo-komorowe prawe i ujście pnia płucnego. Oddziela je mięśniowy wał - grzebień nadkomorowy . Oddziela on drogę dopływną od odpływnej . Powierzchnia stożka tętniczego jest gładka, zaś właściwa komora wysłana jest licznymi beleczkami mięśniowymi . Ujście przedsionkowo-komorowe prawe zamyka zastawka trójdzielna . Tworzą ją trzy płatki: przedni, tylny i przyśrodkowy (syn. przegrodowy) . Przyczep wszystkich płatków znajduje się w pierścieniu włóknistym. Pomiędzy płatkami głównymi często znajdują się dodatkowe płatki pośrednie. Do płatków zastawki przyczepiają się struny ścięgniste biegnące od mięśni brodawkowatych.
Ujście pnia płucnego zamyka zastawka złożona z trzech płatków półksiężycowatych przedniego, prawego i lewego.
Przedsionek lewy - z płuc krew zbierają cztery żyły uchodzące do przedsionka lewego:
żyła płucna górna lewa
żyła płucna górna prawa
żyła płucna dolna lewa
żyła płucna dolna prawa
Podobnie jak w przedsionku prawym wywodzi się z dwóch rozwojowo odrębnych części: o gładkich ścianach, powstałej ze zlania się końcowych odcinków żył płucnych oraz pokrytego licznymi mięśniami grzebieniastymi właściwego przedsionka, ograniczonego właściwie do uszka lewego. W porównaniu z uszkiem prawym jest ono dłuższe, węższe i nieco załamane, gdyż zachodzi na pień płucny. Na ścianie przyśrodkowej widać niekiedy pozostałość zastawki otworu owalnego. Można zauważyć również na ścianie przedsionka ujścia żył najmniejszych serca. Na ścianie tylnej zaznacza się wycisk przełyku, a na przedniej wyciski aorty i pnia płucnego. Dolną ścianę stanowi ujście przedsionkowo-komorowe lewe.
Komora lewa - z przedsionka lewego przez zastawkę dwudzielną (mitralną) krew przepływa do komory lewej, a stąd do tętnicy głównej (łac. aorta). Krew z aorty zaopatruje odżywczo cały organizm człowieka. Grubość ściany wynosi średnio 15 mm. Ma kształt stożka i jest bardziej wysmukła i dłuższa niż prawa. Jej wierzchołek jest tożsamy z koniuszkiem serca.
Ujście przedsionkowo-komorowe lewe zamyka zastawka dwudzielna (mitralna) utworzona przez płatki przedni i tylny, które za pomocą strun ścięgnistych łączą się z mięśniami brodawkowatymi przednim i tylnym. Między głównymi płatkami zastawki często występują drobne płatki pośrednie. Płatki przyczepiają się do obwodu pierścienia ścięgnistego. Ujście aorty zamykają podobnie jak ujście pnia płucnego trzy płatki półksiężycowate: prawy, tylny i lewy.
Budowa wewnętrzna serca
Na przekroju ściany serca możemy wyróżnić trzy warstwy (idąc od wewnątrz):
wsierdzie- jest to jednowarstwowy nabłonek płaski spoczywający na łącznotkankowej blaszce właściwej wsierdzia. Pod nią znajduje się zawierająca naczynia i nerwy (których brak w blaszce właściwej) tkanka podwsierdziowa. Nabłonek wyściełający wszystkie struktury wewnątrz serca, przechodzi bez wyraźnej granicy w śródbłonek naczyń
śródsierdzie składa się z trzech głównych elementów:
szkielet serca - znajduje się w podstawie serca na granicy między przedsionkami i komorami. Zbudowany jest z tkanki włóknistej zbitej. Składa się z: czterech pierścieni włóknistych otaczających ujścia żylne i tętnicze serca.
dwóch trójkątów włóknistych - prawy i lewy, leżą pomiędzy pierścieniami włóknistymi otaczającymi ujścia przedsionkowo-komorowe a pierścieniem ujścia aorty.
części błoniastej przegrody międzykomorowej
układ przewodzący serca - reguluje on rytmikę pracy serca oraz prawidłową kolejność skurczów poszczególnych części serca. Jest on zbudowany z zmodyfikowanych miocytów. Składają się na niego:
węzeł zatokowo-przedsionkowy - generuje on wskutek powolnej samoistnej depolaryzacji prawidłowy rytm zatokowy skurczów serca.
węzeł przedsionkowo-komorowy
pęczek przedsionkowo-komorowy ( pęczek Hisa) na który składa się pień jedyne połączenie między mięśniówką przedsionków i komór) oraz odnogi prawej i lewej. Wszystkie odnogi biegną w przegrodzie międzykomorowej.
rozgałęzienia końcowe (włókna Purkiniego) wstępują ku górze w mięśniówce właściwej podstawy serca (zarówno komory prawej jak i lewej)
mięsień sercowy czyli właściwe myocardium. Składa się na nią osobna mięśniówka przedsionków i komór:
w przedsionkach nie rozróżniamy ściśle oddzielnych warstw, a jedynie pasma mięśniowe głębokie - krótsze, biegnące w obrębie jednego przedsionka, i długie, leżące bardziej powierzchowne, łączące oba przedsionki
w komorach zazwyczaj wyróżnia się:
1.zewnętrzną warstwę skośną - wspólną dla obu komór, na wierzchołku serca tworzącą wir serca
2.środkowa warstwa okrężna - jej powierzchowna część jest wspólna, a głębsza osobna dla komór. To ona wytwarza główną siłę skurczu serca
3.wewnętrzna warstwa podłużna - osobna dla każdej komory
nasierdzie - jest to blaszka trzewna osierdzia surowiczego. Zbudowane jest z jednowarstwowego nabłonka płaskiego spoczywającego na blaszce właściwej nasierdzia i leżącej pod nią tkance podnasierdziowej, zawierającej liczne adipocyty (naczynia i nerwy biegną analogicznie do wsierdzia)
Unaczynienie serca
Unaczynienie tętnicze serca pochodzi od tętnic wieńcowych - prawej i lewej .
Tętnica wieńcowa prawa
Bierze początek w prawej zatoce aorty. Przebiega pomiędzy prawym uszkiem a prawym stożkiem tętniczym; następnie w bruździe wieńcowej między prawym przedsionkiem a prawą komorą. Wchodzi na przeponową powierzchnię serca, biegnąc w bruździe wieńcowej jako gałąź międzykomorowa tylna i dochodzi do koniuszka serca . W jej przedłużeniu w bruździe wieńcowej biegnie druga gałąź.
Gałęzi międzykomorowej tylnej towarzyszą:
żyła sercowa średnia
naczynia chłonne
gałązki nerwowe ze splotu sercowego (wraz z komórkami zwojowymi)
Tętnica wieńcowa prawa oddaje następujące gałęzie:
wstępujące (do prawego przedsionka)
zstępujące (do przedniej ściany, prawego brzegu i ściany tylnej prawej komory)
boczne: prawe i lewe (do obu komór)
przegrodowe tylne (obszar zaopatrzenia to 1/3 tylnej przegrody międzykomorowej oraz większość struktur układu bodźco-przewodzącego mięśnia sercowego).
Tętnica wieńcowa lewa
Rozpoczyna się w lewej zatoce aorty. Jej krótki pień biegnie między lewym uszkiem a pniem płucnym w kierunku bruzdy wieńcowej .
Dzieli się na:
gałąź międzykomorowa przednią , która biegnie w bruździe międzykomorowej przedniej aż do koniuszka serca.
Na przebiegu towarzyszą jej:
żyła wielka serca
naczynia chłonne
gałązki nerwowe splotu sercowego (wraz z komórkami zwojowymi)
Oddaje gałęzie:
prawe (do prawej komory, w tym gałązkę stożka tętniczego)
lewe (w liczbie 4-6, dochodzące do lewej komory)
przegrodowe przednie (w liczbie 8-15, zaopatrujące 2/3 przednie przegrody międzykomorowej)
gałąź okalającą , która w początkowym przebiegu ukryta pod lewym uszkiem (biegnie w bruździe wieńcowej między lewym przedsionkiem a lewą komorą na powierzchni mostkowo-żebrowej - następnie na powierzchni tylnej i kończy się na powierzchni przeponowej).
Na przebiegu towarzyszą jej:
żyła sercowa mała
naczynia chłonne
gałązki splotu sercowego (wraz z komórkami zwojowymi)
Oddaje gałęzie:
wstępujące (do lewego przedsionka)
zstępujące (do lewej komory)
W sercu przeważają receptory Beta 1, w tętnicy przeważają receptory Beta 2, w spoczynku wpływ nerwu błędnego na serce przewyższa wpływ układu współczulnego. W roboczych komórkach mięśnia sercowego gwałtowne przesunięcie potencjału błonowego powyżej wartości 65mV powoduje pobudzenie przejawiające się powstaniem potencjału czynnościowego. Potencjał czynnościowy składa się z szeregu faz.
Potencjał czynnościowy miocytu roboczego
1.faza 0-depolaryzacja mięśnia sercowego uwarunkowana jest bardzo szybkim do komórkowym prądem jonów sodowych
2.faza 1- występuje repolaryzacja jest uwarunkowana od komórkowym prądem jonów potasowych i do komórkowych jonów chlorkowych
3.faza 2 – PLATO jest to równowaga między od komórkowych prądów jonu potasowego a do komórkowych prądów jonu sodowo- wapniowego
4.faza 3- końcowa repolaryzacja przewaga od komórkowych prądów jonu potasowego
5.faza 4 potencjał spoczynkowych uwarunkowanych działaniem pompy sodowo – potasowej.
Po zakończeniu depolaryzacji mięsień sercowy osiąga repolaryzacje wraca do równowagi elektrycznej.
W okresie depolaryzacji i pewien czas po jej zakończeniu komórka mięśnia jest niewrażliwa na nowe bodźce, jest to okres refrakcji.
refrakcja bezwzględna, czyli stan w którym komórka nie jest w stanie odpowiedzieć na żaden bodziec (tak jest zaraz po przejściu potencjału), z czasem przechodzi w
refrakcję względną, kiedy to bodziec o większym niż fizjologicznie nasileniu może wywołać odpowiedź komórki.