Bezrobocie
Bezpośrednią przyczyną bezrobocia jest z reguły niewystarczająca liczba wolnych miejsc pracy dla ubiegających się o nie. Przyczynami mogą być również:
· wadliwa organizacja rynku pracy;
· brak odpowiednich kwalifikacji bezrobotnych;
· trudności mieszkaniowe uniemożliwiające przesuwanie nadwyżek siły roboczej do ośrodka wykazujących jej niedobór;
· oferowanie zbyt niskich stawek płac (np. w porównaniu z zasiłkiem dla bezrobotnych).
· sezonowe wahania poziomu zatrudnienia;
· wprowadzanie osiągnięć techniki do procesów produkcyjnych (automatyzacja);
· stopień wykorzystania zasobów siły roboczej w rolnictwie (przeludnienie agrarne);
Efektywne sposoby zwalczania bezrobocia
Doświadczenia wielu państw wykazały, że jedynym sposobem na ograniczenie bezrobocia, jest z punktu widzenia państwa "nie przeszkadzanie" ! Rząd powinien :
· ograniczyć swoją rolę
· organizować biura zatrudnienia, które informują o możliwościach znalezienia pracy
· finansować kursy dla bezrobotnych umożliwiające zmianę kwalifikacji i zawodu;
· w gospodarce np. poprzez szeroką prywatyzację (konkurencyjność przynosi wzrost gospodarczy i w konsekwencji wzrost zatrudnienia),
· znosić bariery administracyjne utrudniające rozwój (biurokracja, koncesje, zezwolenia) i przeciwdziałać korupcji,
· utrzymywać niskie obciążenia podatkowe i składkowe (ZUS). (wprowadzić ulgi podatkowe itp.)
Ludzie bezrobotni mogą oczekiwać od państwa zasiłków pieniężnych. Poza tym w dzisiejszych czasach występuje taka choroba, jak pracocholizm, a dla pracocholika strata pracy jest jak strata sensu i potrzeby życia.
Nieefektywne sposoby zwalczania bezrobocia
Rządy wielu państw na różne sposoby próbują ograniczyć bezrobocie:
· subwencjonując gospodarkę - państwo może przysyłać dotacje (bezzwrotne środki finansowe) przedsiębiorstwom i przez to poprawiać ich sytuację ekonomiczną, podnosząc przy tym poziom zatrudnienia,
zmniejszając podaż siły roboczej np. poprzez wcześniejsze emerytury i krótszy tydzień pracy,
· organizując roboty publiczne,
· wspierając przedsiębiorczość.
Wydaję się, że pierwsze trzy sposoby są nieefektywne. Wykorzystanie publicznych pieniędzy jest znacznie mniej efektywne niż prywatna inicjatywa, także przy ograniczaniu bezrobocia. Dofinansowanie zmniejsza efektywność gospodarowania, zwłaszcza na rynku globalnym, i powoduje nawarstwianie się problemów, które będzie trzeba rozwiązać w przyszłości. Z kolei ograniczenie czasu pracy przynosi złudne rezultaty, ponieważ podnosi koszty pracy ponoszone przez podmioty gospodarcze, co powoduje, że przestaje się opłacać zatrudniać nowych pracowników, a zaczyna opłacać się ich zwalniać, i w rezultacie daje to efekty odwrotne od zamierzonych, czyli powoduje wzrost bezrobocia.
Sposoby proponowane przez prezydenta A. Kwaśniewskiego
1. Współdziałanie prezydenta, rządu, parlamentu, samorządów lokalnych i organizacji pracodawców;
2. Współdziałanie niezbędne dla ochrony obecnych miejsc pracy i tworzenie nowych;
3. Zachęcanie absolwentów do ubiegania się o prace, a nie o zasiłek; pracodawcy muszą wiedzieć, że zatrudnienie absolwenta jest opłacalne;
4. Wsparcie dla restrukturyzacji wsi i tworzenie tam nowych miejsc pracy;
5. Polityka regionalna
Sposoby proponowane przez rząd
Rządowe programy przeciwdziałają bezrobociu na dwa sposoby:
1. Bierny – charakter osłonowy (wypłacanie zasiłków)
2. Aktywny – tworzenie miejsc pracy (przez inwestycyjne, roboty publiczne, szkolenia, przekwalifikowania bezrobotnych, doradztwo zawodowe i pośrednictwo pracy)
Wzmocnienie polityki proinwestycyjnej.
Ściślejsze powiązanie programów modernizacyjnych i restrukturyzacyjnych z sytuacją na rynku pracy.
Sterowanie szkolnictwem zawodowym zgodnie z zapotrzebowaniem rynku pracy.
Polityka fiskalna, np. mniejsze podatki = rozwój firmy = wzrost zatrudnienia.
Kierowanie obywateli polskich do pracy za granicą.