Procesy integracyjne w Europie, a bezpieczeństwo państw.
1. Ewolucja pojęć w sferze europejskiej.
2. Polityka bezpieczeństwa w UE i WNP.
3. Bezpieczeństwo międzynarodowe RP.
4. Ekonomiczne uwarunkowania bezpieczeństwa państwa.
Adn 1. Zmiany polityczne po II WŚ, potem rozpad bloku wschodniego i ZSRR, hegemonia USA, WNP, dążenia Francji do podniesienia prestiżu, dziś bezpieczeństwo przesuwa się w kierunku dialogu.
Proces integracji Europy jest niezbędny z uwagi na to że:
1. Scalenie jest potrzebne i konieczne aby wykluczyć raz na zawsze wojny między Europejczykami (proces raczej długi i nie da się uniknąć konfliktów).
2. Scalenie potrzebne i konieczne, aby wszyscy Europejczycy mogli osiągnąć możliwie najlepszy standard życia.
3. Scalenie potrzebne i konieczne aby Europejczycy mogli wyzwolić się spod dominacji obcych z europejskiego punktu widzenia – potęg światowych (uniezależnienie się od USA).
4. Ochrona i promocja kulturowej wielkości, dumy i bogactwa Europy.
5. Ogólnoeuropejskie zakotwiczenie i wzmocnienie federacyjno – demokratycznej formy rządów.
6. Stabilizacja systemu międzynarodowego wykluczająca niebezpieczeństwo walk o hegemonię (Francja-Niemcy szczególnie pod kątem gospodarczym, oraz oś Berlin-Paryż-Madryt, przeciwstawienie się aspiracjom Wielkiej Brytanii), scalenie Europy.
Bezpieczeństwo europejskie:
OBWE (tworzenie norm-miękkie bezpieczeństwo)
Redukcja zbrojeń, środki budowy zaufania i bezpieczeństwa
Paryska Karta Nowej Europy
NATO UE
Siła polityczna i militarna struktury gospodarcze, społeczne i polityczne
Twarde gwarancje bezpieczeństwa
UE – baza gospodarczo-militarno-polityczna bezpieczeństwa europejskiego, oraz koordynacja wielu płaszczyżń współpracy ogólnoeuropejskiej.
OBWE – miękkie gwarancje bezpieczeństwa, tworząc normy prawne, formalno instytucjonalne oraz reguły wymiany ludzi i informacji. Dyplomacja prewencyjna, proces rozbrojenia i rozwój środków zaufania.
Trójkąt bezpieczeństwa europejskiego obudowany jest mniejszymi organizacjami i porozumieniami wpływającymi na kształtowanie bezpieczeństwa kontynentu: Rada Europy, Rada Partnerstwa Euroatlantyckiego, Partnerstwo dla pokoju, Rada NATO-Rosja, Rada Morza Bałtyckiego, Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju, Inicjatywa Środkowoeuropejska.
Rosja nie jest odsunięta ma swój udział w kreowaniu bezpieczeństwa w Europie. Pomimo dominacji USA inne państwa mogą się wypowiedzieć.
W Samej Europie brak jest zdecydowanych działań (powód – brak jednolitości w poglądach, politykach państw szczególnie Francja, Wielka Brytania, Niemcy) ze strony państw UE w zakresie budowy europejskiego systemu bezpieczeństwa wynika z faktu:
- USA cały czas dominuje w świecie, NATO i w Europie
- brak faktycznej (mimo traktatów) samodzielności i zgodności państw europejskich w dziedzinie bezpieczeństwa, przyznającej w praktyce prymat w tym obszarze USA ( przykład konflikt w Jugosławii)
- brak wystarczających potencjałów militarnych w państwach europejskich pozwalających na szybkie zbudowanie samodzielnego skutecznego systemu obronnego (nikt nie chce wziąć na siebie głównego ciężaru)
Struktura UE: oparta na III filarach działania.
I filar – gospodarka (wspólny rynek, unia gospodarcza, unia walutowa, wspólna polityka dziedzinowa). Na początku EWWiS, która od 2002 r. przeszła w WE (połączenie EWG, WE i Euroatomu), ochrona rynków wewnętrznych.
II filar –wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa:
- ścisła współpraca międzynarodowa nadzorowana przez szefów państw, rządów:
zachowanie suwerenności państw
powstrzymanie nadmiernych ambicji WB, Francji i Niemiec (odpowiedni zapis powstał już 50 lat temu jako hamulec)
polityka obronna
III filar – wymiar sprawiedliwości i sprawy wewnętrzne;
współpraca policji europejskiej (Europol)
współpraca w zakresie wymiaru sprawiedliwości (Eurojust)
współpraca w zwalczaniu zorganizowanej przestępczości
Formy współpracy w ramach UE:
- decyzje ponadnarodowe
- wspólna waluta Euro
- działalność wspólnej Komisji (namiastka rządu)
- funkcjonowanie Parlamentu Europejskiego wybranego w bezpośrednich wyborach
- rozwijanie wspólnych polityk (rolnej, transportowej itp.)
- znoszenie barier granicznych (jednocześnie też przepływ zagrożeń przestępstw)
- wspólne obywatelstwo unijne
- wprowadzenie wspólnej Karty Praw Podstawowych
- wspólny traktat konstytucyjny
Misje Petersberskie ( Unia Zachodnio Europejska – początek 10 państw,
- akcje humanitarne i ratownicze obecnie oficjalnie nie ma, nie było też żadnej decyzji
- misje pokojowe rozwiązującej, chociaż teraz w UE jest 25 państw)
- inne w tym zadania bojowe w rozwiązaniu sytuacji
kryzysowej w tym misje przywracania pokoju
Określono je 19.06.1992 r. w Petersbergu k. Bonn na posiedzeniu MSZ i MON państwa, członków UZE, a na międzynarodowej konferencji w Amsterdamie w czerwcu 1997 r. szefowie państw i rządów UE włączyli je do misji II Filaru Unii.
WNP – głównie powiązania gospodarcze tych krajów z gospodarką Rosji.
Zakres współpracy:
gospodarka:
działalność finansowo – sektorowa,
utworzenie banku międzypaństwowego,
wzajemne zapewniania dostaw ropy i gazu,
utworzenie wspólnego rynku.
dziedziny pozagospodarcze,
polityka migracyjna,
oświata, nauka, kultura,
ochrona zdrowia publicznego,
polityka zagraniczna,
płaszczyzna militarna.