Bezrobocie

Bezrobocie - nadwyżka osób zdolnych do pracy i gotowych ją podjąć w stosunku do aktualnie wolnych miejsc pracy.


>>Przyczyny bezrobocia:

- Upadek zakładów przemysłowych i likwidacja niektórych gałęzi przemysłu, np. górnictwa

- Wysokie koszty pracy

- Często zmieniający się kodeks pracy; biurokracja

- Robotyzacja i automatyzacja; inwestycja w nowoczesne technologie zastępujące prace ludzi

- Recesja gospodarcza

- Zahamowanie procesów inwestycyjnych; odpływ zagranicznego kapitału do innych krajów

- Wkroczenie wyżu demograficznego w wiek produkcyjny

- Wykształcenie pracowników niedostosowane do potrzeb rynku

- Otwarcie tynku na konkurencyjne towary import_owane; niska konkurencyjność w
porównaniu z producentami z tych państw, gdzie siła robocza jest tania (Chiny, Indie, Tunezja, kraje Trzeciego Świata).

Skoro już znasz przyczyny bezrobocia, to musisz również znać jego rodzaje, jest tego trochę, postaraj się zapamiętać.

>>Rodzaje bezrobocia:

- Strukturalne - związane z upadkiem pewnych gałęzi przemysłu, ograniczeń produkcji lub zanikiem pewnych dziedzin działalności gospodarczej

- Koniunkturalne - związane z wahaniami stanu gospodarki - powstaje w wyniku zmniejszenia się popytu

- Sezonowe - związane ze zmianą pór roku, które wpływają na wielkość zatrudnienia w niektórych gałęziach przemysłu - np. prace polowe, budownictwo

- Utajone (ukryte) - spowodowane jest zatrudnieniem większej liczby osób, niż wynika to z realnych potrzeb ekonomicznych

- Technologiczne - związane z wprowadzeniem postępu technicznego, zastępowaniem pracy ludzi pracą maszyn i urządzeń

>>Konsekwencje bezrobocia:

Pogarsza się sytuacja materialna bezrobotnych i ich rodzin, co doprowadza rozwoju patologii społecznych - rozwój alkoholizmu, narkomania; wzrasta przestępczość; narastanie niepokojów w społeczeństwie wywołane strajkami; osoby zwalniane z pracy mają poczucie beznadziejności, społecznej bezużyteczności - wzrasta liczba samobójstw; straty budżetu państwa wynikające z wypłacania zasiłków dla bezrobotnych.

>>Bezrobocie a działalność państwa

Aktywna polityka państwa - przykłady: publiczne programy zatrudnienia (roboty publiczne), bezzwrotna pomoc finansowa lub ulgi dla przedsiębiorstw, które tworzą nowe miejsca pracy, pożyczki dla bezrobotnych w celu założenia własnej działalności gospodarczej, szkolenia umożliwiające bezrobotnym podniesienie kwalifikacji, obniżenie przez państwo obciążeń składkowych (ZUS), tworzenie biur pracy.

Pasywna polityka państwa - zasiłki dla bezrobotnych, jednorazowe odszkodowania dla osób zwalnianych z pracy, dodatki związane z wcześniejszym przejściem na emeryturę.

Bezrobocie uważane jest za konieczny element gospodarki rynkowej. Pewien poziom bezrobocia (5-7%) jest w gospodarce nieunikniony (tzw. naturalna stopa bezrobocia). Gospodarka, aby funkcjonować musi mieć możliwość zatrudnienia nowych pracowników, którzy są gotowi podjąć pracę. W okresie PRL mieliśmy do czynienia z pełnym zatrudnieniem. W rzeczywistości osiągnięto ten stan drogą nadmiernego i nieefektywnego zatrudnienia w przemyśle oraz zbyt rozbudowanych instytucji administracji państwowej i gospodarczej. Prowadziło to do niskiej wydajności, braku dyscypliny i poszanowania pracy.

W wyniku zmian po 1989 roku przerosty zatrudnienia uległy szybkiej redukcji, gdyż przedsiębiorstwa dążyły do obniżenia kosztów produkcji. W trakcie przekształceń własnościowych i strukturalnych w Polsce bezrobocie szczególnie dotknęło pracowników przemysłu ciężkiego, włókienniczego i górnictwa. Na wsi likwidacji uległy państwowe gospodarstwa rolne (PGR), część spółdzielni i kółek rolniczych. Spowodowało to bardzo duże bezrobocie, zwłaszcza w województwach północnych i zachodnich, gdzie było wiele ziemi państwowej.

Obecnie, rynek pracy staje się globalny - coraz łatwiej znaleźć zatrudnienie w innych państwach. Po wejściu Polski do Unii Europejskiej ciekawą alternatywą są krajowe rynki pracy w Anglii, Irlandii oraz we Włoszech. Wg Głównego Urzędu Statystycznego, pod koniec 2006 roku na emigracji przebywało ok. 2 mln Polaków. Na bezrobocie narażeni są głównie pracownicy o niskim poziomie wykształcenia lub wąsko wyspecjalizowani - 70% ludzi pozostających bez pracy posiada wykształcenie podstawowe lub zawodowe. Nowym zjawiskiem jest bezrobocie wśród absolwentów wyższych uczelni, ponieważ na rynek pracy wchodzą roczniki wyżu demograficznego z lat 80. Często okazuje się również, że absolwenci znajdują pracę poniżej prezentowanego przez nich poziomu wykształcenia. Wiąże się to z niższymi zarobkami, co utrudnia stabilizację sytuacji osobistej. Warto zwrócić uwagę na fakt, że bezrobocie dotyka głównie kobiety, pomimo, że są one zazwyczaj lepiej wykształcone od mężczyzn.

>>Współczesne tendencje na rynku pracy:

- Słabnie zapotrzebowanie na proste, niewymagające kwalifikacji prace fizyczne; maleje liczba robotników

- Redukcja etatów; nacisk położony na part time (praca na określone godziny lub okres czasu np. 3 miesiące)

- Wyraźne oddzielenie własności od zarządzania - aby zarządzać trzeba mieć wyspecjalizowaną wiedzę, której właściciel nie posiada; szybko rozrasta się klasa menadżerów

- Komputer, jako narzędzie pracy zamazuje podział na prace fizyczne i umysłowe np. kierowca autobusu oprócz kierowania pojazdem musi także potrafić obsługiwać nowoczesną aparaturę w pojeździe

>>Kobiety na rynku pracy:

- Uzyskują niższe zarobki niż mężczyźni zatrudnieni na tym samym stanowisku

- Efekt glass ceiling (szklany sufit) - kobiety doświadczają barier związanych z awansem i zajmowaniem stanowisk kierowniczych

- Aktywność zawodowa kobiet jest mniejsza niż mężczyzn; Słowenia i Szwecja mają największy odsetek kobiet czynnych zawodowo w całej UE; brak programów aktywizujących kobiety do podjęcia pracy po urodzeniu dziecka

- Segregacja zawodowa - bariery dostępu kobiet do niektórych zawodów. Mężczyźni pracują głównie, jako lekarze, naukowcy, inżynierowie, politycy - brak w tych kategoriach zawodowych przykładów spektakularnych sukcesów kobiet.

Znajdują one zatrudnienie głównie w sferze usług - m.in., jako sekretarki, nauczycielki w szkołach podstawowych, bibliotekarki. Pracodawcy podczas rekrutacji na stanowiska pracy kierują się stereotypami uznając, że kobiety są predysponowane do pewnych zawodów, a nie nadają się do innych

- Wykonywanie nisko płatnych zajęć przez kobiety - feminizacja zawodów nisko płatnych