Struktury organizacyjne

STRUKTURA LINIOWA Podstawą wyróżnienia struktury liniowej jest fayolowska zasada jedności rozkazodawstwa w myśl której każdy podwładny może mieć tylko jednego Przełożonego, stanowiącego pierwszy element tzw. drogi służbowej. W praktyce oznacza to, iż podwładny otrzymuje polecenia, które obowiązany jest wykonać, tylko od swojego bezpośredniego kierownika i tylko przez niego możliwe są kontakty z pracownikami innych komórek oraz kierownikami wyższych szczebli. W związku z tym kierownik liniowy ponosi odpowiedzialność za całokształt działania kierowanej przez siebie komórki i posiada stosowne uprawnienia decyzyjne.Wśród głównych zalet struktur linowych najczęściej wymienia się następujące:1.jednoosobowe kierownictwo;2.przejrzysły zakres kompotencji i odpowiedziałności,3.stworzenie warunków do szybkiego podejmowania decyzji i egzekwowania ich realizacji 4.łatwość utrzymania dyscypliny. Natomiast do wad takie zjawiska jak: 1.brak możliwości pogłębiania specjalizacji w zakresie wszystkich aspektów zarządzania daną komórką lub jednostką organizacyjną oraz t wysoka centralizacja, uniemożliwiająca pełne wykorzystanie zdolności indywidualnych wykonawców. 2.wysoka centralizacja-dyrektor przekazuje zadania dyrektorowi pionu, kierownik działu kierownikowi sekcji, stanowisko wykonawcze.
STRUKTURA FUNKCJONALNA Utworzenie struktury funkcjonalnej wymaga zerwania z zasadą jedności rozkazodawstwa oraz oparcia się na zasadzie specjalizacji w zakresie funkcji kierowniczych. Pracownik liniowy podlega jednocześnie kilku przełożonym, z których każdy jest odpowiedzialny za jedną z funkcji zarządzania. Wymaga to ścisłej współpracy wyspecjalizowanych kierowników, wzajemnego zaufania i zrozumienia, umiejętności rozwiązywania sytuacji konfliktowych.W praktyce nie jest łatwe „zgranie" decyzji wszystkich kierowników, tak aby ich realizacja doprowadziła do efektywnego działania danej części organizacji. ZALETY: 1.możliwość bezpośrednich kontaktów ze specjalistami, którymi są przełożeni funkcjonalni; 2. zdolność szybkiego reagowania na zmiany w organizacji. WADY: 1.trudnościach w rozliczaniu kompetencji i odpowiedzialności kierowników funkcjonalnych;2.możliwości otrzymywania przez wykonawców sprzecznych poleceń;3. manipulowaniu poleceniami przez podwładnych;4.autonomizacji komórek funkcjonalnych.Ponieważ wady przeważają nad zaletami, niezwykle rzadko można znaleźć przykład udanego zastosowania czystej struktury funkcjonalnej.
STRUKTURA LINIOWO_SZTABOWA Celem tworzeniu struktur liniowo-szłabowych jest jednoczesne wykorzystanie obu omówionych wyżej zasad, czyli jedności rozkazodawstwa oraz specjalistycznego wsparcia dla zarządzania.Nadal bowiem kierownik liniowy zachowuje uprawnienia i odpowiedzialność za funkcjonowanie podległej mu jednostki. Tylko on podejmuje decyzje i wydaje polecenia. Stanowiska i komórki sztabowe mają mu natomiast służyć pomocą, polegającą na zbieraniu informacji, naświetlaniu problemów, opiniowaniu, doradzaniu, prognozowaniu.W niektórych przypadkach mogą nawet samodzielnie podejmować decyzje na jasadzie delegowania uprawnień. Im więcej jest takich sytuacji, tym bardziej Struktura ta przypomina strukturę funkcjonalną. Określa się ją wtedy jako strukturę liniowo-sztabową z elementami więzi funkcjonalnych. Stanowiska i komórki sztabowe mogą być umieszczone zarówno przy najwyższym szczeblu hierarchii organizacji, tj. podlegają bezpośrednio dyrektorowi naczelnemu na równi z kierownikami części liniowych, jak również wewnątrz organizacji, podlegając wowczas kierownikowi wydziału, pionu. ZALETY: 1.przestrzeganie zasady jednoosobowego kierownictwa, zachowując jasny układ władzy;2.specjalizacja funkcjonalna w sferze zarządzania;3.korzystanie przez kierowników liniowych z opinii wysoko kwalifikowanych pracowników sztabowych.WADY:Struktura liniowo-sztabowa stwarza zagrożenie pojawienia się przede wszystkim:1.tendencji do utożsamiania się komórek sztabowych z kierownictwem liniowym;2.konfliktów między kierownikami liniowymi a kierownikami komórek sztabowych i sztabowcami na stanowiskach samodzielnych.
STRUKTURA MACIERZOWA I ZADANIOWA ZALETY:Coraz szybszy postęp techniczny i ekonomiczno-społeczny spowodował obiektywną konieczność doskonalenia struktur organizacyjnych. Nowe warunki i zadania wymagają przede wszystkim macierzowej i zadaniowej(sprężystej i elastycznej struktury organizacyjnej), której zaletami byłyby:1.możliwość koncentracji wysiłków na wybranych zadaniach;2.utworzenie zaangażowanego emocjonalnie ośrodka koordynacji jakim jest kierownictwo danego zadania;3.zwiększenie odpowiedzialności za żądanie przez utworzenie stanowiska odpowiadającego za cykl jego realizacji;4.wyzwolenie zablokowanej w tradycyjnych układach strukturalnych inwencji twórczej;5.możliwość wkorzystania tzw. efektu zbiorowego rozwiązywania problemów przez szeroki zespól specjalistów;6.usprawnienie przepływu informacji. Struktury elastyczne mająjednak swoje mankamenty i wady. Najważniejsze z nich to: 1.brak zrozumienia kierowników stałych fragmentów struktury co do potrzeb zespołów zadaniowych;2.trudności w zintegrowaniu członków zespołu zadaniowego, którzy rekrutują się przecież z bardzo zróżnicowanych komórek funkcjonalnych; 3.brak zaufania między kierownikami komórek funkcjonalnych i zadaniowych w przypadku niedoskonałości systemów motywacyjnych;4.stawianie kierownikom i podwładnym dość wysokich wmagań, co może powodować trudności w skompletowaniu grup zadaniowych; 5.niepewność i zagrożenie towarzyszące uczestnikom zespołu realizującego przedsięwzięcie, spowodowane tymczasowym jego charakterem; 6.przeciążenie kierowników poszczególnych zadań problemami bieżącej koordynacji.organizacji.
STRUKTURA SIECIOWA ZALETY: 1.małe przedsiębiorstwa mogą kontrolować produkcję; 2. Koordynator ma dostęp do kilku producentów tych samych przedmiotów. Bardzo często furmy informatyczne (producenci oprogramowania), głównie koncerny samochodowe; Wydaje się być najbezpieczniejszą organizacją.