Umowa agencyjna

UMOWA AGENCYJNA


Umowa agencyjna należy do umów o świadczenie usług,
a dokładniej do umów pośrednictwa.
Przepisy prawne regulujące zawieranie umów agencyjnych znajdują sie w Kodeksie Cywilnym w Rozdziale XXIII.
Przez umowę agencyjną przyjmujący zlecenie (agent) zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, do stałego pośredniczenia, za wynagrodzeniem, przy zawieraniu z klientami umów na rzecz dającego zlecenie przedsiębiorcy albo do zawierania ich
w jego imieniu.
Do zawierania umów w imieniu dającego zlecenie oraz do odbierania dla niego oświadczeń agent jest uprawniony tylko wtedy, gdy ma do tego umocowanie.
Umowa agencyjna to:
1. umowa konsensualna – do jej skuteczności wystarcza złożenie przez strony tylko tych samych oświadczeń woli co do jej istotnych składników,
2. umowa dwustronnie obowiązująca, zawarta przeważnie w formie pisemnej,
3. umowa dwustronnie podmiotowo kwalifikowana – ograniczenia podmiotowe istnieją w zakresie podejmowania się czynności agencyjnych, jak i do osób na rzecz których czynności mają być świadczone.
Umowa agencyjna stwarza stosunek agencyjny między dającym zlecenie a agentem, klient jest związany pośrednio - jest to strona stosunku zewnętrznego, osoba trzecia.
Podłożem stosunku agencyjnego jest chęć dokonania wymiany ekonomicznej między dwoma partnerami, przedmiotem wymiany może być rzecz, usługa, prawo.
Agent posiada status samodzielny, powinien być przedsiębiorcą
i osobą kwalifikowaną w zakresie podejmowanych czynności agencyjnych. Pełni rolę pośrednika, którego czynności polegają na poszukiwaniu odpowiedniego kontrahenta dla dającego zlecenie. Jeżeli jest zarazem pełnomocnikiem, to może zawierać umowę. Jest ona zawarta między "klientem" a "dającym zlecenie".
Działalność agencyjna może przybrać postać spółki prawa cywilnego (art.860-875 k.c.). W tej sytuacji agentami są wspólnicy. W umowie agencyjnej mogą występować łącznie albo osobno.

Elementy przedmiotowe umowy agencyjnej:
1. Określony zakres
- pośrednictwa agenta- pośredniczenie w zawieraniu umów na rzecz dającego zlecenie; w umowie powinien być określony zakres działania agenta ze względu na rodzaj kontraktów w zawarciu których ma pośredniczyć. Czynności faktyczne: wyszukiwanie osób z którymi ma zawrzeć umowę; ułatwianie spotkań w celu prowadzenia rokowań; przedstawienie spisu rzeczy wystawionych na sprzedaż; wskazanie wolnych adresów mieszkań
- przedstawicielstwa agenta- agent występuje w formie przedstawiciela (pełnomocnika) w/g przepisów o pełnomocnictwie. Często agent występuje w formie mieszanej: pośrednika
i pełnomocnika.
W razie gdy agent zawierający umowę w imieniu dającego zlecenie nie ma umocowania albo przekroczy jego zakres, umowę uważa się za potwierdzoną, jeżeli dający zlecenie niezwłocznie po otrzymaniu wiadomości o zawarciu umowy nie oświadczy klientowi, że umowy nie potwierdza.

2. stałość stosunku zobowiązaniowego
W umowie jest wskazany czas trwania stosunku prawnego. Do jego wygaśnięcia nie dochodzi z chwilą spełnienia określonego
w umowie świadczenia, ale po upływie określonego przez strony czasu, lub gdy chodzi o umowę zawartą na czas nieoznaczony,
z nadejściem daty określonej w oświadczeniu o wypowiedzeniu umowy. Czas może zostać określony w sposób wyraźny lub dorozumiały. Dany stosunek prawny charakteryzuje się trwałością
i powtarzalnością w podanym czasie. Wskazane jest zawieranie umowy na okres próbny, ułatwia to odstąpienie od umowy
w pewnym okresie.

3. odpłatność (art. 758¹, 761)
Za wykonaną czynność agentowi należy się wynagrodzenie. Jeżeli sposób wynagrodzenia nie został w umowie określony, agentowi należy się prowizja . Prowizją jest wynagrodzenie, którego wysokość zależy od liczby lub wartości zawartych umów. Jeżeli wysokość prowizji nie została w umowie określona, należy się ona w wysokości zwyczajowo przyjętej w stosunkach danego rodzaju, w miejscu działalności prowadzonej przez agenta,
a w razie niemożności ustalenia prowizji w ten sposób, agentowi należy się prowizja w odpowiedniej wysokości, uwzględniając wszystkie okoliczności bezpośrednio związane z wykonywaniem zleconych mu czynności.
Wyróżniamy następujące rodzaje prowizji:
- stała: jednolita lub zróżnicowana
- ruchoma: progresywna i degresywna (znaczenie ma wartość kontraktu, pozycja dającego zlecenie, agenta na rynku), wyższa, niższa, umowna, dyskrecjonalna(liczy się uznanie dającego zlecenie)
- dodatkowa: konsygnacyjna, techniczna, del credere (agent za odrębnym wynagrodzeniem, w uzgodnionym zakresie, odpowiada za wykonanie zobowiązania przez klienta ), inkasowa ( z tytułu zawarcia umowy z klientem).

Agent może żądać prowizji:
- od umów zawartych w czasie trwania umowy agencyjnej, jeżeli do ich zawarcia doszło w wyniku jego działalności lub jeżeli zostały one zawarte z klientami pozyskanymi przez agenta poprzednio dla umów tego samego rodzaju,
- jeżeli agentowi zostało przyznane prawo wyłączności
w odniesieniu do oznaczonej grupy klientów lub obszaru geograficznego, a w czasie trwania umowy agencyjnej została bez udziału agenta zawarta umowa z klientem z tej grupy lub obszaru, agent może żądać prowizji od tej umowy. Dający zlecenie obowiązany jest w rozsądnym czasie zawiadomić agenta o zawarciu takiej umowy.
Prowizja należy mu się po rozwiązaniu umowy, gdy propozycję zawarcia umowy dający zlecenie lub agent otrzymał od klienta przed rozwiązaniem umowy agencyjnej lub gdy do jej zawarcia doszło w przeważającej mierze w wyniku jego działalności w okresie trwania umowy agencyjnej, a zarazem
w rozsądnym czasie od jej rozwiązania.
Agent nie może żądać prowizji, gdy oczywiste jest, że umowa
z klientem nie zostanie wykonana na skutek okoliczności, za które dający zlecenie nie ponosi odpowiedzialności, jeżeli zaś została już agentowi wypłacona, podlega ona zwrotowi.
Wynagrodzenie może być ryczałtowe (niemożność zamiany wysokości w trakcie spełniania świadczenia), stałe, dodatkowe, wypłacane w określonym terminie.
Agent może domagać się zwrotu wydatków związanych
z wykonaniem zlecenia o tyle, o ile były uzasadnione
(Art. 762 K.C.).

Obowiązki agenta:
- wykonywanie czynności z należytą starannością, dbałością o interes dającego zlecenie,
- w zasadzie powinien realizować obowiązki osobiście, gdy jest następca, to on ponosi odpowiedzialność wobec agenta i dającego zlecenie. Również agent odpowiada solidarnie z następcą przed dającym zlecenie,
- gdy agent ponosi winę (np. nieumyślną), to dający zlecenie może uzyskać roszczenie odszkodowawcze, chyba że winę spowodowały zdarzenia losowe,
- powinien obserwować rynek i jego chłonność, tendencje, starać się
o nowych klientów, dobre kontakty z bieżącymi, sprawdzać wypłacalność i zdolność kredytową klientów,
- obowiązek lojalności (art. 760 k.c.)
- obowiązek uprzedzenia, ze działa na rzecz innego zleceniodawcy,
- zachowania tajemnicy,
- przekazywania informacji i przestrzeganie wskazówek - agent obowiązany jest w szczególności przekazywać wszelkie informacje mające znaczenie dla dającego zlecenie oraz przestrzegać jego wskazówek uzasadnionych w danych okolicznościach, a także podejmować, w zakresie prowadzonych spraw, czynności potrzebne do ochrony praw dającego zlecenie,
- ochrony praw dającego zlecenie
- odwiedzanie klientów, współdziałanie przy załatwieniu reklamacji, prowadzenie reklamy, udostępnianie ksiąg handlowych, zwrot dokumentacji, prowadzenie serwisu technicznego, udzielanie pomocy
w razie sporów z klientami, szkolenie pracowników dającego zlecenie, udzielenie pomocy w ściąganiu zapłaty.

Skutki naruszenia obowiązków:
Najpierw roszczenie o wykonanie w naturze, następnie naprawienie szkody związanej z niewykonaniem. Jeżeli szkoda jest o większym rozmiarze to może być podstawą wypowiedzenia.

Obowiązki dającego zlecenie:
- lojalność (art. 760 k.c.)
- uwzględnienie interesów agenta,
- przekazywanie agentowi dokumentów i udzielanie informacji potrzebnych do prawidłowego wykonania umowy ,
- dający zlecenie obowiązany jest zawiadomić w rozsądnym czasie agenta o przyjęciu lub odrzuceniu propozycji zawarcia umowy oraz
o niewykonaniu umowy, przy której agent pośredniczył lub zawarł
w imieniu dającego zlecenie ,
- dający zlecenie obowiązany jest zawiadomić w rozsądnym czasie agenta o tym, że liczba umów, których zawarcie przewiduje, lub wartość ich przedmiotu będzie znacznie niższa niż ta, której agent mógłby się normalnie spodziewać .

Skutki naruszenia:
mimo, że nie dojdzie do zawarcia umowy przez złe działanie dającego zlecenie to jest on zobligowany do wypłacenia prowizji, jeśli agent wypowiedział umowę agencyjną to przysługuje mu roszczenie
o świadczenie wyrównawcze.

Świadczenie wyrównawcze nie przysługuje agentowi, gdy:
- dający zlecenie wypowiedział umowę na skutek okoliczności, za które odpowiedzialność ponosi agent, usprawiedliwiających wypowiedzenie umowy bez zachowania terminów wypowiedzenia,
- agent wypowiedział umowę, chyba że wypowiedzenie jest uzasadnione okolicznościami, za które odpowiada dający zlecenie, albo jest usprawiedliwione wiekiem, ułomnością lub chorobą agenta, a względy słuszności nie pozwalają domagać się od niego dalszego wykonywania czynności agenta,
- agent za zgodą dającego zlecenie przeniósł na inną osobę swoje prawa
i obowiązki wynikające z umowy .
Świadczenie wyrównawcze nie jest roszczeniem o zaopatrzenie, wynagrodzenie. Należy się ono niezależnie czy umowa była na czas oznaczony czy nie oznaczony.

Ustanie stosunku agencyjnego następuje poprzez złożenie oświadczenia woli:
- na skutek zwykłego wypowiedzenia tzn. z zachowaniem stosownych terminów pomiędzy złożeniem oświadczenia woli a rozwiązaniem umowy agencyjnej. Według ustawy umowa zawarta na czas nieoznaczony może być wypowiedziana na miesiąc naprzód w pierwszym roku, na dwa miesiące naprzód w drugim roku oraz na trzy miesiące naprzód
w trzecim i następnych latach trwania umowy. Ustawowe terminy wypowiedzenia nie mogą być skracane. Wypowiedzenie nie wymaga wskazania przyczyny, może się odbyć przez pełnomocnika, jeżeli ma pełnomocnictwo szczególne,
- na skutek wypowiedzenia nadzwyczajnego. Rozwiązanie następuje bezzwłocznie po podaniu ważnych powodów np. naruszenie obowiązków, skargi klienta, naruszenie umowy,
- jeżeli umowa nie stanowi inaczej, termin wypowiedzenia upływa
z końcem miesiąca kalendarzowego.

Rozwiązanie umowy:
- po rozwiązaniu umowy agencyjnej agent może żądać od dającego zlecenie świadczenia wyrównawczego, jeżeli w czasie trwania umowy agencyjnej pozyskał nowych klientów lub doprowadził do istotnego wzrostu obrotów z dotychczasowymi klientami, a dający zlecenie czerpie nadal znaczne korzyści z umów z tymi klientami. Roszczenie to przysługuje agentowi, jeżeli, biorąc pod uwagę wszystkie okoliczności,
a zwłaszcza utratę przez agenta prowizji od umów zawartych przez dającego zlecenie z tymi klientami, przemawiają za tym względy słuszności.
- Świadczenie wyrównawcze nie może przekroczyć wysokości wynagrodzenia agenta za jeden rok, obliczonego na podstawie średniego rocznego wynagrodzenia uzyskanego w okresie ostatnich pięciu lat. Jeżeli umowa agencyjna trwała krócej niż pięć lat, wynagrodzenie to oblicza się z uwzględnieniem średniej z całego okresu jej trwania.
- Uzyskanie świadczenia wyrównawczego nie pozbawia agenta możności dochodzenia odszkodowania na zasadach ogólnych.
- W razie śmierci agenta, świadczenia wyrównawczego, o którym mowa w 1, mogą żądać jego spadkobiercy.
- Możliwość dochodzenia roszczenia o świadczenie wyrównawcze zależy od zgłoszenia przez agenta lub jego spadkobierców odpowiedniego żądania wobec dającego zlecenie przed upływem roku od rozwiązania umowy .

Agent powinien powstrzymać się od działalności konkurencyjnej wobec dającego zlecenie. Wynika to z obowiązku lojalności
i staranności. Nie ma znaczenia czy agent prowadzi działalność we własnym zakresie i na własny rachunek, czy na rzecz innych pośredników. Zakaz działalności konkurencyjnej może być objęty umową agencyjną lub odrębną, ale do jej zawarcia dochodzi w czasie trwania stosunku agencyjnego. Strony mogą, w formie pisemnej pod rygorem nieważności, ograniczyć działalność agenta mającą charakter konkurencyjny na okres po rozwiązaniu umowy agencyjnej (ograniczenie działalności konkurencyjnej). Ograniczenie działalności konkurencyjnej nie może być zastrzeżone na okres dłuższy niż 2 lata od rozwiązania umowy. Ograniczenie jest ważne, jeżeli dotyczy grupy klientów lub obszaru geograficznego, objętych działalnością agenta, oraz rodzaju towarów lub usług stanowiących przedmiot umowy. Ma ona charakter odpłatny. Dający zlecenie obowiązany jest do wypłacania agentowi odpowiedniej sumy pieniężnej za ograniczenie działalności konkurencyjnej w czasie jego trwania, chyba że co innego wynika
z umowy albo że umowa agencyjna została rozwiązana na skutek okoliczności, za które agent ponosi odpowiedzialność. Dający zlecenie
może do dnia rozwiązania umowy odwołać ograniczenie działalności
konkurencyjnej, z takim skutkiem, że po upływie 6 miesięcy od chwili odwołania jest on zwolniony z obowiązku wypłacenia odpowiedniej sumy. Jeżeli przed upływem tego terminu wygaśnie umowa agencyjna to dający zlecenie będzie zobowiązany wypłacić agentowi sumę ustaloną w umowie.
Jeżeli wysokość sumy, nie została w umowie określona, należy się suma w wysokości odpowiedniej do korzyści osiągniętych przez dającego zlecenie na skutek ograniczenia działalności konkurencyjnej oraz utraconych z tego powodu możliwości zarobkowych agenta.
Jeżeli agent wypowiedział umowę na skutek okoliczności, za które odpowiedzialność ponosi dający zlecenie, może on zwolnić się
z obowiązku przestrzegania ograniczenia działalności konkurencyjnej przez złożenie dającemu zlecenie oświadczenia na piśmie przed upływem miesiąca od dnia wypowiedzenia.

Umowa jest nieważna, gdy jest sprzeczna z przepisami kodeksowymi bezwzględnie obowiązującymi. Nie ma obowiązku zachowywania formy ogólnej, może być ustna, pisemna zwykła, inna szczególna. Jeżeli została zawarta na piśmie to odstąpienie od dniej również powinno być na piśmie. Umowa powinna określać rodzaj pośrednictwa agenta i formę wynagrodzenia.
Po rozwiązaniu umowy agent może się o nie starać, gdy pozyskał nowych klientów, doprowadził do wzrostu obrotów, dający zlecenie czerpie w danym czasie znaczne korzyści. Nie może przekroczyć wysokości wynagrodzenia za jeden rok, obliczonego na podstawie średniego rocznego wynagrodzenia uzyskanego w okresie ostatnich pięciu lat.
W załączeniu przedstawiam przykład umowy agencyjnej.







(Przykład)
Umowa agencyjna
Zawarta . . . . . . . . . . . . . . . w . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . pomiędzy:
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . z siedzibą w . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ,
nr KRS . . . . . . . . . ., NIP . . . . . . . . . . reprezentowana przez . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , dalej zwana Zleceniodawcą,
a
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . zamieszkałym w . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ,
prowadzącym działalność gospodarczą pod firmą . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
REGON. . . . . . . . . . . . . NIP. . . . . . . . . . . . .dalej zwanym Agentem.
1
1. Zleceniodawca zleca Agentowi prowadzenie działalności polegającej na zawieraniu w imieniu Zleceniodawcy umów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ..
2. Strony ustalają, że Agent będzie zawierał umowy wyłącznie z klientami mającymi miejsce zamieszkania lub siedzibę na terenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2
Agent jest upoważniony do zawierania umów opisanych w 1 w imieniu i na rzecz Zleceniodawcy.
Agent jest upoważniony do odbierania oświadczeń woli od osób trzecich ze skutkiem dla Zleceniodawcy.
Agent jest upoważniony do przyjmowania dla Zleceniodawcy zapłaty za świadczenie, które spełnia za Zleceniodawcę.
3
Agent będzie prowadził działalność określoną w 1 osobiście.
Za zgodą Zleceniodawcy wyrażoną na piśmie określone czynności może powierzyć osobom trzecim.
4
Każda ze stron jest zobowiązana do zachowania lojalności wobec drugiej
5
Agent zobowiązuje się informować Zleceniodawcę o każdej zawartej w jego imieniu umowie i jej głównych postanowieniach w terminie . . . . . . . dni od dnia zawarcia.
Agent zobowiązuje się składać Zleceniodawcy miesięczne raporty z wyników prowadzonej działalności do . . . . . . dnia miesiąca następującego po miesiącu będącym przedmiotem raportu.
6
Zleceniodawca zobowiązuje się do:
a) przekazywania Agentowi dokumentów i informacji potrzebnych do prawidłowego wykonania umowy,
b) zawiadamiania Agenta o niewykonaniu umowy przez klienta pozyskanego przez Agenta, w terminie . . . . . . dni od pozyskania informacji o takim zdarzeniu.
7
1. Wynagrodzenie Agenta stanowi prowizja, która wynosi . . . . % wartości każdej umowy zawartej z klientem przez Agenta w imieniu Zleceniodawcy.
2. Wartość o której mowa w pkt. 1 stanowi wartość świadczenia, do spełnienia którego zobowiązany jest klient.
3. Zleceniodawca wypłacać będzie Agentowi wynagrodzenie z tytułu prowizji za umowy zawarte w danym miesiącu do . . . . . dnia miesiąca następnego, przelewem na rachunek nr . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . w Banku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8
Za odrębnym wynagrodzeniem w wysokości . . . . . % wartości umowy, o której mowa w 7 pkt 1 i 2 (prowizja del credere) Agent ponosi odpowiedzialność za spełnienie świadczenia przez klienta, z którym w imieniu Zleceniodawcy zawarł umowę, jeśli jego wartość przenosi . . . . . . . . . . . . . zł.
9
1. Zleceniodawca będzie wypłacał Agentowi, tytułem pokrycia wszystkich wydatków związanych z wykonywaniem niniejszej umowy, kwotę . . . . . . . . . . . . . zł płatną co miesiąc wraz z prowizją w terminie określonym w 7 pkt 3.
10
Zleceniodawca na bieżąco będzie udostępniał Agentowi materiały reklamowe i promocyjne dotyczące działalności jego przedsiębiorstwa i oferowanych przez niego towarów w ilościach odpowiednich do liczby zawieranych przez Agenta umów.
11
Umowa zawarta zostaje na czas nieokreślony.
12
1. W okresie roku po rozwiązaniu niniejszej umowy Agent zobowiązuje się do nie zawierania umów określonych w 1 niniejszej umowy z klientami Zleceniodawcy.
2. Z tytułu przestrzegania obowiązku określonego w ust. 1 Agentowi przysługuje od Zleceniodawcy wynagrodzenie miesięczne w kwocie . . . . . . . . . . . . . zł płatne do . . . . . . . dnia każdego miesiąca.
3. W wypadku naruszenia obowiązku określonego w ust. 1, Agent jest zobowiązany do zapłaty Zleceniodawcy tytułem kary umownej kwoty . . . . . . . . . . . . . zł.
13
W sprawach nieuregulowanych zastosowanie mają przepisy Kodeksu cywilnego.
14
Dla ważności zmian niniejszej umowy wymagane jest zachowanie formy pisemnej.
15
Umowę sporządzono w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach, po jednym dla każdej ze stron.

.................................... .........................................
Zleceniodawca Agent