Prawo gospodarcze - wykłady

Prawo gospodarcze.
Prawo gospodarcze nie wypracowało odrębnych reguł norm prawnych. Każdy wycinek życia gospodarczego regulowany jest przez przepisy prawa. Prawo gospodarcze jest ściśle związane zarówno z Kodeksem Cywilnym jak i Prawem Administracyjnym. Kodeks Cywilny zachowuje równorzędność partnerów, natomiast Prawo Administracyjne podporządkowuje partnerów.

Źródła prawa gospodarczego.
Źródła prawa gospodarczego to akty prawne, które formułują ogólne zasady, a także szereg przepisów dotyczących danej sfery życia gospodarczego (dotyczące każdego przejawu zycia gospodarczego).
Do aktów prawnych Prawa Gospodarczego zaliczamy:
 Kodeks Cywilny, dlatego, że reguluje najprzeróżniejsze umowy, które mają zastosowanie w życiu gospodarczym, a także dlatego, że dużo przepisów w sytuacjach nieuregulowanych odsyła nas do przepisów Kodeksu Cywilnego;
 Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej, która zastąpiła ustawę z 1999 roku Prawo działalności Gospodarczej. Jest traktowana jak Konstytucja prawa gospodarczego;
 Kodeks Spółek Handlowych (obowiązujący od 01.01.2001), który w sposób kompleksowy reguluje wszystko co jest związane z ze spółkami prawa handlowego;
 Prawo bankowe;
 Ustawa o przedsiębiorstwach państwowych;
 Ustawa o fundacjach.

Podstawowe zasady prawa gospodarczego.
1) Zasada wolności działalności gospodarczej – dotyczy naszego prawa do wyboru naszej działalności, a z drugiej strony form prawnych w jakich będziemy tworzyć organizację. Musi być wyraźny zapis o wprowadzeniu ograniczenia swobody działalności gospodarczej (np. koncesja, zezwolenie). Ustawa wymienia ustawy na podstawie których możemy ubiegać się o zezwolenie, czy też koncesję;
2) Zasada równorzędnego traktowania partnerów pod każdym względem, także cudzoziemców;
3) Zasada poszanowania konkurencji;

Charakterystyka podmiotów gospodarczych.
Wyróżniamy następujące rodzaje podmiotów gospodarczych biorących udział w życiu gospodarczym:
 Spółki;
 Przedsiębiorstwa państwowe;
 Przedsiębiorstwa prywatne;
 Podmioty jednoosobowe;
 Banki;
 Spółdzielnie;
 Fundacje;
 Inne podmioty (działalność gospodarcza jest dla nich uboczna), np. sklepy przy Kościołach.

Spółki dzielimy na:
• spółki handlowe:
 osobowe;
 kapitałowe;
• spółki cywilne:
 osobowe.
Spółki handlowe reguluje Kodeks Handlowy. Spółki cywilne reguluje Kodeks Cywilny. Jest to podział czysto formalny – różnice między nimi to regulacje w innym kodeksie.

Przedsiębiorca to każdy podmiot biorący udział w życiu gospodarczym posiadający osobowość prawną lub nie (poza działalnością rolniczą i hodowlaną). Przedsiębiorcą jest każda Spółka Handlowa. Natomiast w odniesieniu do spółki cywilnej przedsiębiorcami są wspólnicy tej spółki. Spółki handlowe możemy dowolnie, w dowolnych układach przekształcać. Spółki cywilne mogą przekształcać się w spółki prawa handlowego, natomiast w odwrotnym kierunku jest to niemożliwe.

Kodeks Spółek Handlowych
Kodeks Spółek Handlowych nie zapowiada wydania przepisów wykonawczych (rozporządzenia).

Kodeks Spółek Handlowych jest podzielony na tytuły:
1) Przepisy ogólne;
2) Spółki osobowe;
3) Spółki kapitałowe;
4) Łączenie, podział spółek;
5) Przepisy karne;
6) Przepisy końcowe.

Kodeks Spółek Handlowych zastąpił Kodeks Handlowy, który przetrwał od 1934 do 2001 roku i był wielokrotnie zmieniany. Zmiany te rzutowały na dzisiejsze regulacje w Kodeksie Spółek Handlowych. Kodeks Spółek Handlowych wprowadził zmiany terminologiczne, np.:
 Słowo kupiec zastąpiono słowem przedsiębiorca;
 Wprowadzono jednolite pojęcie „kapitał zakładowy” zamiast „kapitał akcyjny”;
 We wszystkich umowach potrzeba określić przedmiot działalności spółki zamiast przedmiotu działalności przedsiębiorstwa.

Cechy różniące spółki osobowe i spółki kapitałowe.
Wyróżniamy 4 rodzaje spółek osobowych oraz 2 rodzaje spółek kapitałowych.

Do spółek osobowych zaliczamy:
 Spółka jawna;
 Spółka partnerska (na wzór prawa amerykańskiego);
 Spółka komandytowa;
 Spółka komandytowo-akcyjna (na wzór prawa niemieckiego).

Do spółek kapitałowych zaliczamy:
 Spółka z o.o.;
 Spółka akcyjna.

Do spółek, które pierwszy raz pojawiły się w Kodeksie Spółek Handlowych należą spółka partnerska oraz spółka komandytowo-akcyjna.

Cechy spółek kapitałowych:
1. Spółka kapitałowa posiada osobowość prawną,
2. Struktura i funkcjonowanie takiej spółki narzucone są przez ustawodawcę w kodeksie;
3. Majątek wniesiony na rzecz spółki stanowi kapitał spółki;
4. Aby dokonać rejestracji spółka musi wnieść majątek (kapitał zakładowy) przynajmniej w minimalnej kwocie narzuconej przez ustawodawcę;
5. Majątek mogą stanowić gotówka lub aport;
6. Za zobowiązania spółki odpowiada sama spółka jako podmiot;
7. Skład osobowy jest zmienny ponieważ, akcje lub udziały są zbywalne;
8. Nie podaje się nazwisk współudziałowców w nazwie firmy;
9. Działa przez wyspecjalizowane organy;

Cechy spółek osobowych:
1. Spółka osobowa nie posiada osobowości prawnej;
2. Struktura i funkcjonowanie zależą od samych Wspólników;
3. Spółka osobowa nie posiada wyspecjalizowanych organów, wspólnicy organizują pracę spółki i reprezentują ją na zewnątrz;
4. Nie ma określenia minimalnej kwoty wniesionej do spółki;
5. Majątek spółki stanowi współwłasność łączna wspólników;
6. Majątek mogą stanowić: gotówka, aport, praca;
7. Za zobowiązania odpowiadają Właściciele (Wspólnicy);
8. Skład osobowy jest stały;
9. W nazwie spółki musi się pojawić przynajmniej jedno nazwisko;
10. Spółka komandytowo-akcyjna ma wymagany kapitał założycielski minimum 50 tysięcy złotych;

SPÓŁKI OSOBOWE

Spółka partnerska.
Spółka partnerska jest forma spółki osobowej. Spółka partnerska wykazuje cechy charakterystyczne dla spółek osobowych. Wspólnicy określani są mianem partnerów. Partnerami mogą być osoby fizyczne będące przedstawicielami wolnych zawodów (artykuł 87 1 k.s.h.) wymienionych w artykule 88 k.s.h.:

„Partnerami w spółce mogą być osoby uprawnione do wykonywania następujących zawodów: adwokata, aptekarza, architekta, biegłego rewidenta, brokera ubezpieczeniowego, doradcy podatkowego, księgowego, lekarza, lekarza stomatologa, lekarza weterynarii, notariusza, pielęgniarki, położnej, radcy prawnego, rzecznika patentowego, rzeczoznawcy majątkowego i tłumacza przysięgłego.”

Nie może założyć spółki partnerskiej dwóch plastyków, muzyków. Każdy partner musi mieć udokumentowane prawo do wykonywania wolnego zawodu.

Działa pod szyldem: np.: „Kowalski. Spółka partnerska” bądź „Kowalski i partnerzy”. Dopuszcza się również skrót sp.p., o czym informuje artykuł 90 1- 3 k.s.h.:

„Firma spółki partnerskiej powinna zawierać nazwisko co najmniej jednego partnera, dodatkowe oznaczenie "i partner" bądź "i partnerzy" albo "spółka partnerska" oraz określenie wolnego zawodu wykonywanego w spółce. Dopuszczalne jest używanie w obrocie skrótu "sp.p.". Firmy z oznaczeniem "i partner" bądź "i partnerzy" albo "spółka partnerska" oraz skrótu "sp.p." może używać tylko spółka partnerska.”

Spółka partnerska tworzona jest w drodze umowy w formie aktu notarialnego
(artykuł 92 k.s.h.) i rejestrowana w Sądzie Rejestrowym. W nazwie spółki podaje się rodzaj wykonywanej działalności w ramach spółki. Spółka partnerska ma ograniczony zakres podmiotowy.

Umowa spółki partnerskiej powinna zawierać (artykuł 91 k.s.h.):
1. określenie wolnego zawodu wykonywanego przez partnerów w ramach spółki,
2. przedmiot działalności spółki,
3. nazwiska i imiona partnerów, którzy ponoszą nieograniczoną odpowiedzialność za zobowiązania spółki,
4. w przypadku gdy spółkę reprezentują tylko niektórzy partnerzy, nazwiska i imiona tych partnerów,
5. firmę i siedzibę spółki,
6. czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony,
7. określenie wkładów wnoszonych przez każdego partnera i ich wartość .

Zgłoszenie spółki partnerskiej do sądu rejestrowego powinno zawierać (artykuł 93 1 k.s.h.):
1. firmę, siedzibę, adres spółki, nazwiska i imiona partnerów oraz ich adresy albo adresy do doręczeń,
2. określenie wolnego zawodu wykonywanego przez partnerów w ramach spółki,
3. przedmiot działalności spółki,
4. nazwiska i imiona partnerów, którzy są uprawnieni do reprezentowania spółki; nie dotyczy to przypadku, gdy umowa spółki nie przewiduje ograniczeń prawa reprezentacji przez partnerów,
5. nazwiska i imiona prokurentów lub osób powołanych w skład zarządu,
6. nazwiska i imiona partnerów, którzy ponoszą nieograniczoną odpowiedzialność za zobowiązania spółki.

Do zgłoszenia spółki partnerskiej do sądu rejestrowego należy dołączyć dokumenty potwierdzające uprawnienia każdego partnera do wykonywania wolnego zawodu (artykuł 93 2 k.s.h.). Spółka partnerska powstaje z chwilą wpisu do rejestru (artykuł 94 k.s.h.).


Spółka jawna.
Spółka jawna jest forma spółki osobowej. Spółka jawna powoływana jest dla prowadzenia działalności gospodarczej. Taka forma prowadzenia działalności gospodarczej była uwzględniona również w poprzednim kodeksie i regulowała prowadzenie działalności gospodarczej w większym wymiarze. Obecnie reguluje prowadzenie działalności gospodarczej bez większych warunków (w poprzednim kodeksie nie było sprecyzowane co oznacza zwrot „w większym rozmiarze”). Wprowadzono zmianę w celu uelastycznienia spółki. Każda spółka cywilna, wg ustawodawcy, powinna być przekształcona w spółkę jawną.
Nazwa spółki jawnej powinna zawierać nazwiska lub nazwy wszystkich wspólników albo nazwisko albo nazwę jednego albo kilku wspólników oraz dodatkowe oznaczenie "spółka jawna". Dopuszczalne jest używanie w obrocie skrótu "sp. j." (artykuł 24 1-2 k.s.h.).

Umowa spółki powinna być zawarta w formie pisemnej pod rygorem nieważności – nie musi to być akt notarialny (artykuł 23 k.s.h.). , tzn. że jeżeli wspólnicy zawarliby umowę w innej postaci to byłaby ona nieważna (w poprzednim kodeksie był tylko zapis o formie pisemnej, bez rygoru nieważności, forma pisemna była forma zalecaną).

Umowa spółki jawnej powinna zawierać (artykuł 25 k.s.h.):
1. firmę i siedzibę spółki,
2. określenie wkładów wnoszonych przez każdego wspólnika i ich wartość,
3. przedmiot działalności spółki,
4. czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony.

Zgłoszenie spółki jawnej do sądu rejestrowego powinno zawierać (artykuł 26 1 k.s.h.):
1. firmę, siedzibę i adres spółki,
2. przedmiot działalności spółki,
3. nazwiska i imiona albo firmy (nazwy) wspólników oraz adresy wspólników albo ich adresy do doręczeń,
4. nazwiska i imiona osób, które są uprawnione do reprezentowania spółki, i sposób reprezentacji.

Spółka jawna najbardziej chroni interesy wierzycieli. Jeżeli wspólnik przystąpi do spółki jawnej, która już działa, odpowiada za zobowiązania, które są zaciągnięte, zanim on został wspólnikiem (tzw. odpowiedzialność wstecz).

Każdy wspólnik odpowiada za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem solidarnie z pozostałymi wspólnikami oraz ze spółką (artykuł 22 2 k.s.h.).

Zasada subsydiarnej odpowiedzialności wspólnika – ustawa wprowadziła pewną kolejność wierzytelności np. najpierw odpowiedzialność z majątku przeznaczonego na rzecz spółki, jeżeli to nie wystarcza to wówczas z majątku wspólników (wcześniej wierzyciel mógł prowadzić egzekucje w dowolnej kolejności), o czym mówi artykuł 31 1 k.s.h.:

„Wierzyciel spółki może prowadzić egzekucję z majątku wspólnika w przypadku, gdy egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna (subsydiarna odpowiedzialność wspólnika).”


Spółka komandytowa.
Spółka komandytowa jest formą spółki osobowej. Spółką komandytową jest spółka osobowa mająca na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której wobec wierzycieli za zobowiązania spółki co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczenia (komplementariusz), a odpowiedzialność co najmniej jednego wspólnika (komandytariusza) jest ograniczona (artykuł 102 k.s.h.). Spółka komandytowa jest formą pośrednią między spółkami z ograniczoną i nieograniczoną odpowiedzialnością. Forma mało popularna w Polsce.

W spółce komandytowej wyróżniamy dwie kategorie wspólników:
 Komplementariusz – jest to aktywny wspólnik, prowadzi sprawy spółki, odpowiada za zobowiązania spółki całym swoim majątkiem;
 Komandytariusz – cichy wspólnik, wygodna forma dla osób które nie chcą się angażować w pracę spółki a jedynie czerpać zyski, odpowiadają wyłącznie do pewnego pułapu, do wysokości sumy komandytowej.
Suma komandytowa nie musi być taka sama – może być ustalona dla każdego komandytariusza oddzielnie w ramach jednej spółki.
W spółce tej występuje dwóch wspólników o innych prawach i obowiązkach. Komandytariusz, co najmniej jeden ze wspólników, który odpowiada za zobowiązania spółki wobec wierzycieli do wysokości wniesionego wkładu tzw. kwoty komandytowej, dlatego nie ma on prawa do reprezentowania spółki wobec osób trzecich, ale może działać nawet w konkurencyjnych przedsiębiorstwach. Drugi wspólnik to komplementariusz, który odpowiada za zobowiązania spółki całym swoim majątkiem, dlatego też reprezentuje on spółkę wobec innych podmiotów i podejmuje główne decyzje dotyczące spraw spółki.

Firma spółki komandytowej powinna zawierać nazwisko jednego lub kilku komplementariuszy oraz dodatkowe oznaczenie "spółka komandytowa". Dopuszczalne jest używanie w obrocie skrótu "sp.k.". Jeżeli komplementariuszem jest osoba prawna, firma spółki komandytowej powinna zawierać pełne brzmienie firmy (nazwy) tej osoby prawnej z dodatkowym oznaczeniem "spółka komandytowa". Nie wyklucza to zamieszczenia nazwiska komplementariusza, który jest osobą fizyczną. Nazwisko komandytariusza nie może być zamieszczane w firmie spółki. W przypadku zamieszczenia nazwiska lub firmy (nazwy) komandytariusza w firmie spółki, komandytariusz ten odpowiada wobec osób trzecich tak jak komplementariusz (artykuł 104 1-4 k.s.h.).

Umowa spółki komandytowej zawierana jest w formie aktu notarialnego (artykuł 106 k.s.h.) i powinna zawierać:
1. firmę i siedzibę spółki,
2. przedmiot działalności spółki,
3. czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony,
4. oznaczenie wkładów wnoszonych przez każdego wspólnika i ich wartość,
5. oznaczony kwotowo zakres odpowiedzialności każdego komandytariusza wobec wierzycieli (sumę komandytową) (artykuł 105 k.s.h.).

Spółka komandytowa powstaje z chwilą wpisu do rejestru (artykuł 109 1 k.s.h.). Takie zgłoszenie powinno zawierać (artykuł 110 1 k.s.h.):
1. firmę, siedzibę i adres spółki,
2. przedmiot działalności spółki,
3. nazwiska i imiona albo firmy (nazwy) komplementariuszy oraz odrębnie nazwiska i imiona albo firmy (nazwy) komandytariuszy, a także okoliczności dotyczące ograniczenia zdolności wspólnika do czynności prawnych, jeżeli takie istnieją,
4. nazwiska i imiona osób uprawnionych do reprezentowania spółki i sposób reprezentacji; w przypadku gdy komplementariusze powierzyli tylko niektórym spośród siebie prowadzenie spraw spółki - zaznaczenie tej okoliczności,
5.sumę komandytową.


Spółka komandytowo-akcyjna.
Spółka komandytowo-akcyjna nowa forma prowadzenia działalności gospodarczej, łącząca w sobie cechy spółki osobowej i kapitałowej. Spółką komandytowo-akcyjną jest spółka osobowa mająca na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której wobec wierzycieli za zobowiązania spółki co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczenia (komplementariusz), a co najmniej jeden wspólnik jest akcjonariuszem (artykuł 125 k.s.h.) . Przez ustawodawcę wyraźnie zakwalifikowana do spółek osobowych.

Spółka ta również posiada co najmniej dwóch wspólników:
1. Jeden z nich to komplementariusz, który odpowiada bez ograniczenia za zobowiązania spółki, reprezentuje tę spółkę, jak również podjęcie wszelkich decyzji wymaga zgody większości komplementariuszy.
2. Drugi wspólnik zwany jest akcjonariuszem, który wnosi wkład kapitałowy do spółki.

Kapitał zakładowy spółki wynosi, co najmniej 50.000,00 złotych (artykuł 126 2 k.s.h.).
Firma spółki komandytowo-akcyjnej powinna zawierać nazwiska jednego lub kilku komplementariuszy oraz dodatkowe oznaczenie "spółka komandytowo-akcyjna". Dopuszczalne jest używanie w obrocie skrótu "S.K.A." (artykuł 127 1-2 k.s.h.).

Akcjonariusze nie odpowiadają w sposób nieograniczony za zobowiązania spółki (artykuł 135 k.s.h.). Osoby, które działały w imieniu spółki po jej zawiązaniu, a przed jej wpisem do rejestru, odpowiadają solidarnie (artykuł 134 2 k.s.h.).

Osoby podpisujące statut są założycielami spółki. Statut powinni podpisać co najmniej wszyscy komplementariusze (artykuł 129 k.s.h.). Statut spółki komandytowo-akcyjnej powinien zawierać (artykuł 130 k.s.h.):
1. firmę i siedzibę spółki,
2. przedmiot działalności spółki,
3. czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony,
4. oznaczenie wkładów wnoszonych przez każdego komplementariusza oraz ich wartość,
5. wysokość kapitału zakładowego, sposób jego zebrania, wartość nominalną akcji i ich liczbę ze wskazaniem, czy akcje są imienne, czy na okaziciela,
6. Liczbę akcji poszczególnych rodzajów i związane z nimi uprawnienia, jeżeli mają być wprowadzone akcje różnych rodzajów,
7. nazwiska i imiona albo firmy (nazwy) komplementariuszy oraz ich siedziby, adresy albo adresy do doręczeń, 8. organizację walnego zgromadzenia i rady nadzorczej, jeżeli ustawa lub statut przewiduje ustanowienie rady nadzorczej.
Statut spółki komandytowo-akcyjnej powinien być sporządzony w formie aktu notarialnego (artykuł 131 k.s.h.).

Spółka komandytowo-akcyjna powstaje z chwilą wpisu do rejestru (artykuł 134 1 k.s.h.). Zgłoszenia takie powinno zawierać (artykuł 133 1 k.s.h.):
1. firmę, siedzibę i adres spółki,
2. przedmiot działalności spółki,
3. wysokość kapitału zakładowego, liczbę i wartość nominalną akcji,
4. Liczbę akcji uprzywilejowanych i rodzaj uprzywilejowania, jeżeli statut je przewiduje,
5. wzmiankę, jaka część kapitału zakładowego została wpłacona przed zarejestrowaniem,
6. nazwiska i imiona albo firmy (nazwy) komplementariuszy oraz okoliczności dotyczące ograniczenia ich zdolności do czynności prawnych, jeżeli takie istnieją,
7. nazwiska i imiona osób uprawnionych do reprezentowania spółki i sposób reprezentacji; w przypadku gdy komplementariusze powierzyli tylko niektórym spośród siebie prowadzenie spraw spółki - zaznaczenie tej okoliczności,
8. jeżeli przy zawiązaniu spółki akcjonariusze wnoszą wkłady niepieniężne - zaznaczenie tej okoliczności,
9. czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony.

Tak jak w spółce akcyjnej, w tej spółce wyodrębnione są Walne Zgromadzenie, Rada Nadzorcza. Uchwały Walnego Zgromadzenia wymagają zgody większości komplementariuszy. Walne Zgromadzenie określa strategię rozwoju spółki, przyjmuje decyzje o podziale zysku. Rada Nadzorcza nadzoruje działalność pod względem ekonomicznym i finansowym. W Radzie Nadzorczej mogą zasiadać wyłącznie akcjonariusze.

SPÓŁKI KAPITAŁOWE
Zmiany w tych formach prowadzenia działalności wynikały z wymagań Unii Europejskiej i dotyczyły podniesienia kapitału zakładowego.

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (spółka z o.o.).
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością może być utworzona przez jedną albo więcej osób (artykuł 151 1 k.s.h.). Spółka ta posiada osobowość prawną, czyli jest podmiotem prawa i w zakresie posiadanego majątku i w zakresie organizacyjnym. Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością kiedyś powstawały w celu prowadzenia działalności gospodarczej. Obecnie cel jest prawnie dowolny. Może to być np. działalność charytatywna. Jest to wygodna forma prowadzenia działalności gospodarczej dla osoby, która zaczyna prowadzić taką działalność, ponieważ ma miejsce oddzielenie kapitału firmy od majątku właścicieli. Właściciel spółki odpowiada tylko majątkiem firmy. Stąd wywodzi się nazwa tej spółki – spółka z ograniczona odpowiedzialnością.
Nazwa spółki może być obrana dowolnie; powinna jednak zawierać dodatkowe oznaczenie "spółka z ograniczoną odpowiedzialnością". Dopuszczalne jest używanie w obrocie skrótu "spółka z o.o." lub "sp. z o.o." (artykuł 160 1-2 k.s.h.).

Powołanie spółki.
Umowa spółki z ograniczoną odpowiedzialnością powinna określać (artykuł 157 1 k.s.h.):
1. firmę i siedzibę spółki,
2. przedmiot działalności spółki – może być określony bardzo ogólnie,
3. wysokość kapitału zakładowego,
4. czy wspólnik może mieć więcej niż jeden udział,
5. liczbę i wartość nominalną udziałów objętych przez poszczególnych wspólników,
6. czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony.
Umowa spółki z ograniczoną odpowiedzialnością powinna być zawarta w formie aktu notarialnego (artykuł 157 2 k.s.h.).
Treść umowy spółki można zmienić w trakcie działalności spółki. Zmiana taka może być przeprowadzona notarialnie. Uchwała większości kwalifikowanej 2/3 głosów na Walnym Zgromadzeniu Wspólników i sporządzana notarialnie w formie protokołu.

Do powstania spółki z ograniczoną odpowiedzialnością wymaga się (artykuł 163 k.s.h.):
1. zawarcia umowy spółki,
2. wniesienia przez wspólników wkładów na pokrycie całego kapitału zakładowego, a w razie objęcia udziału za 3. cenę wyższą od wartości nominalnej, także wniesienia nadwyżki,
powołania zarządu,
4. ustanowienia rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej, jeżeli wymaga tego ustawa lub umowa spółki,
5. wpisu do rejestru.

Zgłoszenie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością do sądu rejestrowego powinno zawierać (artykuł 166 1 k.s.h.):
1. firmę, siedzibę i adres spółki,
2. przedmiot działalności spółki,
3. wysokość kapitału zakładowego,
4. określenie, czy wspólnik może mieć więcej niż jeden udział,
5. nazwiska, imiona i adresy członków zarządu oraz sposób reprezentowania spółki,
6. nazwiska i imiona członków rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej, jeżeli ustawa lub umowa spółki wymaga ustanowienia rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej,
7. jeżeli wspólnicy wnoszą do spółki wkłady niepieniężne - zaznaczenie tej okoliczności,
8. czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony,
9. jeżeli umowa wskazuje pismo przeznaczone do ogłoszeń spółki - oznaczenie tego pisma.

Zarząd zgłasza zawiązanie spółki do sądu rejestrowego właściwego ze względu na siedzibę spółki w celu wpisania spółki do rejestru (artykuł 164 1 k.s.h.) w ciągu sześciu miesięcy od sporządzenia umowy spółki. Wniosek o wpis spółki do rejestru podpisują wszyscy członkowie zarządu. Po sześciu miesiącach umowa traci wartość i cała procedurę trzeba rozpocząć od początku.

Spółka ta powstaje w wyniku wniesienia przez wspólników wkładów w formie pieniężnej lub rzeczowej. Minimalny kapitał zakładowy spółki z o.o. wynosi aktualnie 50.000,00 PLN (artykuł 154 1 k.s.h.). Kapitał zakładowy jest wielkością stałą i każda zmiana jego wysokości wymaga zmiany umowy spółki. Na majątek spółki oprócz kapitału zakładowego składa się wielkość jego składników majątkowych, których wartość ulega zmianie pod wpływem prowadzonej działalności. Kapitał zakładowy spółki dzieli się na udziały o równej bądź nierównej wysokości w zależności od umowy spółki. Minimalna wartość jednego udziału wynosi 500 złotych (artykuł 154 2 k.s.h.), czyli udział jest prawem udziałowym wspólnika i jego zbycie musi być dokonane w formie notarialnej i pieniężnej. Wspólnicy mogą w dowolnej formie wyzbywać się udziałów. Wspólnicy mogą również ustanowić ograniczenie, co do zbywalności udziałów. Zbycie udziałów może nastąpić w formie pisemnej z notarialnie poświadczonymi podpisami.
Ustawodawca zezwolił aby spółki działające wcześniej dochodziły stopniowo do wymogów minimalnej kwoty potrzebnej do założenia spółki z o.o. w ciągu 5 lat od wejścia w życie nowego Kodeksu. W ciągu 3 lat kapitał spółki powinien wynosić 25 tysięcy złotych. Zapis ten dotyczy tylko spółek które funkcjonowały do 01.01.2001 roku.

Organy.
W strukturze organów można wyodrębnić:
1. Zarząd - kieruje bieżącą działalnością spółki, może być jedno- lub wieloosobowy i reprezentuje spółkę na zewnątrz, najczęściej składa się z profesjonalnych menagerów, specjalistów, członków zarządu powołuje się uchwałą Zgromadzenia Wspólników lub określa się ich w umowie spółki (artykuł 201 1-4 k.s.h.),
2. Radę Nadzorczą - prowadzi stały nadzór nad działalnością spółki, przyjmuje sprawozdanie Zarządu z przepływu środków pieniężnych, bada księgi rachunkowe i przedstawia wniosek z prowadzonych działań (artykuł 219 1-3 k.s.h.),,
3. Komisję Rewizyjną - sprawuje nadzór nad zamykaniem ksiąg rachunkowych spółki wraz z upływem roku obrachunkowego (artykuł 221 1oraz artykuł 231 2 pkt 1 k.s.h.),
4. Zgromadzenie Wspólników jako największy organ władzy spółki, zatwierdza roczną działalność finansową spółki, powołuje i odwołuje kierownictwo, rozlicza inne organy z ich działalności. Każdy ze Wspólników ma możliwość kontroli legalności podejmowanych uchwał. Jeśli treść ma na celu pokrzywdzenie spółki (sprzeczne z umową spółki) albo jest niezgodne z przepisami prawa wspólnik może wystąpić na drogę sądową o unieważnienie uchwały artykuł 227 oraz artykuł 228 k.s.h.).

Wyeliminowanie wspólnika (artykuł 266 - 269 k.s.h.).
Istnieje możliwość pozbycia się wspólnika, jednak muszą istnieć poważne powody, np. jeżeli Wspólnik współpracuje z konkurencją na szkodę spółki, wówczas na drodze postępowania sądowego pozostali Wspólnicy starają się pozbyć Wspólnika. Musimy mieć jednak nad nim przewagę kapitałową pozostali wspólnicy muszą mieć więcej wkładu, niż wspólnik, którego chcemy się pozbyć), ponieważ ustawa ustala cenę po której będą nabyte udziały od Wspólnika i termin spłacenia niewygodnego Wspólnika. Wspólnicy muszą dotrzymać tych warunków, jeżeli nie dotrzymają osoba ta nadal jest wspólnikiem.

Likwidacja spółki (artykuł 270 - 290 k.s.h.).
Powody rozwiązania spółki z o.o.:
 Decyzja wspólników (w formie uchwały);
 Ogłoszenie upadłości spółki;
 Orzeczenie sądu, które rozwiązuje daną spółkę;
 Sytuacja, kiedy treść umowy określa czas określony działalności spółki;
 Zapada uchwała kwalifikowaną większością głosów wspólników na Walnym Zgromadzeniu Wspólników;
 W momencie zakończenia działalności, czyli z chwilą wykreślenia z rejestru spółek

Od momentu zapadnięcia uchwały do wykreślenia Wspólnicy mogą jeszcze wstrzymać proces likwidacji spółki, ale wówczas musi być jednomyślność, aby zachować spółkę przy życiu.

Upadłość.
Upadłość to trwały proces kiedy spółka nie jest w stanie regulować bieżących zobowiązań.
Wówczas następuje postępowanie upadłościowe, które uregulowane jest w nowych przepisach prawa i dotyczy nie tylko spółek ale wszelkich podmiotów.

Rozwiązanie przez sąd.
Spółka może zostać rozwiązana przez Sąd, jeśli ten dochodzi do wniosku, że spółka podejmuje cele niezgodne z prawem, albo wspólnicy nie mogą się dogadać i osiągną celu do którego spółka została powołana.

Proces likwidacyjny.
Członkami ostatniego Zarządu spółki są likwidatorzy, którzy prowadzą prace z nadzorem sądu rejestrowego. Następuje wezwanie wierzycieli.
W nazwie spółki pojawia się słowo „w likwidacji”. W ciągu całego procesu likwidacyjnego spółka nie traci podmiotowości prawnej – dopiero w momencie wykreślenia z rejestru.
Moment wykreślenia następuje po zakończeniu procesu likwidacyjnego. Likwidatorzy przygotowują sprawozdanie zatwierdzane przez Sąd i dopiero wówczas można spółkę wykreślić z rejestru.

Spółka akcyjna.
Spółka akcyjna jest typową spółka kapitałową. Taką formę prowadzenia działalności gospodarczej stosuje się dla większych przedsięwzięć. Zgodnie z przepisami obecnego kodeksu spółek handlowych można ja prowadzić tylko i wyłącznie w celu prowadzenia działalności gospodarczej, w poprzednim kodeksie miał miejsce zapis umożliwiający jej tworzenie także w innych celach.

Powstanie spółki (artykuł 301 1-5 k.s.h.).
Zawiązać spółkę akcyjną może jedna albo więcej osób. Spółka akcyjna nie może być zawiązana wyłącznie przez jednoosobową spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością. Statut spółki akcyjnej powinien być sporządzony w formie aktu notarialnego. Osoby podpisujące statut są założycielami spółki. Akcjonariusze są zobowiązani jedynie do świadczeń określonych w statucie. Akcjonariusze nie odpowiadają za zobowiązania spółki.

Statut spółki akcyjnej powinien określać (artykuł 304 1 k.s.h.):
1. firmę i siedzibę spółki,
2. przedmiot działalności spółki,
3. czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony,
4. wysokość kapitału zakładowego oraz kwotę wpłaconą przed zarejestrowaniem a pokrycie kapitału zakładowego,
5. wartość nominalną akcji i ich liczbę ze wskazaniem, czy akcje są imienne, czy na okaziciela,
6. liczbę akcji poszczególnych rodzajów i związane z nimi uprawnienia, jeżeli mają być wprowadzone akcje różnych rodzajów,
7. nazwiska i imiona albo firmy (nazwy) założycieli,
8. liczbę członków zarządu i rady nadzorczej, albo co najmniej minimalną lub maksymalną liczbę członków tych organów oraz podmiot uprawniony do ustalenia składu zarządu lub rady nadzorczej,
9. co najmniej przybliżoną wielkość wszystkich kosztów poniesionych lub obciążających spółkę w związku z jej utworzeniem, ustaloną na dzień zawiązania spółki,
10. pismo do ogłoszeń, jeżeli spółka zamierza dokonywać ogłoszeń również poza Monitorem Sądowym i Gospodarczym.

Nazwa spółki może być obrana dowolnie; powinna zawierać dodatkowe oznaczenie „spółka akcyjna”. Dopuszczalne jest używanie w obrocie skrótu „S.A.” (artykuł 305 1-2 k.s.h.).

Do powstania spółki akcyjnej wymaga się (artykuł 306 k.s.h.):
1. zawiązania spółki , w tym podpisania statutu przez założycieli,
2. wniesienia przez akcjonariuszy wkładów na pokrycie całego kapitału
zakładowego, z uwzględnieniem art. 309 3 i 4,
3. ustanowienia zarządu i rady nadzorczej,
4. wpisu do rejestru.

Kapitał zakładowy spółki powinien wynosić co najmniej 500 000 złotych. Wartość nominalna akcji nie może być niższa niż 1złoty (artykuł 308 1-2 k.s.h.). Spółkom powstałym przed wejściem w życie nowego kodeksu ustawodawca umożliwił stopniowe dochodzenie do kwoty 500 000 złotych. I tak wciągu trzech lat od wejścia kodeksu powinny podejść do kwoty 250 000 złotych, a w ciągu pięciu lat osiągnąć minimum wymagane przez kodeks.

Zgłoszenie spółki akcyjnej do sądu rejestrowego powinno zawierać (artykuł 318 k.s.h.):
1. firmę, siedzibę i adres spółki albo adres do doręczeń,
2. przedmiot działalności spółki,
3. wysokość kapitału zakładowego, liczbę i wartość nominalną akcji,
4. wysokość kapitału docelowego, jeżeli statut to przewiduje,
5. liczbę akcji uprzywilejowanych i rodzaj uprzywilejowania,
6. wzmiankę, jaka część kapitału zakładowego została pokryta przed zarejestrowaniem,
7. nazwiska i imiona członków zarządu oraz sposób reprezentowania spółki,
8. nazwiska i imiona członków rady nadzorczej,
9. jeżeli akcjonariusze wnoszą wkłady niepieniężne, zaznaczenie tej okoliczności,
10. czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony,
11. jeżeli statut wskazuje pismo przeznaczone do ogłoszeń spółki, oznaczenie tego pisma,
12. jeżeli statut przewiduje przyznanie uprawnień osobistych określonym akcjonariuszom lub tytuły uczestnictwa w dochodach lub majątku spółki niewynikające z akcji, zaznaczenie tych okoliczności.

Do zgłoszenia spółki należy dołączyć (artykuł 320 1 k.s.h.):
1. statut,
2. akty notarialne o zawiązaniu spółki i objęciu akcji,
3. oświadczenie wszystkich członków zarządu, że wymagane statutem wpłaty na akcje oraz wkłady niepieniężne zostały dokonane zgodnie z prawem,
4. potwierdzony przez bank lub dom maklerski dowód wpłaty na akcje, dokonanej na rachunek spółki w organizacji; w przypadku, gdy statut przewiduje pokrycie kapitału zakładowego wkładami niepieniężnymi po dokonaniu rejestracji, należy dołączyć oświadczenie wszystkich członków zarządu, że wniesienie tych wkładów do spółki jest zapewnione zgodnie z postanowieniami statutu przed upływem terminu określonego w art. 309 3,
5. dokument stwierdzający ustanowienie organów spółki z wyszczególnieniem ich składu osobowego,
6. zezwolenie lub dowód zatwierdzenia statutu przez właściwy organ władzy publicznej, jeżeli są one wymagane do powstania spółki.
7. oświadczenie, o którym mowa w art. 310 2, jeżeli zarząd złożył takie oświadczenie.

Skład osobowy spółki akcyjnej jest zmienny. W firmie nie ujawnia się nazwisk wspólników, ponieważ się zmieniają.
Akcjonariusze nie mają możliwości bezpośredniej kontroli.
Akcjonariusz ma możliwość zaskarżyć uchwałę, wtedy składa powództwo o unieważnienie uchwały do sądu gospodarczego.

Wyróżniamy rodzaje akcji
1/ zwykłe i na okaziciela – mogą być przekształcane jedne w drugie;
2/ zwykłe i uprzywilejowane;
3/ nieme – dają prawo do większej dywidendy ale bez prawa głosu.
Wyróżniamy różne formy zbycia akcji, np.: sprzedaż, darowizna.

Organy.
W spółce akcyjnej wyróżniamy następujące organy:
1/ Zarząd – prowadzi sprawy spółki i reprezentuje spółkę, składa się z jednego albo większej liczby członków, do zarządu mogą być powołane osoby spośród akcjonariuszy lub spoza ich grona, członków zarządu powołuje i odwołuje rada nadzorcza, chyba że statut spółki stanowi inaczej. Członek zarządu może być odwołany lub zawieszony w czynnościach także przez walne zgromadzenie(artykuł 368 1-4 k.s.h.);
2/ Rada Nadzorcza –sprawuje stały nadzór nad działalnością spółki we wszystkich dziedzinach jej działalności, nie ma prawa do wydawania zarządowi wiążących poleceń dotyczących prowadzenia spraw spółki, do obowiązków rady nadzorczej należy także ocena sprawozdań, m.in. rozpatrzenie i zatwierdzenie sprawozdania zarządu z działalności spółki oraz sprawozdania finansowego za ubiegły rok obrotowy, w zakresie ich zgodności z księgami i dokumentami, jak i ze stanem faktycznym oraz wniosków zarządu dotyczących podziału zysku albo pokrycia straty, a także składanie walnemu zgromadzeniu corocznego pisemnego sprawozdania z wyników tej oceny, rada nadzorcza może badać wszystkie dokumenty spółki, żądać od zarządu i pracowników sprawozdań i wyjaśnień oraz dokonywać rewizji stanu majątku spółki (artykuł 382 1-4 k.s.h.);
3/ Walne Zgromadzenie – do zadań Walnego Zgromadzenia należy:
a) rozpatrzenie i zatwierdzenie sprawozdania zarządu z działalności spółki oraz sprawozdania finansowego za ubiegły rok obrotowy oraz udzielenie absolutorium członkom organów spółki z wykonania przez nich obowiązków,
b) postanowienia, dotyczące roszczeń o naprawienie szkody wyrządzonej przy zawiązaniu spółki lub sprawowaniu zarządu albo nadzoru,
c) zbycie i wydzierżawienie przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części oraz ustanowienie na nich ograniczonego prawa rzeczowego,
d) nabycie i zbycie nieruchomości lub udziału w nieruchomości, chyba że statut stanowi inaczej,
e) emisja obligacji zamiennych lub z prawem pierwszeństwa,
f) nabycie własnych akcji (artykuł 393 k.s.h.).
Rozwiązanie i likwidacja spółki.
Rozwiązanie spółki powodują (artykuł 459 k.s.h.):
1. przyczyny przewidziane w statucie,
2. uchwała walnego zgromadzenia o rozwiązaniu spółki albo o przeniesieniu siedziby spółki za granicę,
3. ogłoszenie upadłości spółki,
4. inne przyczyny przewidziane prawem.

Likwidacja (artykuł 461 1-3 k.s.h.).
Otwarcie likwidacji następuje z dniem uprawomocnienia się orzeczenia o rozwiązaniu spółki przez sąd, powzięcia przez walne zgromadzenie uchwały o rozwiązaniu spółki lub zaistnienia innej przyczyny jej rozwiązania. W czasie prowadzenia likwidacji spółka zachowuje osobowość prawną.

Przedsiębiorstwa z udziałem kapitału zagranicznego.
Przedsiębiorstwa z udziałem kapitału zagranicznego działają w formie spółkę kapitałowych. Są tworzone przez podmioty zagraniczne albo przez przystąpienie do działającej spółki albo przez utworzenie takiej spółki. Siedziba spółki ma miejsce za granicami kraju, natomiast działalność jest prowadzona w kraju. Działają jak zwykłe spółki kapitałowe, choć SA pewne ograniczenia, np. przy zakupie nieruchomości.

Fundacje.
Fundacje – są tworzone w celu przekazywania środków pieniężnych lub innych dóbr na określone cele zgodne z wolą fundatorów. Środki są przekazywane na działania z tymi celami związanymi. Fundator z celem prowadzenia fundacji jest związany. Cel utworzenia fundacji musi być zgodny z działalnością państwa, które akceptuje utworzenie fundacji, a także kontroluje je w trakcie ich działania. Fundacje tworzymy poprzez akt notarialny lub zapis w testamencie (jakie części masy spadkowej będą przekazywane na jaki cel).
Wykaz fundacji – jeden centralny jawny rejestr prowadzony przez Sąd Rejestrowy w Warszawie.
Powstanie fundacji następuje przez wpis do rejestru.
Zasoby fundacji zmieniają się – wpłaty, lokaty (odsetki) z działalności gospodarczej (mogą być też tworzone do działalność gospodarczej). Fundacja działa dopóki ma zasoby finansowe lub do momentu zrealizowania celi, dla których powstała. Fundatorem może być osobą mieszkająca w kraju, jak i za granicą. Natomiast fundacja musi mieć siedzibę w Polsce.
Po wojnie działały przez 5 lat, później zostały zlikwidowane, a pieniądze przejęło państwo. Po kilku latach tworzone były od początku.
Fundacja może być rozwiązana jeśli w trakcie jej działalności będzie prowadzić działalność niezgodną z prawem.

Stowarzyszenie.
Stowarzyszenie - organizacja społeczna powoływana przez grupę osób o wspólnych celach lub zainteresowaniach. W Polsce do stowarzyszeń nie zalicza się partii politycznych, komitetów wyborczych, związków wyznaniowych i branżowych organizacji zawodowych (związków zawodowych), takich jak np. cechy rzemieślnicze.
Podstawowym aktem prawnym regulującym problematykę stowarzyszeń, ich zakładania i funkcjonowania jest ustawa „Prawo o stowarzyszeniach” z dnia 7 kwietnia 1989 roku (Dz. U. Nr 20, poz. 104). Już jej preambuła określa intencje, jakimi kierował się ustawodawca, stanowiąc regulację prawną odnośnie instytucji stowarzyszenia – została ona powołana do życia „w celu stworzenia warunków do pełnej realizacji gwarantowanej przepisami Konstytucji wolności zrzeszania się zgodnie z Powszechną Deklaracją Praw Człowieka i Międzynarodowym Paktem Praw Obywatelskich i Politycznych, umożliwienia obywatelom równego, bez względu na przekonania, prawa czynnego uczestniczenia w życiu publicznym i wyrażania zróżnicowanych poglądów oraz realizacji indywidualnych zainteresowań, a także uwzględniając tradycje i powszechnie uznawany dorobek ruchu stowarzyszeniowego (...)”. Natomiast sama Konstytucja z 2 kwietnia 1997 roku w przepisie artykułu dwunastego stanowi, że „Rzeczpospolita Polska zapewnia wolność tworzenia i działania związków zawodowych, organizacji społeczno-zawodowych rolników, stowarzyszeń, ruchów obywatelskich, innych dobrowolnych zrzeszeń oraz fundacji”.
Ustawa „Prawo o stowarzyszeniach” reguluje podstawowe zasady i reguły tworzenia i prowadzenia działalności przez stowarzyszenia, czyli organizacje społeczne o określonych w przedmiotowej ustawie cechach. Ma ona zatem ogólny i bardzo szeroki zakres obowiązywania. Ustawodawca wyłączył jednak w drodze przepisu art. 7 z jej zakresu (podmiotowego) następujące podmioty:
1. Organizacje społeczne działające na podstawie odrębnych ustaw lub umów międzynarodowych, których Rzeczpospolita jest stroną. Do takich organizacji można zaliczyć m.in. Polski Czerwony Krzyż działający na podstawie ustawy z 16 listopada 1964 roku, cechy i izby rzemieślnicze oraz szereg innych podmiotów zrzeszających działających w sferze gospodarczej.
2. Kościoły i inne związki wyznaniowe oraz ich osoby prawne.
3. Organizacje religijne, których sytuacja prawna jest uregulowana ustawami o stosunku państwa do kościołów i innych związków wyznaniowych, działające w obrębie tych kościołów i związków.
4. Komitety powstające w celu przygotowania wyborów do Sejmu i Senatu oraz organów samorządu, jeżeli są one przeprowadzane na podstawie ustaw lub zarządzeń władz – od dnia zarządzenia wyborów do ukończenia czynności wyborczych,
5. Partie polityczne.
W stosunku do tych podmiotów ustawodawca wydaje odrębne regulacje, co podyktowane jest ich szczególnym charakterem oraz doniosłą rolą, jaką pełnią w demokratycznym państwie prawnym.
Ustawa „Prawo o stowarzyszeniach” (UPS) ma charakter regulacji generalnej, nawiązującej bezpośrednio do artykułów 12 i 58 Konstytucji, co potwierdza przepis art. 7 ust. 2, zgodnie z którym do określonych organizacji w sprawach nie uregulowanych odrębnie stosuje się przepisy UPS. Dlatego też regulacje wynikające z ustaw szczególnych (regulujących kwestie konkretnych stowarzyszeń) mają charakter swoistych odstępstw i wyjątków wobec przepisów UPS.
Przedmiot ustawy określony jest w art. 1 ust. 1 „Obywatele polscy realizują prawo zrzeszania się w stowarzyszeniach, zgodnie z przepisami Konstytucji oraz porządkiem prawnym określonym w ustawach”. UPS w artykule 1 ust. 2 stanowi, że prawo zrzeszania się może być ograniczone jedynie w akcie prawnym rangi ustawowej, gdy jest to niezbędne do zapewnienia interesów bezpieczeństwa państwowego lub porządku publicznego albo ochrony praw i wolności innych osób.
UPS określa również definicję legalną stowarzyszenia (art.2 ust.1 w zw. z art. 2 ust. 2 i 3). Zgodnie z literą UPS stowarzyszenie jest dobrowolnym, trwałym i samorządnym zrzeszeniem o celach niezarobkowych, które samodzielnie określa swoje cele, programy działania i struktury organizacyjne oraz uchwala akty wewnętrzne dotyczące jego działalności, opierając ją na pracy społecznej członków.
UPS określa w przepisie art. 3 podmiotowy zakres wolności zrzeszania się. Generalnie prawo to przysługuje obywatelom polskim mającym pełną zdolność do czynności prawnych oraz nie pozbawionym praw publicznych. UPS stwarza również możliwość przynależności do tego typu zrzeszeń osobom małoletnim i cudzoziemcom oraz zasady i warunki ich funkcjonowania w takich stowarzyszeniach. Ustawa określa także zasady tworzenia i funkcjonowania na terytorium RP stowarzyszeń międzynarodowych (art. 5 UPS).
Ustawa „Prawo o stowarzyszeniach” z 1989 roku wyodrębnia dwa główne rodzaje stowarzyszeń – stowarzyszenia rejestrowe i stowarzyszenia zwykłe.

Stowarzyszenia rejestrowe
Stowarzyszenie rejestrowe posiada odrębność prawną, może zakładać terenowe jednostki organizacyjne, łączyć się w związki stowarzyszeń, przyjmować w poczet swych członków osoby prawne oraz korzystać z ofiarności publicznej i przyjmować dotacje od organów władzy państwowej i innych instytucji.
Kwestię zakładania tego typu stowarzyszeń reguluje rozdział 2 UPS „Tworzenie stowarzyszeń”. Zgodnie z art. 9 UPS do założenia stowarzyszenia niezbędne jest uchwalenie statutu i wybranie komitetu założycielskiego przez co najmniej 15 osób. UPS określa również elementy konstytutywne statutu stowarzyszenia (art. 10) i jego władze – walne zebranie członków, zarząd i organ kontroli wewnętrznej (art.11).
Do finalnego utworzenia stowarzyszenia ustawa Prawo Stowarzyszeń wymaga jego zarejestrowania w Krajowym Rejestrze Sądowym – i o ile kwestie KRS określone są w odrębnej ustawie, to procedura rejestracyjna jest przedmiotem regulacji UPS (art. 13-21). Prawo o stowarzyszeniach (art. 22) przewiduje również możliwość łączenia się stowarzyszeń w ich związki – taki związek mogą założyć co najmniej 3 stowarzyszenia – które podlegają rygorom komentowanej ustawy.
W rozdziale 3 UPS uregulowany został szczegółowo problem nadzoru nad stowarzyszeniami, o którym wspomina już artykuł 8 ustęp 5 ustawy (artykuł ten wskazuje organy nadzoru – wojewodę w odniesieniu do stowarzyszeń jednostek samorządu terytorialnego oraz starostę w odniesieniu do innych stowarzyszeń).
Przepisy dotyczące nadzoru określają w szczególności uprawnienia organów nadzorczych w stosunku do „podległych” im stowarzyszeń oraz sankcje karne mogące być nałożone na zrzeszenia, gdy te nie stosują się do żądań organów nadzorczych (art.26). W rozdziale tym uregulowane zostały uprawnienia władcze sądu w stosunku do stowarzyszeń (art.29). W rozdziale tym przewidziano również możliwość wprowadzenia do stowarzyszenia zarządu kuratorskiego, gdy statutowy zarząd utracił zdolność podejmowania działań prawnych.
W rozdziale 4 UPS znalazły się przepisy dotyczące majątku stowarzyszenia. Zgodnie z art. 33 majątek ten powstaje ze składek członkowskich, darowizn, spadków, zapisów, dochodów z własnej działalności, dochodów z majątku stowarzyszenia oraz ofiarności publicznej. UPS dopuszcza również możność prowadzenia przez tego typu zrzeszenia działalności gospodarczej, z której zyski przeznaczane mogą być tylko i wyłącznie na działalność statutową stowarzyszenia. UPS nie wyklucza również możliwości otrzymywania przez stowarzyszenia państwowych dotacji.
W rozdziale 5 uregulowano problematykę związaną z likwidacją stowarzyszeń, a mianowicie sposoby rozwiązania stowarzyszenia (na podstawie własnej uchwały lub na podstawie wyroku sądu), osoby likwidatorów i ich obowiązki. Przepis art.38 określa przeznaczenie majątku likwidowanego stowarzyszenia, a art.39 środki przeznaczone na pokrycie kosztów likwidacji stowarzyszenia.

Stowarzyszenia zwykłe
Ustawa „Prawo o stowarzyszeniach” obok stowarzyszeń rejestrowych zajmuje się również kwestią tzw. stowarzyszeń zwykłych, którym poświęcony jest rozdział 6 ustawy. Ta forma stowarzyszenia ma charakter uproszczony, jako że nie posiada ono osobowości prawnej, a do jego założenia wystarczy działanie jedynie trzech osób, które muszą uchwalić regulamin (a więc nie statut) oraz przedstawiciela reprezentującego dane stowarzyszenie.
To stowarzyszenie, w przeciwieństwie do stowarzyszenia rejestrowego, nie podlega obowiązkowi rejestracji w KRS. Jednakże fakt założenia tego typu zrzeszenia musi być zgłoszony na piśmie organowi nadzorującemu właściwemu miejscowo (który ustalany jest na podstawie art. 8 ust. 5 ustawy). Zakaz działalności tego typu stowarzyszeń może wydać tylko i wyłącznie sąd rejestrowy na wniosek prokuratora lub organu nadzorującego, jeżeli nie spełnione zostały wymogi określone w art. 16 UPS. W przepisie artykułu 42 określone zostały czynności, których stowarzyszenie zwykłe nie może podjąć – a mianowicie chodzi tutaj o powoływanie terenowych jednostek organizacyjnych, łączenie się w związki stowarzyszeń, zrzeszanie osób prawnych, prowadzenie działalności gospodarczej, przyjmowanie spadków, darowizn i zapisów oraz otrzymywanie dotacji czy korzystanie z ofiarności publicznej. Takie stowarzyszenie winno utrzymywać się jedynie ze składek członkowskich.
Przepisy ustawy „Prawo o stowarzyszeniach” z 7 kwietnia 1989 (z późniejszymi zmianami) są niewątpliwie gwarancją (z jednej strony) i narzędziem (z drugiej strony) realizacji jednej z podstawowych wolności, nie tylko obywatela, ale i człowieka, zrzeszania się dla osiągnięcia czy wspierania określonych celów – przede wszystkim społecznych.
Jest ona realizacją tej wolności, która gwarantowana jest nie tylko przez polską Ustawę Zasadniczą z 1997 roku, ale i szereg umów międzynarodowych, których stroną jest Polska (chodzi tutaj przede wszystkim o Powszechną Deklarację Praw Człowieka oraz Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych).
Stanowi ona (w sensie materialnym, a nie formalnym) wyznacznik demokracji, wolności oraz poszanowania podstawowych praw jednostki – wartości te mają charakter uniwersalny i są zarazem wyznacznikiem poziomu cywilizacyjnego, na którym znajduje się państwo. Wszystkie nowoczesne i praworządne państwa XXI wieku bez nich nie mogą się obyć ani z nich zrezygnować bez narażenia się opinii światowej – wyznaczają one markę danego państwa na scenie międzynarodowej. Na nich opiera się także funkcjonowanie Unii Europejskiej (art. 6 ust. 1 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską) jako takiej oraz wszystkich państw w niej uczestniczących.

Koncesja.
Koncesja - jest to władczy akt administracyjny wydawany przez organ koncesyjny. Akt ten upoważnia koncesjonariusza do prowadzenia ściśle określonej działalności gospodarczej. Koncesjonowanie wprowadza się w przypadku działalności, które mają szczególne znaczenie ze względu na bezpieczeństwo państwa lub obywateli albo inny ważny interes publiczny.

Sytuacja w Polsce
Rodzaje działalności koncesjonowanej wymienione są enumeratywnie w ustawie z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej. W myśl art. 46 wspomnianej ustawy działalnością koncesjonowaną jest:
1. poszukiwanie lub rozpoznawanie złóż kopalin, wydobywanie kopalin ze złóż, bez zbiornikowe magazynowanie substancji oraz składowanie odpadów w górotworze, w tym w podziemnych wyrobiskach górniczych;
2. wytwarzanie i obrót materiałami wybuchowymi, bronią i amunicją oraz wyrobami i technologią o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym;
3. wytwarzanie, przetwarzanie, magazynowanie, przesyłanie, dystrybucja i obrót paliwami i energią;.
4. ochrona osób i mienia;
5. rozpowszechnianie programów radiowych i telewizyjnych;
6. przewozy lotnicze.
Wszystkie z wymienionych rodzajów działalności koncesjonowanej są szczegółowo uregulowane w stosownych ustawach. Z uwagi na to, że katalog działalności koncesjonowanej jest katalogiem zamkniętym to wprowadzenie koncesjonowania innych dziedzin działalności gospodarczej wymaga zmiany wspomnianej ustawy.
Koncesja jest udzielana na czas określony. Czas ten nie może być krótszy niż 5 lat i nie dłuższy niż 50 lat. (Istnieje możliwość przyznania koncesji na czas krótszy niż 5 lat ale tylko na wniosek składającego podanie o wydanie koncesji.)

Licencja.
Licencja - dokument prawny lub umowa, określająca warunki korzystania z utworu jako dobra, którego dana licencja dotyczy. Właściciel praw autorskich, znaku handlowego lub patentu może (i często to robi) wymagać od innych posiadania licencji jako warunku użytkowania lub reprodukowania licencjonowanego utworu. Wyróżnia się licencje: pełną, wyłączną , niewyłączną, otwartą, przymusową oraz sublicencje.
Licencja - zezwolenie na prowadzenie urzędowo określonych rodzajów działalności, np. przewozów, prowadzenia pojazdów pasażerskich (zobacz też: patent w żegludze, koncesja, prawo jazdy).

Wyróżniamy następujące rodzaje licencji:
1. Licencja pełna - zezwolenie uprawnionego do korzystania z prawa przez licencjobiorcę w tym samym zakresie co uprawniony i jego posiadacz.
2. Licencja wyłączna - zezwolenie uprawnionego do wyłącznego korzystania z prawa na określonym terytorium lub polu eksploatacji prawa.
3. Licencja niewyłączna - zezwolenie uprawnionego wielokrotne, niewyłączne dla jednego podmiotu dopuszczające wzajemną konkurencję biorców.
4. Licencja otwarta - oświadczenie uprawnionego o gotowości udzielenia licencji, zezwolenia na korzystanie z jego prawa.
Oprócz licencji czy koncesji czasami wymagane jest do prowadzenia działalności gospodarczej zezwolenie.

Uwaga! Wprowadzono z dniem 2.03.2006 roku opłaty za:
 Skierowanie sprawy, pozew do 50 tysięcy złotych - bez opłaty;
 Skierowanie sprawy, pozew powyżej 50 tysięcy złotych – 5 % wartości sporu;
 Apelacja – 30 złotych;
 Kasacja – 30 złotych.