Podstawy mikro- i makroekonomii

TEMAT. PODSTAWOWE PROBLEMY MIKRO- I MAKROEKONOMII

SPIS STREŚCI


WSTĘP..............................................................................................................................2

MIKROEKONOMIA
Rynek.............................................................................................................................2
Przedsiębiorstwo.............................................................................................................2
Konsument......................................................................................................................2
Popyt..............................................................................................................................3
Podaż..............................................................................................................................3
Cena...............................................................................................................................4

MAKROEKONOMIA
Dochód. narodowy............................................................................................................6
Wzrost gospodarczy..........................................................................................................6
Inflacja..............................................................................................................................6
Bezrobocie........................................................................................................................7

ZAKOŃCZENIE...............................................................................................................8
Wykaz wykresów..............................................................................................................9
Bibliografia.......................................................................................................................9






E
konomia jako system naukowy realizuję się poprzez naukę o gospodarstwie, o zarządzaniu majątkiem lub domem; wg. Ksenofonta - „ to sprawy związane zdobywaniem środków utrzymania i wydatkowaniem ich, to dyscyplina, nauka jak i wiedza praktyczna.
Jeżeli ekonomiści zajmują się problemami i ogólnymi rozwoju gospodarstwa ta jest to MAKROEKONOMIA. Natomiast zajmowanie się badaniem takich problemów jak rynek, cena dobra i wysokość płac oraz stopa procentowa to tę dziedzinę ekonomii nazywa się MIKROEKONOMIA.






W rozumieniu ekonomicznym rynek to najważniejsza wykładnia ekonomii. Rynek to miejsce, w którym spotykają się sprzedający i kupujący w celu dokonania transakcji wymiennej.

Jednym z głównych elementów gospodarki rynkowej i mikroekonomii jest przedsiębiorstwo. Przedsiębiorca kreuje podaż, popyt oraz cenę na rynku. Mikroekonomia analizuje m.in. przedsiębiorstwa wyjaśniając zachowanie, jak i warunki istnienia. Przedsiębiorstwo w ujęciu modelowym to organizacja pod jednym zarządem wyodrębniona prawnie i ekonomicznie. Jej celem jest działalność gospodarcza, podnoszenia zysków poprzez sprzedaż swoich usług i produktów.

Konsument jest kolejnym elementem w gospodarce rynkowej, a jego celem działalności jest maksymalne zaspokajanie potrzeb. Źródłami dochodów konsumenta są środki finansowe uzyskanie za pracę. Konsument jest podstawowym odbiorcą czynników wytwórczych przedsiębiorcy.

Kolejnym elementem składającym się na mikroekonomię jest popyt.
Popyt to ilość dobra, jaką nabywcy gotowi są kupić przy danym poziomie ceny. Na wielkość popytu mają wpływ różne czynniki społeczne, gdzie jednymi z główniejszych są wykształcenie, płeć oraz wiek nabywców produktów. Ponadto popyt uzależniony jest od poziomu ceny, realnych dochodów nabywcy, cen dóbr substytucyjnych i komplementarnych oraz oczekiwań dotyczących zmian cen i dochodów.
Prawo popytu charakteryzuje „Krzywa (V)”, która powstaje poprzez zestawienie wielkości popytu (Qnt) z różnymi wielkościami ceny (Pn) w danym okresie.





Pn

A
40

B
30

C
20

D
10
V


10 20 30 40
Qnt

Wykres 1. Krzywa popytu.




Następnym wykładnikiem mikroekonomii jest podaż, czyli ilość dobra zaoferowana do sprzedaży w określonym czasie przy danym poziomie ceny.
Wielkość podaży zależy przede wszystkim od wielkości produkcji, która z kolei jest uzależniona od poziomu cen, ceny czynników produkcji, celów działalności przedsiębiorcy oraz zastosowania technologii.
Prawo podaży wyznacza „Krzywa podaży (S)”, która powstaje przez zestawienie wielkości podaży (Qsn,t) z różnymi poziomami ceny (Pn) w danym okresie.




Pn
D
40

C
30

B
20

A
10

S

10 20 30 40
Qsn,t



Wykres 2. Krzywa podaży

Kolejnym elementem badań mikroekonomii jest cena. Cena to czynnik produkcji określający wielkość produkcji ( podaży) i popytu. Przy omawianiu cen należy zwrócić uwagę na pojęcie tzw. Cena równowagi, ustala się ją przy poziomie, gdzie ilość dobra chętnie dostarczanego równa się z ilością chętnie kupowanym. Na rynku konkurencyjnym taka cena równowagi musi odpowiadać punktowi przecięcia krzywych podaży i popytu, jak widać na wykresie.


P

nadwyżka


D1 S1

równowaga



S D

S2 D2
niedobór


Q

Wykres 3. Równowaga Rynku.




Na rynku występują jednak różne warunki nierównowagi gdzie uregulowane są one zmianami cen. Występują różne rodzaje cen; do takich ważniejszych należą ceny wolnorynkowe – wyznacza je rynek na podstawie popytu i podaży o ile nie ingeruje w nie państwo; ceny regulowane – ustalane przez przedsiębiorstwo ( wykorzystując swoją pozycje na rynku); ceny urzędowe – ustalane przez organy administracji państwowej i stosowane na szeroką skalę.
Kontrola cen odbywa się m.in. poprzez stosowanie cen minimalnych lub maksymalnych. Ponadto istnieje tzw. Cenowa elastyczność, gdzie należy również wymienić elastyczność cenową popytu – zależy od dostępności substytutów oraz wysokości ceny i dostępności danego dobra, oraz elastyczność cenowa podaży, która określa się przez stosunek zmiany podaży do zmiany ceny. Nie zawsze jednak jest to zgodne z zamysłem działania przedsiębiorcy. Poprzez wytwarzanie czynników wytwórczych przez przedsiębiorcę czasami mającego wyłączność na dany produkt tworzy się monopol. Monopol to przyznanie pomysłodawcy na dany czynnik wytwórczy wyłączności prawnej produkcji. Taki monopol jest ustanowiony ustawowo.
Ponadto występują patenty i prawa autorskie, które zapewniają właścicielowi danego czynnika wytwórczego wyłączność na określoną ilość lat eksploatacji jego wynalazku. Bariery monopolizacji, czyli prawne ( państwowe) ograniczenia dla właściciela danego czynnika wytwórczego występują na rynku gospodarczym. Przejawiają się w postaci: polityki państwowej, polityki celnej państwa oraz ustalania kwot importu dla producentów i dostawców. Ponadto bariery ekonomiczne i zróżnicowanie produktów pod względem jakościowym. Często za tym idą różnego rodzaju porozumienia konkurencji monopolistycznej.

Do takich zaliczamy m.in.:
Dżentelmeńską umowę;
Porozumienie dotyczące przywództwa cenowego,
Kartel,
Trust ( zj. angielskiego – zaufanie),
Holding,
Koncerny,
Oligopole,
Skutki konkurencji monopolistycznej to,
Podnoszenie cen ponad koszty produkcji i osiąganie zysków,
Ograniczenie produkcji do minimum możliwości produkcyjnych, aby podwyższyć ceny.


Omówione elementy składające się na mikroekonomię są podstawa tego działu ekonomii. Do pozostałych należy szeroko rozumiane pojęcie rynku, czyli- rynek kapitałowy, rynek pracy, rynek giełdy i papierów wartościowych, prywatyzacja, biznes i jego etyka, oraz inne elementy, jakie mają istotny wpływ na gospodarkę państwa.






Problemy makroekonomii rozkładają się przede wszystkim na: dochód narodowy, wzrost gospodarczy, inflację i bezrobocie.

Dochód narodowy to suma dóbr i usług nowo wytworzonych w danym roku w gospodarce narodowej. Wyraża się jego przez produkt krajowy brutto (PKB). PKB to miara produkcji wytworzonej przez czynniki wytwórcze, zlokalizowane na terytorium danego kraju, niezależnie od tego, kto jest jego właścicielem.
Podział dochodu wyraża podział pierwotny, który jest dokonywany między przedsiębiorcą a pracownikiem, czyli kumulacja i wynagrodzenie dla pracownika. Podział wtórny to dochody właścicieli i jednostek usługowych pracowników sfery nieprodukcyjnej, oraz dochody państwa.

Wzrost gospodarczy- to zdolność kraju do zwiększania produkcji dóbr i usług. Proces wzrostu gospodarczego uzależniony jest od kondycji i postępu społecznego, zapotrzebowania rozwoju społeczno- gospodarczego. Aby to miarowo wyrazić, musimy posłużyć się wskaźnikiem tj. syntetycznym-, czyli rozmiar PKB, podział grup społecznych działów gospodarki;szczegółowy tylko wybrane dziedziny rozwoju społeczno- gospodarczego.
Mówiąc o wzroście gospodarczym, należy zwrócić uwagę na koniunkturę gospodarczą, którą tworzą wszelkie zmiany aktywności gospodarczej. Te zmiany to: wahania gospodarcze tj. trendy mody, wahania sezonowe czy ekspansja albo kurczenie się linii trendu; oraz przypadek- czy czynnik wypływający na działalność gospodarczą, wynikający z nieokreślonych i nieprzewidywalnych przyczyn. Jeżeli nie ma wzrostu gospodarczego to nie ma też rozwoju gospodarczego. Tak, więc występują tu również bariery wzrostu gospodarczego:
Problem ludnościowy- przeludnienie lub brak siły roboczej,
Niedoinwestowanie gospodarki,
Niska jakość kapitału,
Czynnik socjokultury, wpływający destruktywnie.

Nieodłącznym elementem wzrostu gospodarczego jest inflacja- proces wzrostu poziomu cen w gospodarce, któremu towarzyszy spadek siły nabywczej pieniądza-, czyli wartości pieniądza realnej. Powoduje to nieakceptowane społeczne zmiany w proporcjach dochodu naturalnego i życia społecznego. Stopień nasilenia inflacji określa stopa inflacji. Wyrażona w produktach wzrostu poziomu cen w kresie bieżącym do okresy przyjętego przez ustawę. Wyróżniamy cztery rodzaje inflacji, według tempa przeciętnego wzrostu cen:
Inflacja pełzająca jest wtedy, gdy stopa wynosi do 3,5%,
Inflacja przyśpieszająca- 3,5%- 10%,
Inflacja galopująca- powyżej 10%,
Hiperinflacja powyżej 100%.
Inflacje tworzą przyczyny:
Ekonomiczne-, czyli, sytuacja na rynkach w krajach współpracujących, nadmierna emisja pieniądza, żądanie podwyżek płac, ograniczenie zdolności produkcyjnej,
Psychologiczne- większy popyt na towar z okresie przewidywania klęsk żywiołowych




Bezrobocie jako kolejny problem makroekonomii, jest to wynik braku równowagi między podażą pracy a popytem na pracę. Miernikiem poziomu jest stopa bezrobocia, wyrażona w procentach, czyli relacja między liczbą zarejestrowanych osób bezrobotnych z liczbą osób czynnych zawodowo.
Proces prowadzący do powstania bezrobocia, wyraża wykres …








Wykres 4. Bezrobocie naturalne.


Problem bezrobocia należałoby rozwinąć do czynników, jakie wpływają na ten proces:
Bezrobocie frykcyjne (przejściowe)- stały ruch przemieszczania się ludzi, w miejsca, gdzie można otrzymać lepszą pracę,
Bezrobocie strukturalne- wywołanie barierami kapitału do stwarzania nowych miejsc pracy, wymusza się przeklasyfikowania pracownika,
Bezrobocie klasyczne- w celu podwyższenia płac obecnym pracownikom, pracodawca nie zatrudnia dodatkowej siły roboczej
Bezrobocie cykliczne- zmniejsza popyt na pracę, spowodowane osłabieniem aktywności gospodarczej.
Wymienione problemy makroekonomii są to jedne z podstawowych problemów badanych przez ten dział ekonomii. Możemy oprócz wyżej wymienionych wymienić jeszcze: system finansowy państwa, poza tym handel zagraniczny i globalne problemy gospodarki światowej.

Makroekonomia bada problemy wynikające z rzadkości zasobów, co implikuje do konieczności dokonywania wyborów między tymi celami. Zadaniem polityki makroekonomicznej jest zapewnienie po uzyskaniu akceptacji społecznej, realizacji następujących celów:
Pożądanej dynamiki wzrostu gospodarczego,
Pełnego zatrudnienia,
Rozsądnej stabilności cen,
Stałego wzrostu zarobków,
Stabilności kursu walutowego,
Równowagi w bilansie płatniczym za granice,
Zagwarantowania minimum socjalnego,
Obniżenia stopy bezrobocia i inflacji.
Problemy te, mogą dotyczyć każdego kraju rozwiniętego gospodarczo, jak i kraju w okresie transformacji systemowej.





J
edno wydaje się pewne, że wraz z rozwojem gospodarki państwa nie uciekniemy od ocen moralnych różnych działań gospodarczych. Choć skłonność ludzi do poddawania gospodarki sprawdzianom moralnym występuje z reguły w warunkach kryzysu gospodarczego lub moralnego.























SPIS WYKRESÓW


Wykres 1,
Źródło: L. Białoń, St. Jankowski, S. Marciniak, T. Obrębski, C. Pietras, M. Rożnowska,
Z. Zawadzka, Makro i Mikro Ekonomia Podstawowe Problemy, Warszawa 1998

Wykres 2,
Źródło: S. Marciniak i inni, Makro i Mikro Ekonomia Podstawowe Problemy, Warszawa 1998

Wykres 3,
Źródło: S. Marciniak i inni, Makro i Mikro Ekonomia Podstawowe Problemy, Warszawa 1998

Wykres 4, Bezrobocie naturalne.
Źródło: M.Garbicz, W.Pacho, Podstawy Makroekonomii, SGH, Warszawa 2002





BIBLIOGRAFIA


M. Garbicz, W. Pacho, Podstawy Makroekonomii, SGH, Warszawa 2002

S. Marciniak i inni, Makro i Mikro Ekonomia Podstawowe Problemy, Warszawa 1998