Układ pokarmowy

POKARMOWY UKŁAD, przewód pokarmowy, układ trawienny, zespół narządów służących do pobierania pokarmu, jego trawienia, wchłaniania składników odżywczych i usuwania substancji nieużytecznych, powstałych w wyniku trawienia lub nie strawionych. W uproszczeniu ma postać umięśnionej rury o różnym świetle, długości i budowie ścian, zawierających zwykle gruczoły trawienne śródścienne, z którą łączą się gruczoły trawienne pozaścienne; gruczoły trawienne wydzielają soki trawiące pokarm; transport treści pokarmowej następuje gł. dzięki pracy mięśni ścian układu pokarmowego. U człowieka i ssaków wyższych w skład układu pokarmowego wchodzą: jama ustna wraz z jej narządami (uzębienie, język), gardło, przełyk, żołądek i jelito, zróżnicowane na jelito cienkie (dwunastnica, jelito czcze i biodrowe) oraz jelito grube (jelito ślepe, okrężnica i odbytnica); ponadto gruczoły pozaścienne:ślinianki, uchodzące do jamy ustnej, oraz wątroba i trzustka, których przewody wyprowadzające uchodzą do dwunastnicy. Podobną w zasadzie budowę ma układ pokarmowy innych kręgowców. Długość przewodu pokarmowego jest związana z jakością i strawnością pokarmu; mięsożerne mają przewód krótki, a roślinożerne, spożywające pokarm mniej treściwy, objętościowy, zawierający dużo celulozy dłuższy. U bezkręgowców układ pokarmowy jest zwykle mniej zróżnicowany; u niektórych, np. tasiemców, nie występuje.