Krótkoterminowe papiery dłużne

SPIS TREŚCI:

1. Istota i rodzaje krótkoterminowych papierów dłużnych (KPD)
2. Warunki jakie muszą być spełnione dla dokonania emisji KPD
3. Strona techniczna procesu przygotowania i realizacji emisji
4. Korzyści i wady wynikające z emisji krótkoterminowych papierów dłużnych



1. Istota i rodzaje krótkoterminowych papierów dłużnych (KPD)
Krótkoterminowe papiery dłużne są to papiery komercyjne emitowane głównie przez przed-siębiorstwa, ale także banki i samorządy w ramach umowy programowej, zawieranej z agen-tem emisji, którym z reguły jest bank. Celem emisji jest dostarczenie ich emitentom taniego finansowania krótkoterminowego. Emisje KPD są organizowane i przeprowadzane w imieniu i na rzecz emitenta przez agenta emisji. SA one kierowane do nabywców instytucjonalnych, stąd wysokie nominały tych papierów, wynoszące z reguły 100 tys. zł lub więcej. Krąg na-bywców papierów komercyjnych stanowią głównie banki, przedsiębiorstwa produkcyjne i handlowe, firmy ubezpieczeniowe, fundusze powiernicze, Narodowe fundusze inwestycyjne i firmy zagraniczne.

Papiery komercyjne stanowią pisemne zobowiązanie remitentów do zwrotu do zwrotu ich na-bywcom nominalnych kwot pieniężnych, zapisanych na bonach, w ustalonym terminie wyku-pu. Sprzedaż bonów następuje z dyskontem, którego wysokość zależy od terminu wykupu, ogólnej sytuacji na rynku pieniądza i wiarygodności kredytowej (ratingu) emitenta. Wysokość dyskonta zapewnia nabywcom bonów stopę zwrotu wyższą od oprocentowania kredytów bankowych. Bardziej korzystne warunki lokowania nadwyżek bonach niż na rachunkach de-pozytowych bankach, jak też finansowania się przez emisję bonów komercyjnych niż przez zaciąganie kredytów bankowych powodują, że w dziedzinie krótkoterminowego pośrednictwa finansowego operacje bonami komercyjnymi zyskują przewagę nad operacjami depozytowo-kredytowymi banków. Trzeba dodać, że zastępowanie kredytów bankowych emisją bonów komercyjnych, jako źródła finansowania działalności gospodarczej, jest możliwe tylko w przypadku wielkich przedsiębiorstw, o ugruntowanej renomie znaczącej pozycji na rynku Powodzenie emisji bonów komercyjnych zależy od zaufania, jakim potencjalni inwestorzy darzą ich emitenta; na takie zaufanie nie mogą liczyć firmy niewielkie, nieznane opinii pu-blicznej, a zwłaszcza środowisku inwestorów finansowych .

Oprocentowanie papierów komercyjnych, wynikające z dyskonta, jest powiązane ze stopą WIBOR lub ze stopą procentową obowiązującą na rynku międzybankowym. Papiery te są sprzedawane w transzach, których terminy zapadalności wahają się od 7 do 364 dni. Terminy zapadalności poszczególnych transz są ściśle dostosowywane do potrzeb emitenta. Co więcej, możliwe jest odnawianie zapadających transz, tzw. "rolowanie", co w praktyce umożliwia wykorzystanie tych papierów jako średnio lub długoterminowego źródła finansowania. Z tej możliwości korzysta większość emitentów.

Rynek papierów komercyjnych powstał oddolnie, w wyniku zapotrzebowania ze strony ryn-ku, dlatego nie ma aktu prawnego, który w sposób całościowy i jednolity regulowałby emisję i obrót papierami komercyjnymi przedsiębiorstw. Emitenci papierów komercyjnych opierają swoje emisje na czterech różnych podstawach prawnych: Kodeksie Cywilnym, prawie we-kslowym, ustawie o obligacjach oraz prawie bankowym.
Istnieją dwa rodzaje papierów komercyjnych: typu dyskontowego i kuponowego. Dyskonto-we papiery komercyjne są sprzedawane poniżej wartości nominalnej. Na koniec okresu inwe-stycji emitent wykupuje je, płacąc kwotę równą wartości nominalnej, która zawiera zwrot ka-pitału i odsetek. W przypadku papierów komercyjnych typu kuponowego, w dniu wykupu inwestor otrzymuje nie tylko wartość nominalną, ale również kupon odsetkowy. Czasem do-datkowe kupony są wypłacane również w trakcie okresu inwestycyjnego. Papiery komercyjne mają postać materialną i zdematerializowaną, są emitowane jako imienne lub na okaziciela. Papiery komercyjne zmaterializowane są deponowane na rachunku depozytowym, a dane do-tyczące ich nabywców są odnotowywane w rejestrze posiadaczy. Z reguły na potrzeby obrotu agent emisji wydaje dokument poświadczający zdeponowanie papieru komercyjnego, posia-dającego postać materialną. Dokument taki jest określany rożnie ¬ jako świadectwo depozyto-we, kwit depozytowy, odpis lub bon komercyjny. Papiery komercyjne mogą być również za-pisane na rachunku papierów wartościowych w banku. Papiery komercyjne zdematerializo-wane są przechowywane przez agenta emisji jako zapis komputerowo-księgowy.
2. Warunki jakie muszą być spełnione dla dokonania emisji KPD

Emitenci papierów komercyjnych powinni być podmiotami o określonej wiarygodności kredytowej oraz powinni zapewnić odpowiednią wielkość emisji. Powinna ona wynosić co najmniej 5-10 mln zł, ale lepiej, żeby była jeszcze wyższa, np. 20 do 50 mln zł. Im większa wartość programu emisji tym niższe koszty pozyskania środków.
3. Strona techniczna procesu przygotowania i realizacji emisji

Po znalezieniu potencjalnego emitenta dochodzi do zawarcia wstępnego porozumienia. Na podstawie kryteriów sformułowanych przez agenta emisji, potencjalny emitent dostarcza in-formacje, w oparciu o które agent sporządza memorandum informacyjne i dokonuje oceny wiarygodności kredytowej emitenta. Zawarte w memorandum informacje umożliwiają rów-nież dokonanie takiej oceny potencjalnym inwestorom. Memorandum informacyjne zawiera:
• warunki programu emisji (emitent, agent emisji, cel emisji, kwota programu emisji, okres zapadalności, forma prawna papieru komercyjnego, ewentualne poręczenia itd.)
• informacje o emitencie (forma prawna i struktura kapitałowa, zakres działalności emitenta, analiza sprzedaży, analiza szans i zagrożeń w działalności emitenta, strategia i polityka in-westycyjna, perspektywy rozwoju itd.)
• dane finansowe (bilans, rachunek zysków i strat, rachunek przepływów pieniężnych).
Następnie agent emisji opracowuje warunki programu, po czym następuje zawarcie umowy programowej, regulującej wszystkie istotne zagadnienia związane z procesem emisji. Umowa programowa jest zawierana z reguły na okres 2-3 lat, w którym maksymalny poziom zadłuże-nia przedsiębiorstwa z tytułu wyemitowanych papierów nie może przekroczyć określonego limitu. Emitent może uzyskać poręczenie dla swojej emisji ze strony trzeciego podmiotu. Z kolei agent emisji, za dodatkową opłatą, może przyjąć rolę subemitenta emisji, tzn. zobowią-zać się do uplasowania na rynku wyemitowanych przez emitenta transz. Nie oznacza to jed-nak, że agent przyjmuje odpowiedzialność finansową za zobowiązania emitenta. Następnie agent oferuje papiery grupie wyselekcjonowanych przez siebie inwestorów. Oferta ma cha-rakter niepubliczny. Kolejnym etapem jest uplasowanie emisji na rynku. Cały ten proces trwa około dwóch tygodni. Kolejne transze są uruchamiane po powiadomieniu agenta o zamiarze wyemitowania następnej transzy, ustaleniu warunków emisji i uplasowaniu jej na rynku przez bank. Pozyskanie środków w ramach już uruchomionego programu, w postaci kolejnej tran-szy, jest możliwe w ciągu około 2 dni.
Emitent ponosi koszty przygotowania programu emisji oraz koszty proporcjonalne do wyso-kości zaciągniętych zobowiązań. Oprócz dyskonta jest to prowizja banku za przygotowanie programu emisji (płatna jednorazowo za cały okres trwania programu) oraz prowizja banku za plasowanie emisji.
4. Korzyści i wady wynikające z emisji krótkoterminowych papierów dłużnych
Korzyści wynikające z emisji instrumentów dłużnych:
a) atrakcyjny koszt finansowania, będący wypadkową:
• "jakości emitenta",
• sytuacji finansowej,
• branży,
• pozycji rynkowej Emitenta,
• struktury udziałowców, akcjonariuszy,
• okresu zapadalności emitowanych instrumentów.
b) prosta procedura związana z przygotowaniem, funkcjonowaniem i obsługą programu emisji,
c) dodatkowe źródło finansowania, umożliwiające optymalizację kosztów finansowania działalności (arbitraż pomiędzy kosztami bankowych linii kredytowych a kosztami fi-nansowania z "rynku"),
d) efekt marketingowy - wejście nowego emitenta na rynek poprzedzone jest odpowied-nią kampanią promocyjną.
Dodatkowo, sam efekt pojawienia się firmy jako emitenta instrumentów dłużnych świadczy o dobrej kondycji finansowej i korzystnych perspektywach rozwoju Spółki.
Zalety KPD dla inwestorów:
a) zróżnicowanie terminów zapadalności,
b) większy zysk niż w przypadku depozytu bankowego,
c) płynność,
d) możliwość arbitrażu
Wady papierów komercyjnych dla wystawców:
a) potrzeba wystawienia papierów na duże sumy dla utrzymania kosztów emisji na ni-skim poziomie,
b) krótkoterminowość,
c) uzyskanie klasyfikacji.
Wady KPD dla inwestorów:
a) duże nominały, które mogą być nieatrakcyjne dla drobnych inwestorów,
b) ewentualne trudności w sprzedaży przed terminem zapadalności, jeżeli papiery posia-dają niską klasyfikację.


Bibliografia:
1. Włodzimierz Wąsowski „Ekonomika i finanse banku komercyjnego w zarysie” – Biblioteka Menedżera i Bankowca warszawa 2002
2. Internet: www.deutsche-bank.pl/bk_papiery_dluzne.php
3. Internet: www.gielda.traugutt.net
4. Internet: www.finanse.info.pl