Pierwsza pomoc

PIERWSZA POMOC

1.
Dominique Jean Larrey – promotor nowoczesnej chirurgii wojennej, opartej o szybką pomoc (1812).
Nikołaj Iwanowicz Pirogow – twórca podstawy jednolitej doktryny postępowania leczniczo-ewakuacyjnego (druga połowa XIX wieku).
Władymir Oppel – stworzył nowy system leczenie rannych (1916), oparty na jednolitej doktrynie postępowania i leczniczo-ewakuacyjnego.
F.W. Ahnfeld – twórca „łańcuchu przeżycia” (lata 60. XX wieku).

2. Łańcuch przeżycia:
- pierwsza pomoc na miejscu wypadku (5 min),
- system alarmowania (do 10 min),
- pierwsza pomoc lekarska (10 min),
- transport poszkodowanych (do 15 min),
- pomoc szpitalna (do 1h).

3. Pierwsza pomoc:
Są to proste, natychmiastowe czynności ratownicze wykonywane przez świadków i/lub uczestników nagłego wypadku przed przybyciem fachowych służb ratunkowych.
Cele:
- ratowania ludzkiego życia i zdrowia,
- ograniczenie skutków urazów i nagłych zachorowań,
- opieka nad poszkodowanym.

4. Czynności ratownicze pierwszej pomocy:
- rozpoznanie stanu bezpośredniego zagrożenia życia,
- wezwanie służb ratunkowych,
- ewakuacja ze strefy zagrożenia lub usunięcie czynnika szkodliwego dla rannego,
- resuscytacja krążeniowo oddechowa: udrożnienie górnych dróg oddechowych, usta-usta, pośredni masaż serca,
- zatamowanie masywnego krwawienia zewnętrznego,
- zaopatrzenie rany,
- wykonanie unieruchomienia w przypadku urazów kostno-stawowych,
- ułożenie poszkodowanego w pozycji bocznej,
- ochrona poszkodowanego przed pogłębieniem wstrząsu,
- zabezpieczenie poszkodowanego przed wpływem warunków atmosferycznych,
- uspokojenie psychiczne poszkodowanego.


5.
Stany bezpośredniego zagrożenia życia to sytuacje, które mogą być bezpośrednią przyczyną śmierci poszkodowanego: niedrożność dróg oddechowych, utrata przytomności, nagłe zatrzymanie oddychania, nagłe zatrzymanie krążenia, porażenie prądem, tonięcie, rozległe oparzenie, wychłodzenia organizmu, masywne krwawienie, zatrucie oraz rozległe obrażenia różnych okolic ciała.
Pomoc przed-szpitalna to rozszerzone czynności ratownicze wykonywane przez służby ratownicze: ratowników przed-medycznych, ratowników medycznych i lekarzy na miejscu wypadku.

6. Fazy akcji ratunkowej:

IZOLACJA (10-15 min) – walka o przeżycie – platynowe minuty,
RATUNEK (do 1h) – podtrzymywanie życia – złota godzina,
ODBUDOWA (kilkanaście dni) – leczenie końcowe.

Im czynności ratownicze zostaną podjęte szybciej, tym większa jest szansa na uratowanie rannego.

7. Postępowania na miejscu nagłego wypadku:
- ocena sytuacji,
Co się stało? Jakie były okoliczności i przyczyny wypadku? Czy jest zagrożone życie? Czy poszkodowany choruje? Czy bierze lekarstwa? Czy będę potrzebował pomocy (specjalistycznej)? Czy może pomóc mi jakiś inny świadek wypadku?
- ocena bezpieczeństwa,
Jakie są zagrożenia? Czy mogę je zlikwidować? (Jeśli nie, powinienem odizolować ofiarę od nich.) Ponadto, muszę wyciągnąć poszkodowanego i przenieść go w bezpieczne miejsce.
- pierwsza pomoc,
Patrz punkt 4.
- dalsza opieka nad poszkodowanym,
- przekazanie informacji o poszkodowanym.
Informacje o rodzaju i miejscu zdarzenia, o liczbie płci i przybliżonym wieku ofiar, o rodzaju obrażeń, o zagrożeniu życia, o wzywającym pomocy.
Należy postępować energicznie i logicznie, ale spokojnie; gdy udziela się pomocy małemu dziecku lub osobie nieprzytomnej, dobrze jest przeprowadzić wywiad o okolicznościach i przyczynach wypadku.


ZINTEGROWANE RATOWNICTWO W POLSCE

1. Jest wprowadzane od roku 1999 w ramach programu „Zintegrowane Ratownictwo Medyczne” opracowanego przez MZ. Jest on ściśle związany z Ustawą o Państwowym Ratownictwie Medycznym.
Cel: połączenie wszystkich podmiotów ratownictwa w jeden system mający wspólną i kompatybilną sieć łączności, jednakowe procedury, identyczny sprzęt medyczny oraz odpowiednie miejsce w „łańcuchu przeżycia”.

2. Główne podmioty ZSRM:
- szpitalne oddziały ratunkowe z własnymi zespołami ratownictwa,
- Centra Powiadamiania ratunkowego,
- zespoły ratownictwa medycznego Państwowej Straży Pożarnej,
- zespoły Lotniczego Pogotowia Ratunkowego,
- służby ratownictwa górniczego, morskiego, PCK, TOPR, GOPR, WOPR,
- Szpitalne Oddziały Ratunkowe (SOR), obejmujące opieką w rejonie swojego działania 150 000 do 250 000 osób.

3.
Wypadek – nagłe zdarzenie, które można opanować przy pomocy posiadanych sił i środków.
Wypadek masowy – nagłe zdarzenie, które powoduje powstanie dużej liczby ofiar, zakłócające normalny tryb pracy służb ratunkowych i szpitali.
Katastrofa – nagłe zdarzenie, które powoduje tak wiele szkód i ofiar, że wysiłki i środki objętej nią społeczności nie wystarczają do jej opanowania i konieczna jest pomoc z zewnątrz.

4. Ogniwa ratownictwa przedszpitalnego w ZSRM:
- zespoły wyjazdowe szpitalnych oddziałów ratunkowych,
- pogotowia ratunkowe,
- zespoły ratownictwa medycznego Państwowej Straży Pożarnej,
- zespoły Lotniczego Pogotowia Ratunkowego,
- WOPR, GOPR, TOPR, PCK, etc.

Czas przybycia służb na miejsce wypadku nie powinien przekraczać 8 minut w aglomeracjach miejskich i 15 minut poza nimi.


5. Centra Powiadamiania Ratunkowego:

Stan Obecny:
Zdarzenie -> 997/998/999 -> inne służby.
Propozycja:
Zdarzenie -> 112 -> służba zdrowia/policja/straż pożarna/inne służby.

Dyspozytorzy (różnych służb ratunkowych) wybiorą najkrótszą drogę na miejsce wypadku, wyślą odpowiednie służby, udzielą precyzyjnych informacji.
Organizacją systemu ratownictwa na terenie województwa zajmuje się wojewoda, a na terenie powiatu starosta.

6. Podstawy prawne 1 pomocy:
- Kto nie udzieli człowiekowi pomocy, podlega karze pozbawienia wolności do lat trzech.
- Nie podlegają karze osoby, które nie mogą udzielić pomocy z powodu niebezpieczeństwa życia własnego lub gdy możliwa jest natychmiastowa pomoc ze strony instytucji lub osoby bardziej do tego powołanej.
- Kodeks cywilny kwalifikuje udzielnie 1 pomocy jako niezlecone wykonanie zadania, można więc teoretycznie żądać odszkodowania za udzielenie pomocy.