Bezrobocie
Bezrobocie
Definicja:
Bezrobocie jest zjawiskiem społecznym, polegającym na tym, że część ludzi zdolnych do pracy i deklarujących chęć jej podjęcia nie znajduje faktycznego zatrudnienia z różnych powodów.
Pod pojęciem bezrobotnego można rozumieć osobę niezatrudnioną, nie prowadzącą działalności gospodarczej i nie wykonującą innej pracy zarobkowej, zdolną i gotową do podjęcia zatrudnienia (w pełnym lub niepełnym wymiarze czasu pracy). Jest to szeroka definicja. Natomiast wąską stosują państwowe Urzędy Pracy (powiatowe lub wojewódzkie). I tak bezrobotnym w rozumieniu przepisów Ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy jest osoba, która:
ukończyła 18 rok życia (pełnoletnia),
*nie ukończyła 60 lat w przypadku kobiet i 65 lat w przypadku mężczyzn,
*aktualnie nie uczy się na żadnym szczeblu kształcenia lub nie jest skierowana na szkolenie przez PUP,
*jest zameldowana lub pozostaje w naszym kraju legalnie lub jej pobyt może zostać zalegalizowany (azyl polityczny, karta stałego lub czasowego pobytu, obywatele UE).
Bezrobocie w różnych typach gospodarki:
Gospodarka centralnie sterowana/planowana: teoretycznie w takiej gospodarce problem bezrobocia w ogóle nie istniał. Zachodziło jednak zjawisko nieracjonalnego wykorzystania siły roboczej w przedsiębiorstwach, które nie kierowały się wówczas zasadami rynkowymi. Powodowało to przerost zatrudnienia (tzw. ukryte bezrobocie) oraz występowanie niedoboru siły roboczej.
Gospodarka rynkowa: wzrasta wydajność pracownika w porównaniu z gospodarką centralną, co jest przyczyną mniejszego zatrudnienia. W gospodarce rynkowej praca traktowana jest jako towar przeznaczony na sprzeda. Rynek rządzi się prawami popytu i podaży zupełnie jak na rynkach innych dóbr.
Typy bezrobocia:
- frykcyjne: wynika z ciągłych zmian w gospodarce rynkowej, w której powstają nowe miejsca pracy, a część miejsc jest likwidowana. Powoduje że na rynku wciąż pozostaje pewna liczbo osób bez pracy.
- strukturalne: wynika z niedopasowania struktury podaży i popytu na rynku pracy w odniesieniu do kwalifikacji pracowników lub danego regionu.
- sezonowe: wynika ze specyfiki danej gałęzi na przykład rolnictwo, turystyka.
- koniunkturalne(cykliczne): spowodowane załamaniem koniunktury gospodarczej, jego zmniejszenie następuje wraz ze wzrostem gospodarczym.
- ukryte: oznaczające przerost zatrudnienia w danym przedsiębiorstwie lub dziale gospodarki (przerostem zatrudnienia w Polsce cechuje się rolnictwo)
- jawne: liczba osób zarejestrowanych w urzędach pracy; należy jednak pamiętać, że część osób zarejestrowanych podejmuje pracę w ?Szarej strefie? , natomiast część osób bez pracy w ogóle nie rejestruje się w urzędzie.
- chroniczne: obejmuje grupę ludzi która przez dłuższy czas pozostaje bez pracy.
Stopa bezrobocia:
Miernik poziomu bezrobocia. Informuje o udziale bezrobotnych w ogólnej liczbie osób aktywnych zawodowo. Osoby aktywne zawodowo to kobiety: 18-59 lat i mężczyźni: 18-64.
S- liczba osób aktywnych
B- liczba bezrobotnych
P- liczba osób pracujących
b ? stopa bezrobocia
S=B P
b=B/S 100%
Bezrobocie na świecie:
Następuje tendencja wzrostu bezrobocia na świecie zwłaszcza w krajach przemysłowych. Tym samym wzrasta liczba osób pobierających od państw zasiłki, renty etc.
Bezrobocie w Polsce:
Przyczyny:
Gwałtowne urynkowienie gospodarki w latach 90 XX wieku.
Załamanie się eksportu polskich surowców i tworów na rynki krajów byłego bloku wschodniego.
Racjonalizacja zatrudnienia w prywatyzowanych przedsiębiorstwach.
Zmniejszanie się popytu konsumpcyjnego na skutek realnego obniżeniu dochodów ludności
Zmniejszenie poziomu inwestycji z powodu wysokiego oprocentowania kredytów
Wysokie koszty pracy wynikające z polityki podatkowej państwa i systemu obowiązkowych ubezpieczeń społecznych
Wejście na rynek pracy roczników wyżu demograficznego
Zbyt wolne dostosowywanie systemu edukacyjnego do potrzeb rynku pracy
Niewielka wydolność funkcjonowania systemu pośrednictwa pracy.
Aktualna stopa bezrobocia w Polsce wynosi 8.5% (październik 2007, wg danych Eruostat)
Liczba bezrobotnych zarejestrowanych w urzędach pracy w końcu listopada 2007 r. wyniosła 1719,4 tys. osób (w tym 1011,9 tys. kobiet) i była niższa niż przed miesiącem o 1,5 tys. osób (tj. o 0,1%). W ujęciu rocznym obniżyła się ona o 567,8 tys. (przed rokiem notowano jej spadek o 435,6 tys.).Z ogólnej liczby bezrobotnych 44,5% mieszkało na wsi.